NejenInformátor. Sboru Církve bratrské v Českém Těšíně. duben 2010 ročník 11, číslo 1

Transkript

1 NejenInformátor Sboru Církve bratrské v Českém Těšíně z obsahu: Historie jednoho zpěvníku Sborové album Modlitba jako mocná zbraň Peninin koláč Úchvatná - recenze knihy Pozvánka na výlet Svědectví a další... duben 2010 ročník 11, číslo 1

2 úvodník Proto vás já, vězeň kvůli Pánu, prosím, abyste tomu povolání, kterého se vám dostalo, dělali čest svým životem, vždy skromní, tiší a trpěliví. Snášejte se navzájem v lásce, Ef. 4,1-2. Chtěl bych něco napsat o jedné obyčejné praktické věci, kterou máme každý doma a celkem často ji používáme. My muži asi trochu méně, ale ženy se bez ní neobejdou. Ta věc je zrcadlo. Každý z nás chce nějak vypadat, podle svého co nejlépe, a k tomu, abychom toto zjistili, potřebujeme zrcadlo, nestačí nám věta od někoho jiného, např. manželky - to máš dobré, chceme se ujistit, že tak tomu skutečně je, chceme to vlastníma očima uvidět. Tak se postavíme před zrcadlo a kritickým pohledem sjedeme to, co v něm uvidíme. A pak si řekneme - musím něco s tím udělat (což je zřejmě častěji) - anebo - je to v pořádku. Boží slovo je taktéž přirovnováno k takovému zrcadlu se všemi jeho funkcemi, jak čteme u Jakuba 1:23,24: Vždyť kdo slovo jen slyší a nejedná podle něho, ten se podobá muži, který v zrcadle pozoruje svůj vzhled; podívá se na sebe, odejde a hned zapomene, jak vypadá. Chtěl bych vám položit otázku: Kdy jsme naposledy četli Boží slovo jako zrcadlo, tzn, že jsme ho vztahovali na svůj život, poměřovali jsme jím svůj život. Přiznám se, že jsem si uvědomil, že to taky tak nečtu. Rád se zajímám o to, co Bůh kdysi udělal, nebo co ještě bude dělat, myslím na to, modlím se za to,... ale jaká je současnost, to mi nějak utíká. A Boží slovo nás vybízí, abychom se podívali do zrcadla, které je nám dáno ke kontrole našeho života, a jednali podle toho, co v něm uvidíme. Mám zkušenost toho, že když chci poznat svůj stav v Božím zrcadle, tak mi to Bůh ukáže. Ale někdy to, co se dozvíme, není moc příjemné. A myslím, že to chce i odvahu se ptát Božího zrcadla nebo stát o to, abych poznal svůj stav před Bohem. Několikrát se mi stalo, že jsem se Boha na něco ptal a on mi během chvilky odpověděl nebo při četbě Bible druhý den ráno. Nebo jsem se ptal na něco a on mi odpovídal na něco úplně jiného, to co on považoval za důležitější. Pokud sebe vidíme v zrcadle, vždy budeme začínat u toho, co je pro nás nejdůležitější nebo co nám na našem vzhledu nejvíc vadí, a stejně tak mluví s námi Bůh. Proto někdy neslyšíme Boží řeč, protože hovoří to, na co se neptáme nebo ani nechceme slyšet. Bůh chce řešit to, co on vidí jako největší problém u nás. Je velice důležité dát prostor i čas tomuto stání před zrcadlem, vždyť nezáleží na tom, jak si myslíme, že vypadáme, ale na tom, jak nás vidí Bůh. Vždyť vcházíme do Jeho království, ne do našeho nebo do nějakého království podle nás. Nevím, zda jste si někdy uvědomili, že obraz v zrcadle není věrný, je to pouze odraz a ještě k tomu stranově převrácený vůči tomu, jak nás vidí ostatní lidé. Při pohledu do zrcadla se většinou zaměříme na detaily, a proto potřebujeme někoho, kdo nám řekne celkový dojem z nás. Když někam

3 jdeme, dívám se na sebe obvykle do zrcadla, ale stejně se pak zeptám manželky, zda tak mohu jít. Potřebuji taktéž pohled druhého pro svůj pocit, že jsem v pořádku. Boží slovo je pro nás zrcadlem, ale stejně potřebujeme znát hlas Ducha Svatého, který nám bude říkat, jak to s námi je doopravdy. Zrcadlo Bible může být jemně deformováno naším postojem k Bibli nebo naším poznáním nebo jinými okolnostmi. Jsem přesvědčen, že potřebujeme obojí, jak číst Bibli jako zrcadlo, ale taktéž poslouchat hlas Ducha, abychom byli v pořádku, abychom dělali čest svému povolání, kterého se nám dostalo. A jací máme být? Vždy skromní, tiší a trpěliví. To jsou vlastnosti, které se moc nenosí v společnosti, ve které žijeme (nemyslím církev). Ale v Božích očích mají vysokou hodnotu. Stanislav Boszczyk Modlitba jako mocná zbraň Rád bych se s vámi, milí čtenáři, podělil krátce o modlitbě. Jsou to věci známé, ale myslím si, že jako křesťané bychom se měli povzbuzovat k modlitbě více než doposud. Modlitba jako slovo znamená snažně prosit, vzývat Boha. Doba, ve které žijeme, nám nedovoluje, abychom se nemodlili nebo se modlili velmi málo. Je tolik špatného kolem nás, tolik bolesti, rozvrácených rodin, nevěřících přátel, nemocí, které se stále víc rozmáhají i v našem sboru, vztahy mezi starší a mladší generací, také docela časté neshody mezi denominacemi kvůli rozdílům ve zbožnosti. Je tolik potřeb, ale málo modlících se. Bůh touží po našich modlitbách, chce slyšet naše prosby, naše díkůvzdání, naše upřímné volání k němu. Což často znamená pokořit se, klekat na kolena, plakat před Bohem, vyznávat, vzývat jeho jméno. Věřím, že každý z nás ví, o čem mluvím. Bible nás učí mnohé o modlitbě, např. jak k ní přistupovat, jak se modlit, kde se modlit a proč je to tak důležité. Zde bych rád uvedl pár veršů z Bible, které se mi jeví jako velmi důležité. Lukáš 11:9 "A tak vám pravím: Proste, a bude vám dáno; hledejte, a naleznete; tlučte, a bude vám otevřeno" Jan 15:7 "Zůstanete-li ve mně a zůstanou-li má slova ve vás, proste, oč chcete, a stane se vám." Jakubův 4:3,5-6 "Prosíte sice, ale nedostáváte, protože prosíte nedobře: jde vám o vaše vášně."..."či myslíte, že nadarmo je psáno: Bůh žárlivě touží po duchu, kterého do nás vložil? Mocnější však je milost, kterou dává. Proto je řečeno: Bůh se staví proti pyšným, ale pokorným dává milost. " Římanům 12:12 "V naději se radujte, v soužení buďte trpěliví, v modlitbě vytrvalí."

4 Jan Zlatoústý, významný arcibiskup na přelomu 4. a 5. století, kdysi řekl: "Největším dobrem je modlitba a rozmluva s Bohem, protože je to družná společnost s Bohem a spojení s ním. A jako jsou tělesné oči osvíceny, když vidí světlo, tak také duch zahleděný na Boha je osvícen jeho nevýslovným světlem. Modlitbou míním takovou, která není ze zvyku, ale vychází z duše, která není omezená na určité doby nebo na různé hodiny, nýbrž je nepřetržitá ve dne v noci." Pokud chceme vidět jak Bůh jedná v životech lidí kolem nás i na nás samotných, musíme se modlit! Bůh nám dal tento dar modlitby, abychom jí také bojovali. Je to velká zbraň, které se satan bojí. Často nám krade čas, snaží se nás zaměstnat něčím jiným. Asi znáte situaci, kdy se rozhodnete věnovat modlitbě a najednou vám zazvoní telefon nebo přijde nečekaná návštěva. Mně se to stalo mnohokrát. A právě o to mu jde, abychom se stále méně modlili. Je třeba najít si čas pro modlitbu a prosit Ducha Svatého, aby nám pomohl se modlit, protože on ví dobře jak se modlit. Římanům 8.26: "Tak také Duch přichází na pomoc naší slabosti. Vždyť ani nevíme, jak a za co se modlit, ale sám Duch se za nás přimlouvá nevyslovitelným lkáním." Také dále v 8. kap. se dovíme, že i Ježíš se za nás přimlouvá. Římanům 8:34: "Kdo je odsoudí? Vždyť Kristus Ježíš, který zemřel a který byl vzkříšen, je na pravici Boží a přimlouvá se za nás!" Není to skvělé, když někdo se za nás modlí na nejvyšších místech? Nechci si ani představit, jak by náš život vypadal bez jejich modliteb. Také my bychom se měli neustále modlit k našemu Otci. Na závěr bych chtěl říct jedno krátké svědectví. Před asi 6 lety, kdy jsem ještě studoval na gymplu, dostal jsem jednu kartičku, na které bylo možné napsat někoho nebo něco, za co se chceme modlit, abychom na to nezapomínali, ale měli to stále na očích. Já jsem na tu svou napsal jenom jméno mého nevěřícího kamaráda ze školy. Opravdu denně jsem se za něj modlil, aby mu Bůh dal milost, aby mohl uvěřit a být spasen. Občas jsme měli bouřlivé diskuze na téma Boha a víry. Později se začal více stýkat z lidmi z naší mládeže, účastnil se kempů a sjíždění vody. Nebudu se déle rozepisovat, ale za nějakou dobu přijal Pána Ježíše jako svého Pána a spasitele. Také se nechal pokřtít a stal se členem našeho zboru. Je to Otmar Sabela, který je opravdu křesťan zapálený pro Ježíše. Chvála Pánu. Nechci se ničím chlubit, ale myslím si, že křesťané si ani neuvědomují, jaká moc je v modlitbě. Chci vás povzbudit k tomu, aby pokud vidíte, že často zapomínáte se modlit, napište jméno nebo věc, za kterou se modlíte na modlitební kartu, která by měla být v každém Nejeninformátoru. Použijte ji jako záložku do Bible nebo přilepte na ledničku, tak aby byla dobře vidět. Moje zkušenost je více než dobrá, tedy vřele doporučuji."bůh naděje kéž vás naplní veškerou radostí a pokojem ve víře, abyste se rozhojňovali v naději mocí Ducha Svatého." Římanům 15:13 Daniel Boszczyk

5 Sborové album Položili jsme několik otázek mladým manželům Arturovi a Lucce Římanovým, aby se s námi sdíleli, co nyní prožívají. Tady jsou jejich odpovědi. 1. Jak se má rodina se třemi malými dětmi a ještě k tomu s dvojčaty. Je to náročné? (Co vás drží nad vodou?) L:Osobně prožívám jedno z nejkrásnějších období mého života. Nikdy jsem netušila, že Bůh dává tak nádherné dary a že je budu moc užívat v takové hojnosti. Na každé dítě nás Bůh upozornil předem, nebylo to pro nás v podstatě překvapení. O Áronovi jsme věděli dva měsíce dopředu a o dvojčatech jsem věděla už na vysoké škole, takže jsem Artura o té daleké budoucnosti informovala už v době, kdy jsme spolu chodili. Ptáš se jestli je náš život náročný. Samozřejmě pořád uklízíme, pereme, hrajeme si, žehlíme, krmíme, přebalujeme, vozíme a zase uklízíme... ale tohle se zažije opravdu jen jednou v životě, strašně rychle to uteče, najednou jdou děti do školky a začínají většinu času trávit mimo domov i mimo náš vliv, takže si to užíváme, kolik to jen jde, protože za chvíli ten čas bude pryč. A.: Čím víc těch dětí doma je, tím více jsou naše charaktery dobrušovány a to je dobře. 2. Jak se vám daří najít si čas na sebe a na Boha ve vaší situaci? Máte vůbec čas na sebe? Když jsme spolu žili první rok, snažili jsme se velice důkladně až násilně mít společné chvíle při Bibli a modlitbě. Většinou to končilo nesvárem. Zjistili jsme, že jsme typy pro osobní a soukromý čas s Bohem a společné sdílení se zážitků s Bohem přichází mezi řečí, kdykoli. Lucka např. s Bohem žije velice volně, nemá ráda strukturu tzn. je schopná (ještě když nebyly děti) přečíst Bibli za měsíc a tak to opakovat několik měsíců za sebou, anebo naopak si přečte jeden verš a dumá nad ním týdny a nic jiného nečte. Nemá pravidelnost ani v modlitbách, protože neustále s Bohem něco řeší, anebo si před něj stoupne, padne na tvář, cokoli, a tak tráví daný čas. Artur se zase musel naučit, že ač měl rád delší studování Bible i více času pro ztišení, v momentální situaci je to nemožné. Proto si musel projít obdobím, kdy zjistil, že až tak moc nezáleží na množství času, který trávíme s Bohem, ale jen na srdci. Musel pochopit, že Bůh je skutečně Otec, který nám rozumí a chápe naši situaci. I to, když už nemáme síly se večer ztišit. A mnohdy právě v situacích, kdy nebyl čas být s Bohem, právě tehdy On promlouval. A ač podle svých dřívějších zkušeností či spíše teologie si myslel, že množství času stráveného s Bohem určuje jeho kvalitu i množství Božího jednání, musel kapitulovat a začít se učit významu slova milost, a to i v jiných oblastech ne jen spasení skrze milost.

6 Spolu trávíme čas při dětech, tam většinou vše řešíme. Doma, venku na procházkách atd. Když už toho máme dost, tak obvoláme rodinu, že budou hlídat a vyrazíme např. na večeři. Problém je v tom, že najednou máme pocit, že někdo chybí :-) Ale snažíme si to užívat i s tímto malým pocitem. 3. Máte kněze (Áron), proroka (Nathan), krále (David). Jak vychováváte děti? No přece jako kněze, proroka a krále :-) Máme výhodu, že patříme ke královskému kněžstvu a máme usilovat o to, aby všichni prorokovali :-) Je v nich rozdíl? Myslíte si, že jména mají (budou mít) vliv na jejich život? Každý z našich synů je naprosto odlišný, vychováváme je stejně, ale už teď v raném věku vyžadují v určitých situacích jiný přístup. Vychovávat děti je obrovskou školou, my jsme v první třídě a už jsme dostali dost pětek i poznámek :-) Jak je vychováváme? Milujeme je, ale umíme je i potrestat, pracujeme s nimi (zatím hrou) na nových věcech, neustále je něco učíme, ale dáváme jim i pauzu pro osobní rozvoj a čas s hračkami. To, co považujeme za důležité v tomto období je, že každému denně, jednotlivě věnujeme osobní čas jak s matkou, tak s otcem, aby věděly že nám na nich záleží a každý je důležitý. Ten čas naše děti milují a vyhledávají ho. Jména mají velký význam, Lucka je přesvědčena, že mnohem větší než příjmení. Nevybírali jsme jména podle velikých osobností Bible, ale podle významu. Dlouho jsme stáli před Bohem a čekali na jména pro naše děti. Jméno je tak úžasný dar, že si člověk ani neuvědomuje, že ten který ho osloví mu např. tím jménem může žehnat nebo proklamovat určitou pravdu do jeho života. Např. Nathan znamená Bůh dal, v životě našeho syna při každém oslovení (ne úmyslně) bude připomínán Bůh. 50x za den, 1000x za týden, xxx krát za život. Zanechá to stopu a my doufáme, že pozitivní. Také mu to bude připomínat pravdu, že Bůh nám už dopředu řekl o jeho narození - proto Bůh dal -, a že je velice důležitý a potřebný v tomto světě. Tuto realitu by měl vnímat každý člověk, tím pádem by si více vážil života i toho, že je. Art: modlím se, abychom rozpoznali povolání svých synů a pomohli jim do něj plně vstoupit. Jinak např. pořád mám na mysli situaci, kdy Lucka měla znovu přetáhnuté svaly na zápěstí (což už má chronické a dlouhou dobu), a proto odmítla zvednout Árona - tak on zareagoval: "Auf papa" a bylo uzdraveno. (mimochodem od té doby se to zatím nevrátilo). 4. Oba jste nebo jste byli velice aktivní (muzikál, konference a pod.) Jak teď prožíváte tento čas? Máte ještě něco v rukávu, co byste ještě rádi dělali či udělali? Jsou děti či situace, v níž žijete, inspirací pro to? V rukávu máme pár věci, některé tam ještě necháme, ale to, co můžeme vytáhnout, jsou projekty tohoto roku. Lucka pracovala skoro 3 roky na

7 leporelu. Jednou, když kojila Árona, tak jí Bůh oslovil, ať napíše Leporelo pro maminky, moc nechápala proč pro maminky a zrovna leporelo, ale jak přicházel čas, věděla, co má dělat. Leporela slouží většinou dětem, jsou v tvrdých vazbách, aby nebyla tak lechce zničitelná. Matky často sedí s dětmi a hrají si s nimi, čtou atd. Leporelo pro maminky má mít funkci malé knihy se zamyšleními nad klasickými i nevšedními situacemi, které mohou matku potkat, když žije s Bohem a dětmi. Ilustraci vytváří Jana Bílá. Snad se podaří vydat Leporelo v tomto půlroce. Tímto projektem bude podpořena misie Jarka a Jany Bílých v Novém Jičíně. V létě bychom chtěli točit Čtení pro Árona. Asi tak před 3 roky přišel Artur s tím, že by chtěl vytvořit CD pro děti, kde bude zpracovaná Bible. Rozjel se nekonečný vlak různých nápadů a nakonec to dopadlo tak, že se zpracovaly biblické příběhy známé i méně známé od Adama po Mojžíše, Jozue již není zahrnut. Vše je ve formě vyprávění, poezie, říkanek, hádanek, ukolébávek, dialogů, písniček atd. Jestli se stane zázrak, tak to vydáme o Vánocích :) Máme před sebou spoustu práce, zatím je vše na papíře. Budeme pracovat jednotlivě s desítkami lidí, a to vyžaduje spoustu času. Jen doufáme, že ne další 3 roky. Art. plánuje v brzké době sestavit skupinu hrající akustickou židovskou hudbu. Děkujeme za odpovědi a přejeme Boží požehnání pro celou vaši rodinu a do všech nápadů, které jsou před vámi. Śpiewnik pielgrzyma Dostala se mi do rukou historie vzniku tohoto zpěvníku. Tento zpěvník ovlivnil celé dvě generace našich otců a vznikal v nesnadné době. Několik zapálených lidí mělo vizi a odvahu se pustit do díla, které na první pohled nemělo šanci na úspěch (doba vlády komunistů), a přesto tyto lidi si Bůh použil pro něco velkého. Originál historie byl psán polsky, a proto jsme jej nechali po aktualizaci tak jak byl. W ożywieniu duchowym, jakie nawiedziło Śląsk Cieszyński w pierwszej dekadzie 20 wieku, od początku ogromną rolę odgrywały pieśni duchowe. Nie tylko na wspólnych zgromadzeniach, lecz przede wszystkim w najróżniejszych okolicznościach życia codziennego poszczególnych osób i rodzin. Śpiewano w domu, przy pracy, w czasie odpoczynku, podczas wizyt, w podróżach, a nawet w nocy w przerwach między snem. W Dolnym Żukowie, który później stał się siedzibą władz Związku dla Stanowczego Chrześcijaństwa, do nawrócenia rodziny Górniaków, gospodarzy przyszłego domu modlitwy, doszło po usłyszeniu przez nich pieśni duchowej, zaśpiewanej w ich ogrodzie przez dwie młode siostry. W powstających potem

8 szybko dalszych zborach (Niebory, Gródek, Sucha, Tyra, Ustroń, Hażlach, Cieszyn itd.) śpiew zborowy przy akompaniamencie fisharmonii stanowił ważną część zgromadzeń, niebawem zaczęły też działać chóry, a nawet orkiestry. Pieśni, przepisywane początkowo odręcznie, zostały wkrótce zebrane i w roku 1919 ukazał się drukiem pierwszy śpiewnik Związku pod nazwą Pieśni Pielgrzyma, liczący sto kilkanaście pieśni. Entuzjastą i głównym motorem tej i innych inicjatyw, związanych ze śpiewem, był brat Jan Glajcar z Końskiej, z zawodu hutnik, samouk, który jednak otrzymał od Pana szczególne zamiłowanie do pieśni i muzyki duchowej, a także nieprzeciętne obdarowanie w tym zakresie. Przez szereg dziesięcioleci tłumaczył on na język polski wiele pieśni z niemieckiego, słowackiego i czeskiego, napisał też wiele własnych, działał jako dyrygent chórów, prowadził orkiestrę dętą, przepisywał nuty dla chórów i orkiestry, uczestniczył w redakcji kolejnych śpiewników, grywał w zborach (w Gródku a w Źukowie) na fisharmonii, dawał poszczególnym osobom lekcje śpiewu oraz gry na fisharmonii i na instrumentach dętych itd. Pieśni w tym pierwszym śpiewniku, jak i późniejszych, pochodziły częściowo z innych, wcześniejszych polskojęzycznych śpiewników, w tym przede wszystkim z Harfy Syjońskiej, wydanej przez Społeczność Chrześcijańską, działającą przy Kościele Ewangelicko-Augsburskim, oraz z Kancjonału tegoż kościoła, częściowo z tłumaczeń z śpiewników niemieckojęzycznych, takich jak Reichsharfe, Pfingstjubel, Reichslieder, Rettungsjubel i innych, ze słowackiego śpiewnika Piesne Sionské, z rosyjskojęzycznych Piesni Strannika i Gusli, a prócz tego z kilku śpiewników czeskich, zaś w późniejszym okresie (po 2 wojnie światowej) z śpiewników angielskojęzycznych. Nie tłumaczono, rzecz jasna, wszystkiego, lecz tylko pieśni najwartościowsze. Stanowiło to swoisty filtr, dzięki któremu zasób pieśni w zborach Związku stawał się stopniowo skarbcem najcenniejszych pereł muzyki ewangelicznej wszystkich krajów i wszystkich czasów. Z rodzimych autorów pieśni wymienić można takich jak: Paweł Sikora, Karol Hławiczka, Jan Glajcar, Józef Kajfosz, Karol Brózda, Ruta Śniegoń. Drugie wydanie śpiewnika Związku, już pod nazwą Śpiewnik Pielgrzyma, ukazało się w roku 1923 i zawierało aż 439 pieśni, co obrazuje wielką dynamikę na tym polu. Trzecie wydanie bez nut ukazało się w roku 1935 i zawierało 404 pieśni. Śpiewniki te prócz zaspakajania potrzeb lokalnych zborów Związku docierały też w głąb Polski i do zborów polskojęzycznych w innych krajach, jak Francja, Stany Zjednoczone, a nawet Ameryka Południowa. Na terenie Śląska Cieszyńskiego Śpiewnik Pielgrzyma był też używany przez niektóre inne ugrupowania ewangeliczne, w szczególności wydanie drugie śpiewnika używane było przez długie lata w zborach Wolnych Chrześcijan. Ponieważ wszystkie te śpiewniki były bez nut, do prowadzenia śpiewu w zborach konieczne były liczne śpiewniki nutowe niemieckie, słowackie, czeskie i rosyjskie, do których odnośniki podawane były w śpiewnikach przy poszczególnych pieśniach. Tych śpiewników z nutami brak było w Polsce i innych krajach, toteż nie wiedziano tam, na jakie

9 melodie śpiewać poszczególne pieśni. Prowadziło to do swoistej twórczości brano melodie z jakiejś innej znanej pieśni lub tworzono nutę własną. W Polsce jeszcze dziś wiele pieśni z Śpiewnika Pielgrzyma w niektórych zborach śpiewa się na swoiste melodie, przeważnie molowe, przekazywane sobie z pokolenia na pokolenie. Pewien zbór na Kresach Wschodnich w Krzemieńcu wydał nawet przed 2 wojną światową własny Śpiewnik Pielgrzyma z nutami na jeden głos, aby w ten sposób rozwiązać ten problem, lecz i w tym śpiewniku wiele pieśni miało swoiste melodie, gdyż jego wydawcy nie znali prawdziwych. Warto jeszcze wspomnieć, że część nakładu 3 wydania Śpiewnika Pielgrzyma z roku 1935 pozostała w drukarni Kutzera w Czeskim Cieszynie, gdzie zastał ją wybuch wojny. Życzliwym pracownikom drukarni udało się ukryć i przechować ten nakład przez cały okres okupacji niemieckiej i dopiero wojsko radzieckie wywiozło to wszystko w nieznanym kierunku jako łup wojenny. Zaraz po 2 wojnie światowej zaczęto myśleć o kolejnym wydaniu Śpiewnika Pielgrzyma, po pierwsze ze względu na wzrost liczebności zborów (nawracało się wtedy wiele młodych ludzi), po drugie ze względu na liczne nowe pieśni, które wtedy krążyły, i po trzecie ze względu na brak śpiewnika z nutami. Przystąpiono więc już w roku 1946 do systematycznych przygotowań nowego śpiewnika. Ponieważ Związek współpracował wtedy dość ściśle ze Społecznością Chrześcijańską, gdzie także odczuwano te same potrzeby, pierwszą koncepcją był wspólny śpiewnik dla obu tych ugrupowań. Dzięki temu do zespołu przygotowującego śpiewnik weszły osoby ze Społeczności takie jak prof. Karol Hławiczka, braterstwo Gawlasowie i kilka innych. Ze strony Związku motorem pracy nad śpiewnikiem był oczywiście Jan Glajcar, a także Karol Kajfosz, nauczyciel, dyrygent i organista, od strony duchowej zaś dziełu temu patronowali bracia starsi: Karol Kaleta i Paweł Wojnar. Po pewnym czasie stosunki ze Społecznością uległy ochłodzeniu i prace nad śpiewnikami przebiegały już oddzielnie. Utrzymano tylko współpracę z prof. Karolem Hławiczką, gdyż jako profesor muzyki (kompozytor i pianista) był on jedynym specjalistą, uczestniczącym w pracach przygotowawczych. Nie uczestniczył w regularnych spotkaniach zespołu, lecz korygował muzykę i teksty pieśni, niektóre pieśni harmonizował i służył zespołowi jako doradca-specjalista. Zespół spotykał się regularnie w Końskiej u brata Jana Glajcara, zazwyczaj dwa razy w tygodniu po południu, gdyż jego członkowie pracowali zarobkowo. Zbierano się koło po południu, przybyli prosto z pracy jedli obiad u braterstwa Glajcarów lub Konderlów, po czym pracowano z reguły do godziny lub dłużej. Na każdym spotkaniu rozpoczynano i kończono pracę wspólną modlitwą. Stałymi członkami zespołu byli przez cały czas Jan Glajcar i Karol Kajfosz, czasami bywał obecny br. Jan Żwak z Suchej, a z młodszych uczestniczyli często Jan i Karol Brózdowie, Jan Folwarczny. Nieco później, jako najmłodszy w zespole, dołączył do niego na stałe Józef Kajfosz. Najwięcej uwagi poświęcano tekstom pieśni od strony duchowej i językowej, redagując je na miejscu w oparciu o najróżniejsze źródła (liczne

10 śpiewniki polskie i śpiewniki obcojęzyczne), starając się zachować oryginalne myśli autora. Z reguły na jednym spotkaniu opracowano w ten sposób tylko kilka pieśni, rzadko więcej niż pięć, a czasami w ciągu całego spotkania zdołano opracować zaledwie jedną pieśń. Niektóre fragmenty brano sobie jako zadanie domowe i na następnym spotkaniu wspólnie dopracowywano tekst w oparciu o przyniesione z domu propozycje. Zawsze w ostatecznych ustaleniach stosowano zasadę jednomyślności. W sumie praca nad śpiewnikiem trwała 12 lat, od 1946 do Trzeba podkreślić, że przebiegała ona w stale pogarszającej się sytuacji politycznej, w atmosferze wprowadzania komunizmu, a potem frontalnej walki władz komunistycznych z wszelkimi przejawami religijności. Brat Karol Kajfosz stracił pracę w szkolnictwie ze względu na przekonania religijne. Biorąc po ludzku, nie było żadnych realnych szans, by opracowany śpiewnik można było potem wydać drukiem. Sam Związek był szykanowany, a w końcu uległ likwidacji, zaś jego członkowie weszli w skład Kościoła Braterskiego. Mimo tej beznadziejnej sytuacji nie zaniechano pracy, odczuwając Boże prowadzenie i wierząc w nadejście lepszych czasów. W końcowej fazie prac przystąpiono do przygotowania manuskryptu. Wymagało to dwukrotnego ręcznego przepisania nut wszystkich pieśni oraz wpisanie pod nuty na maszynie uzgodnionych, ostatecznych tekstów, najpierw w oryginalnej wersji nut ze starszych posiadanych źródeł, a następnie, po korektach muzycznych zespołu i Karola Hławiczki po raz drugi na czysto bezpośrednio przed oddaniem do składu. W przepisywaniu nut uczestniczyli w szczególności bracia ze zboru w Suchej, zwłaszcza brat Alfred Wigłasz, który całe jedno przepisywanie wszystkich pieśni wykonał samodzielnie, a dalej Jan Żwak, Rudolf Stokłosa oraz inni bracia i siostry, którzy wykonali pozostałą część tej pracy. Wszystkie przygotowania do druku zakończono w czerwcu 1958 i z gotowym dziełem, sygnowanym jako Śpiewnik Pielgrzyma z nutami, wydanie czwarte, na nowo opracowane, zawierającym 673 pieśni, delegacja zborów polskich wyjechała do Rady Kościoła Braterskiego w Pradze. Zdając sobie sprawę z nikłych szans wydania śpiewnika ze względu na małą liczebność odbiorców polskojęzycznych, członkowie zespołu pozostawali w kontakcie ze Zjednoczonym Kościołem Ewangelicznym (ZKE) w Polsce, do którego weszły zbory Związku z terenu Polski. Pojawiła się szansa, że śpiewnik ten zostanie wprowadzony w całym ZKE, składającym się z 5 różnych ugrupowań ewangelicznych. Władze ZKE zaczęły więc czynić starania o zezwolenie na import Śpiewnika Pielgrzyma z Czechosłowacji, co stało się możliwe dzięki politycznej odwilży, jaka nastąpiła w Polsce po październiku roku Z kolei brat Józef Kajfosz przeprowadził akcję informacyjną o śpiewniku w środowiskach polonijnych na Zachodzie, wysyłając próbki składu śpiewnika do Niemiec, Belgii, Francji, USA, Kanady itd. Bardzo interesowało się tym przedsiębiorstwo handlu zagranicznego dobrami kultury Artia, które liczyło na możliwość eksportu śpiewnika na Zachód. Był to niezmiernie istotny czynnik, który zaważył przy uzyskaniu

11 zezwolenia na wydanie śpiewnika. Oficjalnie wydawcą miało być Centralne Wydawnictwo Kościelne w Pradze (UCN), które wystąpiło do Ministerstwa Kultury o zezwolenie i przedstawiło śpiewnik do cenzury. Wcześniej już zawodowy grafik, pan Mašek z Klánovic wykonał opracowanie graficzne i skład całego śpiewnika, nut i tekstu, na dużych arkuszach formatu A3, z którego potem miały być robione w pomniejszeniu klisze offsetowe, natomiast brat Józef Kajfosz z żoną Emilią, którzy mieszkali wtedy w Pradze, przeprowadzali korekty gotowych składów, przy czym brat Józef był też z ramienia zespołu odpowiedzialny za kontakty z panem Maškiem, Wydawnictwem, Artią, Radą KB i władzami. Nuty w wykonaniu pana Maška były bardzo dobrej jakości, w układzie na ten czas bardzo nowoczesnym, co wzbudziło podziw i pewne uczucie zazdrości u członków Rady Kościoła Braterskiego, którego ówczesny kancjonał był pod tym względem znacznie uboższy. W wydanym kilka lat później nowym kancjonale KB zastosowano nuty w oparciu o ten sam system, korzystając z usług tego samego grafika, pana Maška. Niestety cenzura okazała się bezlitosna i zakwestionowała mnóstwo fragmentów w wielu pieśniach, a liczne pieśni kazała usunąć całkowicie. Szczególnie surowo potraktowano dział śpiewnika, zatytułowany Bój wiary i zwycięstwo, rozumiejąc zawarte tam treści w kategoriach walki przeciwko ateizmowi. Nastąpił potem kilkumiesięczny okres pertraktacji i wymiany listów, w których wyjaśniano duchowy sens zakwestionowanych treści i wskazywano na to, że z uwagi na gotowy skład z numeracją pieśni robienie zmian i usuwanie pieśni będzie bardzo czasochłonne i kosztowne. W tym samym czasie przedsiębiorstwo Artia przynaglało do pośpiechu, gdyż miało już z Polski zamówienie na 4000 egz. śpiewnika i kilka drobnych zamówień z Zachodu. W tej sytuacji zanoszono też usilne modlitwy o Bożą interwencję, gdyż po ludzku wyjścia nie było widać. I rzeczywiście Pan zainterweniował, gdyż przedstawicielom UCN udało się w końcu przełamać opór cenzorów. Po prostu machnęli ręką i Ministerstwo Kultury wydało zezwolenie. Do przygotowanej przez zespół wersji śpiewnika nie wniesiono ostatecznie ani jednej poprawki, nie usunięto z niego ani jednej pieśni. Śpiewnik oddano do druku w Czeskim Cieszynie, tu jednak pojawiła się nowa przeszkoda: Miejscowa komórka partii komunistycznej, zrzeszająca pracowników drukarni, zaprotestowała przeciwko drukowi śpiewnika i jej członkowie odmówili wykonywania prac drukarskich nad śpiewnikiem. Zaczęły krążyć nowe pisma i telefony między UCN, drukarnią, Artią i zespołem. Zakończyło się tym, że dyrektor drukarni otrzymał służbowy nakaz z centrali koncernu w Brnie, do którego należała drukarnia, zmuszający go do wykonania zamówienia. Druk wznowiono, ale fanatyczni ateiści osiągnęli przynajmniej tyle, że część nakładu śpiewników, przeznaczoną dla odbiorców wewnętrznych, czyli polskich zborów KB, wykonano na grubym, szarym, twardym papierze i oprawiono niedbale. Jednak część na eksport wykonano bardziej starannie, toteż była potem możliwość sprowadzania ładnych śpiewników z Polski. Pod koniec roku 1959 nastąpił więc wreszcie długo oczekiwany,

12 wymodlony, uroczysty moment odbioru śpiewników z drukarni i ich rozprowadzenia w zborach, co utrwalono na zdjęciach. Momentu tego nie doczekał jeden z głównych inicjatorow tej pracy i niekwestionowany lider zespołu Jan Glajcar, który wniósł niewątpliwie największy wkład w powstanie śpiewnika, ponieważ krótko przedtem odszedł do Pana. Śpiewnik szybko rozpowszechnił się w zborach polskojęzycznych KB, a także w Polsce i w innych krajach, gdzie były polskie zbory. W chwili wejścia do użytku jego poziom i jakość były unikalne. Nie było równego mu śpiewnika w środowiskach ewangelicznych ani w Czechach, ani na Słowacji, ani w Polsce. W Polsce na długie lata zajął on pozycję wiodącą w tej kategorii, wyraźnie przyczyniając się do wzrostu poziomu muzyki religijnej w środowisku ewangelicznym. Z biegiem czasu wiele pieśni ze Śpiewnika Pielgrzyma weszło też do innych śpiewników różnych polskich ugrupowań ewangelicznych. Dzięki nutom w układzie czterogłosowym ze śpiewnika obficie mogły też korzystać kwartety, zespoły i chóry. Śpiewnik Pielgrzyma przez kilka dziesięcioleci był oficjalnym śpiewnikiem kościelnym w całym Zjednoczonym Kościele Ewangelicznym, a po jego reorganizacji służy nadal poszczególnym, teraz już samodzielnym ugrupowaniom. O znaczeniu Śpiewnika Pielgrzyma w Polsce świadczy jego dalszy, już samodzielny rozwój na terenie Polski. W zborach, które go wprowadziły, zaczęto odczuwać brak pieśni, znanych i lubianych na terenie Polski, których w tym śpiewniku nie było. ZKE powołał więc kolegium redakcyjne w składzie: Józef Prower, Bolesław Winnik i Bronisław Stawiński, które zebrało brakujące pieśni. Rezultatem kilkuletnich prac tego kolegium była Część II śpiewnika, zawierająca 187 pieśni z numeracją od 674 do 860. W roku 1961 ukazał się w Warszawie Śpiewnik Pielgrzyma, wydanie piąte, uzupełnione bez nut, zawierający obie części czyli 860 pieśni. Ten śpiewnik tekstowy i jego późniejsze niezmienione dodruki trafiały też licznie do zborów polskich KB, gdzie korzystali z nich ci, którym nuty były niepotrzebne. W roku 1965 natomiast ukazał się w Warszawie wydany staraniem ZKE śpiewnik Pieśni Kościelne z nutami, do którego weszły: 1) Opracowana w Polsce druga część Śpiewnika Pielgrzyma z pieśniami od 674 do 860; 2) Addenda, zawierająca 15 pieśni numerowanych liczbami rzymskimi oraz 3) Pieśni kościelne Stokrotki zawierające 160 pieśni dla dzieci w układzie trzygłosowym, opracowanym przez Karola Hławiczkę. Nuty w całym tym śpiewniku wykonano w układzie graficznym, wzorowanym na cieszyńskim Śpiewniku Pielgrzyma wydaniu czwartym z roku Ponieważ to importowane wydanie nutowe szybko się wyczerpało, a potrzeby wzrastały, ukazało się pod koniec lat 60-tych wydanie nutowe, sygnowane jako piąte, obejmujące niezmienione obie części oraz Addendę i Stokrotki razem więc 1035 pieśni. W takiej postaci: śpiewnika tekstowego z 860 pieśniami i śpiewnika nutowego z 1035 pieśniami Śpiewnik Pielgrzyma był na terenie Polski kilka razy dodrukowywany bez zmian treści, zawsze kiedy wymagała tego potrzeba. Jaki jest stan aktualny? Wiele zborów odeszło lub odchodzi od