- 1 - U N I V E R Z I T A P A L A C K É H O V O L O M O U C I. O b o r : P e d a g o g i k a v e ř e j n á s p r á v a D O P R A V N Í C H N E H O D

Transkript

1 - 1 - U N I V E R Z I T A P A L A C K É H O V O L O M O U C I P e d a g o g i c k á f a k u l t a L A D I S L A V P R O K E Š I I I. r o č n í k k o m b i n o v a n é s t u d i u m O b o r : P e d a g o g i k a v e ř e j n á s p r á v a K O M U N I K A C E P O L I C I S T Y P Ř I V Y Š E T Ř O V Á N Í D O P R A V N Í C H N E H O D D i p l o m o v á p r á c e V e d o u c í p r á c e : P h D r. L e n k a H o l á, P h. D. O L O M O U C

2 - 2 - PROHLÁŠENÍ P r o h l a š u j i, ţ e j s e m b a k a l á ř s k o u p r á c i v y p r a c o v a l s a m o s t a t n ě a p o u ţ i l j s e m j e n u v e d e n ý c h p r a m e n ů a l i t e r a t u r y. V O l o m o u c i d n e v l a s t n o r u č n í p o d p i s

3 - 3 - PODĚKOVÁNÍ D ě k u j i P h D r. L e n c e H o l é, P h. D., z a o d b o r n é v e d e n í b a k a l á ř s k é p r á- c e, p o s k y t o v á n í r a d k p r á c i, a l e i k o l e g ů m z O b v o d n í h o o d d ě l e n í H r a n i- c e a k o l e g ů m d o p r a v n í p o l i c i e, s k u p i n y d o p r a v n í c h n e h o d P ř e r o v P o l i- c i e Č e s k é r e p u b l i k y z a s p o l u p r á c i p ř i v y p r a c o v á n í p r a k t i c k é č á s t i.

4 - 4 - ÚVOD 1. Z Á K L A D N Í P O J M Y 2. D O P R A V N Í N E H O D A J A K O K R I Z O V Á A S O C I Á L N Í S I T U A C E 2.1 K r i z o v á s i t u a c e 2.2 S o c i á l n í s i t u a c e 2.3 D o p r a v n í n e h o d a z p o h l e d u p o l i c i s t y 2.4 D o p r a v n í n e h o d a z p o h l e d u ú č a s t n í k a 3. Ú L O H A P O L I C I E Č E S K É R E P U B L I K Y P Ř I D O P R A V N Í N E H O D Ě 3.1 Ú l o h a P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y 3. 2 Ú l o h a P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y p ř i d o p r a v n í n e h o d ě 3. 3 Z á k l a d n í o d b o r n á p ř í p r a v a p o l i c i s t y 4. K O M U N I K A C E 4.1 P r o c e s k o m u n i k a c e 4.2 F á z e k o m u n i k a c e 4.3 F o r m y k o m u n i k a c e V e r b á l n í k o m u n i k a c e N e v e r b á l n í k o m u n i k a c e 4. 4 P r o b l é m y k o m u n i k a c e 5. K O M U N I K A C E P O L I C I S T Y P Ř I Ř E Š E N Í D O P R A V N Í N E H O D Y 5. 1 F á z e v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í n e h o d y 5.2 S p e c i f i c k é p r o b l é m y k o m u n i k a c e p o l i c i s t y 5.3 S d ě l o v á n í n e p ř í z n i v ý c h z p r á v 5. 4 P o s t t r a u m a t i c k á p o m o c

5 P o s t t r a u m a t i c k á p o m o c ú č a s t n í k ů m d o p r a v n í n e h o d P o s t t r a u m a t i c k á p o m o c p o l i c i s t ů m 6. P R A K T I C K Á Č Á S T 6.1 K a z u i s t i k a s d ě l e n í t r a g i c k é z p r á v y 6. 2 D o t a z n í k p r o p o l i c i s t y V y h o d n o c e n í d o t a z n í k ů Z Á V Ě R 7. P O U Ţ I T Á L I T E R A T U R A 8. P Ř Í L O H Y

6 - 6 - ÚVOD D o p r a v a o s o b a p ř e s u n z b o ţ í z a ú č e l e m v ý n o s u p r o b í h á j i ţ s t o v k y l e t. K t o m u t o p ř e s u n u b y l o v y u ţ í v á n o l i d s k é a h o j n ě i z v í ř e c í s í l y. T y t o c e s t y m ě l y ú č e l k o č o v n ý, p o z n á v a c í a p o z d ě j i p ř e v á ţ n ě o b c h o d n í c h a- r a k t e r. S p o s t u p e m d o b y s e j a k o n e j e f e k t i v n ě j š í s t a l a l o d n í d o p r a v a, k t e r á u m o ţ ň o v a l a p ř e v o z v e l k é h o m n o ţ s t v í z b o ţ í p ř i v y n a l o ţ e n í r e l a- t i v n ě m a l é h o ú s i l í. T a t o d o p r a v a v š a k v y ţ a d o v a l a v e l k é z n a l o s t i a z k u- š e n o s t i a z á r o v e ň n e s l a s s e b o u n e m a l é r i z i k o. S r o z v o j e m p r ů m y s l u b y- l o v y u ţ i t o p a r n í h o s t r o j e v l o d n í, a l e i ţ e l e z n i č n í s u c h o z e m s k é d o- p r a v ě. P a r n í s t r o j b y l p ř e d c h ů d c e m s p a l o v a c í c h m o t o r ů j a k j e z n á m é v d n e š n í d o b ě. V y n á l e z s p a l o v a c í h o m o t o r u, k t e r ý m á v í c e n e ţ s t o l e t o u h i s t o r i i, v n e s l v e l i k ý r o z m a c h do m o b i l i t y a r y c h l o s t i p o h y b u c e l é d n e š n í s p o l e č n o s t i. R o z v o j d o p r a v y a k o n k r é t n ě a u t o m o b i l i s m u p a r a- doxně u r y c h l i l y o b ě s v ě t o v é v á l k y. S p á d e m Ţ e l e z n é o p o n y p o r o c e d o c h á z í k z p ř í s t u p n ě n í z a h r a n i č n í c h t r h ů a u m o ţ n ě n í d o v o z u n e- t u z e m s k ý ch z n a č e k a u t o m o b i l ů. O t e v ř e n í e v r o p s k ý c h h r a n i c a s j e d n o- c u j í c í e v r o p s k ý p r o c e s m á z a n á s l e d e k m a s i v n í r o z v o j a u t o m o b i l i s m u a s i l n i č n í d o p r a v y, k t e r á s e s t a l a n e j v y u ţ í v a n ě j š í m d o p r a v n í m p r o s t ř e d- k e m s o u č a s n o s t i. M a s i v n í r o z v o j a u t o m o b i l o v é d o p r a v y s n e s o u m ě r n ý m r o z v o j e m a k v a l i t o u s i l n i č n í c h s í t í m á z a n á s l e d e k z v y š u j í c í s e p o č e t dopravních n e h o d. V t é t o p r á c i s e z a m ě ř í m e n a s i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d y a p ř e s n ě j i n a k o m u n i k a c i p ř í s l u š n í k ů P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y ( d á l e j e n P Č R ) p ř i v y š e t ř o v á n í t ě c h t o n e h o d a k o m u n i k a c i, k t e r á s o u v i s í s e s i l n i č n í d o- p r a v n í n e h o d o u o d p r v o t n í h o z j i š t ě n í, a ţ po u k o n č e n í v y š e t ř o v á n í.

7 - 7 - J e l i k o ţ p r a c u j i u P Č R n a O b v o d n í m o d d ě l e n í H r a n i c e p o ř á d k o v é s l u ţ b y, z a j i š ť o v á n í a s p o l u p r á c e p ř i v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í c h n e h o d p a t ř í k n á p l n i m é p r á c e. V z h l e d e m k t o m u, ţ e s e k ř a d ě s i l n i č n í c h d o p r a v n í c h n e h o d d o s t a v u j e m e j a k o p r v n í, j e k o m u n i k a c e s ú č a s t n í k y n e h o d v e l m i d ů l e ţ i t o u a n e o d m y s l i t e l n o u č á s t í, j a k o ţ p a k n á s l e d n á k o m u n i k a c e s e s l o ţ k a m i i n t e g r o v a n é h o z á c h r a n n é h o s y s t é m u a s k o l e g y z e s k u p i n y d o- p r a v n í s l u ţ by. C í l e m t é t o p r á c e j e p ř e d l o ţ e n í u c e l e n ě j š í c h i n f o r m a c í k p r o b l é m u k o m u n i k a c e p o l i c i s t y v e r s u s ú č a s t n í k d o p r a v n í n e h o d y ( d á l e j e n D N ). D a l š í m c í l e m j e a n a l ý z a k o m u n i k a č n í h o p r o c e s u, k t e r á b y m o h l a p ř i s p ě t k e z k v a l i t n ě n í k o m u n i k a c e p ř i v y š e t ř o v á n í D N. C h t ě l i b y c h o m z d ů r a z n i t v ý z n a m k o m u n i k a c e a d á l e e l i m i n o v a t n á s l e d n á t r a u m a ú č a s t n í k ů a z a- s a h u j í c í c h p o l i c i s t ů p ř i ú č a s t i n a v á ţ n ý c h d o p r a v n í c h n e h o d á c h. N e o d- m y s l i t e l n ě c h c e m e p o u k á z a t n a o b e c n o u n e b e z p e č n o s t d o p r a v n í n e h o d o- v o s t i, p ř i k t e r ý c h n e j e n o m, ţ e d o c h á z í k v e l k ý m h m o t n ý m š k o d á m n a m a j e t k u, a l e h l a v n ě k e z r a n ě n í a ú m r t í o s o b. P ř i t v o r b ě t é t o p r á c e b y l o v y u ţ í v á n o v e l k é m n o ţ s t v í l i t e r a t u r y a p r a m e n ů z o b l a s t i p s y c h o l o g i e, s o c i o l o g i e a k r i z o v é h o ř í z e n í. R o v n ě ţ b y l o v y u ţ í v á n o z á k o n n ý c h u s t a n o v e n í, i n t e r n í c h n a ř í z e n í m e t o d i c k ý c h pokynů a d o p o r u č e n í ú č i n n é v d o b ě t v o r b y p r á c e. S a m o t n ý p o j e m k o m u- n i k a c e j e v l i t e r a t u ř e š i r o c e z p r a c o v á v á n, c o ţ b y l o n a d r u h o u s t r a n u s l o ţ i t ě j š í p r o v ý b ě r v h o d n é l i t e r a t u r y. R o v n ě ţ b y l y p o r o v n á v á n y t e o r e- t i c k é i n f o r m a c e s p r a k t i c k ý m i z k u š e n o s t m i a u t o r a a d a l š í c h k o l e g ů z ř a d P Č R.

8 ZÁKLADNÍ POJMY V t é t o k a p i t o l e c h c e m e z d ů r a z n i t a v y s v ě t l i t n ě k t e r é d ů l e ţ i t é a c i z í p o j m y, k t e r é j s o u d á l e u v e d e n y v t e x t u a j s o u j e j i c h n e o d d ě l i t e l n o u s o u č á s t í. K o m u n i k a c e p o c h á z í z l a t i n s k ý c h s l o v C O M M U N I C A T I O, c o ţ j e v p ř e k l a d u v e s p o l n é ú č a s t e n s t v í c h o v á n í l i d í, k t e ř í s e s p o l e č n ě p o- d í l e j í n a u r č i t é č i n n o s t i v e v z á j e m n é m k o n t a k t u. P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y j e j e d n o t n ý o z b r o j e n ý b e z p e č n o s t n í s b o r s l o u ţ í c í v e ř e j n o s t i. J e j í m ú k o l e m j e c h r á n i t b e z p e č n o s t o s o b, m a j e t k u a v e ř e j n é h o p o ř á d k u, p ř e d c h á z e t t r e s t n é č i n n o s t i, p l n i t ú k o l y d l e t r e s t n í- h o ř á d u a d a l š í ú k o l y n a ú s e k u v n i t ř n í h o p o ř á d k u a b e z p e č n o s t i s v ě ř e n é j í z á k o n y, p ř í m o p o u ţ i t e l n ý m i p ř e d p i s y E v r o p s k é h o s p o l e č e n s t v í n e b o m e z i n á r o d n í m i s m l o u v a m i, k t e r é j s o u s o u č á s t í p r á v n í h o ř á d u Č e s k é r e- p u b l i k y. - 1, 2 z á k. č / S b., o P o l i c i i Č e s k é r e p u b l i k y. S i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d a - p o z i t i v n í d e f i n i c e - d l e 4 7 z á k. č / S b., o p r o v o z u n a p o- z e m n í c h k o m u n i k a c í c h j e u d á l o s t v p r o v o z u n a p o z e m n í c h k o m u n i k a- c í c h h a v á r i e n e b o s r á ţ k a, k t e r á s e s t a l a n e b o b y l a z a p o č a t a n a p o z e m n í k o m u n i k a c i a p ř i n í ţ d o j d e k u s m r c e n í n e b o z r a n ě n í o s o b n e b o k e š k o d ě n a m a j e t k u v p ř í m é s o u v i s l o s t i s p r o v o z e m v o z i d l a v p o h y b u. - n e g a t i v n í d e f i n i c e d l e z á v a z n é h o p o k y n u p o l i c e j n í h o p r e z i d e n t a č. 220 z e d n e 3 1. p r o s i n c e , k t e r ý m s e u p r a v u j e p o s t u p p ř í s l u š n í k ů P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y n a ú s e k u s l u ţ b y d o p r a v n í p o l i c i e u d á l o s t v p r o v o z u n a p o z e m n í c h k o m u n i k a c í c h z a d o p r a v n í n e h o d u s e n e p o v a ţ u j í

9 - 9 - p ř í p a d y, k d y d o j d e k p o š k o z e n í v o z i d l a, z r a n ě n í n e b o u s m r c e n í o s o b y b e z s o u v i s l o s t i s h a v á r i í n e b o s r á ţ k o u s j i n ý m v o z i d l e m, p e v n o u přek á ţ k o u, c h o d c e m, z v í ř e t e m n e b o z v ě ř í, n a p ř. p o š k o z e n í p ř i o p r a v ě v o- z i d l a, p ř i n a k l á d c e n e b o v y k l á d c e, ú r a z p ř i p á d u v d o p r a v n í m p r o s t ř e d- k u n e o v l i v n ě n ý j e d n á n í m d a l š í h o ú č a s t n í k a s i l n i č n í h o p r o v o z u n e b o p ř i n á s t u p u a v ý s t u p u d o a z d o p r a v n í h o p r o s t ř e d k u, p o ţ á r s t o j í c í h o m o t o- r o v é h o v o z i d l a a d o p r a v n í n e h o d a z p ů s o b e n á ú m y s l n ý m j e d n á n í m p a c h a- t e l e, S t r e s o v ý s y n d r o m ( g e n e r á l n í a d a p t a č n í s y n d r o m - G A S ) s e v y z n a č u- j e n a d o s t u p n é W o r l d W i d e W e b h t t p : / / w w w. r o n g e. c z / d o k u m e n t y / s k r i p t a _ V S / S _ B a k a l _ z k o u s k y _ a p l i k o v a n a _ p s y c h o l o g i e. p d f t ě m i t o v l a s t n o s t m i : 1. p o p l a c h o v á r e a k c e - v n í s e m o b i l i z u j í s í l y 2. r e z i s t e n c e - v y r o v n á v á s e se s t r e s e m - v y č e r p á v á s e - a d a p t a c e n a s t r e s o r 3. v y č e r p á n í - m o ţ n á i s m r t - k d y ţ j e s t r e s o r p ř í l i š s i l n ý, n e b o t r v á d l o u h o

10 DOPRAVNÍ NEHODA J AKO KRIZOVÁ A SOCIÁLNÍ SITUACE J a k j i ţ s a m o t n ý n á z e v n a p o v í d á, d o p r a v n í n e h o d u r o z d ě l í m e v p r v n í p o l o v i n ě n a d v ě č á s t i, n a k r i z o v o u a s o c i á l n í. K t é t o p r o b l e m a t i c e j e z p r a c o v á n o p o m ě r n ě v e l k é m n o ţ s t v í m a t e r i á l ů, k d y n e j v í c e b y l o v y u ţ i t o l i t e r a t u r y o d L u d m i l y Č í r t k o v é, B o h u m i l y B a š t e c k é a N i c k y h o H a y e s e, k t e r é b y l y n e j v h o d n ě j š í p r o t u t o p r á c i. V d r u h é č á s t i k a p i t o l y s e z a o b í- r á m e d o p r a v n í n e h o d o u a t o z p o h l e d u s a m o t n é h o ú č a s t n í k a a z p o h l e d u v y š e t ř u j í c í h o p o l i c i s t y. C e l k o v ě s e v š a k, b e z v ě t š í c h k o m p l i k a c í, p o d a- ř i l o j e d n o t l i v é p o h l e d y o d d ě l i t a v y s v ě t l i t. 2.1 K r i z o v á s i t u a c e P o d l e a u t o r k y L. Č í r t k o v é ( , s ) j e k r i z o v á s i t u a c e t a k o v á, k t e r á s v ý m c h a r a k t e r e m v y v o l á v á n e g a t i v n í e m o c e z ú č a s t n ě n ý c h o s o b. V ý c h o d i s k e m a r e g u l a c í t ě c h t o n e g a t i v n í c h e m o c í j e v h o d n á k o m u n i k a- c e. D a l š í m f a k t o r e m k r i z o v é s i t u a c e j e p ř í t o m n o s t s k u t e č n o s t í, k t e r é b e z p r o s t ř e d n ě a n e g a t i v n ě z a s a h u j í d o j e d n á n í a t í m s t u p ň u j í j e h o z á- v a ţ n o s t. S v ý m i n á r o k y n a j e d n á n í j e d i n c ů p ř e s a h u j í b ě ţ n é z k u š e n o s t i a j s o u z d r o j e m p s y c h i c k é h o n a p ě t í a s t r e s u. K r i z o v á s i t u a c e j e d á l e o v l i v ň o v á n a o s o b n o s t n í m c h a r a k t e r e m k o m u n i k u j í c í c h. Z d e m ů ţ e m e h o- v o ř i t o z k u š e n o s t e c h o s o b y v z h l e d e m k j e h o v ě k u a a k t u á l n í m u p s y c h i c- k é m u r o z p o l o ţ e n í. S i t u a č n í v l i v y p ů s o b í n a z ú č a s t n ě n é t ř e b a i b e z j e- j i c h p ř í m é h o o v l i v n ě n í. J s o u t o t ř e b a v y h r o c e n á s i t u a c e, s d ě l o v á n í t r a- g i c k ý c h z p r á v, p o k u s o s e b e v r a ţ d u a d a l š í. N a k o n e č n ý ( , s ) o z n a č u j e z a k r i z o v o u s i t u a c i j e v, p ř i k t e- r é m d o c h á z í k f r u s t r a c i, k o n f l i k t u n e b o s t r e s u.

11 P o j e m f r u s t r a c e M. N a k o n e č n ý, ( , s ) v y m e z u j e d o t ř i n a- v z á j e m s p o j e n ý c h j e v ů : - b l o k a c e d o s a ţ e n í u r č i t é h o c í l e - v n i t ř n í c h p s y c h i c k ý s t a v k s i t u a c i - z v l á š t n í z p ů s o b c h o v á n í Z v l á š t n í m p ř í p a d e m f r u s t r a c e o z n a č u j e M. N a k o n e č n ý, ( , s ) j a k o k o n f l i k t, k t e r ý j e v y j á d ř e n s t ř e t e m d v o u n e b o v í c e t e n d e n c í n e b o s t ř e t u z á j m ů a c i t ů. S t r e s j e a n g l i c k ý t e r m í n, F. H y h l í k, M. N a k o n e č n ý, ( , s ) u v á d ě j í p o j e m : s t r e s o v á s i t u a c e j e s i t u a c e, k d y d o c h á z í k f r u s t r a c i p ř i z v l á š t ě s i l n é m o t i v a c i, r e s p. s v y l o u č e n í m m o ţ n o s t i a d a p t a c e. F. H y h- l í k, M. N a k o n e č n ý, ( , s ) p í š í, ţ e p ř i s t r e s o v ý c h s i t u a c í c h d o- c h á z í v o r g a n i z m u k o b r a n n ý m a p o p l a c h o v ý m r e a k c í m, k t e r é z o b e c n é h o c h a r a k t e r u p ř e c h á z e j í d o t z v. g e n e r á l n í ho a d a p t a č n í ho s y n d r o m u. Z u v e d e n ý c h p o j m ů a n á z o r ů v y p l ý v á, ţ e d o p r a v n í n e h o d a j e p s y- c h i c k y a f y z i c k y z á t ě ţ o v o u s i t u a c í, u ţ j e n p r o t o, ţ e s e j e d n á o n á h l ý z v r a t v d o s a v a d n í m p r ů b ě h u p ř e d e š l é h o d ě j e. J e d i n e c s e n a n ě j n e m ů ţ e p ř i p r a v i t. N e z ř í d k a p ř i d o p r a v n í c h n e h o d á c h d o c h á z í k v e l k ý m š k o d á m n a m a j e t k u, z r a n ě n í n e b o k e s m r t i o s o b, k t e ř í j s o u n a š i m i b l í z k ý m i. S a m o z ř e j m ě, ţ e i z r a n ě n í a ú m r t í c i z í h o č l o v ě k a d a l š í ú č a s t n í k y h l u b o c e z a s á h n e S o c i á l n í s i t u a c e N e p ř í z n i v á s o c i á l n í s i t u a c e m á t y t o v l a s t n o s t i : D o s t u p n o s t n a W o r l d W i d e W e b h t t p : / / s o c i o l o g i e w z. c z / d o k u m e n t s / I V - j e n e č i t e lná, n e j a s n á, n e d á s e v n í v y z n a t

12 n e ř e š i t e l n á, j e d i n e c j i c h á p e, a l e n e n a c h á z í ř e š e n í - n e z v l á d n u t e l n á, j e d i n e c j í c h á p e, u m ě l b y j i ř e š i t, a l e c h y b í m u p r o s t ř e d k y k ř e š e n í, - o h r o ţ u j í c í, m ů ţ e z n a m e n a t a k t u á l n ě n e b o n á s l e d n ě o h r o ţ e n í j e- d i n c e, n e b o j i n ý c h v z t a ţ n ý c h o s o b a n e b o h o d n o t J e d e n z m n o h a o b e c n ý c h p o j m ů d l e V. P o r a d a ( , s ) s i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d a j e n e ú m y s l n á, n e p ř e d v í d a t e l n á u d á l o s t v s i l n i č n í m p r o v o z u n a v e ř e j n ý c h k o m u n i k a c í c h z p ů s o b e n a d o p r a v n í m i p r o s t ř e d k y, k t e r á m ě l a š k o d l i v ý n á s l e d e k n a ţ i v o t e c h, z d r a v í o s o b n e b o n a m a j e t k u. T e n t o p o j e m s i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d a z n a č í, ţ e s e j e d n á o n e z a m ý š- l e n o u, n e p l á n o v i t o u a n e o č e k á v a n o u s i t u a c i. V p r a x i s e v š a k m ů ţ e m e s e t k a t i s ú m y s l n o u d o p r a v n í n e h o d o u, k t e r á v š a k d o c e l k o v é h o v ý č t u z a s a h u j e p o u z e o k r a j o v ě, m á j i n o u p r á v n í k v a l i f i k a c i. P a t ř í s e m z e j m é- n a p o k u s y o u b l í ţ e n í n a z d r a v í s v é n e b o j i n ý c h o s o b, s e b e v r a ţ d y n e b o p o j i š ť o v a c í p o d v o d y. Z u v e d e n é h o t e d y p l y n e, ţ e b ě ţ n á d o p r a v n í n e- h o d a v k r o č í d o ţ i v o t a j e d i n c e n e o č e k á v a n ě a č l o v ě k a v í c e č i m é n ě z a- s k o č í. P r o t o i n á s l e d n á r e a k c e a n á s l e d k y d o p r a v n í c h n e h o d j s o u v ţ d y i n d i v i d u á l n í a j s o u o v l i v n ě n y ř a d o u f a k t o r ů. S i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d a s e o d e h r á v á v k r á t k é m č a s o v é m ú s e k u a p r o t o ř i d i č i o s t a t n í ú č a s t n í c i ( s p o l u j e z d c i ) n a n á h l o u s i t u a c i n e j s o u p ř i p r a v e n i. D o j a k é m í r y č l o v ě k a t a h l e s i t u a c e o v l i v n í, z á l e ţ í n a p ř í č i n á c h, o k o l n o s t e c h a z p ů s o b e n ý c h n á s l e d c í c h. J a k ý m z p ů s o b e m t y t o f á z e č l o v ě k p r o ţ í v á, m á p a k n á s l e d e k n a b u d o u c í c h o v á n í a p r o ţ í v á n í. V z á j e m n é j e d n á n í ú č a s t n í k a a p o l i c i s t y v e v š e c h f á z í c h v y š e t ř o v á n í m á v l i v n a v y t v o ř e n í s i j a k é h o s i o b r a z u o P Č R a d a l š í m j e d n á n í s d r u h o u s t r a n o u p ř i o b d o b n ý c h s i t u a c í c h. V p o č á t e č n í c h f á z í c h d o p r a v n í n e h o d y p o l i c i s t a v y s t u p u j e j a k o p o m o c

13 z a c h r á n c e, k d y t a t o r o l e s e v p r ů b ě h u v y š e t ř o v á n í m ě n í v r o l i r o z h o d- c e, k t e r ý r o z h o d u j e o v i n ě n e b o s e n a r o z h o d o v á n í p o d í l í a p r o t o s e p o- č á t e č n í r o l e m ů ţ e z c e l a o t o č i t. 2.3 D o p r a v n í n e h o d a z p o h l e d u p o l i c i s t y D o p r a v n í n e h o d a, j a k j e j i ţ z m i ň o v á n o, j e p r o p o l i c i s t y o b v o d n í c h o d d ě l e n í a p r o p o l i c i s t y d o p r a v n í s l u ţ b y s i t u a c í, s e k t e r o u s e s e t k á v a j í p ř i v ý k o n u s v é k a ţ d o d e n n í č i n n o s t i. P r á v ě z t ě c h t o d ů v o d ů p l y n o u n ě- k t e r á s p e c i f i k a k o m u n i k a c e p ř í s l u š n í k ů P Č R. T y t o s p e c i f i k a m ů ţ e m e r o z d ě l i t d o d v o u o p a č n ý c h r o v i n. P r v n í p o z i t i v n í r o v i n o u j e p r o f e s n í v y z r á l o s t p o l i c i s t ů, k t e ř í s v o u č i n n o s t v y k o n á v a j í ř a d u l e t a d o k á ţ o u s v é d o s a v a d n í z n a l o s t i a z k u š e n o s t i o b r a t n ě v y u ţ í t p ř i k o m u n i k a c i s l i d m i v k r i z o v ý c h s i t u a c í c h a t í m d o k á ţ ou p ř e d e j í t d a l š í m p r o b l é m ů m. D r u h á a o p a č n á r o v i n a j e o v l i v n ě n a d o j i s t é m í r y s g e n e r a č n í o b m ě- n o u p o l i c i s t ů v p o s l e d n í c h l e t e c h, k d y d o ř a d p o l i c i e n a s t u p u j e v e l k é m n o ţ s t v í n o v ý c h p o l i c i s t ů, k t e ř í k o m u n i k a č n ě t e p r v e d o z r á v a j í. T u t o s t r á n k u v š a k d o z n a č n é m í r y s m a z á v á s k u t e č n o s t, ţ e v p r ů b ě h u z á k l a d n í o d b o r n é p ř í p r a v y p o l i c i s t ů s e v y u ţ í v á p r a k t i c k ý c h m o d e l o v ý c h s i t u a c í z a p ř í t o m n o s t i p s y c h o l o g ů n e b o z k u š e n ý c h p e d a g o g i c k ý c h p r a c o v n í k ů. 2.4 D o p r a v n í n e h o d a z p o h l e d u ú č a s t n í k a K a ţ d á d o p r a v n í n e h o d a, byť s m i n i m á l n í š k o d o u n a m a j e t k u, d o k á ţ e č l o v ě k u z n e p ř í j e m n i t n e b o n a b o u r a t v k r á t k é m o k a m ţ i k u j e h o d o s a v a d n í p l á n y. S a m o t n á š k o d a n a m a j e t k u d o k á ţ e č l o v ě k a r o z h o d i t, a l e v p ř e v á ţ n é v ě t š i n ě r y c h l e o d e z n í. O p r o t i t o m u j e r o z d í l n é, k d y ţ p ř i d o- p r a v n í n e h o d ě d o j d e k e z r a n ě n í č i ú m r t í. S v é p o r a n ě n í, p o r a n ě n í o s o b b l í z k ý c h s o h l e d e m n a z a v i n ě n í, v č l o v ě k u z a n e c h á v á u r č i t é s t o p y. P o-

14 s k y t o v á n í p r v n í p o m o c i b ý v á r o v n ě ţ v e l m i z á t ě ţ o v o u s i t u a c í, s e k t e r o u s e ř a d a l i d í s a m a n e d o k á ţ e v y p o ř á d a t. Z a v i n ě n í a o b a v a z m o ţ n é h o t rest u b ý v á p ř í č i n o u z k r a t o v i t é h o j e d n á n í, k d y s e m o ţ n ý p a c h a t e l p o k u s í z m í s t a u j e t n e b o u t é c t. Č a s t o k ú t ě k ů m z m í s t a n e h o d y d o c h á z í u o s o b, k t e r é e v i d e n t n ě v ě d í, ţ e j s o u p o d v l i v e m a l k o h o l u n e b o j i n ý c h l á t e k. P o s o u z e n í z d a l i o s o b a j e d n a l a v e z k r a t k o v i t é m j e d n á n í j e n a o d b o r n í- c í c h, p r o t o ţ e t a t o m o ţ n á s i t u a ce b ý v á č a s t o u n e o p o d s t a t n ě n o u v ý- m l u v o u.

15 Ú L O H A P O L I C I E Č E S K É R E P U B L I K Y P Ř I D O P R A V N Í N E- H O D Ě Ú l o h a P Č R o b e c n ě v y c h á z í z e z á k o n n ý c h u s t a n o v e n í, z e j m é n a v y c h á- z í z e z á k o n a č / S b., o P o l i c i i Č e s k é r e p u b l i k y v e z n ě n í p o- s l e d n í c h n o v e l a d o p l ň k ů. D a l š í p o v i n n o s t i P Č R v y c h á z e j í z r a t i f i k o v a- n ý c h m e z i n á r o d n í c h s m l u v. K o n k r é t n í ú l o h a P Č R p ř i s i l n i č n í D N v y c h á- z í z e z á v a z n ý c h p o k y n ů p o l i c e j n í h o p r e z i d e n t a. J e l i k o ţ t y t o z á k l a d n í ú l o h y P Č R v y c h á z e j í z e z á k o n n ý c h u s t a n o v e n í j e s a m o t n é z p r a c o v á n í t é t o k a p i t o l y u l e h č e n o. A v š a k n ě k t e r é k o n k r é t n í p o s t u p y a z á s a d y j s o u z p r a c o v á n y n a i n t e r n í c h e l e k t r o n i c k ý c h s í t í c h a m a j í p o u z e d o p o r u č u j í c í c h a r a k t e r a p r o t o j e j e j i c h n á s l e d n é z p r a c o v á n í o b t í ţ n ě j š í. 3.1 Ú l o h a P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y V ú v o d u z á k o n a č / S b., o P o l i c i i Č e s k é r e p u b l i k y v e z n ě- n í p o s l e d n í c h n o v e l a d o p l ň k ů s e v 1 u v á d í : P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y ( d á l e j e n p o l i c i e " ) j e j e d n o t n ý o z b r o j e n ý b e z p e č n o s t n í s b o r. Z u v e d e- n é h o v y p l ý v á, ţ e P Č R j e u c e l e n ý c e l o r e p u b l i k o v ý ú t v a r, k t e r ý j e p ř i p r o s a z o v á n í z á k o n a o p r á v n ě n a p o u ţ í t z á k o n n ý c h r e p r e s i v n í c h p r o s t ř e d- ků. V 2 j e u v e d e n o : P o l i c i e s l o u ţ í v e ř e j n o s t i. J e j í m ú k o l e m j e c h r á n i t b e z p e č n o s t o s o b a m a j e t k u a v e ř e j n ý p o ř á d e k, p ř e d c h á z e t t r e s t n é č i n- n o s t i, p l n i t ú k o l y p o d l e t r e s t n í h o ř á d u a d a l š í ú k o l y n a ú s e k u v n i t ř n í h o p o ř á d k u a b e z p e č n o s t i s v ě ř e n é j í z á k o n y, p ř í m o p o u ţ i t e l n ý m i p ř e d p i s y E v r o p s k ý c h s p o l e č e n s t v í n e b o m e z i n á r o d n í m i s m l o u v a m i, k t e r é j s o u s o u č á s t í p r á v n í h o ř á d u ( d á l e j e n m e z i n á r o d n í s m l o u v a ). V rámci ú k o- l u c h r á n i t b e z p e č n o s t o s o b a m a j e t k u j e z a k o m p o n o v á n o v š e o b e c n ý d o- h l e d n a d b e z p e č n o s t í a p l y n u l o s t í s i l n i č n í h o p r o v o z u, z e j m é n a p r o v á d ě t

16 p r e v e n t i v n í d o h l e d, p o s t i h o v a t p o r u š e n í d o p r a v n í c h p ř e d p i s ů, č i n i t d a l š í o p a t ř e n í k e z m í r n ě n í n e b e z p e č n ý c h n á s l e d k ů D N a s a m o t n é v y š e t ř o v á n í D N. V 3 s e u v á d í : P o l i c i e p ů s o b í n a ú z e m í Č e s k é r e p u b l i k y, n e s t a n o- ví-li t e n t o z á k o n n e b o j i n ý p r á v n í p ř e d p i s j i n a k. V t é t o p r á c i s e n e b u- d e m e z a o b í r a t m o ţ n o s t m i, k d y P Č R v y k o n á v á s v o u č i n n o s t m i m o ú z e m í Č R. S t r u k t u r a P Č R s e s k l á d á z M i n i s t e r s t v a v n i t r a, P o l i c e j n í h o p r e z í- d i a, z c e l o r e p u b l i k o v ý c h ú t v a r ů, k r a j s k ý c h ř e d i t e l s t v í a z j e d n o t l i v ý c h ú z e m n í c h o d b o r ů. P ř í s l u š n í c i t ě c h t o n e j n i ţ š í c h s l o ţ e k P Č R s e p ř í m o p o d í l e j í a v y k o n á v a j í d o h l e d n a d s i l n i č n í m p r o v o z e m. M e z i t y t o ú z e m n í o d b o r y p a t ř í z á k l a d n í s l u ţ b y P Č R j a k o j e s l u ţ b a p o ř á d k o v é a ţ e l e z n i č n í p o l i c i e, s l u ţ b a c i z i n e c k é p o l i c i e, s l u ţ b a d o p r a v n í p o l i c i e a s l u ţ b a k r i- m i n á l n í p o l i c i e a v y š e t ř o v á n í. Ú l o h o u p o l i c i e o b e c n ě j e p ř e d c h á z e t p r o t i p r á v n í m u j e d n á n í, d á l e o d- h a l o v a t t r e s t n o u č i n n o s t a v y š e t ř o v a t j i. P ř i t é t o s v é č i n n o s t i v y u ţ í v á s v é s p e c i á l n í o p r á v n ě n í a p r o s t ř e d k y. M e z i z á k l a d n í ú k o l y p o l i c i e Č R je d o h l e d n a d v e ř e j n ý m p o ř á d k e m, o c h r a n a m a j e t k u, ţ i v o t a a z d r a v í o s o b. U r č i t ě a n e o d m y s l i t e l n ě s e m p a t ř í t a k é d o h l e d n a d s i l n i č n í m p r o v o z e m. N a s i l n i c í c h p ř i d o p r a v n í c h n e h o d á c h v Č e s k é r e p u b l i c e z e m ř e n e j v í c e o s o b n e p ř i r o z e n o u s m r t í. 3.2 Ú l o h a P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y p ř i d o p r a v n í n e h o d ě Z á v a z n ý p o k y n p o l i c e j n í h o p r e z i d e n t a ( d á l e j e n Z P P P ) č ze d n e 3 1. P r o s i n c e , k t e r ý m s e u p r a v u j e p o s t u p p ř í s l u š n í k ů P Č R p ř i d o h l e d u n a b e z p e č n o s t a p l y n u l o s t s i l n i č n í h o p r o v o z u a š e t ř e n í d o p r a v- n í c h n e h o d j e h l a v n í m z d r o j e m p o s t u p ů p o l i c i s t ů p ř i v y š e t ř o v á n í D N. V t o m t o Z P P P j e u p r a v e n p o s t u p o d p l á n o v á n í s l u ţ e b p o l i c i s t ů d o p r a v n í

17 s l u ţ b y, p ř e s h o d n o t í c í a k o n t r o l n í č i n n o s t n a d ř í z e n ý c h, a ţ p o s a m o t n ý p o s t u p p o l i c i s t ů n a m í s t ě D N. D á l e j e z d e p o p s á n z p ů s o b a j e d n o t l i v é d r u h y z a s t a v o v á n í v o z i d e l. O d č l. 9 0 j s o u s t a n o v e n a p r a v i d l a š e t ř e n í d o p r a v n í c h n e h o d. Ú l o h a P Č R p ř i d o p r a v n í n e h o d ě v u ţ š í m p o j e t í. T o z n a m e n á, ţ e p o l i c i e p ř i d o p r a v n í n e h o d ě m á p ř e d e v š í m ú l o h u v y š e t ř u j í- c í h o, k t e r ý m á z e z á k o n a p o v i n n o s t z a j i s t i t v š e c h n y d ů k a z n í p r o s t ř e d k y, k t e r ý j e d n o z n a č n ě u r č í p ř í č i n u d o p r a v n í n e h o d y, o s o b u v i n í k a d o p r a v n í n e h o d y a d a l š í d ů l e ţ i t é o k o l n o s t i p r o d a l š í o r g á n y p ř í s l u š n é o r o z h o d o- v á n í d o p r a v n í n e h o d y. D a l š í n e m é n ě d ů l e ţ i t o u ú l o h o u p o l i c i e j e o d v r á- t i t d a l š í m o ţ n á r i z i k a n a m í s t ě d o p r a v n í n e h o d y. P o s k y t n o u t p o m o c ú č a s t n í k ů m d o p r a v n í n e h o d y. V š i r š í m h l e d i s k u p o l i c i e v y k o n á v á o b e c n ě p r e v e n t i v n í č i n n o s t, a b y d o k á z a l a p ř e d e j í t d o p r a v n í m n e h o d á m. T a t o p r e v e n t i v n í č i n n o s t s p o č í v á v d o h l e d u p o l i c i e n a p r o v o z, p o s t i h u ř i d i č ů a o s t a t n í c h ú č a s t n í k ů z a p r o t i p r á v n í j e d n á n í. D á l e t a t o p r e v e n t i v n í č i n n o s t s p o č í v á v p r o p a g a c i b e z p e č n é j í z d y m o t o r o v ý m v o z i d l e m. N e z n á m ě j š í s o u č a s n o u c e l o s t á t n ě p r o p a g o v a n o u p r e v e n t i v n ě z a l o ţ e n o u č i n n o s t í v e s p o j e n í s M i n i s t e r s t v e m d o p r a v y j e p r o g r a m N e m y s l í š, z a p l a t í š. T e n t o p r o- g r a m v e s v ý c h p o č á t c í c h v z b u z o v a l d i s k u z i p o d p o r u j í c í t u t o č i n n o s t, a l e z á r o v e ň d i s k u z i o d p ů r c ů. N i c m é n ě i t a t o p r o s t á d i s k u z e o b o u t á b o r ů m ě l a p o z i t i v n í v l i v, p r o t o ţ e s e d o t é t o d i s k u z e z a p o j i l a š i r o k á v e ř e j n o s t a d o s t a l a s e d o p o v ě d o m í v e l k é č á s t i i n e m o t o r i s t i c k é v e ř e j n o s t i. N a k r a j s k é ú r o v n i p o l i c i e p r o p a g u j e b e z p e č n o s t s i l n i č n í h o p r o v o z u ř a d o u b e s e d a k a m p a n í.

18 Z á k l a d n í o d b o r n á p ř í p r a v a p o l i c i s t y I n t e r n í z d r o j P Č R u v á d í, ţ e s y s t é m v z d ě l á v á n í p o l i c i s t ů j e ř í z e n O d- b o r e m v z d ě l á v á n í a s p r á v y p o l i c e j n í h o š k o l s t v í v ú z k é s p o l u p r á c i s e s k u p i n o u v z d ě l á v á n í, s l u ţ e b n í p ř í p r a v y a s p o r t u P o l i c e j n í h o p r e z i d i a Č R ( c í l o v á s k u p i n a j e c c a p o l i c i s t ů ). S y s t é m p o l i c e j n í h o v z d ě l á v á n í z a s t ř e š u j e 5 š k o l s e s t a t u t e m v y š š í p o l i c e j n í š k o l a : v P r a z e, B r n ě, J i h l a v ě, P a r d u b i c í c h, H o l e š o v ě a 1 š k o l s k é ú č e l o v é z a ř í z e n í v P r a z e R u z y n i. C e l k o v ý p o č e t a b s o l v e n- t ů v e v š e c h t y p e c h v z d ě l á v a c í c h p r o g r a m ů š k o l j e c c a r o č n ě ( u č i t e l ů ). P o l i c e j n í a k a d e m i e ČR j e v y s o k á š k o l a s l o u ţ í c í k d o s a ţ e n í s t u p n ě v z d ě l á n í v e s t u d i j n í m p r o g r a m u B e z p e č n o s t n ě p r á v n í s t u d i a a B e z p e č n o s t n í m a n a g e m e n t v b a k a l á ř s k é m p r o g r a m u, d á l e n a b í z í m a g i s t e r s k é a d o k t o r a n d s k é s t u d i u m. P o č e t s t u d u j í c í c h v e v š e c h a k r e d i- t o v a n ý c h p r o g r a m e c h j e c c a s t u d e n t ů, z t o h o p o l i c i s t ů ( c c a u č i t e l ů ). 8 š k o l n í c h p o l i c e j n í c h s t ř e d i s e k s r e á l n o u v ý u k o v o u k a- p a c i t ou c c a p o l i c i s t ů, i n s t r u k t o r ů, c e l k o v ý p o č e t a b s o l v e n t ů je cca p o l i c i s t ů r o č n ě. 4 v ý c v i k o v á s t ř e d i s k a P ČR v o b l a s t i s l u- ţ e b n í k y n o l o g i e a h i p o l o g i e ( j í z d n í k o n ě ). C e l k e m j e v ČR i n s t r u k- t o r ů. Š k o l y z a j i š ť u j í : - N á s t u p n í o d b o r n o u p ř í p r a v u, d a l š í s p e c i a l i z a č n í p r o f e s n í p ř í p r a v u p o l i c i s t ů v e v ý k o n u s l u ţ b y, v y š š í a s t ř e d n í o d b o r n é v z d ě l á n í v c e l é š í ř i. - V o m e z e n é m í ř e r o v n ě ţ p ř í p r a v u z a m ě s t n a n c ů P Č R a M V.

19 J a z y k o v o u p ř í p r a v u p o l i c i s t ů n a b í z í 5 p o l i c e j n í c h š k o l d l e s t a n- d a r d u M Š M T, a l t e r n a t i v n ě p o d l e s t a n d a r d u p o l i c e j n í j a z y k o v é z k o u š k y z a l o ţ e n é n a m o d e l o v ý c h s i t u a c í c h. - D a l š í p r o f e s n í p ř í p r a v u p o l i c i s t ů v e v ý k o n u s l u ţ b y, v m í s t ě p r a- c o v n í h o z a ř a z e n í. N á p l ň v z d ě l á v á n í : D ů r a z j e k l a d e n n a k o m u n i k a č n í d o v e d n o s t i, z v y š o v á n í p r á v n í h o v ě- d o m í, z v y š o v á n í p s y c h i c k é o d o l n o s t i a z k v a l i t ň o v á n í d o v e d n o s t í v p o u ţ í v á n í d o n u c o v a c í c h p r o s t ř e d k ů a s l u ţ e b n í z b r a n ě. M i n i m á l n ě h o d i n s l u ţ e b n í p ř í p r a v y a p r o v ě r k y z e s t ř e l e c k é p ř í p r a v y, k o n d i č n í p ř í- p r a v y a z p ř í p r a v y k p o u ţ í v á n í d o n u c o v a c í c h p r o s t ř e d k ů. F i l o z o f i e v z d ě l á v á n í p o l i c i s t ů - policejní p r á c e = s l u ţ b a o b č a n ů m ( z á k a z n i c k ý p r i n c i p ), n o v á i m a g e p o l i c i s t y ( p r o f e s i o n a l i t a, m o t i v a c e, v y s o k ý e t i c k ý s t a n- d a r d ), - k o m p e t e n č n í p ř í s t u p v e v z d ě l á v á n í, s p o l u o d p o v ě d n o s t p o l i c i s t ů z a o d b o r n o u p ř i p r a v e n o s t k v ý k o n u s l u ţ b y. N a z á k l a d ě k o m p e t e n č n í h o p ř í s t u p u a s v y u ţ i t í m m o d e r n í t a x o n o m i e v z d ě l á v a c í c h c í l ů b y l z p r a c o v á n r á m c o v ý v z d ě l á v a c í p r o g r a m p r o z á k l a d n í o d b o r n o u p ř í p r a v u ( d á l e j e n Z O P ) p o l i c i s t ů p o ř á d k o v é, d o- p r a v n í, ţ e l e z n i č n í p o l i c i e a p r o Z O P p o l i c i s t ů s l u ţ b y c i z i n e c k é p o l i c i e, k t e r ý j e d á l e r o z p r a c o v á n d o p o d r o b n ý c h š k o l n í c h v z d ě l á v a c í c h p r o g r a- m ů. V ý z n a m n ý m p ř í n o s e m n o v é h o p o j e t í Z O P j e ú z k é s e p ě t í s p r a x í, i n- t e g r a c e v ý u k y, m o d e l o v á v ý u k a a k v a l i t n í e v a l u a c e.

20 V r á m c i p r o j e k t u T r a n s i t i o n f a c i l i t y Č R P o d p o r a p o s í l e n í p r e v e n c e a m e t o d y C o m m u n i t y p o l i c i n g v p r á c i P Č R j e p ř i p r a v o v á n n o v ý k o m- p e t e n č n í p r o f i l n e j v y š š í c h p o l i c e j n í c h m a n a ţ e r ů a v z d ě l á v a c í a k t i v i t y k j e j í m u n a p l n ě n í. K l í č o v é k o m p e t e n c e p o l i c i s t y z á k l a d n í o d b o r n é p ř í p r a v y ( i n t e r n í z d r o j P Č R ) : K o m u n i k a t i v n í k o m p e t e n c e v y j a d ř o v a t s e p ř i m ě ř e n ě k ú č e l u j e d n á n í a k o m u n i k a č n í s i t u a c i v p r o j e v e c h m l u v e n ý c h i p s a n ý c h a v h o d n ě s e p r e z e n t o v a t f o r m u l o v a t s v é m y š l e n k y s r o z u m i t e l n ě a s o u v i s l e, v p í s e m n é p o d o- b ě p ř e h l e d n ě a j a z y k o v ě s p r á v n ě z p r a c o v á v a t r ů z n é p r a c o v n í m a t e r i á l y, d o d r ţ o v a t j a z y k o v é a s t y l i s- t i c k é n o r m y, p o u ţ í v a t s p r á v n ě o d b o r n o u t e r m i n o l o g i i, p r o s t ř e d í o t e v ř e- n é h o u č e n í, z v ý š e n í a t r a k t i v i t y u č e n í, p o d p o r o v á n í r o v n ý c h p ř í l e ţ i t o s t í, a k t i v n í h o o b č a n s t v í a s o c i á l n í s o u d r ţ n o s t v y j a d ř o v a t s e a v y s t u p o v a t v s o u l a d u s e z á s a d a m i k u l t u r y c h o v á n í P e r s o n á l n í k o m p e t e n c e a ) ř e š i t s a m o s t a t n ě b ě ţ n é p r a c o v n í i m i m o p r a c o v n í p r o b l é m y b ) v y u ţ í v a t p r o s t ř e d k y i n f o r m a č n í c h a k o m u n i k a č n í c h t e c h n o l o g i í a e f e k t i v n ě p r a c o v a t s i n f o r m a c e m i O b č a n s k é k o m p e t e n c e a ) o b l a s t r e a l i z a c e o s o b n í h o p o t e n c i á l u a z a p o j e n í d o s p o l e č n o s t i b ) o s o b n o s t n í p r o f i l O d b o r n é k o m p e t e n c e a ) o b l a s t e t i k y p o l i c e j n í p r á c e, c h o v á n í k o b č a n ů m b ) o d b o r n o s t a p r á v n í v ě d o m í

21 K O M U N I K A C E K o m u n i k a c e, t e n t o p o j e m a v š e s k o m u n i k a c í s p o j e n o j e v o d b o r n é l i t e r a t u ř e š i r o c e p o p s á n o a r o z v e d e n o. E x i s t u j e ř a d a o d b o r n ý c h, a l e i p o l o p r o f e s i o n á l n í c h, a ţ a m a t é r s k ý c h p r a c í n a t o t o t é m a. P r o t o z d e b y l a s n a h a n a l é z t v h o d n o u l i t e r a t u r u z k a ţ d é z u v e d e n ý c h s k u p i n a t u d í ţ o b- j e k t i v n ě p o p s a t c e l o u p r o b l e m a t i k u. J e l i k o ţ k o m u n i k a c e j e v e l m i š i r o k ý pojem, j s o u t a k é v e l m i r o z m a n i t é j e j í d e f i n i c e a j e r o z e b í r á n a z n e j r ů z n ě j š í h o ú h l u p o h l e d u. N a š í s n a h o u b y l o s t r u č n ě, o b e c n ě a u c e- l e n ě p o j e d n a t o k o m u n i k a c i a k o n k r e t i z o v a t z e j m é n a p r a k t i c k é s i t u a c e v p r o c e s u k o m u n i k a c e p o l i c i s t a v e r s u s ú č a s t n í k D N. 4.1 P r o c e s k o m u n i k a c e Z d e n ě k V y b í r a l ( , s. 1 7 ) - p o j e m k o m u n i k a c e z e t y m o l o g i c k é h o h l e d i s k a n a z n a č u j e, ţ e p ů v o d n í r o z u m ě n í t o h o t o v ý z n a m u j e z n a č n ě š i- r o k é. V y c h á z e j í z e d v o u p o d o b n ý c h l a t i n s k ý c h s l o v c o m m u n i c a t i o, c o ţ v d o s l o v n é m p ř e k l a d u z n a m e n á v e s p o l n é ú č a s t e n s t v í a z e s l o v a c o m m u n i c a r e, k t e r é m á v ý z n a m č i n i t n ě c o s p o l e č n ý m a s p o l e č n ě n ě c o s d í l e t. Z d e n ě k V y b í r a l ( , s. 1 9 ) u v á d í, ţ e n ě k t e ř í a u t o ř i d e f i n u j í l i d s k é k o m u n i k o v á n í z ú ţ e n ě a z a m ě ř u j í s e b u ď t o p o u z e n a a k t p ř e d á v á n í i n- f o r m a c í n e b o n a v z á j e m n ý k o n t a k t. M i l a n N a k o n e č n ý, ( , s. 2 1 ) v e s v é k n i z e u v á d í : P o j m e m c h o- v á n í s e p a k v y j a d ř u j e j a k o v z o r e c m o t o r i c k ý c h r e a k c í ( p o h y b ů ), v y t v á- ř e j í c í s m y s l u p l n ý c e l e k a s e s t á v a j í c í z ř e t ě z u j e d n o t l i v ý c h n a s e b e n a- v a z u j í c í c h ú k o n ů. M a t o u š k o v á a S p u r n ý ( , s. 8 ) s e p ř i k l á n ě j í k d e f i n i c i k o m u n i k a- c e j a k o : p r o u d ě n í i n f o r m a c í z j e d n o h o b o d u ( z d r o j e ) d o d r u h é h o ( k p ř í-

22 j e m c i ), j a k o p ř e n o s n e b o v y t v á ř e n í z n a l o s t í. J o s e p h A. D e V i t o ( , s. 1 8 u v á d í, ţ e d a l š í m o d e l e m k o m u n i k a c e, k t e r ý s e v y v í j e l, j e p ř e c h o d z l i n e á r n í h o n a i n t e r a k č n í m o d e l. L i n e á r n í m o d e l b y l z n á z o r ň o v á n j a k o j e d n o s m ě r n á a č a s o v ě o d d ě l e n á s i t u a c e. J e d n a o s o b a h o v o ř i l a a d r u h á n a s l o u c h a l a n e v š a k v j e d n u d a n o u c h v í l i. T e n, k d o h o v o ř i l, n e n a s l o u- c h a l a t e n, k d o n a s l o u c h a l, n e h o v o ř i l. L i n e á r n í p o j e t í b y l o n a h r a z e n o i n t e r a k č n í m, p o d l e k t e r é h o m l u v č í i p o s l u c h a č z á r o v e ň s t ř í d a l t y t o p o- z i c e. K o m u n i k a c e č l o v ě k a j e p ř e d á v á n í z p r á v s u r č i t ý m v ý z n a m e m. K o m u- n i k a c i m ů ţ e m e p o l o ţ i t n a s t e j n o u r o v i n u s l o v u c h o v á n í. T o z n a m e n á, ţ e č l o v ě k s e n e m ů ţ e n e c h o v a t a p ř i t o m t o c h o v á n í v ţ d y v y s í l á s v é m u o k o l í u r č i t é s i g n á l y. Z u v e d e n é h o v y p l ý v á, ţ e n e k o m u n i k o v a t p r o s t ě n e l z e, č l o v ě k k o m u n i k u j e u ţ s v ý m p r o s t ý m b y t í m, s v o u e x i s t e n c í. V k o m u n i k a c i s e p ř e d á v a j í z p r á v y, k t e r é o b s a h u j í i n f o r m a c e. Z p r á v y p a k m a j í d v ě z á k l a d n í r o v i n y. O b s a h o v á r o v i n a z p r o s t ř e d k o v á v á d a t a n e b o ú d a j e. N a r o z d í l v z t a h o v á r o v i n a p a k v y j a d ř u j e v z á j e m n o u p r o v á- z a n o s t m e z i k o m u n i k a n t y, b e z o h l e d u n a p ř e d m ě t k o m u n i k a c e. Z n a m e n á t o, ţ e n e z á l e ţ í p o u z e n a t o m, c o j e k o n k r é t n ě v ě c n ě ř e č e n o, a l e j a k ý m z p ů s o b e m a s j a k ý m c i t o v ý m z a b a r v e n í m. A b y b y l a k o m u n i k a c e ú p l n á a v ě c n á, m u s í o b s a h o v a t o b ě r o v i n y. K o m u n i k á t o r j e o s o b a, k t e r á v y s í l á u r č i t é s d ě l e n í o s o b ě k o m u n i- k a n t o v i, k t e r ý s d ě l e n í p ř i j í m á. V z á j e m n é r o l e s e m o h o u n a v z á j e m p r o- l í n a t n e b o s e z c e l a o t o č i t. O b s a h e m s d ě l e n í j e k o m u n i k é, k t e r é j e p ř e- d á v á n o u r č i t ý m z p ů s o b e m k o m u n i k a č n í m k a n á l e m. P ř í j e m s d ě l e n í m á n a k o m u n i k a n t o v i k o n e č n ý v l i v n a p s y c h i c k ý ú č i n e k, n e b o l i k o m u n i k a č- n í e f e k t.

23 P ř e d m ě t e m z k o u m á n í p s y c h o l o g ů v p r o c e s u k o m u n i k a c e Z d e n ě k V y- b í r a l ( , s ) o z n a č u j e v ý r a z y j a k o j s o u z á m ě r y, m o t i v a c e, d o- r o z u m ě n í i n e d o r o z u m ě n í a ú č i n k y n a p s y c h i k u. D ů l e ţ i t ý m p o j m e m v k o m u n i k a c i j e recip r o c i t a ( z n a m e n á s c h o p n o s t, m o ţ n o s t o b r á t i t t o k i n f o r m a c í ), c i r k u l a r i t a ( k o l o b ě h s d ě l o v á n í ), s y n c h r o n i c i ta, s é r i o v o s t ( v e s t e j n o u c h v í l i k o m u n i k u j í d v ě n e b o v í c e o s o b ), e m o c e a j e j i c h v l i v n a k o m u n i k a c i, p o z n á v a c í p r o c e s y a z k u š e n o s t i. Z d e n ě k V y b í r a l ( , s. 2 3 ) u v á d í, ţ e h l a v n í f u n k c e k o m u n i k o v á n í p a t ř í i n f o r m o v a t, i n s t r u o v a t, p ř e s v ě d č i t a p o b a v i t. T y t o h l a v n í f u n k c e s e v p r ů b ě h u s a m o t n é k o m u n i k a c e m o h o u v z á j e m n ě p r o l í n a t a n a h r a z o- v a t. S a m o t n ý p r o c e s k o m u n i k a c e j e n e j s l o ţ i t ě j š í č á s t í, p r o t o ţ e s e v ţ d y j e d n á o i n d i v i d u á l n í a v ţ d y n o v o u o d l i š n o u s i t u a c i v l i d s k é m ţ i v o t ě. R o z h o d u j í c í r o l í z d e h r a j í i n d i v i d u á l n í v l a s t n o s t i a z k u š e n o s t i k o m u n i- kujících o s o b. J e l i k o ţ p ř e d m ě t e m t é t o p r á c e j e k o m u n i k a c e p o l i c i s t y p ř i v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í c h n e h o d, v y s t u p u j í z d e d v ě z c e l a o d l i š n é s k u p i n y l i d í, z h l e d i s k a s v é h o p o s t a v e n í j a k o j s o u p o l i c i s t é a ú č a s t n í c i d o p r a v- n í c h n e h o d. D o š i r o k é s k u p i n y, n a z v a n ý c h j a k o ú č a s t n í c i d o p r a v n í c h n e h o d s e z a h r n u j í v i n í c i, p o š k o z e n í, s v ě d c i, z r a n ě n í, p o z ů s t a l í a t d. P o d l e J o s e p h a A. D e V i t o ( , s. 3 3 ) m á k o m u n i k a c e s v é v l a s t n o s t i j a k o j e n e v y h n u t e l n o s t, n e v r a t n o s t a n e o p a k o v a t e l n o s t. P o d s l o v e m n e- v y h n u t e l n o s t v k o m u n i k a c i c h á p e m e k o m u n i k a c i v s i t u a c i, i k d y ţ s i t o s a m i n e p ř e j e m e. I s v ý m p a s i v n í m c h o v á n í m k o m u n i k u j e m e n a p ř. z t r á t a z á j m u n e b o s t a r o s t i. N e v r a t n o s t í k o m u n i k a c e m y s l í m e s l o v o j i ţ v y s l o- v e n é n e n í m o ţ n é v r á t i t z p ě t. V t a k o v é s i t u a c i p o u z e m ů ţ e m e z m í r n i t

24 d o p a d k o m u n i k a c e d a l š í m j e d n á n í m. S n e v r a t n o s t í a s j e j í m v ý z n a m e m s o u v i s í p o j e m n e o p a k o v a t e l n o s t k o n k r é t n í s i t u a c e. J o s e p h A. D e V i t o ( , s. 9 9 ) u v á d í : P o j e m d e n o t a c e s e v z t a h u j e k o b j e k t i v n í m u v ý z n a m u n ě j a k é h o t e r m í n u, k t a k o v é m u, k t e r ý m ů ţ e m e n a j í t v e s l o v n í k u. P o j e m k o n o t a c e s e v z t a h u j e k s u b j e k t i v n í m u n e b o e m o c i o n á l n í m u v ý z n a m u, k t e r ý k o n k r é t n í m l u v č í a p o s l u c h a č p ř i p i s u j í u r č i t é m u s l o v u F á z e k o m u n i k a c e M a t o u š k o v á a S p u r n ý ( , s ) r o z d ě l u j í k o m u n i k a c i n a t ř i z á k l a d n í č á s t i z a h á j e n í, v l a s t n í k o m u n i k a c e a z á v ě r k o m u n i k a c e. Z a- h á j e n í k o m u n i k a č n í h o a k t u p ř e d s t a v u j e k l í č o v ý m o m e n t v e d e n í k o m u- n i k a c e. Z a h á j e n í k o m u n i k a c e m á p s y c h o l o g i c k ý v ý z n a m z e j m é n a v o b l a s t e c h : - a k t i v u j e p o z o r n o s t a z á r o v e ň p o s k y t u j e i n f o r m a c e k c í l i a ú č e l u k o m u n i k a c e - v y m e z u j e r o l e k o m u n i k u j í c í c h, d o c h á z í k p r v n í m u d o j m u k o m u n i- k u j í c í c h o s o b - m o t i v u j e k e k o m u n i k a c i, d o c h á z í k e v z n i k u i n t e r p e r s o n á l n í c h v z t a h ů T y t o z a h a j o v a c í v l a s t n o s t i k o m u n i k a c e v e d o u b u ď t o k p o z i t i v n í m u, a d e k v á t n í m u n e b o n e g a t i v n í m u p ř i j e t í i n f o r m a c e. S a m o t n é p r o s t ř e d í v l a s t n í k o m u n i k a c e j e v y j á d ř e n o v z t a h e m k c í l i, k p ř e d m ě t u, o b s a h u, p r ů b ě h u a k v ý s l e d k u k o m u n i k a c e. D á l e j e p r o j e v e m o c h o t y k o m u n i k o- v a t, r o z v o j e m k o m u n i k a c e n e b o l i d y n a m i k y r o z h o v o r u. U v e d e n í a u t o ř i z m i ň u j í č t y ř i d r u h y k o m u n i k a c e p o l i c i s t y :

25 p o l i c i s t y s p o t ř e b o u p r o s a z o v a t m o c b e z o h l e d u n a p o s k y t n u t o u p o d p o r u - p o l i c i s t a s p o t ř e b o u p r o s a z o v a t m o c s p o s k y t n u t í m p o d p o r y - p o l i c i s t a b e z p o t ř e b y p r o s a z o v a t m o c s p o s k y t n u t í m p o d p o r y - p o l i c i s t a p o s k y t u j í c í p o d p o r u p ř e d p r o s a z o v á n í m o c i Z a z á v ě r k o m u n i k a c e s e p o v a ţ u j e d o b a, k d y b y l o d o s a ţ e n o ú č e l u k o- m u n i k a c e, n e b o n e b y l o - l i d o s a ţ e n o ú č e l u k o m u n i k a c e, a l e d o š l o k e z t r á t ě m o t i v a c e k h o v o r u j e d n o h o z ú č a s t n í k ů a n e b o z j i n é h o d ů v o d u. Z a j i n é d ů v o d y m o h o u b ý t p o v a ţ o v á n y s u b j e k t i v n í a o b j e k t i v n í p ř e k á ţ- k y ( n a p ř. z m ě n a s i t u a c e a t d. ) K o m u n i k a c e p o l i c i s t y a ú č a s t n í k a d o p r a v n í n e h o d y b y u r č i t ě m ě l a o b s a h o v a t p r a v i d l a s l u š n é h o c h o v á n í v d a n é s p o l e č n o s t i a t a k é v y c h á z e t z p r i n c i p ů p r o f e s n í e t i k y. J e l i k o ţ z m í n ě n á k o m u n i k a c e v y c h á z í z p r á v n í n e b o j i n é n o r m y j e d o j i s t é m í r y p ř e d e p s a n á. N ě k t e r é k o n k r é t n í j e d n á n í p o l i c i s t y v y c h á z í z e z á k o n a o P Č R. I k d y ţ n ě k t e r á j e d n á n í j s o u k o n- k r é t n ě p ř e d e p s á n a, j e k a ţ d á k o m u n i k a c e i n d i v i d u á l n í. N e l z e j i d o d e t a i- l u p o p s a t a s t a n o v i t j e d n o t n ý n á v o d. Z d r o j - Z P P P č č l. 4 3 z e d n e 3 1. p r o s i n c e , k t e r ý m s e u p r a- v u j e p o s t u p p ř í s l u š n í k ů P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y n a ú s e k u s l u ţ b y d o- p r a v n í p o l i c i e. N a p o č á t k u k a ţ d é k o m u n i k a c e j e p o z d r a v. P o l i c i s t a z d r a v í b u ď t o v o- j e n s k ý m p o z d r a v e m, b ě ţ n ý m c i v i l n í m p o z d r a v e m n e b o v z á j e m n o u k o m- b i n a c í. P ř i t o m t o p o z d r a v u m u s í b ý t p o l i c i s t a s p r á v ě u s t r o j e n. S l u š n ý p o z d r a v a s p r á v n á ú s t r o j u n i f o r m o v a n é h o p o l i c i s t y s s e b o u v á ţ e u r č i t o u v á ţ n o s t a r e s p e k t. P o l i c i s t a v c i v i l n í m o d ě v u p o z d r a v í c i v i l n í m p o z d r a- v e m a s l o v n ě a p r ů k a z e m p r o k á ţ e s v o u p ř í s l u š n o s t k p o l i c i i. P ř i r o z h o-

26 v o r u s d ů l e ţ i t ý m ú č a s t n í k e m m ů ţ e p o l i c i s t a s d ě l i t s v o u h o d n o s t, j m é n o a p ř í j m e n í. P ř i j e d n á n í p o l i c i s t y n a o d d ě l e n í p o l i c i e m ů ţ e z v o l i t p o z d r a v s p o j e n ý s p o d á n í m r u k y, k d y p o d á v á r u k u j a k o p r v n í b e z o h l e- d u n a s p o l e č e n s k é p o s t a v e n í ú č a s t n í k a. V m í s t e c h, k d e n e n í p o l i c i s t a n a s v é p ů d ě, vyčká n a p o d á n í r u k y d r u h o u s t r a n o u. N a m í s t ě d o p r a v n í n e h o d y p o d á n í r u k o u n e n í v c h o d n é s o h l e d e m n a v á ţ n o s t s i t u a c e. V á ţ- n o s t í s i t u a c e s e r o z u m í z r a n ě n í, ú m r t í a o k o l n o s t i, k t e r é v y ţ a d u j í r y c h l é j e d n á n í. P ř i p o z d r a v u j e n u t n ý o č n í k o n t a k t, k t e r ý j e z n á m k o u s l u š n o s t i, t a k é o z n a č u j e o s o b u, s e k t e r o u c h c e p o l i c i s t a n a v á z a t k o n t a k t. N a v á z á n í d a l š í c h k o n t a k t ů, s o u k r o m ý c h č i s l u ţ e b n í c h, d ě l á n ě k t e r ý m j e d i n c ů m, z v l á š t ě m l a d š í m, p r o b l é m y. N e s m ě l o s t l z e p o s t u p e m č a s u p ř e k o n a t. N ě k t e ř í j e d i n c i n a v a z o v á n í m n o v ý c h v z t a h ů d o s p ě l i č a s e m k u r č i t é r u t i n ě a d á s e h o v o ř i t o d o k o n a l o s t i. D o b r o u a ú č i n n o u m e t o d o u p ř i k o m u n i k a c i j e v z á j e m n é o s l o v o v á n í j m é n e m, k d y t o t o v e d e k e v z á- j e m n ě j š í d ů v ě ř e a e m p a t i i a v n e p o s l e d n í m í ř e k l e p š í m u z a p a m a t o v á n í o s o b y. Ú ř e d n i c k é c h o v á n í n e m u s í v ţ d y s s e b o u n é s t k a m e n n ý v ý r a z p o- l i c i s t y. V n ě k t e r ý c h p ř í p a d e c h ú s m ě v n e b o d r o b n á l i c h o t k a d o k á ţ e u o s o b r y c h l e j i p ř e k o n a t p r v o t n í o b a v y n e b o p ř e h n a n ý r e s p e k t. S a m o z ř e j- m ě t a t o m i m i c k á v y j á d ř e n í s e m u s í d o j i s t é m í r y b r z d i t a b ý t p ř e s n é, a b y n e d o c h á z e l o k j e h o š p a t n é m u p o c h o p e n í a c e l k o v ý v ý s l e d e k b y m o h l v y z n í t z c e l a o p a č n ě. P ř i k o m u n i k a c i, k d y c h c e p o l i c i s t a z í s k a t š i r- š í i n f o r m a c e j e d o b r é s ú č a s t n í k e m z í s k a t s p o l e č n o u ř e č a t o b u ď t o t ř e b a s p o l e č n ý z á j e m n e b o t a k é o b y č e j n á ř e č o p o č a s í. T y t o m e t o d y s e v y u ţ í v a j í n e j e n p ř i v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í c h n e h o d, a l e v c e l é r o z m a n i t é p r á c i p o l i c i e.

27 N e z ř í d k a s e n a m í s t e c h d o p r a v n í n e h o d y v y s k y t u j í n o v i n á ř i m í s t- n í c h, a l e i c e l o s t á t n í c h m é d i í, p r o t o b y k a ţ d ý p o l i c i s t a m ě l u m ě t v t ě c h t o s i t u a c í c h v y s t u p o v a t a r o v n ě ţ m u s í p ř e s n ě v ě d ě t j a k é i n f o r m a- c e a v j a k é m í ř e m ů ţ e s d ě l i t. I ř a d o v ý p o l i c i s t a n a m í s t ě č i n u m ů ţ e h o- v o ř i t s n o v i n á ř i. P ř i t é t o k o m u n i k a c i s e p o l i c i s t a m u s í z d r ţ e t o s o b n í c h p o s t o j ů k n o v i n á ř ů m, s v ý m d o m n ě n k á m. O p o r u š e n í z á k o n a o o s o b n í c h i n f o r m a c í ch n e m l u v ě. Z v ý š e n á t r é m a p ř i h o v o r u n a k a m e r u j e b ě ţ n o u z á l e ţ i t o s t í i p r o f e s i o n á l ů a p r o t o b y m ě l p o l i c i s t a v y s t u p o v a t s e b e j i s t ě, b ý t s á m s e b o u, m ě l b y h o v o ř i t j a s n ě, s t r u č n ě a v ě c n ě. Z e v n ě j š e k a u p r a- venost p o l i c i s t y m ů ţ e s n i ţ o v a t d o b r ý d o j e m p o l i c i s t y a t a k é o v l i v n i t c e l k o v o u i m a g e p o l i c i e. P ř i d o t ě r n ý c h o t á z k á c h n o v i n á ř ů b y m ě l p o l i- c i s t a j a s n ě a s t r u č n ě v y s v ě t l i t, p r o č t a k o v é i n f o r m a c e n e m ů ţ e s d ě l o v a t. B ě ţ n ě u ţ í v a n á f r á z e b e z k o m e n t á ř e v y z n ě j í l é p e o d m l u v č í n e b o p ř e d- s t a v i t e l ů p o l i c i e F o r m y k o m u n i k a c e D l e V y b í r a l a ( , s ) l z e k o m u n i k o v a t v e t ř e c h z á k l a d n í c h r o v i n á c h, k d y k a ţ d á j e r o z d ě l e n a n a d v ě o p a č n é p o l a r i t y. P r v n í r o v i n u r o z d ě l u j e n a d i g i t á l n í a a n a l o g o v o u. D i g i t á l n í k o m u n i- k o v á n í j e n e j b ě ţ n ě j i v y j á d ř e n a v e r b á l n í k o m u n i k a c í, k t e r á p o p ř e v o d u n a z n a k y n e d o z n á n a o b s a h o v é ú j m ě. O p a k e m d i g i t á l n í j e a n a l o g o v é k o m u n i k o v á n í, k t e r é j e n e v e r b á l n í m s d ě l o v á n í m. N i k d y v š a k t o t o s d ě l e- n í p o p ř e v o d u n a k o n v e n č n í z n a k y n e n í z c e l a p ř e s n é a j e d n o z n a č n é. D r u h o u r o v i n u z a s t u p u j e p o j e m k o m p l e m e n t á r n í k o m u n i k o v á n í, k t e r é j e v y j á d ř e n o n e r o v n o u k o m u n i k a c í. V ţ d y j e d e n z ú č a s t n í k ů k o m u n i k a c e d o m i n u j e. T y t o r o l e s e m o h o u m ě n i t, n i k d y s e v š a k n e d o s t a n o u n a s t e j- n o u r o v i n u. V p ř í p a d ě, ţ e s e t y t o r o l e v y r o v n a j í, m ů ţ e m e h o v o ř i t o

28 o p a k u k o m p l e m e n t á r n í k o m u n i k o v á n í a t o s y m e t r i c k é k o m u n i k o v á n í. T ř e t í r o v i n o u j e k o m u n i k a c e v o b s a z í c h, k d y p ř e d m ě t e m t é t o k o m u n i k a- c e j e s d ě l o v á n í, p ř e d á v á n í h o l ý c h i n f o r m a c í. N a o p a k o d k o m u n i k a c e v e v z t a h o v ý c h a s p e k t e c h V e r b á l n í k o m u n i k a c e D e V i t o ( , s. 9 9 ) u v á d í, ţ e v e r b á l n í k o m u n i k a c e p ř e d s t a v u j e p ř e- v á ţ n ě s l o v n í s i g n á l y p ř e n á š e j í c í s e v z d u c h e m a p ř i j í m a n é s l u c h e m. Z d ů- r a z ň u j e v š a k, ţ e v e r b á l n í k o m u n i k a c e f u n g u j e s p o l e č n ě s n e v e r b á l n í. P r a v i d l a ř e č i d l e J o s e p h A. D e V i t o ( , s ) : - Z á s a d a m í r u m i l o v n ý c h v z t a h ů - Z á s a d a z d v o ř i l o s t i - Z á s a d a z a c h o v á n í t v á ř e ( n e z a h a m b o v a t d r u h é ) - Z á s a d a s e b e d e g r a d a c e ( n e h o v o ř e n í o s v ý c h ú s p ě š í c h a p o z i t i v n í c h v l a s t n o s t e c h, a b y c h o m n e s n i ţ o v a l i d r u h é h o. P r o j e v z d v o ř i l o s t i v ý r a z n ý u v ý c h o d n í c h k u l t u r ). V e r b á l n í k o m u n i k a c e j e m l u v e n á a p s a n á ř e č. S y m b o l i c k o u ř e č í l i d é s d ě l u j í i n f o r m a c e p o m o c í s p e c i f i c k ý c h s y m b o l ů. Ř e č o v ý c h, a l e i v ý r a- z o v ý c h ( g e s t i k u l a c e n e s l y š í c í c h ). D í k y ř e č i s i l i d é m o h o u p ř e d á v a t i n- f o r m a c e, k t e r é s e j i ţ s t a l y, d ě j í s e n e b o s e t e p r v e s t a n o u v b u d o u c n u. M l u v e n á ř e č s e u s k u t e č ň u j e p o m o c í d ý c h a c í ( r e s p i r a č n í ) t v o r b y h l a s u. T v o r b a h l a s u s e n a z ý v á f o n a c e. V y t v á ř e n í j e d n o t l i v ý c h h l á s e k s e n a z ý v á a r t i k u l a c e. M l u v e n o u ř e č o v l i v ň u j e m e l o d i e, a k c e n t, p ř í z v u k, p a u z y, t e m p o, r y t m u s, a g o g i k a ( p ř e c h o d n é o d s t u p ň o v á n í h l a s u ), t é m b r ( z a b a r- v e n í h l a s u ).

29 N e v e r b á l n í k o m u n i k a c e Z d e n ě k V y b í r a l ( , s t r. 6 7 ) o n e v e r b á l n í k o m u n i k a c i u v á d í : J e s t l i ţ e j e m o ţ n é n e m l u v i t, n e n í m o ţ n é s e n i j a k n e p r o j e v o v a t. N e l z e s i g n a l i z o v a t t a k ř í k a j í c n i c. I s v ý m m l č e n í m, n e h n u t ý m o b l i č e j e m a c e l k o v ý m k l i d n ý m t ě l e m n ě c o s d ě l u j e m e. Č l o v ě k m ů ţ e p ř e s t a t m l u v i t, n e m ů ţ e v š a k p ř e s t a t k o m u n i k o v a t s v ý m t ě l o v ý m i d i o m e m. N e v e r b á l n í k o m u n i k a c í s d ě l u j e m e p ř e v á ţ n ě c i t y, p o s t o j e ( d o j e t í, s t r a c h, o d h o d l á n í a t d. ) z d ů r a z ň u j e a u p ř e s ň u j e t o c o ř í k á m e s l o v y. Z d e s i m u s í m e d á v a t p o z o r n a r ů z n o r o d o s t, o p a č n o s t g e s t v r ů z n ý c h z e m í c h. N e z a s t u p i t e l n o u č á s t í n e v e r b á l n í k o m u n i k a c e j e m i m i k a. N á s l e d u j í c í i n f o r m a c e a o b r á z e k m ů ţ e m e n a l é z t n a s í t i W o r l d W i d e W e b h t t p : / / p y t h a g o r a s. b l o g. c z / / m i m i c k e - s v a l y. M i m i k a j e z n á z o r n ě n a r ů z n ý m i v ý r a z y t v á ř e, k t e r é v y t v á ř e j í m i m i c k é o b l i č e j o v é s v a l y. T y t o s v a l y s e n a z ý v a j í s v a l y k o ţ n í, p r o t o ţ e s e p ř i p o j u j í d o k ů ţ e n a o b l i č e j i. T ě c h t o s v a l ů j e v í c e n e ţ 5 0. M i m i c k ý m i s v a l y m ů ţ e m e v y j á d ř i t r o z m a- n i t é d u š e v n í s t a v y, k t e r é v z n i k a j í v z á j e m n ý m z a p o j e n í t ě c h t o s v a l ů. 1 ) V ý r a z p ř í s n o s t i a ţ t v r d o s t i - š t í h l ý n o s n í s v a l 2 ) V ý r a z z a m r a č e n o s t i n e b o b o l e s t i - s v r a š ť o v a č o b o č í 3 ) V ý r a z h o ř k é h o p l á č e - z d v i h a č n o s u a h o r n í h o r t u 4 ) V ý r a z s m u t k u a p l á č e - z d v i h a č h o r n í h o r t u 5 ) V ý r a z s o u c i t u - m a l ý l í c n í s v a l 6 ) V ý r a z v e s e l o s t i a s m í c h u - v e l k ý l í c n í s v a l 7 ) V y t v á ř í n a t v á ř i d ů l e k ( j e n u n ě k t e r ý c h l i d í ) - s m í c h o v ý s v a l 8 ) V ý r a z n e c h u t i a i r o n i e - s t a h o v a č d o l n í h o r t u 9 ) V ý r a z o p o v r ţ e n í - s t a h o v a č ú s t n í h o k o u t k u

30 ) V y t v á ř í b r a d o v ý d ů l e k ( j e n u n ě k t e r ý c h l i d í ) - b r a d o v ý s v a l ( d ř í- v e n a z ý v á n s v a l e m p ý c h y ) a - s v a l, k t e r ý z d v i h á o b o č í, s k l á d á č e l o v e v r á s k y, p o m á h á r o z š i ř o v a t o č n í š t ě r b i n u b - k r u h o v ý s v a l, k t e r ý z a v í r á o č n í š t ě r b i n u c - s v a l s v í r a j í c í n o s n í d í r k y d - s v a l y, k t e r é v y t a h u j í ú s t n í k o u t e k v z h ů r u e - t e n t o s v a l s v í r á š t ě r b i n u ú s t n í, s e š p u l u j e r t y a p ř i t l a č u j e j e k z u b ů m f - s v a l, k t e r ý j e p o d k l a d e m t v á ř e, v t l a č u j e p o t r a v u m e z i s t o l i č k y p ř i ţ v ý k á n í a p o m á h á r o z š i ř o v a t š t ě r b i n u p ř i s m í c h u a t d. g - s v a l y, k t e r é s t a h u j í ú s t n í k o u t e k a d o l n í r e t d o l ů h - p o m á h á s t a h o v a t ú s t n í k o u t e k a n a p í n á k ů ţ i n a b r a d ě a k r k u A u t o ř i k n i h y K o m u n i k a č n ě n á r o č n é s i t u a c e v p o l i c e j n í p r a x i I. M a- t o u š k o v á a J. S p u r n ý ( , s ) d á l e p í š í o o s t a t n í č á s t i n e v e r b á l- n í k o m u n i k a c e j a k o j e o č n í k o n t a k t. O o č í c h s e p r á v e m t v r d í, ţ e j s o u b r á n o u d o d u š e. P ř i k o m u n i k a c i l i d í m ů ţ e p o h l e d h o d n ě p r o z r a d i t. N e j- v i d i t e l n ě j š í a l e h c e z a c h y t i t e l n é p r o v š e c h n y z ú č a s t n ě n é j e č e t n o s t p o- h l e d ů, p o p ř í p a d ě j e h o o b j e m. P o h l e d d o o č í z n a č í z v ý š e n ý z á j e m. P ř i

31 h o v o r u v ě n u j e m e p o h l e d u d o o č í p ř i b l i ţ n ě d v ě t ř e t i n y č a s u. Z a t o p ř i n a s l o u c h á n í j e t o v í c e. J e s t l i ţ e j e č e t n o s t p o h l e d u m e n š í, m ů ţ e t o z p ů- s o b o v a t n e d ů v ě r u, n e u p ř í m n o s t, a l e i p l a c h o s t. M e z i d a l š í n e v e r b á l n í k o m u n i k a c i p a t ř í g e s t a n e b o l i ř e č n a š i c h k o n- č e t i n z e j m é n a r u k o u. K o m u n i k a c e r u k o u - g e s t y j e j e d n a z n e j s t a r š í c h f o- r e m k o m u n i k a c e v ů b e c. V g e s t i k u l a c i l i d í j s o u v e l k é r o z d í l y, k t e r á v š a k n e z á l e ţ í n a p ů v o d u m í s t a o s o b, a l e s p í š e n a i n d i v i d u á l n í c h t e m p e r a m e n- t o v ý c h v l a s t n o s t e c h i n d i v i d u a. G e s t i k u l a c e p a k d o p r o v á z í, d o t v á ř í s a- m o t n o u h l a s o v o u ř e č. P o p ř í p a d ě v y t v á ř í a k u s t i c k ý p r o j e v t ř e b a u p o- t l e s k u n e b o d u p o t u. V ý h o d o u g e s t i k u l a c e j e j e j i c h m e z i n á r o d n í u p l a t n ě- n í. Z d e a l e p o z o r, n a r ů z n o s t n e b o d o k o n c e o p a č n o s t. A v n e p o s l e d n í m í ř e s l o u ţ í k u s p o k o j e n í o s o b n í c h p o t ř e b. S p o l e č n ě s v ý š e u v e d e n ý m i a u t o r y, s e n e v e r b á l n í k o m u n i k a c í z a o b í r á t a k é O l d ř i c h T e g z e, ( , s ). K e g e s t i k u l a c i a k o m u n i k a c í p o m o c í k o n č e t i n n e p o c h y b n ě p a t ř í p o d á n í r u k o u a p o s t a v e n í č i p o l o h a r u k o u a d l a n í. D l a n ě j s o u s y m b o l e m p r a v d y a u p ř í m n o s t i. V z h l e d a u p r a v e n o s t d l a n ě u ţ s á m o s o b ě d o v e d e h o d n ě p o v ě d ě t o j a k é h o s e j e d n á č l o v ě k a. S í l a s t i s k u a c e l k o v ý v j e m n á m ř í k á o j e h o z a m ě s t n á n í a u p ř í m n o s t i. M í r a v l h k o s t i z n a m e n á j i s t o t y, s e b e ú c t y a ţ p o l e ţ, s t r e s a n e j i s t o t u. D é l k a s t i s k u r u k y, s t y l u c h o p e n í n a p o v í d á o z á j m u a k p o s t a v e n í m e z i účastníky. P o d á n í r u k y p a t ř í d o o b l a s t i h a p t i k y, k t e r á s e v y j a d ř u j e v z á- j e m n ý m i d o t e k y. D á l e n a p ř í k l a d u p o h l a z e n í, p o l i b k u, a l e i f a c k y. Prox e m i k a z a u j í m á č á s t n e v e r b á l n í k o m u n i k a c e, k d y o s o b y z a u j í m a j í u r č i- t o u o r i e n t a c i v p r o s t o r u. K o m u n i k a c e p r o s t ř e d n i c t v í m v z d á l e n o s t i. T y t o vzdálenosti l z e r o z d ě l i t d o č t y ř s k u p i n, k d y k a ţ d á m á u r č i t é h i earchické p o s t a v e n í v z á v i s l o s t i n a v z r ů s t a j í c í č i z k r a c u j í c í v z d á l e n o s t i. P r v n í

32 s k u p i n a s n e j v ě t š í z ó n o u o k o l o 5-8 m j e v e ř e j n á z ó n a, k t e r á j e m e z i c i- z í m i l i d m i. S o c i á l n í z ó n a o d 1, 5 d o 3, 5 m u m o ţ ň u j e b ě ţ n ý f o r m á l n í s t y k n a p ř í k l a d v p r a c o v n í m ţ i v o t ě. O s o b n í z ó n a o d 4 5 d o c m j e p o m y s l- n á h r a n i c e, k t e r o u d o d r ţ u j e m e p ř i j e d n á n í s l i d m i, t a t o z ó n a u m o ţ ň u j e p o d á n í r u k y. N e j u ţ š í z ó n o u j e i n t i m n í, k t e r á j e d o 3 0 c m o d t ě l a a u m o ţ ň u j e o s o b n í k o n t a k t, z d e j s o u z a p o j e n y č i c h o v é a h m a t o v é s m y s l y. P o r u š e n í j e d n o t l i v ý c h z ó n m ů ţ e m í t n ě k o l i k v ý z n a m ů. N a p ř í k l a d z d a l i s e j e d n á o m u ţ e a ţ e n u. P o r u š e n í i n t i m n í z ó n y o s o b o u s t e j n é h o p o h l a v í m ů ţ e b ý t b r á n j a k o ú t o k, a l e p o r u š e n í m t é t o z ó n y o s o b o u d r u h é h o p o- h l a v í m u ţ e b ý t ú p l n ě o p a č n é h o v ý z n a m u, n a p ř. n á k l o n n o s t. D á l e j e p o t ř e b a z d ů r a z n i t v ý z n a m p a r a l i n g v i s t i k y, d o k t e r é d l e W o r l d W i d e W e b h t t p : / / c s. w i k i p e d i a. o r g / w i k i / P a r a l i n g v i s t i k a p a t ří r ů z n é a s p e k t y ř e č i, k t e r é n e j s o u ú p l n ě s p j a t y s e s l o v y. A j s o u z j e v n é p o u z e u m l u v e n é ř e č i o p r o t i p s a n é m u s l o v u. Z p a r a l i n g v i s t i k y l z e r o z p o z n a t řadu i n f o r m a c í o m l u v č í m b e z t o h o, a b y c h o m h o p ř í m o v i d ě l i. D o t ě c h t o j e v ů p a t ř í r y c h l o s t ř e č i, h l a s i t o s t, ba r v a, p ř í z v u k a d a l š í. T ř e t í k o m u n i k a c í, k t e r á č á s t e č n ě z a s a h u j e d o n e v e r b á l n í a v e r b á l n í k o m u n i k a c e, p a t ř í r o v n ě ţ k o m u n i k a c e č i n e m, s v ý m d l o u h o d o b ý m c h o- v á n í m. D o t é t o o b l a s t i p a t ř í o s o b n í p o s t o j j e d i n c e, h o d n o t o v á o r i e n t a c e j e h o n á z o r y a to, č e h o č l o v ě k v p r o z a t í m n í m ţ i v o t ě d o s á h l. T a t o č á s t n e v e r b á l n í k o m u n i k a c e j e t r v a l e j š í h o r á z u P r o b l é m y k o m u n i k a c e N a d o s t u p n é m W o r l d W i d e W e b h t t p : / / p s y c h o l o g i e - p e d a g o g i k a. s t u d e n t s k e. c z / / 0 6 / s o c i l n - k o g n i c e. h t m l a d l e M a t o u š k o- v é a S p u r n é h o ( , s ) p ř i p o s u z o v á n í d r u h ý c h l i d í j e v h o d n é z n á t z á k l a d n í c h y b y a v y v a r o v a t s e j i c h. H a l ó - e f e k t t e n t o n á z e v n e m á

33 v z t a h k p o z d r a v u, n e s o u v i s í a n i s t e l e f o n e m, a l e j e d n á s e o p o s u z o v á n í d r u h é h o n a z á k l a d ě p r v n í h o d o j m u. P r o j e k c e - j e d n á s e o p r o m í t á n í n a- š i c h v l a s t n í c h p o c i t ů, p ř e d s t a v a p o s t o j ů d o o b r a z u t o h o, k o h o p o s u z u- j e m e. R a c i o n a l i z a c e - i z d e o d m í t á m e k r i t i c k ý p o h l e d n a v l a s t n í o s o b u, a l e n a d r u h é m ů ţ e m e b ý t n a o p a k v e l m i, n ě k d y a ţ p ř e h n a n ě k r i t i č t í. J e d- n á s e o b e z d ě č n o u s n a h u p ř i s u z o v a t v l a s t n í m u j e d n á n í l o g i č t ě j š í, p o z i- t i v n ě j š í m o t i v y, n e ţ j e s k u t e č n o s t. E f e k t m í r n o s t i z n a m e n á c i t o v ý v z t a h k e d r u h é m u č l o v ě k u, o v l i v ň u j e i c e l k o v ý p o h l e d a t o b u ď p o z i t i v- n ě n e b o n e g a t i v n ě. Č l o v ě k u, k t e r é h o m á m e r á d i, p ř i s u z u j e m e k l a d n é v l a s t n o s t i, c t n o s t i a na o s o b ě n e s y m p a t i c k é z a s e v i d í m e r ů z n é š p a t n o s t i, k t e r é t ř e b a v ů b e c n e m á. E f e k t z a k o t v e n í, j e d n á s e o s t e r e o t y p n í z a k o t- v e n é p o s u z o v á n í č l o v ě k a n a z á k l a d ě j e d n o r á z o v é d í l č í m i n u l é s k u t e č- n o s t i. S o u v i s í s h a l ó - e f e k t e m. Ú z k á p o s u z o v a c í k r i t é r i a. C e l é h o č l o v ě- k a p o s u z u j e m e p o u z e z n ě k t e r ý c h č á s t í, k t e r é p o v a ţ u j e m e z a d ů l e ţ i t é ( n a p ř. podle o b l e č e n í, v z h l e d u... ). A n e b o p r o p o j u j e m e v l a s t n o s t i, k t e r é s p o l u a n i n e s o u v i s e j í ( n a p ř. s y m p a t i č n o s t a i n t e l i g e n c e ). C e n t r á l n í t e n d e n c e. O d e z d i k e z d i. B u ď n e r o z l i š u j e m e n e b o n e z a u j í m á m e s t a n o- v i s k a v ů b e c, a n e b o d ě l á m e n a o p a k k a t e g o r i c k é s o u d y. Č a s t o t a k t o p o- s u z u j í l i d é, k t e ř í i n k l i n u j í k n e p r u ţ n é m u, s t e r e o t y p n í m u m y š l e n í, n a p ř. buď a n e b o, č e r n é n e b o b í l é, t e d y b e z š i r o k é š k á l y o d s t í n ů, k t e r é j s o u m e z i o b ě m a e x t r é m y. T e n t o s t y l p o s u z o v á n í u m o ţ ň u j e j a s n é, z ř e- t e l n é, b e z p r o b l é m o v é v i d ě n í, a l e p o u z e z j e d n o h o ú h l u.

34 K O M U N I K A C E P O L I C I S T Y P Ř I Ř E Š E N Í D O P R A V N Í N E H O D Y K o m u n i k a c e p o l i c i s t y j e z c e l a o d l i š n á o d ú č a s t n í k ů d o p r a v n í n e h o d y, p r o t o ţ e j e h o k o m u n i k a c e v y c h á z í z p o v i n n o s t i p ř i v ý k o n u s v é h o p o v o- l á n í a t u d í ţ k o m u n i k a c e, z j i š ť o v á n í i n f o r m a c í v y c h á z í z e z á k o n n é p o- v i n n o s t i. P o l i c i s t a d o p r a v n í p o l i c i e n e b o o b v o d n í h o o d d ě l e n í s e s e s i- t u a c í, j a k o j e d o p r a v n í n e h o d a, s e t k á v á k a ţ d o d e n ě a p r o t o k o m u n i k a c e s ú č a s t n í k y j e d o j i s t é m í r y z a ţ i t á s o h l e d e m n a d é l k u v ý k o n u s v é p r o- f e s e. P ř i z p r a c o v á n í t é t o k a p i t o l y b y l o k r o m ř a d i n t e r n í c h p o k y n ů v y u- ţ i t o i o s o b n í c h z k u š e n o s t í a u t o r a. 5.1 F á z e v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í n e h o d y S n o v e l o u z á k o n a č / S b., o p r o v o z u n a p o z e m n í c h k o m u n i- k a c í c h v e z n ě n í p o s l e d n í c h n o v e l a d o p l ň k ů v r o c e v ý r a z n ě u b y l o o z n á m e n í d o p r a v n í n e h o d y n a P o l i c i i Č R. V p ř í p a d ě, k d y d o p r a v n í n e- h o d a m u s í b ý t o z n á m e n a a p r o š e t ř e n a P o l i c i í Č R ( š k o d a n a j e d n o t l i v ý c h v o z e c h n a d , - K č, š k o d a t ř e t í o s o b ě, s m r t, z r a n ě n í o s o b ). V s o u č a s n o s t i l i d é o z n a m u j í d o p r a v n í n e h o d y n e j č a s t ě j i p ř e s m o b i l n í t e l e f o n y n a l i n k u 1 5 8, 1 5 5, a l i n k u N a t ě c h t o l i n k á c h p r a c u j í o p e r á t o ř i, k t e ř í z j i š t ě n é i n f o r m a c e z p r a c u j í a p o p ř í p a d ě p ř e d á v a j í d a l š í o r g á n ů m I n t e g r o v a n é h o z á c h r a n n é h o s y s t é m u Č R ( d á l e j e n I Z S ). U P Č R n a l i n c e p r a c u j í z k u š e n í p o l i c i s t é. O p e r a č n í s t ř e d i s k o j e z ř i z o- v á n o v b ý v a l ý c h o k r e s n í c h m ě s t e c h. O p e r a č n í d ů s t o j n í k m u s í o z n a m o v a- t e l e ř á d n ě v y t ě ţ i t a z í s k a t v e š k e r é z á k l a d n í a n u t n é i n f o r m a c e o d o- p r a v n í n e h o d ě ( i n f o r m a c e k o z n a m o v a t e l i, k m í s t u n e h o d y, z r a n ě n í, j e- j i c h v á ţ n o s t a m n o ţ s t v í ). V p ř í p a d ě, ţ e o z n a m o v a t e l j a k o p r v n í v o l á n a l i n k u z d r a v o t n í z á c h r a n n é s l u ţ b y j e o p e r á t o r p r o š k o l e n n a s i t u a c i, k d y p o t e l e f o n u m ů ţ e d á v a t i n s t r u k c e k p r o v e d e n í p r v n í p o m o c i z r a n ě n ý c h

35 o s o b. P o p ř e d á n í i n f o r m a c e P Č R se n a m í s t o v y s í l á n e j b l i ţ š í h l í d k a p o- l i c i e s o h l e d e m n a z á v a ţ n o s t d o p r a v n í n e h o d y. V p r a x i t o b ý v á n e j č a s- t ě j i h l í d k a m í s t n ě p ř í s l u š n é h o o b v o d n í h o o d d ě l e n í. J i ţ p ř i s a m o t n é m p r v n í m o z n á m e n í n a o p e r a č n í s t ř e d i s k o P Č R m ů ţ e a d o c h á z í k m o ţ n ý m p r o b l é m ů m v k o m u n i k a c i, k t e r é p r a m e n í z p ů s o b e n í s t r e s u v l i v e m d o p r a v n í n e h o d y n a o s o b u o z n a m o v a t e l e, j a z y k o v é b a r i é r y p ř i o h l á š e n í d o p r a v n í n e h o d y c i z i n c e m. V e l k ý p r o b l é m j e z j i š t ě n í p ř e s- n é h o m í s t a d o p r a v n í n e h o d y. B ě h e m p ř e s u n u h l í d k y n a m í s t o d o p r a v n í n e h o d y p r o v á d í o p e r a č n í d ů s t o j n í k d o p l n ě n í n ě k t e r ý c h i n f o r m a c í. D á l e o p e r a č n í d ů s t o j n í k p r o- v á d í v y r o z u m ě n í z d r a v o t n i c k é z á c h r a n n é s l u ţ b y, h a s i č s k é h o z á c h r a n n é- h o s b o r u. P ř e s u n u h l í d k y s l u ţ e b n í m v o z i d l e m s e p r o v á d í m z a p o m o c í V R Z s v ě t e l n é a z v u k o v é v ý s t r a ţ n é z n a m e n í. P o u ţ i t í t o h o t o v ý s t r a ţ- n é h o z n a m e n í p ů s o b í n a ú č a s t n í k y p r o v o z u r ů z n ý m z p ů s o b e m. Z d e s e u k a z u j e n e z n a l o s t n ě k t e r ý c h ř i d i č ů s e r y c h l e a s p r á v n ě r o z h o d n o u t. P o p ř í j e z d u h l í d k y n a m í s t o d o p r a v n í n e h o d y, p o l i c i s t a h o d n o t í v á ţ- n o s t c e l é s i t u a c e, p r o v á d í n e o d k l a d n é ú k o l y, j a k o j s o u z a j i š t ě n í m í s t a, h o d n o c e n í v á ţ n o s t i s t a v u z r a n ě n ý c h, p r v n í p o m o c, p ř í p a d n á o c h r a n a d a l š í h o m a j e t k u č i h r o z í c í h o n e b e z p e č í. N á s l e d n ě p o t ě c h t o ú k o n e c h s e p r o v á d í h l á s n á s l u ţ b a o p e r a č n í m u d ů s t o j n í k o v i n e b o d o z o r č í s l u ţ b ě o b- v o d n í h o o d d ě l e n í, v e k t e r é m s e u v á d í u p ř e s n ě n í m í s t a, ú m r t í, p o č e t zran ě n í, d a l š í p ř í p a d n á p o m o c n a m í s t o, p r ů j e z d n o s t. D a l š í š e t ř e n í d o p r a v- n í n e h o d y j e p ř í s l u š n é d o p r a v n í p o l i c i i, s k u p i n ě d o p r a v n í c h n e h o d, k t e- r á p r o v á d í d o k u m e n t a c i s i l n i č n í d o p r a v n í n e h o d y k o b j e k t i v n í m u z j i š t ě- n í z a v i n ě n í d o p r a v n í n e h o d y. H l í d k a m í s t n í h o o d d ě l e n í d á l e p r o v á d í o d- k l o n n e b o ř í z e n í d o p r a v y.

36 P o l i c i s t a s k u p i n y d o p r a v n í c h n e h o d p a k p o d r o b n ě v y s l e c h n e v š e c h n y ú č a s t n í k y d o p r a v n í n e h o d y, k d y p ř e d t í m t o j e o s o b a p o u č e n a d l e u s t. 6 1 z á k. č / S b., o P o l i c i i Č e s k é r e p u b l i k y v e z n ě n í p o s l e d n í c h n o v e l a d o p l ň k ů. D á l e v r á m c i ř á d n é h o o b j a s n ě n í n e h o d y z j i š ť u j í, z d a l i ř i d i č i v o z i d l a n e j s o u p o d v l i v e m a l k o h o l u č i j i n ý c h o m a m n ý c h l á t e k. P o z a d o k u m e n t o v á n í v ě c i, o d s t r a n ě n í v o z i d e l a ú p l n é h o o b n o v e n í p r o v o z u s e t y t o i n f o r m a c e p ř e d á v a j í o p e r a č n í m u d ů s t o j n í k o v i. D á l e s e b u ď t o v ě c n a m í s t ě v y ř e š í b l o k o v ě d l e z á k o n a č / S b., o p ř e s t u p c í c h v e z n ě n í p o s l e d n í c h n o v e l a d o p l ň k ů, v p ř í p a d ě z r a n ě n í d l e d o b y l é č e n í a d a l š í ú j m y p o s t u p u j e v ě c k p ř í s l u š n é m u s p r á v n í m u o r g á n u n e b o s o u d k p r o j e d n á n í. V d o b ě v y p r o š ť o v á n í a p r o v á d ě n í z á c h r a n n ý c h p r a c í j e P Č R p o d ř í z e- n a v e l i t e l i h a s i č s k é h o z á c h r a n n é h o s b o r u. P o t ě c h t o ú k o n e c h p ř e b í r á v e l e n í n a m í s t ě č i n u p o l i c i e s k u p i n a d o p r a v n í c h n e h o d d o p r a v n í p o l i- c i e n e b o v y š e t ř o v a t e l s l u ţ b y k r i m i n á l n í p o l i c i e a v y š e t ř o v á n í u z á v a ţ- n ě j š í c h t r e s t n í c h č i n ů. V p ř í p a d e c h, k d y j e z r a n ě n v i n í k n e h o d y a j e n á- s l e d n ě p ř e v e z e n d o n e m o c n i c e, p o l i c i e m u s í z a j i s t i t p ř í p a d n o u o s t r a h u. B ě h e m v y š e t ř o v á n í d o p r a v n í n e h o d y p r o b í h á k o m u n i k a c e m e z i p o l i c i s t y a z á c h r a n á ř i, v t é t o f á z i v y š e t ř o v á n í j e p o l i c i s t a j a k ý s i p o m o c n í k. N a z á k l a d ě r o z h o d n u t í l é k a ř e m ů ţ e b ý t n a m í s t o p ř i v o l á n a l e t e c k á z á c h r a n- n á s l u ţ b a, k d y ú k o l e m p o l i c i e a h a s i č ů j e z a j i s t i t v h o d n é m í s t o p r o p ř i- s t á n í, i k d y ţ k o n e č n é r o z h o d n u t í j e v ţ d y n a p i l o t o v i. P ř i ř í z e n í p r o v o z u a v e v y t v á ř e j í c í c h s e k o l o n á c h d o c h á z í č a s t o k v y p j a t ý m s i t u a c í m. N e r v o z i t a z p ů s o b e n á č e k á n í m, u m o c n ě n á n e p ř í z- n i v ý m p o č a s í m m á z a n á s l e d e k u n ě k t e r ý c h ř i d i č ů z v ý š e n o u a g r e s i v i t u a

37 i m p u l z i v n í j e d n á n í, c o ţ j e z á r o d e k m o ţ n é h o k o n f l i k t u m e z i ř i d i č i a ř i- d i č i a p o l i c i s t y. 5.2 S p e c i f i c k é p r o b l é m y k o m u n i k a c e p o l i c i s t y I n t e r n í z d r o j P Č R u v á d í, ţ e k a ţ d ý p o l i c i s t a b ě h e m p r a c o v n í h o d n e p r o c h á z í ř a d o u r ů z n ý c h s i t u a c í, z n i c h ţ n e j v ě t š í p r o c e n t o j e p r á v ě s o c i- á l n í k o n t a k t a k o m u n i k a c e s d r u h ý m č l o v ě k e m. P ř i t o m v y u ţ í v á z á k l a d n í p s y c h o l o g i c k é m e t o d y p o z o r o v á n í a r o z h o v o r. U o b o u m e t o d j e t ř e b a : - p o s u z o v á n í p ř i b l í ţ i t c o n e j v í c e o b j e k t i v i t ě a t e d y z b a v i t s e s u b j e k tivn í z a u j a t o s t i ( o p r o s t i t s e o d m o u d r é h o l i d o v é h o r č e n í " p o d l e s e b e, s o u- d í m t e b e " ) - o b j e k t i v n ě j š í b ý v á n e z a u j a t o s t a n e z á v i s l o s t n a p o s u z o v a n é m - p o z o r o v a t v r ů z n ý c h s i t u a c í c h - p r o d i s k u t o v a t s v ů j n á z o r s e z á v ě r y d r u h ý c h - z a m y s l e t s e, z d a n a š e p ř í t o m n o s t p ř í l i š n e o v l i v ň u j e s i t u a c i E t i c k ý k o d e x p o l i c i s t y d o s t u p n o s t n a W o r l d W i d e W e b h t t p : / / u z i v a t e l. u n o b. c z / f i s e r a / f i l e s / p s y c h o l o g i e / e t i c k y _ k o d e x. h t m l. P o- v o l á n í p o l i c i s t y j e v e l m i n á r o č n é. N e j e n p o s t r á n c e p r o f e s i o n á l n í a p s y- c h i c k é, a l e i p o s t r á n c e m r a v n í. J e n m á l o k t e r é j i n é p o v o l á n í v y ţ a d u j e v t a k o v é m í ř e m o r á l n í h o d n o c e n í, r o z h o d o v á n í a p ř i n á š í t o l i k m o r á l n í c h d i l e m a t j a k o p o l i c e j n í p r o f e s e v e s t á t ě, k d e e x i s t u j e m y š l e n k o v á a m o- r á l n í p l u r a l i t a. M o r á l n í r o z h o d o v á n í j e s o u č á s t í p o l i c e j n í p r á c e o d p o- c h ů z k á ř e p o p o l i c e j n í h o ř e d i t e l e. P o l i c i s t a m u s í v y k o n á v a t s v o j i č i n n o s t n e s t r a n ě. S e v š e m i o b č a n y j e d n a t s t e j n ě, s e z d v o ř i l o s t í, p o r o z u m ě n í m a ú c t o u.

38 C o k o l i v p o l i c i s t a v i d í, s l y š í, n e b o p o z n á, c o m á d ů v ě r n ý c h a r a k t e r, b y m ě l d r ţ e t v t a j n o s t i, p o k u d t o v ý k o n s l u ţ b y n e b o z á k o n n é o p a t ř e n í n e b u d e v y ţ a d o v a t j i n a k. P o l i c i s t a n e b u d e n i k d y p o u ţ í v a t n a d b y t e č n é s í l y n e b o n á s i l í a b u d e p ř i p l n ě n í s v ý c h p o v i n n o s t í p o u ţ í v a t p o u z e t a k o v é s í l y, k t e r á j e z a v š e c h o k o l n o s t í r o z u m n á. P o l i c i s t a n e s m í p o d l e h n o u t ú p l a t k á ř s t v í a a n g a ţ o v a t s e v k o r u p c i, a n i n e s m í t y t o p r o t i z á k o n n é č i n y t o l e r o v a t u j i n ý c h p o l i c i s t ů. P o l i c i s t é j s o u o d p o v ě d n i z a s v o u v l a s t n í ú r o v e ň p r o f e s i o n á l n í h o v ý- k o n u. P o l i c i s t é, b y s e m ě l i c h o v a t t a k, a b y n e p o š k o d i l i d o b r é j m é n o p o- l i c i e n e b o s v é v l a s t n í. S m y s l e m e t i c k é h o k o d e x u p o l i c i e a d ů s l e d k e m j e h o d o d r ţ o v á n í b y m ě l o b ý t p r o h l o u b e n í d ů v ě r y o b č a n ů v p o l i c i i, z l e p š e n í i m a g e p o l i c i e a j e j í p r o f e s i o n a l i z a c e. R ů z n á s p e c i f i k a a r o z d í l y m e z i m u ţ e m a ţ e n o u v r á m c i k o m u n i k a č- n í h o p r o c e s u. A ť u ţ j s o u p ř e d s u d k y o ř í z e n í v o z i d l a ţ e n o u j a k é k o l i, j e v p r a x i p o t v r z e n o, ţ e v p ř e v á ţ n é v ě t š i n ě v i n í k y d o p r a v n í c h n e h o d j s o u p r á v ě m u ţ i. J e t o d o j i s t é m í r y p ř e v a h o u ř i d i č ů v s o u č a s n é m p r o v o z u a t a k é v ý k o n e m p r o f e s i o n á l n í c h ř i d i č ů. Z p r a k t i c k é h o i m o ţ n á m é h o s u b- j e k t i v n í h o n á z o r u s e s n á s l e d k y d o p r a v n í n e h o d y ( a l e s p o ň n a v e n e k ) l é- p e v y r o v n á v a j í p r á v ě m u ţ i. N á s l e d n á k o m u n i k a c e a p o p i s c e l é u d á l o s t i z p o h l e d u ú č a s t n í k a n e h o d y b ý v á p ř e s n ě j š í a m o ţ n á p r a k t i č t ě j š í z ú s t m u ţ ů. Ţ e n y m a j í t e n d e n c i d o p o p i s u h o d n ě k o m p o n o v a t s v é s u b j e k t i v n í n á z o r y a p o c i t y. T y t o r o z d í l y v š a k v n ě k t e r ý c h p ř í p a d e c h m o h o u i p o- m o c i. V ţ á d n é m p ř í p a d ě v š a k n e j d e o n a d h o d n o c o v á n í n e b o p r á v ě p o d-

39 c e ň o v á n í n ě k t e r é z u v á d ě n é s k u p i n y. P o p i s o v a n é r o z d í l y p r a m e n í z p s y c h o l o g i c k é a f y z i o l o g i c k é o d l i š n o s t i ţ e n a m u ţ ů. T z v. p i r á t i, k t e ř í ř í d í s v é v o z i d l a p o d v l i v e m a l k o h o l u č i j i n ý c h n e d o v o l e n ý c h n á v y k o v ý c h l á t e k. O s o b y, k t e r é j s o u v d o b ě k o m u n i k a c e p o d v l i v e m n á v y k o v ý c h l á t e k, s e, d l e M a t o u š k o v é a S p u r n é h o ( , s ), m o h o u n a c h á z e t v e t ř e c h f á z í c h. P r v n í f á z í j e d o b a, k d y j e o s o b a p o d a k t u á l n í m p ů s o b e n í m t ě c h t o l á t e k v t z v. t o x i c k é p s y c h ó z e. D r u h é s t á d i u m j e č a s o v ý ú s e k, k d y l á t k a v y p r c h á v á z t ě l a a č l o v ě k j e v ú t l u- m u. P o s l e d n í f á z í j e ú s e k, k d y j i ţ n e n í p o d p ř í m ý m v l i v e m l á t e k a m á v y t v o ř e n o u p s y c h i c k o u a f y z i c k o u z á v i s l o s t. T o t o s t á d i u m j e c h a r a k t e- r i z o v á n o a b s t i n e n č n í m i p ř í z n a k y. K a ţ d á z f á z í m á o d l i š n é s p e c i f i k a a p o l i c i s t a m u s í z v o l i t s p r á v n ý p ř í s t u p p ř i j e d n á n í s t a k o v ý m j e d i n c e m. U r č i t ě n e n í v h o d n é r o z s á h l é r o z e b í r á n í o k o l n o s t í a d e b a t o v a t o p r á v e c h a p o v i n n o s t e c h, p r o t o ţ e t y t o o s o b y n a t a k o v é j e d n á n í r e a g u j í v e l m i p o- d r á ţ d ě n ě. P o k u d s e p o l i c i s t a p ř i v ý k o n u s v é p r o f e s e a n e j e n n a ú s e k u s i l n i č n í h o p r o v o z u, s e t k á s o s o b o u, k t e r á j e e v i d e n t n ě z c e l a p o d v l i v e m n á v y k o v ý c h l á t e k a z a č n o u s e o b j e v o v a t z d r a v o t n í p o t í ţ e, j e v h o d n é u r y c h l e n ě z a v o l a t o d b o r n o u l é k a ř s k o u p é č i. S t í m t o p r o b l é m e m j e s p o j e n a d l e M a t o u š k o v é a S p u r n é h o ( , s ) o t á z k a z j i š ť o v á n í a p o s t i h u ř i d i č ů p o d v l i v e m a l k o h o l u a n á v y k o- v ý c h l á t e k. P ř i s i l n i č n í c h k o n t r o l á c h s e v s o u č a s n o s t i b ě ţ n ě v y u ţ í v a j í p ř í s t r o j e n a m ě ř e n í h l a d i n y a l k o h o l u z d e c h u ( n e j v í c e v y u ţ í v a n ý c h a o s v ě d č e n ý c h p ř í s t r o j ů j e o d f i r e m D r ä g e r a L i o n ), a l e t a k é s e j i ţ v y u ţ í- v a j í j e d n o r á z o v é t e s t y n a z j i š t ě n í n e d o v o l e n ý c h l á t e k z e s l i n ř i d i č e ( z n a č k y D r u g w i p e ). V m i n u l o s t i s e t y t o d r o g - t e s t y v y u ţ í v a l y z ř í d k a a j e n u p ř í s l u š n í k ů d o p r a v n í p o l i c i e. H o j n o s t v y u ţ i t í t ě c h t o t e s t ů s o u v i s e-

40 l o s j e j i c h t e c h n i c k ý m v ý v o j e m a j e j i c h f i n a n č n í d o s t u p n o s t í. V s o u č a s n o s t i s e t y t o t e s t y v y u ţ í v a j í u v š e c h č l á n k ů p o l i c i e. N e j č a s t ě j š í u ţ í v a n é d r u h y n á v y k o v ý c h l á t e k : ( h a l u c i n o g e n y, h e r o i n, k o k a i n, m arih u a n a, p e r v i t i n, a m f e t a m i n - m e t a n f e t a m i n a c r a c k ) M a t o u š k o v á a S p u r n ý ( , s ) u v á d ě j í z á k l a d n í z á s a d y p ř i k o- m u n i k a c i s j e d i n c i p o d v l i v e m n á v y k o v ý c h l á t e k : - d o v e d n o s t o v l á d a t a u v ě d o m o v a t s i s v é n e g a t i v n í e m o c e s o s o b o u, k t e r á n e p ř i m ě ř e n ě j e d n á a r e a g u j e. - p ř i j e d n á n í s t a k o v ý m č l o v ě k e m j e d ů l e ţ i t é, a b y p o l i c i s t a m ě l k l i d- n ý t ó n h l a s u. - k o m u n i k a c e p o l i c i s t y b y m ě l a b ý t j a s n á, p o m a l á a s r o z u m i t e l n á. - p o k u d t o o k o l n o s t i d o v o l í, p o l i c i s t a s e s n a ţ í z a j i s t i t p ř i k o m u n i k a- c i p ř í t o m n o s t o s o b y, k t e r é o s o b a p o d v l i v e m n á v y k o v é l á t k y v ě ř í. - p ř i j e d n á n í m u s í b ý t p o l i c i s t a o b z v l á š t ě o b e z ř e t n ý, v n í m a v ý n a z m ě n y n á l a d, r e a k c í a u m ě t v č a s a d e k v á t n ě r e a g o v a t. M a t o u š k o v á a S p u r n ý ( , s ) k o m u n i k a c e p o l i c i s t y s h r o m a d n ý m u s k u p e n í m l i d í j e v ţ d y s l o ţ i t o u s i t u a c í a n e m é n ě t o m u p l a t í p ř i h r o m a d n ý c h d o p r a v n í c h n e h o d á c h. P ř i v z n i k u h r o m a d n ý c h d o- p r a v n í c h n e h o d d o c h á z í k v e l k é m u s e s k u p e n í o s o b, k t e r é v ě t š i n o u n e ú- m y s l n ě p ř e k á ţ í p ř i p o s k y t o v á n í p o m o c i a n á s l e d n é m u v y š e t ř o v á n í. J e h o n á h o d n é s r o c e n í l i d í j e v š a k j i ţ r o z d í l n é o d v s o u č a s n o s t i o r g a n i z o v a- n é h o d a v u p ř i s p o r t o v n í c h a p r o t e s t u j í c í c h u s k u p e n í. V t a k o v é m p ř í p a d ě p o l i c i s t a n e z ú č a s t n ě n é o s o b y n e b o o s o b y, k t e r é n e p o t ř e b u j í n e o d k l a d- n o u p o m o c n e b o p o m o c s a m y n e p o s k y t u j í n a m í s t ě d o p r a v n í n e h o d y, v y k á ţ e z m í s t a. T í m t o j e d n á n í m s e u l e h č í o d b o r n á p o m o c, n e d o c h á z í k e z n i č e n í p o t ř e b n ý c h s t o p p ř i v y š e t ř o v á n í a v n e p o s l e d n í ř a d ě t a k m ů ţ e

41 p ř e d e j í t o d c i z e n í v ě c í. T a t o k o m u n i k a c e - v ý z v a b y měla b ý t j a s n á, s e s t r u č n ý m v y s v ě t l e n í m a v n e g a t i v n í m p ř í p a d ě s n á s l e d k e m, k t e r ý j í m můţe h r o z i t z a n e u p o s l e c h n u t í. M e z i d a l š í s p e c i f i k a k o m u n i k a c e p o l i c i s t y j e j e d n á n í s ú č a s t n í k e m d o p r a v n í n e h o d y, k t e r ý n e d o v r š i l 1 8. r o k u v ě k u. Z h l e d i s k a p r á v a h o v o- ř í m e o d í t ě t i, b e z o h l e d u n a j e h o p s y c h i c k o u a f y z i c k o u z r a l o s t. P o l i c i s- t a p ř i b y m ě l v y k a t o s o b ě z j e v n ě s t a r š í 1 5 t i l e t. Ú č a s t n í k e m s i l n i č n í h o p r o v o z u j s o u i m l a d š í o s o b y, b u ď t o j a k o s p o l u j e z d c i, c y k l i s t é, a l e i j a- k o s a m o t n í ř i d i č i m o t o r o v ý c h v o z i d e l o d z á k o n n é h r a n i c e 1 5 t i l e t. V ě- k o v á h r a n i c e p r o d o s a ţ e n í n ě k t e r é h o z ř i d i č s k é h o o p r á v n ě n í m i n i m á l n ě s t o j í z a d i s k u z i. V ě k o v á n e d o z r á l o s t n e s e s s e b o u u r č i t é z n a k y, j a k o j e a g r e s i v n í p r o s a z o v á n í v l a s t n í h o i n d i v i d u a, n e r e s p e k t o v á n í s t a n o v e n ý c h p r a v i d e l a c e l k o v ý o d p o r a b o j p r o t i m o c n o s t i. C h o v á n í n e j m l a d š í c h ř i- d i č ů j e u r č i t ě o v l i v n ě n o v ý c h o v o u, p r o s t ř e d í m a a k t u á l n í p o z i c í v e s p o- l e č n o s t i. T y t o o s o b y v e s m ě s n e g a t i v n ě r e a g u j í n a o b e c n o u a u t o r i t u. P r o- t o s e m u s í p o l i c i s t a s n a ţ i t h o v o ř i t s m l a d ý m č l o v ě k e m j a k o s o s o b o u s o b ě r o v n o u a j e d n a t s n í m j a k o s d o s p ě l ý m. T a k o v ý p ř í s t u p d o k á ţ e p ř e d e j í t m o ţ n ý m v y h r o c e n ý m s i t u a c í m. V p ř í p a d e c h, k d y j e ú č a s t n í k e m d o p r a v n í n e h o d y m a l é d í t ě, j e v e l i k o u p o m o c í p ř í t o m n o s t ţ e n y p o l i c i s t- k y, k t e r á d o k á ţ e s n í ţ i t o b a v y z u n i f o r m y a s v ý m j e m n ě j š í m v y s t u p o v á- n í m d o k á ţ e d í t ě u k l i d n i t. V e l m i s t r e s u j í c í m f a k t o r e m i p r o o s t a t n í ú č a s t n í k y n a m í s t ě n e h o d y j e s i t u a c e, k d y d o j d e k e z r a n ě n í n e b o k e smrti d í t ě t e. S m r t k a ţ d é o s o b y j e t r a g i c k o u u d á l o s t í p r o v š e c h n y. T a t o s t r e s u j í c í s i t u a c e j e u m o c n ě n a, k d y ţ d o j d e k ú m r t í d í t ě t e. V d o b ě d l o u h o l e t é h o o t e v ř e n í h r a n i c a v z h l e d e m k p o l o z e Č e s k é r e- p u b l i k y j e n a š e d o p r a v n í s í ť h o j n ě v y u ţ í v á n a j a k o p r ů j e z d n í. N e n í ţ á d-

42 n o u v ý j i m k o u, ţ e i c i z i n c i s e ú č a s t n í n a d o p r a v n í n e h o d o v o s t i. J a z y k o- v á b a r i é r a j i ţ n e n í n e p ř e k o n a t e l n o u s i t u a c í, j e l i k o ţ s o h l e d e m n a g e n e- r a č n í o b m ě n u s e u p o l i c i e n a c h á z e j í r o č n í k y, k t e r é m a j í a l e s p o ň z á k l a d- ní d o v e d n o s t i a n g l i c k é h o a n ě m e c k é h o j a z y k a. P o l i c i e r o v n ě ţ n a b í z í p o- l i c i s t ů m ř a d u j a z y k o v ý c h k u r z ů a v n e p o s l e d n í ř a d ě d i s p o n u j í j a z y k o- v ý m i p ř í r u č k a m i. V z á v a ţ n ý c h p ř í p a d e c h, k d y j e p o t ř e b a c i z i n c e v y- s l e c h n o u t d e t a i l n ě, P o l i c i e Č e s k é r e p u b l i k y v y u ţ í v á p r á c i p ř e k l a d a t e l ů S d ě l o v á n í n e p ř í z n i v ý c h ( t r a g i c k ý c h ) z p r á v M a t o u š k o v á a S p u r n ý ( , s ) u v á d ě j í, ţ e s d ě l o v á n í t r a g i c k é z p r á v y j e o b t í ţ n ý m ú k o l e m, k d y j e h o n á r o č n o s t s o u v i s í s o b s a h o v o u s t r á n k o u z p r á v y, a l e t a k é s n á r o č n o s t í p o s t r á n c e n á s l e d k ů s d ě l e n í ( r e- a k c í o b č a n a ). Z p ř e d c h á z e j í c í h o v y p l ý v á, ţ e t r a g i c k o u z p r á v o u s e r o z u- m í t a k o v é s d ě l e n í, j e j i c h ţ o b s a h e m j e n o v á n e g a t i v n í s k u t e č n o s t o ţ i v o- t ě a z d r a v í b l í z k é h o s i n t e n z i v n í m e m o c i o n á l n í m p r o ţ í v á n í m. P o d l e t ě c h t o z á s a d p o s t u p u j í p o l i c i s t é v p r a x i a j e d n a j í s p o š k o z e n o u - p o z ů s t a l o u o s o b o u. T r a g i c k é z p r á v y s d ě l u j í p ř í s l u š n í c i z á k l a d n í c h ú t v a r ů, t e d y p ř í s l u š n ý c h o b v o d n í c h o d d ě l e n í, p o l i c i s t é d o- p r a v n í p o l i c i e, k r i m i n á l n í s l u ţ b y a v y š e t ř o v á n í a v n ě k t e r ý c h z á v a ţ n ý c h p ř í p a d e c h i v y š š í s l u ţ e b n í f u n k c i o n á ř i. N á s l e d u j í c í p o s t u p y a z á s a d y c h o v á n í p o c h á z e j í z i n t e r n í h o z d r o j e P Č R s o d k a z e m n a S e v e r o č e s k ý p s y c h o l o g i c k ý i n f o r m a č n í b u l l e t i n I I I, P h D r. J o s e f a K o v á ř í k a. P r o c e s s d ě l e n í t r a g i c k é z p r á v y m ů ţ e m e r o z d ě l i t d o d v o u f á z í a t o f á- z e p ř í p r a v n á a f á z e s a m o t n é h o s d ě l e n í. D o p ř í p r a v n é f á z e p a t ř í i ř a d a d o p o r u č e n í, k t e r é s e n e v ţ d y p o d a ř í s p l n i t.

43 d o p o r u č u j e s e p r o v é s t o z n á m e n í, s d ě l e n í v e d v o j i c i, n e j l é p e m u ţ a ţ e n a ( ţ e n a m á v ě t š í s c h o p n o s t e m p a t i e ), a l e m o h o u b ý t i d v a m u ţ i - p ř e d s d ě l e n í m s i d v o j i c e r o z d ě l í r o l e, j e d e n s d ě l u j e v e r b á l n ě d r u h ý p o d p o r u j e p ř í t o m n o s t í, a l e i d o t y k e m, k t e r ý m u s í b ý t c i t l i- v ý ( d o t y k j e d o v o l e n, p o d p í r á, j i s t í ) - t e n, k d o s d ě l u j e, b y m ě l m í t j a s n o, d o j a k é m í r y b u d e k d i s p o z i c i, t z n. j a k o u r o l i m á - n e n e c h a t s e v t á h n o u t d o e m o c í! - n e n e c h a t s e v t á h n o u t d o p ř í l i š n é h o s d ě l o v á n í, s d ě l o v a t b y m ě l t a- k é t e n p o s t i ţ e n ý! - s h r o m á ţ d ě n í c o n e j v í c e i n f o r m a c í o h l e d n ě o k o l n o s t i ú m r t í m í s t a, k d e s e n a c h á z í t ě l o ( v e l m i d ů l e ţ i t é p r o r o d i n u ), z í s k á n í p ř e s n ý c h ú d a j ů o o b ě t i : a d r e s a, j m é n a n e j b l i ţ š í c h p ř í b u z n ý c h, n a p ř. m a n- ţ e l / k a, r o d i č e ( p ě s t o u n i a p o d. ) a p ř í p a d n é d a l š í d ů l e ţ i t é i n f o r m a- c e, t ý k a j í c í s e z d r a v o t n í h o s t a v u r o d i n y ( s r d e č n í c h o r o b y, c h o r o- b y k r e v n í h o o b ě h u, p s y c h i c k é p o r u c h y ). P o k u d z j i s t í m e, ţ e s e v r o d i n ě v y s k y t u j í n e b o v y s k y t o v a l y p s y c h i c k é c h o r o b y n e b o p o r u- c h y, č i s e b e v r a ţ e d n é p o k u s y, d o p o r u č u j e s e i n f o r m o v a t r o d i n n é h o l é k a ř e, e v e n t u á l n ě z v á ţ i t i p ř í t o m n o s t l é k a ř e Z á s a d y v p ř e c h o d o v é f á z i : - n e n í p ř í p u s t n é t e l e f o n i c k é s d ě l e n í - j e v e l m i d ů l e ţ i t é d ů k l a d n é o v ě ř e n í j m é n a a p ř í j m e n í, t a k é, z d a s e n a c h á z í m e n a s p r á v n é a d r e s e - p ř e d s t a v i t s e, v e j í t d o v n i t ř ( n e i n f o r m o v a t v e d v e ř í c h ), z a j i s t i t n e- p ř í t o m n o s t d ě t í

44 p o ţ á d a t o s o b y, a b y s e p o s a d i l y - pokud o d m í t n o u, z v á ţ i t, z d a v m í s t n o s t i n e j s o u v d o s a h u o s t r é p ř e d m ě t y ( b ý t p o c e l o u d o b u o s t r a ţ i t í ), p o k u d j s o u v m í s t n o s t i o k n a, s t o u p n o u t s i p ř e d n ě - p o k u d t y t o o s o b y j i ţ s e d í, t a k é s i s e d n e m e - n e o d p o v í d á m e p ř í m o n a o t á z k u, n a p ř. M ů j s y n n e ţ i j e?, n e- d á v á m e p ř í m o u o d p o v ě ď Z a p o č a t í s a m o t n é h o s d ě l e n í : - p ř e d s t a v i t s e : j m é n o, p ř í j m e n í, h o d n o s t, ú t v a r - z a u j m o u t b e z p e č n o u p o z i c i, b ý t p ř i p r a v e n n a r e a k c i ( š o k o v é f e- n o m é n y ) b ý t s t í m p o s t i ţ e n ý m a k t i v n ě, a l e č e k a t, ţ e t a m b u d e v ě t- š i n a p o p ř e n í T o s e n e m o h l o s t á t, T o n e n í p r a v d a, T o j s t e s e s p l e t l i - z a č í t : s t a l a s e n e p ř í j e m n á v ě c ( b e z k r v a v ý c h p o d r o b n o s t í ), n a z a- č á t k u n e u d á v a t p a c h a t e l e - s d ě l e n í b y m ě l o b ý t v ě c n é ( ř í c i, ţ e z e m ř e l, b ý t p ř í m ý a o t e v ř e n ý, a l e z á r o v e ň l e h c e c i t l i v ě e m p a t i c k ý ) - p o u ţ í t s l o v a " J e n á m t o v e l m i l í t o ". N e c h a t p r o s t o r p r o o s t a t n í o t á z k y p o s t i ţ e n é h o, t r u c h l í c í h o, o t á z k y n a p ř. p r o č s e t o s t a l o z r o v n a m n ě, p r o č s e t o v ů b e c s t a l o, t o t o k o m e n t o v a t t a k, ţ e j e n o r m á l n í, ţ e h o t y t o o t á z k y m o h o u n a p a d a t, j e s t l i d í t ě n a p o h ř e b a n o, č i n e ( d í t ě o d 1 0 t i l e t v n í m á n e v r a t n o s t, s o u v i s e j í c í s e s m r- t í ), j e d o b r é ř í c i a n o, z e p t a t s e, p r o č b y t a m d í t ě n e m ě l o b ý t ( d ě t i n e n í t ř e b a c h r á n i t p ř e d s m u t k e m, p ř e d s l z a m i ), s d ě l i t, ţ e d ě t i s e s t í m r y c h l e j i v y r o v n a j í ( j e s t l i ţ e d í t ě v í, ţ e o t e c j e p o l i c i s t a, a ţ e d ě l á n e b e z p e č n é p o v o l á n í, l z e s d ě l i t, ţ e h o n ě k d o z a s t ř e l i l )

45 C h o v á n í p o l i c i s t y p o p ř e d á n í i n f o r m a c í : - p o d l e s v é h o v l a s t n í h o c i t u p o l i c i s t a o s o b u m ů ţ e - p o h l a d i t, o b e- j m o u t, p o d a t v o d u - dává t í m p o c i t b e z p e č í ( a l e v š e p ř i r o z e n ě! ) - p o l i c i s t a s á m r o z p o z n á a r o z h o d n e, k d y o d e j d e z b y t u a n e n e c h á s e o v l i v n i t - d o p o r u č u j e s e p o n e c h a t i n f o r m o v a n o u o s o b u v p é č i b l í z k ý c h n e b o d o b r ý c h z n á m ý c h - p o k u d j d e o o s a m ě l o u n e b o s t a r š í o s o b u m ů ţ e m e p o p r o s i t k n ě z e ( t e n n e v c h á z í s p o l i c i s t o u, a l e č e k á n a v y z v á n í ) O s o b y, k t e r é j s o u i n f o r m o v á n y o ú m r t í, s e č a s t o p t a j í n a t o, c o m a j í d ě l a t d á l. - j e d o b r é p o l o ţ i t j i m o t á z k u, z d a c h t ě j í m r t v é h o v i d ě t ( p r o l i d i, k t e ř í j s o u o c h o t n i, j e t o p r o n ě d o b r é, n e b r á n i t j i m v t o m, p o u z e p ř i š p a t n é m s t a v u m r t v o l y t o r o z m l u v i t ) - j e j i m t ř e b a p o r a d i t, c o m a j í d ě l a t v n e j b l i ţ š í b u d o u c n o s t i, n a p ř. k o n k r é t n í č i n n o s t i, s o u v i s e j í c í s p ř e m í s t ě n í m t ě l a - v y j í t j i m v s t ř í c v p r a k t i c k ý c h z á l e ţ i t o s t e c h ( a s d ě l i t j i m t o ), m a- t e r i á l n í z a b e z p e č e n í, d o p r o v o d č i p o m o c p ř i ú ř e d n í c h z á l e ţ i t o s- t e c h, p é č e o d ě t i, n a p s a t k o n t a k t y, m í s t o, k d e s e n a c h á z í t ě l o, s v o j e j m é n o, t e l e f o n n í č í s l o, j i n é k o n t a k t n í o s o b y, n a p ř. p e r s o n a- lista, p s y c h o l o g, l é k a ř. - n e u t ě š u j e m e t í m, ţ e d á v á me p ř í k l a d y z n e j b l i ţ š í h o o k o l í - n e ř í k á m e, ţ e j e c h á p e me, n e n í t o p r a v d a, j e l e p š í p o s l o u c h a t a s v ý m c h o v á n í m d á t n a j e v o, ţ e j e v á m t o l í t o ( g e s t y )

46 k p ř e d á v á n í v ě c í p o z e m ř e l é m v y u ţ í t s p í š e n ě k o h o z b l í z k é h o p ř í- b u z e n s t v a n e ţ p o s t i ţ e n o u o s o b u a n e p ř e d á v a t h n e d p o s m r t i b l í z- k é h o, n a p ř. a ţ p o 2-3 d n e c h 5. 4 P o s t t r a u m a t i c k á p o r u c h a P o d l e d o s t u p n é s t r á n k y W o r l d W i d e W e b h t t p : / / w w w. v i t e j d o m a. c z / z d r a v i / z d r a v i. 4 / c o - je-postraumaticka-stresova- p o r u c h a h t m l s e p o s t t r a u m a t i c k á s t r e s o v á p o r u c h a p r o j e v u j e ú z- k o s t n ý m i v z p o m í n k a m i n a t r a u m a t i c k o u u d á l o s t, a t o i p ř i k a ţ d o d e n n í c h u d á l o s t e c h, k t e r é p o s t i ţ e n é m u p ř i p o m í n a j í o k o l n o s t i t r a u m a t u ( n a p ř. s v í č k y a z á p a l k y p o z á ţ i t c í c h z p o ţ á r u, z v u k p í s k a j í c í p n e u m a t i k y v z p o m í n k y n a D N ). M e z i d a l š í v y m e z e n í t r a u m a t i z u j í c í u d á l o s t i d l e B a š t e c k é a k o l. ( , s. 1 3 ) j e t a k o v á u d á l o s t, p ř i k t e r é d o š l o k ú m r t í o s o b y, n e b o ú m r t í h r o z i l o n e b o d o š l o k t ě ţ k é m u z r a n ě n í n ě k o h o j i n é h o P o s t t r a u m a t i c k á p o m o c p o l i c i s t ů m P o s t t r a u m a t i c k é z á t ě ţ o v é r e a k c e, d l e i n t e r n í h o z d r o j e P Č R, j s o u d ů- s l e d k e m s i t u a c í, k t e r é v y b o č u j í z j e j i c h b ě ţ n ý c h ţ i v o t n í c h a p r o f e s n í c h z k u š e n o s t í a m o h o u v y v o l a t d u š e v n í o t ř e s y. A z d e j e n a m í s t ě ř í c i, ţ e d u š e v n í o t ř e s j e p ř i t r a u m a t i z u j í c í c h u d á l o s t e c h n o r m á l n í l i d s k o u r e a k c í v n e n o r m á l n í s i t u a c i. I l i d é, k t e ř í s e d o m n í v a j í, ţ e s a m i a b e z p r o b l é m ů z v l á d n o u v š e c h n y e x t r é m n í p o ţ a d a v k y p o l i c e j n í s l u ţ b y, m o h o u b ý t z a- s k o č e n i v l a s t n í n e n a d á l o u r e a k c í. D l e v ý z k u m u L. Č í r t k o v é a J. S p u r n é h o, v y u ţ i j e p o v á ţ n é m s l u ţ e b n í m z á k r o k u n e b o p o t r a u m a t i z u j í c í s i t u a c i o d b o r n o u p o m o c p o u- z e 2 p r o c e n t a p o l i c i s t ů. 6 0 p r o c e n t p o l i c i s t ů s e s t a k o v o u s i t u a c í v y r o v-

47 n á v á s d ě l e n í m a r o z h o v o r e m s o s o b o u b l í z k o u. Z b ý v a j í c í c h 3 8 p r o c e n t p o l i c i s t ů s e se s t r e s o v o u s i t u a c í v y r o v n á v a j í s a m i. V r á m c i s v é n á r o č n é p r á c e s e p o l i c i s t é č a s t o d o s t á v a j í d o m i m o ř á d- n ý c h s i t u a c í. S t r e s o v á r e a k c e s e n e v y h ý b á n i k o m u, a n i p o l i c i s t ů m. I n- t e r n í z d r o j P Č R u v á d í, ţ e i p o l i c i s t é m o h o u v y k a z o v a t p s y c h i c k é a t ě- l e s n é p ř í z n a k y a k u t n í s t r e s o v é r e a k c e. P o ţ a d a v k y n a p o m o c p ř i z v l á d á n í p r o ţ i t ý c h t r a u m a t v s o u v i s l o s t i s v ý k o n e m s l u ţ b y b y l y d o p o s u d ř e š e n y v r á m c i p s y c h o l o g i c k ý c h p r a c o v i š ť. N y n í m á k a ţ d ý p o l i c i s t a d a l š í m o ţ- n o s t o b r á t i t s e o p o m o c n a t ý m s p e c i á l n ě v y š k o l e n ý c h o d b o r n í k ů. V t ý m u p r a c u j í n e j e n p s y c h o l o g o v é, a l e i z k u š e n í p o l i c i s t é, o d b o r n í c i r e z o r t u M V a d u c h o v n í. V š i c h n i č l e n o v é t ý m u d o d r ţ u j í e t i c k é n o r m y a z á s a d u r e s p e k t o v á n í d ů v ě r n o s t i s d ě l e n í. N e j č a s t ě j š í d ů v o d y s t r e s o v é s i t u a c e p o l i c i s t ů j s o u n a p ř. v á ţ n é o h r o ţ e n í a p o š k o z e n í v l a s t n í h o ţ i v o t a n e b o t ě l e s n é i n t e g r i- t y, v á ţ n é o h r o ţ e n í n e b o p o š k o z e n í v l a s t n í c h d ě t í, p a r t n e r a v m a n ţ e l s t v í n e b o b l í z k ý c h p ř í b u z n ý c h a p ř á t e l, n á h l é z n i č e n í v l a s t n í h o o b y d l í, b r a n í r u k o j m í c h a ú n o s y, p o u ţ i t í z b r a n ě s e s m r t e l n ý m i n á s l e d k y č i t ě ţ k ý m i z r a n ě n í m i, p o h l e d n a t ě ţ k á z r a n ě n í č i p ř í p a d y k r u t é s m r t i, p r o ţ i t e k, k d y b y l o z a p o t ř e b í p ř i h l í ţ e t, j a k j i n á o s o b a v d ů s l e d k u n e h o d y r e s p. t ě l e s- n é h o n á s i l í b y l a v á ţ n ě z r a n ě n a č i z e m ř e l a, i n t e n z i v n í s t r a c h, b e z m o c- n o s t č i p o c i t e x t r é m n í h o o d p o r u. N a d ř í z e n ý b y m ě l p o s t i ţ e n é m u n e j d ř í v e p o s k y t n o u t u r č i t o u o c h r a n u. S e m p a t ř í š e t r n ý p ř í s t u p b e z p r o s t ř e d n ě p o u d á l o s t i. N a d ř í z e n ý b y m ě l b ý t k d i s p o z i c i p r o r o z h o v o r, a n i ţ b y z p o č á t k u k l a d l o t á z k y v e v z t a h u k b l i ţ š í m o k o l n o s t e m u d á l o s t i, k t e r é b y m o h l y p ů s o b i t p ř í l i š z v í d a v ě.

48 P o s t i ţ e n é m u p o l i c i s t o v i p o m á h á, k d y ţ s e k o l e g o v é v c í t í d o j e h o s i- t u a c e, u v ě d o m í s i, ţ e d a n á t í ţ i v á u d á l o s t b y m o h l a p o s t i h n o u t i j e. M ě l i b y s e k n ě m u c h o v a t t a k, j a k b y s i p ř á l i, a b y s e v p o d o b n é m p ř í p a d ě z a- c h á z e l o s n i m i. B u d e j i m p a k p ř i p a d a t j e d n o d u š š í s n í m j e d n a t o p a t r n ě j i n e ţ o b v y k l e, m í t t r p ě l i v o s t a v o l i t u v á ţ e n ě s v á s l o v a. E x t r é m n í m p r o ţ i t k e m j e v ţ d y d o z n a č n é m í r y z a s a ţ e n i ţ i v o t n í p a r t n e r p o s t i ţ e n é h o. I o n j e d ě n í m k o l e m p a r t n e r a o t ř e s e n a c í t í n e j i s- t o t u. D o k á ţ e - l i v š a k v y t v o ř i t v s t ř í c n o u a o c h r a n u s k ý t a j í c í a t m o s f é r u, p o m ů ţ e s v é m u p a r t n e r o v i e x t r é m n í z á ţ i t e k z p r a c o v a t. R e a g u j e - l i v š a k s n e p o c h o p e n í m, m ů ţ e p r o c e s v y r o v n á v á n í s e s t r a u m a t i z u j í c í u d á l o s t í b l o k o v a t. P a k j e d ů l e ţ i t é, a b y v t é t o c h v í l i b y l p a r t n e r k d i s p o z i c i j a k o p o z o r n ý a v n í m a v ý p o s l u c h a č P o s t t r a u m a t i c k á p o m o c ú č a s t n í k ů m d o p r a v n í c h n e h o d D l e i n t e r n í h o z d r o j e P Č R j s o u l i d é, t r a u m a t i z o v a n í v d ů s l e d k u z á- v a ţ n ý c h e x t r é m n í c h p r o ţ i t k ů, č a s t o v n i t ř n ě r o z e r v a n í, r o z l i š u j í n a p ř í- k l a d m e z i ţ i v o t e m " p ř e d " a ţ i v o t e m " p o " u d á l o s t i, k t e r á z m ě n i l a j e j i c h ţ i v o t. Č a s t o p r o ţ í v a j í e x i s t e n č n í n e j i s t o t u a z p o c h y b ň u j í s v é d o s a v a d n í p ř e s v ě d č e n í o " n o r m á l n o s t i ", " p o ř á d k u " č i " k o n t r o l e ". V t é t o s i t u a c i b y n e m ě l i b ý t p o n e c h á n i o s a m o t ě s a m i s o b ě. J s o u - l i p ř í z n a k y p o s t t r a u m a- t i c k é z á t ě ţ o v é r e a k c e v č a s r o z p o z n á n y, m ů ţ e v h o d n á p o m o c z a b r á n i t chronickému p r ů b ě h u o b t í ţ í. T o u t o p r o b l e m a t i k o u s e z a b ý v á L. Č í r t k o v á, P. V i t o u š o v á a k o l e k t i v ( , s ), k t e ř í u v á d ě j í : T r e s t n ý č i n j e p r o o b ě ť p o u z e p o č á t- k e m, ú v o d n í m d ě j s t v í m. S t a r t u j e a u t o m a t i c k y n á s l e d u j í c í p o c h o d y. J d e o c e l ý p r o c e s, k t e r ý n a z ý v á m e v i k t i m i z a c í. P r i m á r n í v i k t i m i z a c e z a h r- n u j e s i t u a c i, k t e r á j e b e z p r o s t ř e d n ě s p j a t a s t r e s t n ý m č i n e m. K p r i m á r n í

49 v i k t i m i z a c i d o c h á z í v ţ d y, k d y ţ s e j e d i n e c s t a n e o b ě t í t r e s t n é h o č i n u. T u t o č á s t m á v p l n é m o c i p a c h a t e l, k d y j e h o j e d n á n í s e p a k n a o b ě t i o d- r á ţ í. D r u h á č á s t, o z n a č o v á n a j a k o s e k u n d á r n í v i k t i m i z a c e, j e t a k o v á č á s t, k d y m u s í o b ě ť z n o v u h o v o ř i t o d ě j i p ř e d o r g á n y č i n n ý m i v t r e s t n í m ř í z e n í a p o d o b n ě. J d e t e d y o j a k é s i z n o v u p r o ţ í v á n í. Z u v e d e n é h o t e d y v y p l ý v á, ţ e s e k u n d á r n í v i k t i m i z a c i j i ţ m ů ţ e m e o v l i v- n i t. Z m í r n i t n á s l e d k y t é t o s e k u n d á r n í v i k t i m i z a c e l z e v h o d n ý m š k o l e- n í m d o t ý k a j í c í c h s e o s o b, z a v á d ě n í m p ř e d p i s ů k t é t o p r o b l e m a t i c e a v y- u ţ i t í o d b o r n í k ů.

50 P R A K T I C K Á Č Á S T V p r v n í č á s t i k a p i t o l y j e p r o n á z o r n o s t z p r a c o v á n a k a z u i s t i k a r e á l- n é h o p ř í p a d u. T í m t o s e s n a ţ í m e č t e n á ř i p ř i b l í ţ i t ú s k a l í t a k o v é k o m u n i- k a c e v p o r o v n á n í s t e o r i í. V d r u h é č á s t i b y l o v y u ţ i t o m e t o d y d o t a z n í k ů, k d y v z o r k e m p r o v ý z k u m s e s t a l i p o l i c i s t é n a o b v o d n í m o d d ě l e n í a p o- l i c i s t é d o p r a v n í p o l i c i e s k u p i n y d o p r a v n í c h n e h o d. Z p r a c o v á n í s a m o t- n é h o d o t a z n í k u b y l o d o s t i o b t í ţ n é, p r o t o ţ e s e s k l á d a l z r ů z n ý c h d r u h ů o t á z e k s k v a l i t a t i v n í m a k v a n t i t a t i v n í m o b s a h e m K a z u i s t i k a V t é t o č á s t i p o p i s u j e m e s k u t e č n ý p ř í p a d s d ě l o v á n í t r a g i c k é z p r á v y. V t e x t u s e d o č t e m e k o n f r o n t a c i v ý š e u v e d e n ý c h z á s a d z p o d k a p i t o l y 5. 3 s d ě l o v á n í t r a g i c k ý c h z p r á v s r e á l n o u s i t u a c í. D o p r a v n í n e h o d a, p ř i k t e r é d o š l o k č e l n í m u s t ř e t u m a l é h o d o d á v k o- v é h o v o z i d l a s n á k l a d n í m v o z i d l e m - t a h a č e m, s e s t a l a n a s i l n i c i I. t ř í- d y n a P a r d u b i c k u d n e o k o l o 0 4 : 0 0 h o d i n. P ř i d o p r a v n í n e h o d ě d o š l o k ú m r t í ř i d i č e d o d á v k o v é h o v o z i d l a, k t e r ý u t r p ě l r o z s á h l á z r a n ě n í n e s l u č i t e l n é s e ţ i v o t e m. Z a h y n u l ý m u ţ v e v ě k u 4 3 l e t v o k o l í P a r d u b i c p r a c o v a l a b y l z d e n a t ý d e n n í m o n t á ţ i. M u ţ p o c h á z e l z o b c e v o k o l í H r a n i c a j e h o m a n ţ e l k a p r a c o v a l a v m í s t ě b y d l i š t ě v e š k o l n í j í d e l n ě. S p o l e č n ě m ě l i d v a s y n y v e v ě k u 2 0 a 1 7 l e t K v ý š e u v e d e n ý m i n f o r m a c í m b y l o h l í d c e O b v o d n í h o o d d ě l e n í P o l i- c i e Č R H r a n i c e r o v n ě ţ s d ě l e n o j m é n o a t e l e f o n n í k o n t a k t v y š e t ř u j í c í h o p o l i c i s t y. U v e d e n é i n f o r m a c e b y l y p ř e d á n y d v o u č l e n n é m u ţ s k é h l í d c e s ú k o l e m v y r o z u m ě t m a n ţ e l k u o t r a g i c k é s m r t i j e j í h o m u ţ e. V p ř í p a d e c h, k d y j e t a k o v á t r a g i c k á z p r á v a p ř e d á v á n a ţ e n ě, j e v h o d n ě j- š í, k d y ţ v h l í d c e j e a l e s p o ň j e d n a p o l i c i s t k a, k t e r á d o k á ţ e l é p e p ř e k o n a t

51 b a r i é r u v z n i k a j í c í p ř í t o m n o s t í u n i f o r m y. V t o m t o p ř í p a d ě v š a k p ř í t o m- n o s t p o l i c i s t k y n e b y l o m o ţ n o z a j i s t i t. P o l i c i s t a, k t e r ý j e v e l i t e l e m, a l e i p o d l e s l u ţ e b n í c h z k u š e n o s t í, s e z p r a v i d l a u j m e h l a v n í r o l e. R o l e o s o- b y, k t e r á b u d e h o v o ř i t a p ř e d á v a t i n f o r m a c e. S d r u h ý m p o l i c i s t o u b y l o p ř e d e m d o h o d n u t o, ţ e b u d e p r o v á d ě t z a j i š t ě n í o k o l í s o h l e d e m n a m o ţ n é z k r a t k o v i t é j e d n á n í. H o v o ř í c í p o l i c i s t a b y s i m ě l ř e č p ř e d e m p ř i p r a v i t, k t e r á b y m ě l a b ý t s t r u č n á, v ě c n á a j a s n á b e z d l o u h ý c h a p o d r o b n ý c h k o m e n t á ř ů. P ř i p r v n í m k o n t a k t u s p ř e d m ě t n o u o s o b o u, s i p o l i c i s t a m u s í ř á d n ě a d ů k l a d n ě o v ě ř i t, z d a l i s e o p r a v d u j e d n á o m a n ţ e l k u z e m ř e l é h o. T o h l e s e n e j l é p e p r o v á d í o v ě ř e n í m j m é n a, p ř í j m e n í, d a t a n a r o z e n í a m í s t a b y d l i š t ě. Z á v ě r e m s e o v ě ř í v z t a h k z e m ř e l é o s o b ě. P o t o m h l e z á- k l a d n í m o v ě ř e n í a z j i š t ě n í, ţ e s e o p r a v d u j e d n á o s p r á v n o u o s o b u, j e v h o d n é p o ţ á d a t o m o ţ n o s t v s t o u p i t d á l e a n a j í t m í s t o, k d e s e m ů ţ e m e p o s a d i t. P o n a l e z e n í s p r á v n é h o m í s t a, p o l i c i s t a s t r u č n ě a s l í t o s t í o z n á m í d ů- v o d n á v š t ě v y a v ě c n ě p o p í š e o k o l n o s t i ú m r t í. P ř i o z n á m e n í s e p o l i c i s t é m u s í v y v a r o v a t z b y t e č n ý c h p o d r o b n o s t í a m o ţ n ý c h s p e k u l a c í. N e h o d a s ú m r t í m n e n í j e d n o d u c h o u z á l e ţ i t o s t í a p r o t o p ř í č i n a z a v i n ě n í j e o t á z- k o u d a l š í h o v y š e t ř o v á n í. P r á v ě v p o p i s o v a n é m k o n k r é t n í m p ř í p a d ě v š a k n a s t a l y m e n š í k o m p l i k a c e, k t e r é s e z p r v u m o h o u z d á t j a k o m a l i č k o s t i, a l e v p r a x i m o h o u n e p ř í j e m n é p r o d l u ţ o v a t o č e k á v á n í o s o b y. P o z ů s t a l é o s o b y p ř i t a k o v é m j e d n á n í h l í d k y j i ţ t u š í, ţ e p o l i c i e j i m p ř i n á š í š p a t n é z p r á v y. K p ř í p a d u d á l e u v á d í m, ţ e m a n ţ e l k a z e m ř e l é h o s e v d o b ě z a s t i ţ e n í n a c h á z e l a v z a m ě s t n á n í. P r o t o n á s l e d o v a l a s l o ţ i t ě j š í s i t u a c e, k t e r á s e p o z d ě j i u k á z a l a j a k o m a l á v ý h o d a. J e d n a l o s e o p ř í t o m n o s t d a l š í c h

52 o s o b, s p o l u z a m ě s t n a n c ů, a l e h l a v n ě k a m a r á d ů a z n á m ý c h, k t e ř í j í n á- s l e d n ě d o k á z a l i b ý t o p o r o u. O p r o t i d o m á c í m u p r o s t ř e d í b y l o z a s e n e v ý- h o d o u, n a j í t v h o d n é m í s t o n a s d ě l e n í t a k o v é z p r á v y. P ř i p ř í c h o d u k b u d o v ě j í d e l n y a p o z a k l e p á n í o t e v ř e l a p r á v ě m a n ţ e l- k a z e m ř e l é h o, k t e r á b y l a d o t á z á n a a b y l o o v ě ř e n o, ţ e s e j e d n á o s p r á v- n o u o s o b u. Z á m ě n a ţ e n y b y b y l a h o d n ě v e l k ý m š o k e m n a p s y c h i k u a p ř i n e j m e n š í m p r o j e v e m n e s c h o p n o s t i p o l i c i e. P o z ů s t a l á p o t ě c h t o p r v o t n í c h o t á z k á c h z n e j i s t i l a a j a k o p r v n í r e a g o- v a l a s d o t a z e m, j e s t l i j s o u v p o ř á d k u j e j í d ě t i, k t e r é c h o d í d o š k o l y a d o p r á c e. P o u b e z p e č e n í, ţ e j e j í d ě t i j s o u v p o ř á d k u, b y l a ţ e n a j i ţ n e o d- b y t n á a p r o t o b y l a r y c h l e n a l e z e n a v h o d n á m í s t n o s t v s o u k r o m í. S a m o t- n é s d ě l e n í b y l o z a p o č a t o s l í t o s t í V á m m u s í m o z n á m i t, ţ e V á š m a n ţ e l ( j m é n o a p ř í j m e n í ) t r a g i c k y z e m ř e l p ř i d o p r a v n í n e h o d ě v b l í z k o s t i P a r- d u b i c, d n e s b r z y r á n o, p ř i c e s t ě d o p r á c e. S a m o z ř e j m ě ţ e n a t é t o z p r á v ě n e c h t ě l a u v ě ř i t a s t á l e o p a k o v a l a, z d a l i s e n e j e d n á o š p a t n ý ţ e r t n e b o z d a l i j s m e s e n e m o h l i z m ý l i t, p r o t o ţ e j e š t ě v č e r a v e č e r s m a n ţ e l e m m l u v i l a. P a n í b y l a ve v š í v á ţ n o s t i u j i š t ě n a, ţ e s e n e j e d n á o l e g r a c i. P o c h v í l i z a č a l a ţ e n a z m a t e n ě p o b í h a t p o m í s t n o s t i, a p r o t o b y l a p o s a z e n a n a ţ i d l i a b y l a j i z a j i š t ě n a v o d a n a o b č e r s t v e n í. V t ě c h t o s i t u a c í c h, k d y s i č l o v ě k z a č í n á u v ě d o m o v a t v á ţ n o s t c e l é s i t u a c e, m ů ţ e b ý t p o l i c i s t a p o u z e p a s i v n í o s o b o u, k t e r ý v p ř í p a d ě p o t ř e b y z a j i s t í o p o r u n e b o l é k a ř- s k o u p o m o c. P ř í t o m n o s t n ě k o h o b l í z k é h o j e u r č i t ě v ý h o d o u, k t e r á d o k á- ţ e z a ř í d i t o s o b n í v ě c i a č á s t e č n ě u k l i d n i t. S l o v a l í t o s t i a s l o v a j a k o c h á p u V á s a p o d o b n ě n e j s o u z e s t r a n y p o l i c i e n a m í s t ě. K o l e g y n ě z p r a c o v i š t ě p o t é d o p r o v o d i l a ţ e n u d o m í s t a j e j í h o b y d l i š t ě, a b y n e z ů- s t a l a o s a m o t ě. P o z ů s t a l é b y l p ř e d á n k o n t a k t n a v y š e t ř u j í c í h o p o l i c i s t u

53 a k o n t a k t n a m í s t n í o b v o d n í o d d ě l e n í. T e n t o k o n t a k t j e l é p e p ř e d á v a t v p í s e m n é f o r m ě D o t a z n í k p r o p o l i c i s t y V r á m c i p r a k t i c k é č á s t i t é t o p r á c e b y l v y p r a c o v á n d o t a z n í k p r o p o l i- c i s t y o b v o d n í h o o d d ě l e n í ( p ř í l o h a č. 1 ) a p r o p o l i c i s t y d o p r a v n í p o l i c i e s k u p i n y d o p r a v n í c h n e h o d ( p ř í l o h a č. 2 ). C í l e m d o t a z n í k u j e z j i š ť o v a t m a x i m á l n í d o s a ţ e n é v z d ě l á n í p o l i c i s t ů, j e j i c h v ě k o v é z a s t o u p e n í a j e- j i c h p r a k t i c k é z k u š e n o s t i a p o s t ř e h y. V z á v ě r u d o t a z n í k ů z j i š ť u j e m e j a- k o u n á s l e d n o u p o m o c p ř í s l u š n í c i P Č R v y u ţ í v a j í p o t r a u m a t i z u j í c í c h s i- t u a c í c h. P ř i v y p r a c o v á n í d o t a z n í k u b y l o v y u ţ i t o p u b l i k a c e M i r o s l a v a C h r á s t k y ( , s ).

54 V y h o d n o c e n í d o t a z n í k ů Otázka - Jaká je délka Vašeho sluţebního poměru u PČR? a ) d o 5 l e t b ) l e t c ) l e t d ) l e t e ) n a d 2 1 l e t U p o l i c i s t ů o b v o d n í h o o d d ě l e n í P Č R H r a n i c e b y l v ý z k u m n ý m v z o r- k e m p o l i c i s t a / k a s e s l u ţ e b n í m p o m ě r e m 1 x d o 5 t i l e t, 1 x l e t, 1 x l e t a 2 x n a d 2 1 l e t. U d o p r a v n í s l u ţ b y S D N P ř e r o v b y l o z j i š t ě n o 1 x l e t, 2 x l e t, 1 x l e t a 1 x n a d 2 1 l e t. Z u v e d e n é h o t e- d y v y p l ý v á, ţ e d o t a z o v a n á s k u p i n a o s o b b y l a s l o ţ e n a p ř e v á ţ n ě s d é l e s l o u ţ í c í c h p o l i c i s t ů. 4 0 p r o c e n t d o t a z o v a n ý c h p o l i c i s t ů o b v o d n í h o o d- d ě l e n í p ř e s a h u j e d é l k o u s l u ţ e b n í h o p o m ě r u 2 1 l e t, t e d y v e v ě k u s n e j- v ě t š í m i z k u š e n o s t m i. N e j p o č e t n ě j š í ( 4 0 % ) z a s t o u p e n í p o l i c i s t ů s k u p i n y d o p r a v n í c h n e h o d j s o u s d é l k o u s l u ţ e b n í h o p o m ě r u l e t.