V B r n ě, 2 4. b ř e z n a

Rozměr: px
Začít zobrazení ze stránky:

Download "V B r n ě, 2 4. b ř e z n a"

Transkript

1 P E D A G O G I C K Á F A K U L T A M A S A R Y K O V Y U N I V E R Z I T Y V B R N Ě K a t e d r a o b č a n s k é v ý c h o v y V ý v o j č e s k o s l o v e n s k ý c h a č e s k ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n p o r o c e ( D i p l o m o v á p r á c e ) V y p r a c o v a l : J a k u b M a r e k V e d o u c í p r á c e : P h D r. J i ř í N o l č B r n o, b ř e z e n

2 P r o h l a š u j i t í m t o, ž e j s e m d i p l o m o v o u p r á c i n a t é m a V ý v o j č e s k o s l o v e n s k ý c h a č e s k ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n p o r o c e v y p r a c o v a l s a m o s t a t n ě s p o u ž i t í m u v e d e n ý c h i n f o r m a č n í c h z d r o j ů. S o u h l a s í m s u l o ž e n í m t é t o p r á c e v k n i h o v n ě P e d a g o g i c k é f a k u l t y M U k p ř í p a d n é m u n a h l é d n u t í. J a k u b M a r e k

3 D ě k u j i p a n u P h D r. J i ř í m u N o l č o v i z a p o m o c, r a d u a v e d e n í p ř i z p r a c o v á v á n í m é d i p l o m o v é p r á c e. V B r n ě, 2 4. b ř e z n a J a k u b M a r e k 2

4 O B S A H P á r s l o v ú v o d e m K a p i t o l a :. P o l i t i c k é s t r a n y j a k o n e d í l n á s o u č á s t l i d s k é s p o l e č n o s t i. 6. I. P o č á t k y I I. R o z d í l m e z i s t r a n a m i a n á t l a k o v ý m i s k u p i n a m i I I I. V ý v o j s t r a n i c t v í I V. S o c i á l n í t ř í d y a s y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n V. S t r a n y v p o s t m o d e r n í d o b ě Č e s k é p o l i t i c k é s t r a n y d o r I. P ř e d r I I. P r v n í r e p u b l i k a I I I. D r u h á r e p u b l i k a ( ) I V. O b d o b í P r o t e k t o r á t u Č e c h y a M o r a v a ( ) I V. T ř e t í r e p u b l i k a ( ) V. Č e s k o s l o v e n s k é p o l i t i c k é s t r a n y v l e t e c h S t r a n i c k o - p o l i t i c k á s i t u a c e p o r o c e T ř i o t á z k y O t á z k a p r v n í : K d e h l e d a t k o ř e n y? O t á z k a d r u h á : J a k o u s t r a n u p o t ř e b u j e m e? O t á z k a t ř e t í : J a k ý j e o p t i m á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n? N a c e s t ě k e S v o b o d n ý m v o l b á m ( l i s t o p a d č e r v e n ) I. S o u č a s n í v í t ě z o v é I I. B u d o u c í v í t ě z o v é I I I. N á r o d n o s t n í s p o l u p r á c e

5 6. R o z v o j s t r a n i c k é p o l i t i k y n a ú z e m í Č S F R ( ) I. K o n e c O b č a n s k é h o f ó r a I I. R e v o l u c e č i e v o l u c e? I I I. P ř e v l é k á n í k a b á t ů S t a b i l i z a c e ( č e r v e n č e r v e n ) K r i z e a p ř í l e ž i t o s t ( k v ě t e n / č e r v e n č e r v e n ) I. O b d o b í p o k l i d u I I. S a r a j e v s k ý a t e n t á t O b d o b í o p o z i č n í s m l o u v y ( l é t o j a r o ) I. D ů s l e d k y o p o z i č n í s m l o u v y I I. D e s e t l e t p o t é I I I. P á r s l o v k e K o a l i c i Č t v e r y v o l b y a j e d n o r e f e r e n d u m ( ) I. P o v o l b á c h I I. V í t e j t e v e s p o l e č e n s t v í I I I. M y s l í m e t o u p ř í m n ě M o d r á š a n c e p r o ( p ř e d v o l e b n í b o j ) S t r a n y n a i n d e x u P r e z i d e n t r e p u b l i k y p r i z m a t e m p o l i t i c k ý c h s t r a n S t r a n y d n e š k a a d á l? R e s u m é / S u m m a r y L i t e r a t u r a a p r a m e n y

6 P á r s l o v ú v o d e m P ř e d k l á d a n á p r á c e s i k l a d e z a p r i m á r n í c í l u t v o ř i t s t r u č n ý, l e č u c e l e n ý p ř e h l e d v ý v o j e s t r a n i c k é h o s y s t é m u a s t r a n i c t v í v Č e s k é r e p u b l i c e p o r o c e 9 8 9, t e d y d a t u, o d n ě h o ž o d v o z u j e m e n o v o d o b ý, b o h a t ý r o z v o j m u l t i p a r t i s m u o d d o b P r v n í r e p u b l i k y. V e v ý k l a d u d a n ý c h f a k t ů j s e m s e z e j m é n a v p r v n í c h d v o u k a p i t o l á c h o p í r a l o s e k u n d á r n í p r a m e n y z a b ý v a j í c í s e h i s t o r i c k ý m v ý v o j e m p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í v š e o b e c n ě i v k o n k r é t n í p o d o b ě, l o k a l i z o v a n ý m n a ú z e m í č e s k ý c h z e m í c h o d p o l o v i n y 9. s t o l e t í. N á s l e d u j í c í k a p i t o l y, v ě n u j í c í s e s a m o t n é m u v y t y č e n é m u t é m a t u j s e m n a v í c p o d l o ž i l s o u d o b ý m i s t u d i e m i, k o m e n t á ř i a č l á n k y z d e n n í h o t i s k u, s t e j n ě j a k o z á v ě r e č n é n a s t í n ě n í m o ž n é h o b u d o u c í h o v ý v o j e, j e ž t v o ř í d r u h é o h n i s k o m é p r á c e. K j e h o r o z v i n u t í j s e m v y u ž i l i a u t e n t i c k ý c h p r o p a g a č n í c h m a t e r i á l ů ( v č e t n ě j e j i c h i n t e r n e t o v ý c h m u t a c í ), v y d a n ý c h u p ř í l e ž i t o s t i v o l e b d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y P a r l a m e n t u Č e s k é r e p u b l i k y v č e r v n u , j e ž j s e m s r o v n a l s p r o g r a m o v ý m i p r o h l á š e n í m i s t r a n a h n u t í z l e t m i n u l ý c h a j e j i c h p u b l i k o v a n ý m i o d b o r n ý m i a n a l ý z a m i. K p o d r o b n ě j š í m u s r o v n á n í v i z s e z n a m p o u ž i t é l i t e r a t u r y a p r a m e n ů v z á v ě r u p r á c e č i p o z n á m k y p o d č a r o u, o d k a z u j í c í n a p ř í s l u š n é c i t a c e č i p a r a f r á z e. R e l e v a n t n o s t i n f o r m a c í a z á v ě r ů p r á c e j e d á n a j e j í m z p r a c o v á n í m k n í ž e u v e d e n é m u d a t u. J a k u b M a r e k B r n o, b ř e z e n

7 K A P I T O L A P R V N Í P o l i t i c k é s t r a n y j a k o n e d í l n á s o u č á s t l i d s k é s p o l e č n o s t i I. P o č á t k y J i ž š k o l n í d ě t i s e m o h o u d o v ě d ě t, ž e s t á t j e v l a s t n ě v e l k ý p o d n i k, n a j e h o ž p l y n u l é m p r o v o z u s e p o d í l e j í v š i c h n i o b č a n é. N e n í v š a k m o ž n é, a b y k a ž d o d e n n í r o z h o d n u t í p r o v á d ě l i v š i c h n i o b y v a t e l é, p r o t o z a s e b e d e l e g u j í s v é z v o l e n é z á s t u p c e. T a k o v é p o č í n á n í s t o j í n a p o č á t k u č i n n o s t i z v a n é p o l i t i k a. E x i s t e n c e p o l i t i k y č i p o l i t i c k ý c h s t r a n v š a k n e n í n u t n ě s p j a t a s e s v o b o d n ý m a d e m o k r a t i c k ý m z ř í z e n í m s t á t u. J a k v í m e z d ě j i n, s v o u s t r a n u 2 l z e z v o l i t i p ř í k l o n e m k j e d n o m u č i d r u h é m u d e s p o t o v i č i m o n a r c h o v i n a z á k l a d ě l o a j a l i t y č i d o h o d y, n i k o l i n u t n ě v š a k s v o b o d n é v ů l e. S t r a n y j a k o ž t o s t a n o v i s k a v l i d s k é s p o l e č n o s t i e x i s t u j í j i ž o d p o č á t k u c i v i l i z a c e. H o j n ý r o z v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n s e u d á l v Ř e c k u v 6. a 5. s t o l e t í p ř. n. l. Z d e s o u p e ř i l y s t r a n a a r i s t o k r a t i c k á s e s t r a n o u d e m o k r a t i c k o u v p o d o b ě, j e ž o p l ý v á k l a s i c k ý m i z n a k y p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í. B o j p l e b e j c ů s p a t r i c i j i v ř í m s k é r e p u b l i c e v 5. s t o l e t í p ř. n. l. l z e r o v n ě ž c h a r a k t e r i z o v a t j a k o s t r a n i c k é s o u p e ř e n í, p o d o b n ě j a k o s t r a n y z e l e n ý c h a m o d r ý c h v c í s a ř s k é m Ř í m ě, k t e r é n á s l e d n ě v B y z a n c i i ( v ý c h o d n í ř í m s k é ř í š i ) p o l i t i c k o u s t r u k t u r u s t r a n i c k é h o b o j e r o z v i n u l y. K o n c e m s t ř e d o v ě k u ( v e s t o l e t í ) p l n i l y o b e c n ě ú l o h u p o l i t i c k ý c h s t r a n n á b o ž e n s k é s e k t y č i m ě s t s k é k o r p o r a c e. C í r k e v n í s p o r y p a k m ě l y c h a r a k t e r b o j e o p o l i t i c k o u m o c. S r o v. S vě t k o l e m n á s, P r a h a : S l o v a r t, 9 9 5, s Z d e j e š t ě n e m á m e n a m y s l i s l o v o s t r a n a v p o l i t o l o g i c k é m s m y s l u, o z n a č u j e p o u z e p r o s t o u o r i e n t a c i. V d a l š í m t e x t u n i c m é n ě j i ž n o v o d o b ý v ý z n a m, z a k o ř e n ě n ý v s o u s l o v í p o l i t i c k á s t r a n a, z í s k á. 6

8 I I. R o z d í l m e z i s t r a n a m i a n á t l a k o v ý m i s k u p i n a m i V m o d e r n í c h d e m o k r a t i c k ý c h s t á t e c h p o l i t i c k ý ž i v o t o v l á d a j í d v a d r u h y s p e c i a l i z o v a n ý c h o r g a n i z a c í u z p ů s o b e n ý c h k p o l i t i c k é s o u t ě ž i. P r v n í j s o u, j a k j e n á m j i ž z n á m o, p o l i t i c k é s t r a n y, z n i c h ž z p r a v i d l a v z e j d o u v l á d n o u c í p o l i t i k o v é. S t r a n y u s i l u j í o d o b y t í m o c i n e b o p o d í l u n a j e j í m v y k o n á v á n í - z í s k á n í h l a s ů v e v o l b á c h, d o b y t í p o s l a n e c k ý c h a m i n i s t e r s k ý c h k ř e s e l, u t v o ř e n í v l á d y. V d r u h é m p ř í p a d ě j d e o n á t l a k o v é s k u p i n y, k t e r é s i k l a d o u z a c í l o v l i v ň o v a t p o l i t i c k o u m o c v y v í j e n í m n á t l a k u. S p o k o j u j í s e s p ů s o b e n í m n a p o l i t i c k é p ř e d á k y, a n i ž b y c h t ě l y z a u j m o u t j e j i c h m í s t o. T e n t o f e n o m é n s á m s o b ě n e n í n o v ý - v 9. s t o l e t í v z n i k a l o n a p ř í k l a d d ě l n i c k é h n u t í, j e ž s e t r a n s f o r m o v a l o v o d b o r o v é o r g a n i z a c e, p o z d ě j i s e o b j e v o v a l a n a p ř. h n u t í n a c i o n a l i s t i c k á, e v r o p s k á, n á r o d n ě o s v o b o z e n e c k á ( v k o l o n i í c h ) a t d. N o v á p o l i t i c k á h n u t í s e p a k v y n o ř u j í v e d r u h é p o l o v i n ě 2 0. s t o l e t í v s o u v i s l o s t i s r ů s t e m t z v. p o s t m a t e r i á l n í c h h o d n o t 2 j a k o a n g a ž o v a n é o b č a n s k é i n i c i a t i v y ( n a p ř. o c h r á n c i ž i v o t n í h o p r o s t ř e d í, p r o t e s t u j í c í p r o t i s t a v b ě a t o m o v é e l e k t r á r n y, d a j í v z n i k e k o l o g i c k é m u h n u t í ). M e z i j i n ý m i h n u t í m i l z e n a l é z t o r g a n i z a c e p r o p a g u j í c í p a c i f i s m u s, p r o t i r a s i s t i c k o u p o l i t i k u, n e b o č e t n á s t u d e n t s k á h n u t í. V š e c h n a t a t o n e t r a d i č n í h n u t í i n k l i n o v a l a k t o m u h o v o ř i t z a v š e c h n y s v é g e n e r a č n í v r s t e v n í k y č i s t e j n ě p o s t i ž e n é a ť u ž d i k t á t e m p r ů m y s l o v é h o r o z v o j e, p o l i t i c k ý m p a t r i a r c h á t e m č i j i n o u g e n e r a c í, k o n z e r v a t i v n í m m y š l e n í m č i t o t a l i t o u ; p o z d ě j i v š a k, v e c h v í l i, k d y j s o u p o s t a v e n a p ř e d ú k o l n e j e n b o u r a t s t a r é, n ý b r ž v y t v á ř e t ú č i n n é k o m p l e x n í k o n c e p c e k p ř e s t a v b ě s p o l e č n o s t i, s e S r o v. N O V Á K, M I R O S L A V. S y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n.. v y d á n í. P r a h a : S L O N S o c i o l o g i c k é n a k l a d a t e l s t v í, 9 9 7, s V i z k a p i t o l u 4. 7

9 p o l i t i z u j í, š t ě p í a j e j i c h č á s t i d o s t á v a j í o b v y k l e p o d o b u k l a s i c k ý c h n á z o r o v ě v y h r a n ě n ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n. T o s e v z t a h u j e i n a č e s k é p r o t i t o t a l i t n í h n u t í O b č a n s k é f ó r u m, o n ě m ž A d o l f M ü l l e r n a p s a l : T a t o h n u t í, n e j p r v e p o č e t n ě o m e z e n á n a a k t i v n í o d p ů r c e t o t a l i t n í c h r e ž i m ů, b y l a h l a v n í m i i n i c i á t o r y r e v o l u c í v r o c e 9 8 9, v n ě k t e r ý c h s t á t e c h s e p ř e t v o ř i l a v m a s o v é h n u t í r e v o l u č n í c h z m ě n, p r a k t i c k y v e v š e c h p r o c h á z í č t y ř m i r e v o l u č n í m i f á z e m i : e u f o r i e, r o z k o l, j a k o b í n s t v í a c h a o s, v o l á n í p o a u t o r i t á c h a p o s t u p n ě p ř e p o u š t í p o l e k l a s i c k ý m p o l i t i c k ý m s t r u k t u r á m. 2 I I I. V ý v o j s t r a n i c t v í N a z á k l a d ě v ý š e u v e d e n é h o l z e t e d y p o l i t i c k o u s t r a n u d e f i n o v a t j a k o t r v a l o u o r g a n i z a c i, u s p o ř á d a n o u o d c e l o s t á t n í a ž k m í s t n í ú r o v n i, k t e r á s e v e j m é n u u r č i t é h o i d e o l o g i c k é h o p r o g r a m u ( p r o j e k t u ) s n a ž í s a m a n e b o v r á m c i k o a l i c e d o b ý t a v y k o n á v a t m o c, a z a t í m ú č e l e m v y h l e d á v á l i d o v o u p o d p o r u. V z n i k p o l i t i c k ý c h s t r a n, j a k j e z n á m e d n e s, s o u v i s í s p ř í c h o d e m p r ů m y s l o v é r e v o l u c e a n á s t u p e m i n d u s t r i á l n í h o t y p u s p o l e č n o s t i z a l o ž e n é n a m y š l e n k á c h l i b e r a l i s m u. S t ě ž e j n í r o l i z d e z a u j í m a j í d v ě u r č u j í c í p r o m ě n n é : n á r ů s t v ý z n a m u p a r l a m e n t u a r o z š i ř o v á n í m v o l e b n í h o p r á v a. D o p o l o v i n y 9. s t o l e t í p ů s o b i l y v e v r o p s k ý c h s t á t e c h z e j m. t z v. e l i t n í s t r a n y, k t e r é o v š e m n e m ů ž e m e p o j í m a t j a k o p o l i t i c k é s t r a n y v p r a v é m v ý z n a m u t o h o p o j m u, a l e s p í š e j a k o j e j i c h p r v o t n í s t á d i u m. V t é t o d o b ě t o t i ž s o u t ě ž i l y n a p a r l a m e n t n í ú r o v n i o p o l i t i c k o u m o c s p o l e č e n s k é s í l y o m e z e n é p o u z e n a m e n š i n u o b y v a t e l s t v a a r i s t o k r a t i c k o u e l i t u n e b o m a j e t k o v ě N O V Á K, M I R O S L A V. S y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n.. v y d á n í. P r a h a : S L O N S o c i o l o g i c k é n a k l a d a t e l s t v í, 9 9 7, s M Ü L L E R, A D O L F. Ú v o d d o v ě d y o p o l i t i c e.. v y d á n í. P r a h a : L u n a r i o n, 9 9, s

10 p r i v i l e g o v a n é s k u p i n y. E l i t n í s t r a n y t u d í ž k o ř e n i l y v p a r l a m e n t u s a m o t n é m, r e s p e k t i v e v p o t ř e b á c h p r i v i l e g o v a n ý c h v r s t e v z a j i s t i t s i v o l e b n í m p r o c e s e m v s t u p s v ý c h r e p r e z e n t a n t ů d o p a r l a m e n t u a d o h l í ž e t n a j e j i c h č i n n o s t v e x e k u t i v ě. A ž s r o z š í ř e n í m v o l e b n í h o p r á v a i n a s t ř e d n í a n i ž š í s p o l e č e n s k é v r s t v y / t ř í d y z a č a l y v z n i k a t s k u t e č n é p o l i t i c k é o r g a n i z a c e, k t e r é m ě l y z a s t o u p e n í n a m í s t n í ú r o v n i. O b j e v i l y s e t z v. m a s o v é s t r a n y, j e ž s e o p í r a l y o p o d p o r u š i r o k é z á k l a d n y - m a s u, s c e l o s t á t n í p ů s o b n o s t í, k t e r é v y ž a d o v a l y s l o ž i t ě j š í v n i t ř n í s t r u k t u r u. D í k y v o l e b n í m r e f o r m á m 2 z í s k a l a z n a č n á č á s t s p o l e č n o s t i ( s v o b o d n ý c h, b í l ý c h m u ž ů ) p r á v o h l a s o v a t a p o d í l e t s e n a u t v á ř e n í p o l i t i k y. O d t o h o t o m o m e n t u s e z a č a l a m ě n i t i s t r a t e g i e d o s u d e x i s t u j í c í c h s t r a n. O k o l n o s t i j e d o n u t i l y z í s k a t p o m o c í v o l e b n í c h v ý b o r ů c o n e j š i r š í l i d o v o u p o d p o r u. Z a p o j e n í s t ř e d n í c h a n i ž š í c h v r s t e v o b y v a t e l s t v a d o p o l i t i k y i n i c i o v a l o v z n i k c e l o s t á t n ě o r g a n i z o v a n ý c h p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů. P o l i t i k a j i ž t e d y p ř e s t a l a b ý t v ý s a d n í d o m é n o u v r s t v y p r i v i l e g o v a n ý c h. P r o m ě n a s t r a n s e o d e h r á v a l a v í c e m é n ě d v ě m a c e s t a m i :, v n á v a z n o s t i n a p o l i t i c k é š t ě p e n í e l i t y s e s t r a n y z a č a l y o t e v í r a t n i ž š í m s o c i á l n í m v r s t v á m. 2, v z n i k a j í n o v é s t r a n y z e z d o l a ; n a z á k l a d ě p o t ř e b a z á j m ů n e p r i v i l e g o v a n ý c h. I n t e r n ě v z n i k l é s t r a n y o d v o z u j í s v ů j p ů v o d z p r á c e v p a r l a m e n t u, z a t í m c o p ř i e x t e r n í m v z n i k u j d e o s t r a n y, j e j i c h ž z r o d n e s o u v i s í p ř í m o s e z á k o n o d á r n o u č i n n o s t í. 3 S t r a n y i n t e r n í h o p ů v o d u v z n i k a l y v s o u v i s l o s t i s l e g i s l a t i v n í č i n n o s t í, k d y s e p o s l a n c i p o d o b n ý c h z á j m ů s j e d n o t i l i d o Z d e p o c h o p i t e l n ě n e m ů ž e m e m l u v i t o s k u t e č n ý c h v š e l i d o v ý c h, s v o b o d n ý c h v o l b á c h v U S A, v B r i t á n i i, v e Š v ý c a r s k u, v e F r a n c i i, 8 7 v N ě m e c k u a t d. 3 S r o v. K L Í M A, M I C H A L. V ý v o j s t r a n i c t v í. K r y s t a l i z a c e s t r u k t u r y p o l i t i c k ý c h s t r a n v Č e s k é r e p u b l i c e p o r o c e v y d á n í. P r a h a : Č e s k á s p o l e č n o s t p r o p o l i t i c k é v ě d y, 9 9 6, s. 6. 9

11 s p o l e č n ý c h b l o k ů č i k l u b ů. P o s l a n e c k á f r a k c e p a k z d ů v o d ů z n o v u z v o l e n í a p r o s a z o v á n í s p o l e č n é p o l i t i k y v y ž a d o v a l a z a l o ž e n í a n a p o j e n í n a m í s t n í č i l i l o k á l n í o r g a n i z a c e, j e ž v ě t š i n o u r e p r e z e n t o v a l y s t e j n é g e o g r a f i c k é z á j m y a r o z š i ř o v á n í v o l e b n í h o p r á v a v z á j e m n é v a z b y m e z i l e g i s l a t i v n í m b l o k e m a m í s t n í m i o r g a n i z a c e m i p o s u n u l y n a n o v o u ú r o v e ň s p o l u p r á c e, d í k y č e m u ž s t o u p l a p r e s t i ž m í s t n í c h v o l e b n í c h v ý b o r ů. D r u h ý z p ů s o b v z n i k u m i m o p a r l a m e n t n í c e s t o u - p ř í m o s o u v i s í s r o z š i ř o v á n í m v o l e b n í h o p r á v a, s t e j n ě j a k o s r o s t o u c í m v l i v e m s o c i a l i s t i c k ý c h a k ř e s ť a n s k ý c h i d e o l o g i í. S r o z v o j e m p r á v s v o b o d n ý c h o b č a n ů a s d e m o k r a t i z a c í s p o l e č n o s t i, z e j m. p r á v a s h r o m a ž ď o v a c í h o a s p o l č o v a c í h o, s e n e j d ř í v e z f o r m o v a l y s p o l k y a o r g a n i z a c e r o z l i č n ý c h p a r t i k u l á r n í c h z á j m ů. N a z á k l a d ě t a k o v ý c h t o o r g a n i z a c í - o d b o r ů, d r u ž s t e v, n á b o ž e n s k ý c h s p o l k ů, s k u p i n e k u n i v e r z i t n í c h s t u d e n t ů a i n t e l e k t u á l ů s e p a k z a k l á d a l y p o l i t i c k é s t r a n y. P o d r u h é s v ě t o v é v á l c e - v o b d o b í d l o u h o d o b é h o z v y š o v á n í ž i v o t n í ú r o v n ě a r o z v o j e s o c i á l n í h o z a b e z p e č e n í - v z n i k a j í v z á p a d o e v r o p s k ý c h s t á t e c h u n i v e r z á l n í s t r a n y. V n o v ý c h s p o l e č e n s k ý c h p o m ě r e c h j i ž j e d n o t l i v c i n e p o t ř e b u j í v p r v n í ř a d ě s k u p i n o v o u s o c i á l n í o c h r a n u a s t á v a j í s e n e z á v i s l e j š í n a ú z c e k o l e k t i v n í c h z á j m e c h ; p r i o r i t y o b č a n ů s e p o s t u p n ě p r o m ě ň u j í. S t á l e v í c e o s l a b u j e v ý z n a m p a r t i k u l á r n í c h z á j m ů a p r o s a z u j e s e k o m p l e x n ě j š í p ř í s t u p k p o l i t i c k ý m p o ž a d a v k ů m. P o k u d j a k á k o l i s t r a n a h o d l á u s p ě t v e v o l b á c h a v y h n o u t s e p o z i c i o k r a j o v é s t r a n y, m u s í p ů v o d n í n á n o s p a r t i k u l á r n í c h b a r i é r b e z p o d m í n e č n ě o d s t r a n i t. V d ů s l e d k u o r g a n i z a č n í c h z m ě n s e v š a k u n i v e r z á l n í s t r a n y z a č í n a j í s v é m u v o l i č s t v u v k o n k r é t n í c h v o l e b n í c h o b v o d e c h v z d a l o v a t. S t r a n u k a r t e l u l z e p o p s a t j a k o k v a l i t a t i v n ě p o k r o č i l ý s t u p e ň p r o c e s u v z d a l o v á n í s e o b č a n s k é s p o l e č n o s t i, k d y s e v a z b y m e z i K v l i v u z e j m. P r o t e s t a n t s k ý c h i d e o l o g i í v i z n a p ř. W E B E R, M A X. P r o t e s t a n t s k á e t i k a a d u c h k a p i t a l i s m u. M e t o d o l o g i e, s o c i o l o g i e a p o l i t i k a.. v y d á n í. P r a h a : O i k o y m e n h, s. 0

12 s t r a n o u a p a r t i k u l á r n í m i z á j m y j e d n o t l i v ý c h s e g m e n t ů s p o l e č n o s t i d á l e r o z v o l ň u j í. K a r t e l o v é s t r a n y o m e z u j í k o n k u r e n c i m e z i s e b o u s t e j n ě j a k o n a v e n e k a v y v o l á v a j í p r o t i k l a d n é t e n d e n c e. N e l z e s e p r o t o d i v i t, ž e n e s p o k o j e n o s t s o f i c i á l n í p o l i t i k o u s e p r o j e v u j e t a k é v e x t r é m n ě j š í p o d o b ě. V z n i k a j í n o v é p o l i t i c k é s t r a n y, j e j i c h ž p o l i t i k a s e v y z n a č u j e a n t i s y s t é m o v ý m i p r v k y a x e n o f ó b n í m z a m ě ř e n í m. I V. S o c i á l n í t ř í d y a s y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n P o k u d b y c h o m s e d r ž e l i p r o s t é h o s c h é m a t u s t r a n n a o s e l e v i c e, p r a v i c e a s t ř e d, u s n e s l i b y c h o m s e, ž e v d e m o k r a t i c k ý c h z e m í c h 2 0. s t o l e t í e x i s t u j í n a d á l e p a t r n é v z t a h y m e z i p r o g r a m y s t r a n a j e j i c h s o c i á l n í m i z á k l a d y : s o c i a l i s t i c k á l e v i c e s e o p í r á h l a v n ě o d ě l n i c k o u t ř í d u a r o l n i c k ý p r o l e t a r i á t, k o n z e r v a t i v n í p r a v i c e o m a j e t k o v ě p r i v i l e g o v a n é, j a k o j s o u p o d n i k a t e l é a m a j i t e l é v e l k o s t a t k ů, p ř e d s t a v i t e l é s v o b o d n ý c h p o v o l á n í a t r a d i c i o n a l i s t é ; l i b e r á l n ě d e m o k r a t i c k ý s t ř e d s t a v í s v o u p o d p o r u n a s t ř e d n í c h t ř í d á c h, t j. m a l ý c h o b c h o d n í c í c h a z a m ě s t n a n c í c h. P r a k t i c k y v š a k ž á d n á s t r a n a n e m á n a p r o s t o s t e j n o r o d é s o c i á l n í s l o ž e n í. N a p ř í k l a d v U S A p o l i t i c k é s t r a n y a n i p ř i b l i ž n ě n e o d p o v í d a j í s p o l e č e n s k ý m t ř í d á m. I v r e l a t i v n ě h o m o g e n n í V e l k é B r i t á n i i, k d e s o c i á l n ě - e k o n o m i c k ý s t a t u s h r a j e p ř e v a ž u j í c í r o l i, p ř e s t o t ř e t i n a p r a c u j í c í c h h l a s u j e p r o k o n z e r v a t i v c e. V e Š v é d s k u m a j í s o c i á l n í d e m o k r a t é n e j e n p o d p o r u d v o u t ř e t i n d ě l n i c k é t ř í d y j a k o b r i t š t í l a b o u r i s t é, a l e t a k é č t v r t i n u č l e n ů s t ř e d n í c h t ř í d. D í k y t o m u j s o u s n ě k o l i k a m a l ý m i p ř e s t á v k a m i u m o c i o d k o n c e 2. s v ě t o v é v á l k y. P o d o b n ě i u n á s n a l e z n e m e u v o l i č ů K S Č M o b č a n y p o c h á z e j í c í z p o d n i k a t e l s k é h o z á z e m í č i n a o p a k n a r a z í m e n a n e m a j e t n é p ř í z n i v c e k o n z e r v a t i v n ě - l i b e r á l n í c h c e l k ů t y p u O D S č i U S. V i z k a p i t o l u 2.

13 P o l i t i c k é i d e o l o g i e s i c e d o u r č i t é m í r y o d p o v í d a j í t ř í d n í m u p o s t a v e n í, a l e n i k o l i v š e o b e c n ě n e b o a b s o l u t n ě. S v o u r o l i z d e s e h r á v á r o v n ě ž n á s t u p o r i e n t a c e n a p o s t m a t e r i á l n í h o d n o t y. V e v í c e k o n f e s n í c h z e m í c h, j a k o j e N i z o z e m í, N ě m e c k o n e b o Š v ý c a r s k o, j e t ř í d n í m u p o s t a v e n í k o n k u r e n c í n á b o ž e n s k á i d e n t i f i k a c e, p ř i č e m ž n á b o ž e n s t v í t r a d i č n ě s k r ý v á s i l n ě j š í p o t e n c i á l. R i c h a r d R o s e a D e r e k U r w i n n a v r h l i z h l e d i s k a s o c i á l n í h o s l o ž e n í j e j i c h v o l i č ů n á s l e d u j í c í k l a s i f i k a c i p o l i t i c k ý c h s t r a n :. H e t e r o g e n n í ( r ů z n o r o d é ) s t r a n y c h a r a k t e r i z o v a n é v o l i č s t v e m, k t e r é n e m á ž á d n é z v l á š t n í s o c i o l o g i c k é r y s y. S n a ž í s e z p r o s t ř e d k o v a t p o l i t i c k o u v ů l i m a x i m a n e j r ů z n ě j š í c h s o c i á l n í c h t ř í d, v r s t e v, s o c i á l n í c h s k u p i n. Z d e n a r á ž e j í n a p o j e m s t r a n y p r o v š e c h n y n e b o l i v š e l i d o v é s t r a n y ( c a t c h - a l l p a r t y ). T y t o s t r a n y s e m u s e j í c h o v a t o p a t r n ě a v y z n á v a t p r a g m a t i c k ý p o s t o j. 2. S t r a n y, k t e r é m a j í j e d i n ý z á k l a d n á b o ž e n s k ý, n e b o n a o p a k a n t i k l e r i k á l n í. J s o u p o d o b n é j a k o p r v n í t a k é s o c i á l n ě a t ř í d n ě r ů z n o r o d é, a l e u d r ž u j e j e s i l n á n á b o ž e n s k á n e b o a n t i k l e r i k á l n í i d e n t i f i k a c e. 3. S t r a n y, k t e r é m a j í j e d i n ý z á k l a d s o c i á l n í. T o j s o u s t r a n y, k t e r é b y c h o m m o h l i c h a r a k t e r i z o v a t j a k o t ř í d n í 4. S t r a n y, k t e r é p l y n o u z r ů z n ý c h i d e n t i f i k a c í, j e ž s e v z á j e m n ě p o s i l u j í, n a p ř. j a z y k o v ý a n á b o ž e n s k ý z á k l a d. 2 K a t o l i c k é n á b o ž e n s t v í j e s p j a t o s v o l b o u p r a v i c o v ý c h s t r a n j e n t a m, k d e j e v ě t š i n o v é, t j. t a m, k d e k a t o l i c k á c í r k e v m o h l a b ý t s p o j e n c e m p o l i t i c k é m o c i a k d e l e v i c o v é s t r a n y z a u j a l y a n t i k l e r i k á l n í p o s t o j. 2 S r o v. N O V Á K, M I R O S L A V. S y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n.. v y d á n í. P r a h a : S L O N S o c i o l o g i c k é n a k l a d a t e l s t v í, 9 9 7, s

14 V. S t r a n y v p o s t m o d e r n í d o b ě J e t e d y n e p o c h y b n é, ž e r o z v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n v j e j i c h b o h a t o s t i a r o z m a n i t o s t i u m o ž ň u j e s v o b o d n á, d e m o k r a t i c k á s p o l e č n o s t p o s t a v e n á n a z á k l a d e c h t o l e r a n c e a p ř i j í m á n í m n o h o s t i n á z o r ů. A p r á v ě p l u r a l i t a j a k o h o d n o t a s e j e v í b ý t s t a r t o v n í m b o d e m c e l é h o p o l i t i c k é h o ( i m o r á l n í h o ) ž i v o t a s t á t u 2. s t o l e t í. P o s t m o d e r n a z d a l e k a n e z n a m e n á k o n e c p o l i t i k y j a k o t a k o v é, a l e j e n o d m í t n u t í t o h o t o t r a d i č n í h o t y p u p o l i t i k y. Z á r o v e ň j e p ř e c h o d e m k j i n é p o l i t i c e, k t e r á n e g a r a n t u j e j e d n o t u, a l e o b h a j u j e m n o h o s t. P o d l e t e o r e t i k a p o s t m o d e r n y W o l f g a n g a W e l s c h e j e m n o h o s t n á z o r ů ( a č k o l i n ě k t e r é m o h o u b ý t p a r a d o x n ě e x t r é m n í č i n e g a t i v i s t i c k é ) p o j i s t k o u p r o t i t o t a l i t n í m u s m ý š l e n í a n a s t o l e n í d i k t a t u r y j e d n é m y š l e n k y ( j e d n é s t r a n y, j e d i n é h o v l á d c e, j e d i n é f i l o z o f i e ). 2 S t r a n i c k á z á k l a d n a p o s t m o d e r n í s p o l e č n o s t i b y m ě l a v y c h á z e t z p o d h o u b í s c h o p n é p o l i t i c k é k o n k u r e n c e p o d p o ř e n é s o u p e ř í c í m i h i s t o r i c k y p r o v ě ř e n ý m i i d e o l o g i c k ý m i r o d i n a m i, j a k é z n á m e z e z á p a d n í c h d e m o k r a c i í. K u l t u r a p o l i t i c k ý c h s t r a n v č e s k ý c h z e m í c h a n a S l o v e n s k u v š a k i p ř e s m n o h á o b d o b í n e s v o b o d y n i j a k p o z a d u n e z ů s t á v a l a. W E L S C H, W O L F G A N G. P o s t m o d e r n a. P l u r a l i t a j a k o e t i c k á a p o l i t i c k á h o d n o t a.. v y d á n í. P r a h a : K o n i a s c h l a t i n p r e s s, 9 9 3, s S r o v. t a m t é ž, s

15 K A P I T O L A D R U H Á Č e s k é p o l i t i c k é s t r a n y d o r I. P ř e d r. 9 8 S o u v i s í - l i t e d y r o z v o j p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í v p r a v é m s l o v a s m y s l u s n á s t u p e m p a r l a m e n t a r i s m u a r o z m a c h e m v e ř e j n é h o p o l i t i c k é h o ž i v o t a, p a k v z n i k p r v n í c h p o l i t i c k y a n g a ž o v a n ý c h s u b j e k t ů n a č e s k é m ú z e m í ( r e s p. n a ú z e m í r a k o u s k o - u h e r s k é m o n a r c h i e ) m ů ž e m e v y s l e d o v a t d o o b d o b í r e v o l u č n í c h l e t , k t e r á u m o ž n i l a, a b y s e v e d l e d o s a v a d n í s t a v o v s k é p o l i t i c k é r e p r e z e n t a c e z f o r m o v a l a r o v n ě ž r e p r e z e n t a c e č e s k ý c h a n ě m e c k ý c h o b č a n s k ý c h v r s t e v. A č k o l i o b a n á r o d y z p r v u p o s t u p o v a l y s p o l e č n ě a n á r o d n o s t n í p ř í s l u š n o s t n e b y l a v p r o s a z o v á n í i d e o l o g i c k ý c h n á z o r ů n i j a k n a p ř e k á ž k u, z a č a l y d o s í l í c í c h p o l i t i c k ý c h s t r a n p r o n i k a t p r v k y n á r o d n ě o b r o z e n e c k é, a t o z e j m. v Č e c h á c h. 2 R o z v o j s t r a n i c t v í b y l v š a k v a t m o s f é ř e p o s t r e v o l u č n í h o n e o a b s o l u t i s m u o m e z e n a k e s l o v u s e p o l i t i c k é s u b j e k t y d o s t a l y a ž v 6 0. l e t e c h 9. s t o l e t í s p ř i j e t í m ú n o r o v é, t z v. S c h m e r l i n g o v y ( 8 6 ) a p r o s i n c o v é ( ), r e s p. d u b n o v é ( ) ú s t a v y 3 r u k u v r u c e s r o z v o j e m s p o l k ů a v e ř e j n é h o t i s k u. T o t o o b d o b í j e s p j a t o t é ž s e v z n i k e m N á r o d n í s t r a n y ( p o z d ě j i z n á m á j a k o S t a r o č e š i ) s n á r o d n ě p o l i t i c k ý m p r o g r a m e m, j e ž s o u p e ř i l a s N ě m e c k o u l i b e r á l n í s t r a n o u o p o d o b u p ř í p a d n é h o b u d o u c í h o z ř í z e n í ( p r o č e s k ý f e d e r a l i s m u s x p r o n ě m e c k ý C o ž s e m ů ž e z d á t v j i s t é m s v ě t l e p a r a d o x n í m, k d y ž v e z m e m e v ú v a h u, ž e č e s k é n á r o d n í o b r o z e n í v z n i k l o n a p o p u d n ě m e c k é r o m a n t i c k é s u b - k u l t u r y. 2 S t r a n y n a M o r a v ě a v e S l e z s k u z a z n a m e n a l y č á s t e č n ě - a č k o l i n e p ř í l i š d r a s t i c k y - o p o ž d ě n ý v ý v o j 3 Z d e n e š l o o s a m o s t a t n o u ú s t a v u, a l e o z á k o n o p ř í m ý c h v o l b á c h d o ř í š s k é r a d y, t e d y o j a k ý s i d o d a t e k k t z v. p r o s i n c o v é ú s t a v ě. 4

16 c e n t r a l i s m u s ). N á r o d n í s t r a n a s t e j n ě j a k o j e j í k o l e g y n ě h l e d a l a o p o r u u š l e c h t y, j e ž s t á l e z ů s t á v a l a d o m i n a n t n í m j a z ý č k e m n a v a h á c h v z a s t u p i t e l s k ý c h o r g á n e c h ( z e m s k ý c h s n ě m e c h v P r a z e a B r n ě a v ř í š s k é r a d ě v e V í d n i ). N e ú s p ě š n á v y j e d n á v á n í v š a k b y l a j e d n í m z h l a v n í c h i m p u l s ů p r o v y č l e n ě n í l i b e r á l n ě d e m o k r a t i c k é h o k ř í d l a N á r o d n í s t r a n y s v o b o d o m y s l n é, t z v. M l a d o č e c h ů. J e j í v z n i k ( ) o v š e m n e p ř e d s t a v o v a l z á s a d n ě j š í o s l a b e n í p r o S t a r o č e c h y a n i p r o n á r o d n ě l i b e r á l n í v ě t e v, j e l i k o ž s e v e d l e n í z a č a l y f o r m o v a t j i n é o b č a n s k é a s o c i á l n í s m ě r y ( s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k ý, k a t o l i c k ý, n á r o d n ě s o c i á l n í a a g r á r n í t á b o r ). A č k o l i p r i v i l e g o v a n ý s y s t é m k u r i o v é h o p a r l a m e n t a r i s m u d l o u h o p ř e k r ý v a l s k u t e č n o u p o d o b u s t a v u v ě c í, n á r o d n í s p o l e č n o s t b y l a v r e á l u s o c i á l n ě z n a č n ě d i f e r e n c o v á n a a n e t v o ř i l a j e d e n c e l e k. S i t u a c e s e z a č a l a m ě n i t z e j m. v 9 0. l e t e c h 9. s t o l e t í v s o u v i s l o s t i s e s o c i á l n í a n a c i o n á l n í r a d i k a l i z a c í a p o s t u p n ý m r o z š i ř o v á n í m v o l e b n í h o p r á v a a v t a h o v á n í v e ř e j n o s t i d o p o l i t i c k é h o d ě n í. V n á r o d n ě l i b e r á l n í m t á b o ř e, k t e r ý s e p o v a ž o v a l z a p r o p a g á t o r a č e s k ý c h n á r o d n í c h a m ě š ť a n s k ý c h z á j m ů v m o n a r c h i i, v y k r y s t a l i z o v a l y k r o m ě S t a r o č e c h ů a M l a d o č e c h ů Č e s k á s t r a n a r a d i k á l n ě p o k r o k o v á ( ), Č e s k á s t r a n a s t á t o p r á v n í ( 8 9 9, s l o u č e n y r o k u d o Č e s k é s t r a n y s t á t o p r á v n ě p o k r o k o v é ), M a s a r y k o v a Č e s k á s t r a n a l i d o v á ( 9 0 0, p o z d ě j i z n á m á j a k o Č e s k á s t r a n a p o k r o k o v á č i r e a l i s t i c k á s t r a n a ) a S t r a n a ž i v n o s t n i c t v a a o b c h o d n i c t v a č e s k o s l o v a n s k é h o ( ). T y n a M o r a v ě d o p l n i l y L i d o v á s t r a n a p o k r o k o v á a M o r a v s k á l i d o v á s t r a n a. M l a d o č e š i b y l i v z n i k e m n o v ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n p o n ě k u d V z h l e d e m k p o v a z e p r á c e a j e j í m u r o z s a h u s e n ě m e c k ý m i k o n k u r e n č n í m i s t r a n a m i d á l e z a b ý v a t n e b u d e m e. K p o d r o b n ě j š í m u p o h l e d u v i z n a p ř. M A L Í Ř, J I Ř Í. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v č e s k ý c h z e m í c h d o r o k u 9 8. M A L Í Ř, J I Ř Í A K O L E K T I V. P o l i t i c k é s t r a n y : v ý v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n a h n u t í v č e s k ý c h z e m í c h a Č e s k o s l o v e n s k u I. d í l, O b d o b í v y d á n í. B r n o : D o p l n ě k, , s. 5

17 z a s k o č e n i, j e l i k o ž s v o u s t r a n u p o k l á d a l i s t á l e z a v š e n á r o d n í r e p r e z e n t a n t k u. T. G. M a s a r y k, k t e r ý s e k o n c e m 9. s t o l e t í d o j e j í č i n n o s t i k r á t c e z a p o j i l, j e p o z d ě j i k r i t i z o v a l s l o v y : M l a d o č e š i n e d o v e d o u p o ř á d j e š t ě p o c h o p i t, c o d ř í v e s a m i h l á s a l i, ž e t o t i ž v e v z d ě l a n é m n á r o d ě s t r a n y j s o u n u t n é, a ž e d o v e d n á a r o z u m n á s t r a n a v e d o u c í p ř i č i n í s e o t o, a b y s e n á r o d n í p r á c e s t r a n á m r o z d ě l i l a, a a b y s e p r á c e z o r g a n i z o v a l a. N a m í s t o t o h o, z e j m é n a N á r o d n í l i s t y u b í j e l y k d e j a k ý s m ě r, a k d y ž t o h o n e d o v e d l y, r o z d ě l u j í d r u h a p r o t i d r u h u, a l e z a p o m n ě l y, ž e t í m v e v l a s t n í s t r a n ě s e j í v í t r a r o z k o l. P ř e l o m e m v b o j i p r o t i l i b e r a l i s m u a s o c i a l i s m u s e s t a l a v k v ě t n u 8 9 e n c y k l i k a p a p e ž e L v a X I I I. R e r u m n o v a r u m. T e n t o d o k u m e n t p ř í m o v y z ý v a l k o r g a n i z o v á n í k a t o l i c k ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n a d o k l á d a l n e z b y t n o s t s a m o s t a t n é h o p o l i t i c k é h o p ů s o b e n í k a t o l i c i s m u. K a t o l i c k á h n u t í n e z ů s t a l a z a s o c i á l n í m i a n a c i o n á l n í m i p o z a d u a p o l i t i z o v a l a s e. J e j i c h t á b o r n e m u s e l č e l i t p o u z e t l a k ů m v n ě j š í m, n ý b r ž i v n i t ř n í m n e s h o d á m a s o u p e ř í c í m t e n d e n c í m m e z i j e d n o t l i v ý m i s t r a n a m i č i f r a k c e m i. K a t o l i c i s m u s r e p r e z e n t o v a l y K ř e s ť a n s k o - s o c i á l n í s t r a n a v Č e c h á c h ( ), N á r o d n í s t r a n a k a t o l i c k á v K r á l o v s t v í č e s k é m ( ) č i K a t o l i c k á s t r a n a n á r o d n í n a M o r a v ě. V e v ý v o j i č e s k é h o s t r a n i c t v í s e h r á l o v ý z n a m n o u r o l i p ů v o d n ě n e p a r l a m e n t n í p ů s o b e n í S o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é s t r a n y d ě l n i c k é v R a k o u s k u ( z a l o ž e n a 8 7 8, v n i t ř n ě k o n s o l i d o v á n a / ). P o v s t u p u s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů d o ř í š s k é r a d y ( ) a p o m o r a v s k é m v y r o v n á n í ( ) d o z e m s k é h o s n ě m u v e d l p o s t u p n ě k o d c i z e n í č e s k ý c h a n ě m e c k ý c h č l e n ů. S c h i z m a p a k b y l o r e a l i z o v á n o v z n i k e m Č e s k o s l o v a n s k é s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é s t r a n y d ě l n i c k é a Č e s k é s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é d ě l n i c k é s t r a n y v R a k o u s k u ( t z v. c e n t r a l i s t ů ). S o c i á l n í d e m o k r a t é z í s k a l i p o r o c e V A C U L Í K, J A R O S L A V. P ř í r u č k a k m o d e r n í m č e s k ý m p o l i t i c k ý m d ě j i n á m.. v y d á n í. B r n o : M a s a r y k o v a u n i v e r z i t a, , s

18 9 0 7 s i l n ý v o l i č s k ý p o t e n c i á l, a v š a k d í k y v ě t š i n o v é m u v o l e b n í m u s y s t é m u n e z í s k a l i n i k d y p a r l a m e n t n í v ě t š i n u. A g r á r n í t á b o r z a s t u p o v a l a Č e s k o s l o v a n s k á s t r a n a a g r á r n í ( s p o l e č n ý v ý b o r p r o č e s k é z e m ě, ) c o b y j i s t á o p o z i c e n á r o d n ě l i b e r á l n í h o p r o u d u a a l t e r n a t i v a k a t o l i c k ý c h h n u t í. O p í r a l a s e z e j m é n a o r o l n i c t v o a v e n k o v. P o v o l b á c h v l e t e c h a 9 s e s t a l a n e j p o č e t n ě j i z a s t o u p e n o u č e s k o u s t r a n o u v ř í š s k é r a d ě. J e d i n o u s t r a n o u b y l r o v n ě ž r e p r e z e n t o v á n č e s k ý n á r o d n ě s o c i á l n í p r o u d, a t o Č e s k o u s t r a n o u n á r o d n ě s o c i á l n í ( o d r o k u ). P r o f i l o v a l a s e o p o z i c í j e d n a k k s o c i á l n í d e m o k r a c i i a r o v n ě ž k m l a d o č e c h ů m. D í k y m a l é č l e n i t o s t i č e s k é s p o l e č n o s t i a i d e o v ý m n e j e d n o z n a č n o s t e m s a m a s e b e o b t í ž n ě j i d e f i n o v a l a. I I. P r v n í r e p u b l i k a V p r ů b ě h u e x i s t e n c e p r v n í Č S R s e v p o l i t i c k é m d ě n í s t á t u o b j e v i l o n ě k o l i k d e s í t e k s t r a n i c k ý c h s m ě r ů r ů z n é v e l i k o s t i, v ý z n a m u i z a m ě ř e n í. V z n i k l y z d e v e l k é s t r a n y c e l o s t á t n í s t e j n ě j a k o d r o b n é s t r a n y l o k á l n í h o c h a r a k t e r u, h i s t o r i c k é i z c e l a n o v é, o b č a n s k é, s o c i a l i s t i c k é, s t r a n y p o l i t i c k é p r a v i c e, s t ř e d u i l e v i c e, z n i c h ž v y b í r á m e t y n e j v l i v n ě j š í. N a t r a d i c e n á r o d n ě l i b e r á l n í h o p r o u d u n a v á z a l a Č e s k o s l o v e n s k á n á r o d n í d e m o k r a c i e ( 9 8 ) v n i k l á s p l y n u t í m N á r o d n í s t r a n y s v o b o d o m y s l n é ( m l a d o č e c h ů ), M o r a v s k é l i d o v é, S t á t o p r á v n í p o k r o k o v é a R e a l i s t i c k é ; j e j í m p ř e d s e d o u s e s t a l K a r e l K r a m á ř ( p ř e d s e d a N V ). S v o u p o l i t i c k o u p ů s o b n o s t o p í r a l a o p ř í s l u š n í k y i n t e l i g e n c e, v y s o k é s t á t n í b y r o k r a c i e, k o n z e r v a t i v n í ú ř e d n i c t v o, p r ů m y s l n í k y, o b c h o d n í k y, f i n a n č n í k y a p. O h l a s v o l i č s t v a v š a k O b d o b í m p r v n í r e p u b l i k y r o z u m í m e č a s o v ý i n t e r v a l o d v z n i k u s a m o s t a t n é h o Č e s k o s l o v e n s k a a ž d o M n i c h o v s k é d o h o d y

19 z ů s t a l i p ř e s j e j í v ý z n a m n ý v l i v v k u l t u r n í m a p o l i t i c k é m ( K r a m á ř p r e m i é r e m, R a š í n m i n i s t r e m f i n a n c í ) s v ě t ě m a l ý. K ř e s ť a n s k o u, n i k o l i v š a k k a t o l i c k o u ( p o l i t i c k ý k a t o l i c i s m u s b y l n a h l í ž e n j a k o p r o r a k o u s k ý ), t r a d i c i z a s t u p o v a l a Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á ( 9 9 ) v č e l e s d r. J a n e m Š r á m k e m ( p o o n e m o c n ě n í Š v e h l y ( ) p r e m i é r e m ) a o p ř e n á o v ý z n a m n é p ř e d s t a v i t e l e d u c h o v e n s t v a. S v o u p o z o r n o s t z a m ě ř i l a n a s o c i á l n í o t á z k y d ě l n í k ů a r o l n í k ů a z e j m. m o r a v s k ý v e n k o v ; o b r a t n ě m a n é v r o v a l a a u t v á ř e l a k o m p r o m i s y. R o k u s e j í p o d a ř i l o o d v r á t i t o d l u k u s t á t u a c í r k v e i r o z t r ž k u s V a t i k á n e m. V y d á v a l a L i d o v é n o v i n y. S t z v. s k u p i n o u H r a d u, v e d e n o u M a s a r y k e m a B e n e š e m, u d r ž o v a l a k o n t a k t a g r á r n í R e p u b l i k á n s k á s t r a n a z e m ě d ě l s k é h o a m o l o r o l n i c k é h o l i d u ( 9 9 ), n e j s i l n ě j š í a n e j d ů l e ž i t ě j š í s t r a n a v p o d m í n k á c h p r v n í r e p u b l i k y, k t e r á o b s a d i l a s i l n é p o z i c e v e v l á d n í m s y s t é m u, s p r á v n í m a p a r á t u a h o s p o d á ř s k ý c h i n s t i t u c í c h. Z a z á k l a d s p o l e č n o s t i p o v a ž o v a l a r o l n i c k ý s t a v ; z b u d o v a l a r o z s á h l o u s í ť o d b o r n ý c h o r g a n i z a c í. P ř e d s e d o u s e s t a l A n t o n í n Š v e h l a, t i s k o v o u p l a t f o r m u j í p o s k y t o v a l y d e n í k y V e n k o v, S v o b o d a a B r n ě n s k á s v o b o d a. Č e s k o s l o v e n s k á ž i v n o s t e n s k o - o b c h o d n i c k á s t r a n a s t ř e d o s t a v o v s k á ( v Č e c h á c h, n a M o r a v ě ) s e p r o f i l o v a l a j a k o z á s t u p c e m a l ý c h v e n k o v s k ý c h m ě s t, p r o s a z o v a l a v y t v á ř e n í d o s t a č u j í c í h o p r o s t o r u p r o s o u k r o m é p o d n i k á n í, a s e k u n d o v a l a t a k a g r á r n í s t r a n ě. P ř e d s e d o u b y l z v o l e n R u d o l f M l č o c h. J a k j i ž v y p o v í d á z n á z v u, Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a n á r o d n ě s o c i a l i s t i c k á ( 9 8 ), r e p r e z e n t o v a l a p r o u d n á r o d n ě s o c i a l i s t i c k ý. S t á t n í s o c i a l i s m u s v š a k o d m í t a l a, p o ž a d o v a l a o d d ě l e n í p o l i t i c k é a h o s p o d á ř s k é m o c i. S o c i a l i s m u s v i d ě l a j a k o s t r u k t u r u d r u ž s t e v v ý r o b c ů a k l a d l a d ů r a z n a p o s t u p n é s o c i á l n í r e f o r m y. M e z i j e j í v e d o u c í č i n i t e l e p a t ř i l i : p ř e d s e d a V á c l a v K l o f á č a m í s t o p ř e d s e d o v é J i ř í S t ř í b r n ý ( p o z d ě j i v y l o u č e n ) a F r á ň a Z e m í n o v á. V e 2 0. l e t e c h s e p ř i h l á s i l a k l i n i i H r a d u a n o v ý m m í s t o p ř e d s e d o u s e s t a l E d v a r d B e n e š. K d i s p o z i c i j í b y l o 8

20 n a k l a d a t e l s t v í M e l a n t r i c h a d e n í k y Č e s k é s l o v o a M o r a v s k é s l o v o. J e j í p ř e d s t a v i t e l é s e o b j e v i l i v e v š e c h k o a l i č n í c h v l á d á c h s v ý j i m k o u l e t N a b o h a t é t r a d i c e n a v á z a l a Č e s k o s l o v e n s k á s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k á s t r a n a d ě l n i c k á ( 9 8 ), ( 9 9 s e v y d ě l i l a k o n z e r v a t i v n ě j š í s k u p i n a v e d e n á F r. M o d r á č k e m, a l e j e n d o r o k u 9 2 3, k d y z a s e s p l y n u l a ), j e ž p o k r a č o v a l a j a k o p l a t f o r m a h á j e n í z e j m. d ě l n i c k ý c h z á j m ů. S l o u ž i l y j í k t o m u j e j í h l a v n í o r g á n y v p o d o b ě O d b o r o v é h o ú s t ř e d í č e s k o s l o v e n s k é h o a d e n í k u P r á v o l i d u. K o l e m t ý d e n í k u S o c i á l n í d e m o k r a t s e o d r o k u 9 9 z a č a l a o r g a n i z o v a t m a r x i s t i c k á l e v i c e, k t e r á s e p o z d ě j i v y d ě l i l a a p o a k c e p t o v á n í 2 p o d m í n e k p r o v s t u p s e o d r o k u 9 2 p ř i h l á s i l a z a s e k c i I I I. ( k o m u n i s t i c k é ) i n t e r n a c i o n á l y p o d n á z v e m K o m u n i s t i c k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a. S l o u č i l a s e s k o m u n i s t y z N ě m e c k é s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é s t r a n y a v e l k ý o h l a s s k l i d i l a z e j m. u n e k v a l i f i k o v a n ý c h d ě l n í k ů, č í m ž s e z a ř a d i l a k n e j v ě t š í m s t r a n á m. K j e j í m o r g á n ů m s e ř a d i l S v a z p ř á t e l S S S R č i M e z i n á r o d n í v š e o b o r o v ý s v a z a l i s t y R u d é p r á v o a R o v n o s t. ( R o k u s e o d t r h l a s k u p i n a k o l e m p o s l a n c e B u b n í k a a z a l o ž i l a N e o d v i s l o u s t r a n u k o m u n i s t i c k o u v Č e s k o s l o v e n s k u, n e z á v i s l o u n a z a h r a n i č n í c h v l i v e c h. ) V r o c e p o k r a c h u t z v. r u d é h o d n e, d o š l o k e k r i z i : p r o t i v e d e n í B o h u m i l a J í l k a v y s t o u p i l a s k u p i n a t z v. K a r l í n s k ý c h k l u k ů k o l e m K l e m e n t a G o t t w l a d a, k t e r ý s e s t a l r o k u g e n e r á l n í m t a j e m n í k e m s t r a n y. V r o c e s e j e j í p o l i t i k a z a m ě ř i l a z e j m é n a n a o b r a n u Č S R. P r a v i c o v o u p o l i t i k u p r o s a z o v a l a N á r o d n í o b e c f a š i s t i c k á ( ), h l á s í c í s e k v í t ě z s t v í f a š i s m u v I t á l i i r o k u J e j í m p r o g r a m e m s e s t a l o v y t v o ř e n í s t á t u v t o t a l i t n í p o d o b ě, o r g a n i z o v a n é h o n a z á k l a d e c h s t a v o v s k é h o k o r p o r a t i v i s m u o d s t r a ň u j í c í h o t ř í d n í b o j a n a s t o l u j í c í h o v š e o b e c n o u s p o l u p r á c i ; č e s k o u z v l á š t n o s t í b y l a i d e a v y t v o ř e n í p a n s l a v i s t i c k é h o s d r u ž e n í s l o v a n s k ý c h z e m í. V j e j í m č e l e s t á l o s e d m i č l e n n é D i r e k t o r i u m s p ř e d s e d o u R a d o l o u G a j d o u ( a l i a s R u d o l f e m G e i d l e m ). 9

21 N a p r a v o o r i e n t o v a n á b y l a r o v n ě ž H l i n k o v a s l o v e n s k á ľ u d o v á s t r a n a, v z e š l á c o b y f r a k c e M a ď a r s k é l i d o v é s t r a n y, j e ž s e v y d ě l i l a r o k u 9 0 j a k o s k u p i n a k o l e m k a t o l i c k é h o k n ě z e A n d r e j e H l i n k y a r o k u z a l o ž i l a v l a s t n í s t r a n u. D o v o l e b š l a s Č S L a z í s k a l a 7 % h l a s ů ; r j i ž 3 3 % ; s i l n o u z á k l a d n u s i z a c h o v a l a p o c e l o u d o b u t r v á n í p r v n í r e p u b l i k y, n a č e m ž m ě l i p o d í l i a k t i v i s t é z ř a d s l o v e n s k é h o k a t o l i c k é h o k n ě ž s t v a. R o k u 9 2 j e j í č e l n ý p ř e d s t a v i t e l V o j t ě c h T u k a n a v r h l z á k o n o a u t o n o m i i S l o v e n s k a, p o d l e n ě h o ž m ě l a v z n i k n o u t Č e s k o - s l o v e n s k á s v a z o v á r e p u b l i k a. V t i s k u s e p r e z e n t o v a l a l i s t e m S l o v á k. N ě m e c k ý n á r o d v Č S R z a s t u p o v a l a m i m o j i n é i j e d n a z n e j v ě t š í c h a n e j s t a r š í c h s u d e t o n ě m e c k ý c h s t r a n - D e u t s c h e s o z i a l d e m o k r a t i s c h e A r b e i t e r p a r t e i, j e ž s e j i ž r o k u 9 9 v y s l o v i l a p r o t i r e p u b l i c e. H o v o ř i l a o p o r o b e n í n ě m e c k é h o p r o l e t a r i á t u v Č S R, p o ž a d o v a l a v y t v o ř e n í n á r o d n o s t n í c h m e n š i n o v ý c h c e l k ů a k o m p e t e n t n í c h v l á d n í c h o r g á n ů č e s k o s l o v e n s k ý c h N ě m c ů. V e v o l b á c h r z í s k a l a 4 3, 5 % n ě m e c k ý c h h l a s ů, v e d l a t a k o p o z i c i p r o t i č e s k o s l o v e n s k é v l á d n í k o a l i c i. D S D A P d o p l ň o v a l a S u d e t e n d e u t s c h e P a r t e i, j e ž v z n i k l a p ř e d v o l b a m i v r o c e z e S u d e t o n ě m e c k é v l a s t e n e c k é f r o n t y, j i ž z a l o ž i l K o n r á d H e n l e i n. V e v o l b á c h d o s á h l a n e č e k a n é h o ú s p ě c h u, k d y ž z í s k a l a 2 / 3 v š e c h n ě m e c k ý c h h l a s ů ( t j. 5 % v š e c h č e s k o s l o v e n s k ý c h h l a s ů ). N e p o k r y t ě v y s t u p o v a l a j a k o s p o j e n e c H i t l e r o v y N S D A P a v ú n o r u p ř i š l a s u c e l e n ý m n á v r h e m a u t o n o m i e s u d e t o n ě m e c k é h o ú z e m í. P o a n š l u s u R a k o u s k a b y l y v š e c h n y n ě m e c k é o b č a n s k é s t r a n y z l i k v i d o v á n y a p o h l c e n y S d P. 20

22 I I I. D r u h á r e p u b l i k a ( ) Z á s a d n í m z p ů s o b e m p r o m ě n ě n á p o l i t i c k á s i t u a c e n a ú z e m í o k l e š t ě n é h o s t á t u m ě l a p o c h o p i t e l n ě d o p a d i n a p r o m ě n y č e s k é h o a s l o v e n s k é h o s t r a n i c t v í. 8. l i s t o p a d u s l o u č e n í m v š e c h č e s k ý c h o b č a n s k ý c h s t r a n p o d v e d e n í m a g r á r n í k ů a j e j i c h p ř e d s e d y R u d o l f a B e r a n a v z n i k á S t r a n a n á r o d n í j e d n o t y, j e j í ž s j e d n o c o v á n í m ě l o p r o b í h a t n e n á s i l n ě, a b y n e d o š l o k t ř e n i c í m. S t r a n a s i v y t k l a z a c í l u s m ě r n i t o d b o r y, z a v é s t c e n z u r u, s j e d n o t i t t ě l o v ý c h o v u p o d S o k o l, p o d ř í z e n ý s t á t n í m u d o z o r u, u s m ě r ň o v a t s o u k r o m é p o d n i k á n í h o s p o d á ř s k ý m p l á n e m. J e j í p o č i n b y l s i c e z a š t í t ě n s o u h l a s e m v e ř e j n o s t i, s t r a n a s e v š a k n e d o k á z a l a u d r ž e t a p o o k u p a c i v b ř e z n u j i n a h r a d i l o p r o t e k t o r á t n í h n u t í N á r o d n í s o u r u č e n s t v í. ( v i z d á l e ) V p r o s t ř e d í s o c i á l n í d e m o k r a c i e s e z r o d i l a N á r o d n í s t r a n a p r á c e, j e ž v e s v é m p r o g r a m u p o ž a d o v a l a z a c h o v á n í p l n ý c h d e m o k r a t i c k ý c h s v o b o d v z e m i, o d m í t a l a s p o l u p r á c i s k o m u n i s t y i m o c e n s k ý m o n o p o l S N J. J e j í m p ř e d s e d o u s e s t a l d o s a v a d n í š é f s o c i á l n í d e m o k r a c i e A n t o n í n H a m p l. N a S l o v e n s k u s e d í k y Ž i l i n s k é d o h o d ě s l o v e n s k ý c h o b č a n s k ý c h s t r a n z e 6. ř í j n a s t a l a v ů d č í s i l o u H l i n k o v a S l o v e n s k á ľ u d o v á s t r a n a S t r a n a s l o v e n s k e j n á r o d n e j j e d n o t y, k t e r á s e v š e c h o s t a t n í c h s t r a n z b a v i l a n e b o s i j e p o d ř í d i l a, s t e j n ě j a k o t i s k, ú ř a d p r o p a g a n d y a r o z h l a s. U s i l o v a l a n a d á l e o f e d e r a l i z a c i r e p u b l i k y a n á s l e d n é o d l o u č e n í s a m o s t a t n é h o s l o v e n s k é h o s t á t u. K r á t k é o b d o b í t z v. d r u h é r e p u b l i k y j e o h r a n i č e n o d a t y ( M n i c h o v s k á d o h o d a ) a ( v y h l á š e n í s a m o s t a t n é h o S l o v e n s k é h o š t á t u ) p o d e p i s u j e E. H á c h a t z v. b e r l í n s k ý p r o t o k o l a v z n i k á p r o t e k t o r á t Č e c h y a M o r a v a. 2

23 I V. O b d o b í P r o t e k t o r á t u Č e c h y a M o r a v a ( ) V n e d e m o k r a t i c k é m p r o s t o r u o k u p o v a n é h o ú z e m í v z n i k l a n a č e s k é p o l i t i c k é s c é n ě n e o b v y k l á a s p e c i f i c k á s t r a n i c k á o r g a n i z a c e t z v. N á r o d n í s o u r u č e n s t v í. P r v o t n í k o n c e p t t é t o o r g a n i z a c e s p o č í v a l v e s j e d n o c e n í v e š k e r é h o č e s k é h o n á r o d a v d u c h u s l o v V i n c e n c e C h a r v á t a : v y t v o ř i t N á r o d n í s o u r u č e n s t v í j e s t p ř í k a z v l a s t i, j e s t p ř í k a z e m n a š í h i s t o r i e., j e ž b y l y n á s l e d o v á n y 9 8 % p o d p o r o u z e s t r a n y č e s k ý c h m u ž ů. 2 A č k o l i s e n a v e n e k j e v i l o j a k o t o t a l i t n ě s m ý š l e j í c í h n u t í, z o r g a n i z o v a l o č i p o d p o ř i l o ř a d u r e s i s t e n t n í c h a k c í a f u n g o v a l o j a k o j a k ý s i s t í n o v ý p a r l a m e n t. P o s t u p n ě s e v š a k m ě n i l o n a s e k u n d a n t a o k u p a č n í m o c i a z t r á c e l o n a s í l e. V o b d o b í d e p o l i t i z a č n í c h s n a h z e s t r a n y R. H e y d r i c h a a K. H. F r a n k a, z a v y d a t n é s p o l u p r á c e E. M o r a v c e z t r a t i l o N á r o d n í s o u r u č e n s t v í ú p l n ě n a v ý z n a m u. I V. T ř e t í r e p u b l i k a ( ) V p o v á l e č n é m u s p o ř á d á n í d o š l o k p o s í l e n í p o s t a v e n í K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e s k o s l o v e n s k a, j e j í ž č l e n s k á z á k l a d n a s t o u p l a z p ř e d v á l e č n ý c h n a, 3 m i l i o n u o s o b. P r e z e n t o v a l a s e j a k o o b h á j c e z á j m ů c e l é h o o b y v a t e l s t v a. R u d o l f S l á n s k ý v t é t o s o u v i s l o s t i r o k u p r o h l a š o v a l : K o m u n i s t é n e p r o s a z u j í a n i z e s t á t n ě n í, a n i z d r u ž s t e v n ě n í m a j e t k u ž i v n o s t n í k ů a o b c h o d n í k ů. K o m u n i s t é r e s p e k t u j í a b u d o u r e s p e k t o v a t s o u k r o m ý m a j e t e k V E Č E Ř A, P A V E L. N á r o d n í s o u r u č e n s t v í. M A L Í Ř, J I Ř Í A K O L E K T I V. P o l i t i c k é s t r a n y : v ý v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n a h n u t í v č e s k ý c h z e m í c h a Č e s k o s l o v e n s k u I I. d í l, O b d o b í v y d á n í. B r n o : D o p l n ě k, , s V o l i t b y l o v p r o t e k t o r á t u p o v o l e n o p o u z e p ř í s l u š n í k ů m m u ž s k é h o p o h l a v í. 22

24 v š e c h t ě c h, k d o ž h o n a b y l i p o c t i v o u a m n o h d y t ě ž k o u p r a c í s v o u, s v ý c h o t c ů a d ě d ů. P o l i t i k u s m ě ř o v á n í k m a r x i s t i c k o - l e n i n s k é m u m o d e l u s t á t u p r o s a z o v a l a i K o m u n i s t i c k á s t r a n a S l o v e n s k a, k t e r á z p r v u p o ž a d o v a l a f e d e r a t i v n í u s p o ř á d á n í s t á t u, a v š a k p o v í t ě z s t v í D e m o k r a t i c k é s t r a n y s e p ř e o r i e n t o v a l a n a v i z i c e n t r a l i s m u. N a p o d z i m v y v o l a l a v e s n a z e z m ě n i t n a S l o v e n s k u p o m ě r p o l i t i c k ý c h s i l k r i z i a v ú n o r u ú z c e s p o l u p r a c o v a l a s K S Č, s n í ž s e v z á ř í t é h o ž r o k u s l o u č i l a. Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a n á r o d n ě s o c i a l i s t i c k á o b n o v i l a p o v á l c e č i n n o s t j a k o s t r a n a l e v é h o s t ř e d u. V e s v é m p r o g r a m o v é m p r o h l á š e n í z k v ě t n a p o ž a d o v a l a p o l i t i c k o u s v o b o d u v d u c h u m a s a r y k o v s k é h u m a n i t n í d e m o k r a c i e a v y z ý v a l a, a b y s e b e z o d k l a d n ě p ř i s t o u p i l o k v y s t ě h o v á n í v š e c h N ě m c ů, M a ď a r ů a j i n ý c h n e p ř á t e l s k ý c h ž i v l ů z ú z e m í r e p u b l i k y. V e v o l b á c h s e s t a l a d r u h o u n e j s i l n ě j š í s t r a n o u z i s k e m 2 4 % v š e c h č e s k ý c h h l a s ů. V č i n n o s t i p o k r a č o v a l a i Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á, j e ž s e v y s l o v i l a p r o p o s t a v e n í o b č a n a v e s t á t ě j a k o z á k l a d n í h o č i n i t e l e s t á t n í h o d ě n í, t ř í d n í p o l i t i k u o d m í t l a, č í m ž s i c h t ě l a z í s k a t p o d p o r u z e j m. s t ř e d n í c h v r s t e v. V e v o l b á c h s e z í s k a n ý m i 2 0 % h l a s ů s k o n č i l a n a t ř e t í m m í s t ě a s v ý m i č t y ř m i č l e n y s e z ú č a s t n i l a v l á d y N á r o d n í f r o n t y. J e j í m t i s k o v ý m o r g á n e m s e s t a l a L i d o v á d e m o k r a c i e. Č e s k o s l o v e n s k á s o c i á l n í d e m o k r a c i e s v o u č i n n o s t o b n o v i l a v d u b n u v K o š i c í c h. J e j í n o v ý p r o g r a m p o č í t a l s e z a c h o v á n í m u r č i t ý c h f o r e m s o u k r o m é h o v l a s t n i c t v í, a v š a k v e š k e r ý t ě ž k ý p r ů m y s l, e n e r g e t i k a, z a h r a n i č n í o b c h o d a p o d. m ě l y p ř i p a d n o u t d o v l a s t n i c t v í s t á t u. V j e j í c h v e d o u c í c h f u n k c í c h z ů s t a l o j e n m á l o p ř e d v á l e č n ý c h f u n k c i o n á ř ů ; d o č e l a s e d o s t a l y v l i v n é l e v i c o v é s í l y s p o l u p r a c u j í c í s K S Č, k t e r é u r č o v a l y l i n i i V A C U L Í K, J A R O S L A V. P ř í r u č k a k m o d e r n í m č e s k ý m p o l i t i c k ý m d ě j i n á m.. v y d á n í. B r n o : M a s a r y k o v a u n i v e r z i t a, , s

25 s m ě ř o v á n í s t r a n y a ž d o v o l e b v r o c e V l i s t o p a d u s e s l o u č i l a s e s l o v e n s k o u S t r a n o u p r á c e. D e m o k r a t i c k á s t r a n a, z p o č á t k u j e d i n á d e m o k r a t i c k á s t r a n a n a S l o v e n s k u, v z n i k l a v p r ů b ě h u S N P a j e j í m č e s t n ý m p ř e d s e d o u s e s t a l m u ž 2 8. ř í j n a V a v r o Š r o b á r, p ř e d s e d o u J á n U r s í n y. S v ý m i p o s t o j i s e p ř i h l á s i l a k e k ř e s ť a n s k é m u s v ě t o v é m u n á z o r u a p r o k l a m o v a l a b r a t r s k o u s p o l u p r á c i v š e c h k ř e s ť a n s k ý c h v y z n á n í, h l á s i l a s e k o d k a z u Č S R, s c h v a l o v a l a s p o l u p r á c i s e S S S R, s t e j n ě j a k o s o s t a t n í m i s l o v a n s k ý m i z e m ě m i, a p ř á t e l s k é v z t a h y s e z á p a d n í m i d e m o k r a c i e m i, v y s l o v i l a s e p r o z a c h o v á n í s o u k r o m é h o v l a s t n i c t v í a z a s o c i á l n í z r o v n o p r á v n ě n í a s v o b o d u o b č a n ů. Z a p ř e d s e d u s i z v o l i l a J o z e f a L e t t r i c h a, t e h d e j š í h o p ř e d s e d u S l o v e n s k é n á r o d n í r a d y. N a S l o v e n s k u p ů s o b i l a i m a r g i n á l n í, l e v i c o v ě o r i e n t o v a n á S t r a n a p r á c e, j e ž v z n i k l a v l e d n u a o d l i s t o p a d u p ů s o b i l a v r á m c i s o c i á l n í d e m o k r a c i e ; s a m a v š a k n e d o k á z a l a k o n k u r o v a t s i l n é K S S. M a l é h o p o l i t i c k é h o v ý z n a m u d o s á h l a r o v n ě ž i S t r a n a s l o b o d y, k t e r á s e v e ř e j n ě p r e z e n t o v a l a j a k o o b r á n c e z á j m ů k a t o l í k ů a p r o f i l o v a l a s e j a k o s t r a n a s t ř e d u. N e d o k á z a l a v š a k s p l n i t n a d ě j e, k t e r é d o n í v k l á d a l i j a k l e v i c o v í, t a k p r a v i c o v í p o l i t i c i, s t e j n ě j a k o p ř e d s t a v y s a m o t n ý c h k a t o l í k ů, k t e ř í t a k d a l i p ř e d n o s t D e m o k r a t i c k é s t r a n ě. V. Č e s k o s l o v e n s k é p o l i t i c k é s t r a n y v l e t e c h Ú n o r p ř i n e s l z á s a d n í z v r a t p r o c e l ý p o l i t i c k o - h o s p o d á ř s k ý ž i v o t n a ú z e m í n a š e h o s t á t u. N á s t u p m o n o p o l n í h o m o c e n s k é h o p o s t a v e n í K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e s k o s l o v e n s k a a z d ů r a z n ě n í j e j í v ů d č í ú l o h y v e s p o l e č n o s t i o v l i v n i l y v ý v o j v e s t á t ě n a v í c e n e ž č t y ř i c e t l e t. 24

26 D e m o k r a t i c k á s t r a n a z a n i k l a, o b v i n ě n a k o m u n i s t y z e s p o l u p r á c e s H l i n k o v ý m i l u ď á k y ; s o c i á l n í d e m o k r a c i e b y l a v č e r v n u s l o u č e n a s K S Č. N á r o d n í f r o n t a j i ž n a d á l e n e f u n g o v a l a j a k o k o a l i c e s t r a n, a l e s t a l a s e n á s t r o j e m v e d o u c í m o c e n s k é s t r a n y. J e j í s o u č á s t í s e n y n í s t a l y K S Č, K o m u n i s t i c k á s t r a n a S l o v e n s k a ( d o z á ř í ), p o v o l e n é č i t o l e r o v a n é s t r a n y Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á, Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a s o c i a l i s t i c k á, S t r a n a s l o b o d y a S t r a n a s l o v e n s k e j o b r o d y. K n i m s e p ř i d a l y j e š t ě o r g a n i z a c e, p o v ě t š i n o u ř í z e n é k o m u n i s t y R e v o l u č n í o d b o r o v é h n u t í. P r o g r a m K S Č j a k o s t r a n y n e l z e k v ů l i j e j í m u š i r o k é m u p ů s o b e n í n a ž i v o t v r e p u b l i c e k r á t c e d e f i n o v a t. J e h o p ř e d m ě t e m v š a k b y l o d o k o n č e n í t r a n s f o r m a c e i n s t i t u c i o n á l n í s t r u k t u r y s t á t u a s o u s t ř e d ě n í s i l n a o b n o v u j í c í s e n á r o d n í h o s p o d á ř s t v í f o r m o u p ě t i l e t ý c h p l á n ů r o z v o j e n á r o d n í h o h o s p o d á ř s t v í. P ů v o d n í p ř e r o z d ě l e n í p ů d y r o l n í k ů m b y l o n a h r a z e n o m o ž n o s t í v s t u p u r o l n i c k é h o l i d u d o k o l e k t i v n í c h J Z D. K o m u n i s t é z í s k a l i m o n o p o l n e j e n n a ú r o v n i e k o n o m i c k é, a l e i k u l t u r n í ( s o c i a l i s t i c k ý r e a l i s m u s ), f i l o z o f i c k é ( m a r x i s m u s - l e n i n i s m u s ) č i i n f o r m a č n í ( z a v e d e n í - č i z p ř í s n ě n í - c e n z u r y ). V r c h o l e m e l i m i n a c e p o t e n c i á l n í o p o z i c e b y l y n a p o č á t k u p a d e s á t ý c h l e t 2 0. s t o l e t í r o z s á h l é p o l i t i c k é p r o c e s y, j e h o ž o b ě ť m i s e s t a l i n e j e n s y m p a t i z a n t i č i č i n i t e l é s p j a t í s p r v o r e p u b l i k o v ý m z ř í z e n í m, a l e p o s l é z e i n ě k t e ř í v n i t ř n í č i n i t e l é s t r a n y, k t e ř í b y l i o b v i ň o v á n i v p a r a n o i d n í c h p á t r á n í c h p o t z v. v n i t ř n í m n e p ř í t e l i. I p ř e s d r o b n á i d e o v á z a k o l í s á n í a n e ú s p ě c h p r v n í p ě t i l e t k y s e s t r a n a d o k á z a l a p o c e l é d e s e t i l e t í o p ř í t o s t á l e p o č e t n o u z á k l a d n u p ř í z n i v c ů z a t i c h é p o d p o r y d i k t á t o r s k ý c h p r a k t i k. Z á k l a d y r o z v o l n ě n í p o m ě r ů v š e d e s á t ý c h l e t e c h a v s o u v i s l o s t i s t z v. P r a ž s k ý m j a r e m l z e h l e d a t j e d n a k v O t o u Š i k e m R O H z t r a t i l o s v o u p o z i c i s i l n é h o p o l i t i c k é h o s u b j e k t u a b y l o v y s t a v e n o k r i t i c e z e s t r a n y n ě k t e r ý c h p ř í s l u š n í k ů K S Č, k t e ř í p o c h y b o v a l i o j e h o d a l š í r e l e v a n t n í e x i s t e n c i v e s t á t ě, k d e d ě l n i c k á t ř í d a d e f a c t o z v í t ě z i l a. 25

27 n a v r h o v a n ý c h h o s p o d á ř s k ý c h r e f o r m á c h a j e d n a k v š i r š í c h s o c i o l o g i c k ý c h s p o j i t o s t e c h s p o s t m a t e r i á l n í m i n á l a d a m i v p o v á l e č n é g e n e r a c i, j e ž b y l y o t á z k o u n e j e n Č e s k o s l o v e n s k a, a l e i c e l é h o z á p a d n í h o s v ě t a. K r a c h r o k u v y ú s t i l v r á m c i K S Č v P o u č e n í z k r i z o v é h o v ý v o j e, j e ž u r č o v a l o p o l i t i k u s t r a n y a ž d o p o l o v i n y 8 0. l e t a n e d o v o l o v a l o ž á d n é r e f o r m n í f r a k c i s e p r o j e v i t. Z l o m n a s t a l v d o b ě n á s t u p u M i c h a i l a S e r g e j e v i č e G o r b a č o v a d o ú ř a d u g e n e r á l n í h o t a j e m n í k a Ú V K S S S a j e h o p o l i t i k y g l a s n o s t i a p e r e s t r o j k y. D v o j a k ý p o h l e d n a v ý v o j v S o v ě t s k é m s v a z u p o n e c h a l v ý v o j v K S Č z a k o n z e r v o v a n ý a ž d o n e o d k l a d n é h o z h r o u c e n í s y s t é m u a k o n t r o l n í c h m e c h a n i s m ů a u t o r i t a t i v n í h o s t á t u n a p o d z i m r o k u P ř e d s t a v i t e l é Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y n á r o d n ě s o c i a l i s t i c k é p o ú n o r u s e b u ď p ř e s u n u l i d o e x i l u, b y l i z a t č e n i n e b o s e r o z h o d l i s p o l u p r a c o v a t s K S Č. P o d j e j í m d o h l e d e m b y l a s t r a n a t r a n s f o r m o v á n a n a Č e s k o s l o v e n s k o u s t r a n u s o c i a l i s t i c k o u, k t e r á s e s t a l a s o u č á s t í o b r o z e n é N á r o d n í f r o n t y. P r o g r a m o v ě s e p ř i h l á s i l a k p o d p o ř e K S Č a b u d o v á n í s o c i a l i s m u v z e m i. K v n i t ř n í m r o z p o r ů m v e s t r a n ě d o š l o a ž v l e t e c h v s o u v i s l o s t i s e z m í n ě n ý m i r e f o r m a m i. T y b y l y v y ř e š e n y j i ž t r a d i č n í m i č i s t k a m i a p o n a s t o l e n í t z v. n o r m a l i z a c e z ů s t a l y h l a s y Č S S v o t á z k á c h s v o b o d y a d e m o k r a c i e t i c h é, č í m ž s i s t r a n a v y s l o u ž i l a k r i t i k u n a p ř. o d C h a r t y 7 7. P o u v o l n ě n í v 8 0. l e t e c h z k o u š e l a s t r a n a p o m a l u p e v n o s t d a n ý c h m a n t i n e l ů 2, a č k o l i j e š t ě p o u d á l o s t e c h b ě h e m t z v. P a l a c h o v a t ý d n e p o s l a n c i Č S S h l a s o v a l i p r o p o s í l e n í r e p r e s í p r o t i s t á t n í c h p r o j e v ů. K i d e o v é m u o b r a t u p a k l o g i c k y d o š l o v l i s t o p a d u 9 8 9, k d y s e Č S S o d p o l i t i k y K S Č d i s t a n c o v a l a. Z i d e o v é h o h l e d i s k a p o n ě k u d n e p o c h o p i t e l n é s e m ů ž e j e v i t p ů s o b e n í Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y l i d o v é v r á m c i N á r o d n í f r o n t y. R o v n ě ž t o l e r o v a l a i n i c i o v a n é p o l i t i c k é p r o c e s y a t z v. k o l e k t i v i z a c i. 2 S e m p a t ř í n a p ř. ú č a s t n ě k t e r ý c h č l e n ů n a o b n o v e n í M a s a r y k o v y s p o l e č n o s t i č i p o k u s e c h o o f i c i á l n í u s t a n o v e n í K l u b u M i l a d y H o r á k o v é. 26

28 A v š a k d í k y z a c h o v á n í p ů s o b n o s t i k a t o l i c k é c í r k v e s e Č S L p r o f i l o v a l a d o p o d o b y j a k é h o s i p r o s t ř e d n í k a m e z í d u c h o v n í m i a s t á t e m, č e l i l a v š a k n e u s t á l é m u d o h l e d u z e s t r a n y v l á d n o u c í K S Č. N a j a ř e s e p a k z a s a z o v a l a z a p l u r a l i t n í p o l i t i c k ý s y s t é m. N á r o d n í f r o n t u c h á p e m e j a k o p o l i t i c k ý v ý r a z d o b r o v o l n é h o s d r u ž e n í p ř e d e v š í m n e z á v i s l ý c h, v z á j e m n ě s i n a r o v e ň p o s t a v e n ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n, j a k o z á k l a d n u p r o d i a l o g a k o n f r o n t a c i v l a s t n í c h h l e d i s e k n a ř e š e n í z á k l a d n í c h o t á z e k v ý v o j e s p o l e č n o s t i, p r o h l a š o v a l o t e h d y p ř e d s e d n i c t v o Č S L. P o n á s t u p u n o r m a l i z a c e b y l a s t r a n a n u c e n a z r u š i t v e š k e r é s v é r e f o r m n í d o k u m e n t y a p r o v é s t č i s t k y m e z i s v ý m i č l e n y. V 2. p o l o v i n ě 8 0. l e t s e Č S L o p ř e l a o p o d p o r u k ř e s ť a n s k y s m ý š l e j í c í c h o b č a n ů a p o k o u š e l a s e p o u k a z o v a t n a m o r á l n í n e d o s t a t k y v e d o u c í c h f u n k c i o n á ř ů v č e l e s t á t u. P o t é z a č a l v e s t r a n ě n a b ý v a t n a s í l e p r o r e f o r m n í p r o u d, k t e r ý s i p o s t u p n ě z í s k a l p o d p o r u u v š e c h k r a j s k ý c h o r g a n i z a c í. O p o z i č n í h n u t í v y v r c h o l i l o 4. ř í j n a 9 8 9, k d y O b r o d n ý p r o u d d e f i n o v a l s v é p o ž a d a v k y. J e j i c h n a p l n ě n í p a k u v í t a l v p o d o b ě u d á l o s t í v l i s t o p a d u t é h o ž r o k u. S l o v e n s k á S t r a n a s l o b o d y s e p o ú n o r o v ý c h u d á l o s t e c h r o k u z m ě n i l a z e s a m o s t a t n é ( i k d y ž m a r g i n á l n í ) s t r a n y n a s a t e l i t n í o r g a n i z a c i k o m u n i s t i c k é s t r a n y. P ř i j e t í m i d e j e v e d o u c í ú l o h y K S Č s e p r o m ě n i l a v n á s t r o j, k t e r ý m m ě l a b ý t d e m o n s t r o v á n a d e m o k r a t i c k á a t m o s f é r a v Č S R. V u v o l n ě n ý c h o k a m ž i c í c h v p o l o v i n ě 5 0. l e t a v r o c e s e p o k u s i l a o p u s t i t s t í n K S Č, a l e b y l a n á s l e d n ě u m r a v n ě n a. P o č e t j e j í c h č l e n ů k l e s l d e f a c t o n a e x i s t e n č n í m i n i m u m. N a t r o s k á c h D e m o k r a t i c k é s t r a n y s e z r o d i l a S t r a n a s l o v e n s k e j s l o b o d y, d o n í ž p ř e š l i n ě k t e ř í b ý v a l í f u n k c i o n á ř i D S, o c h o t n í s p o l u p r a c o v a t s k o m u n i s t y. S a m o t n á n e d o s á h l a v ě t š í h o v ý z n a m u, L U K E Š, B O H U M I L. Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á. M A L Í Ř, J I Ř Í A K O L E K T I V. P o l i t i c k é s t r a n y : v ý v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n a h n u t í v č e s k ý c h z e m í c h a Č e s k o s l o v e n s k u I I. d í l, O b d o b í v y d á n í. B r n o : D o p l n ě k, , s

29 p o u z e p o d l é h a l a K S Č. K r a d i k á l n ě j š í m k r o k ů m s e n e ú s p ě š n ě p o k o u š e l a v l e t e c h ; n o r m a l i z a c e j a k é k o l i o b r o d n é s n a h y z m r a z i l a a ž d o p o l i t i c k é h o z v r a t u k o n c e m r o k u Z á j m ů m Č e s k o s l o v e n s k a s e v ě n o v a l y n ě k t e r é e x i l o v é s u b j e k t y. K n i m b y c h o m m o h l i z a ř a d i t n a p ř. v l i v n o u Č e s k o s l o v e n s k o u s t r a n u n á r o d n ě s o c i a l i s t i c k o u v e x i l u ( o d r Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a n á r o d n ě s o c i á l n í ), Č e s k o s l o v e n s k o u s o c i á l n í d e m o k r a c i i v e x i l u, j e ž p r o t e s t o v a l a p r o t i p e r z e k u c í m v 5 0. l e t e c h a p o d p o r o v a l a s n a h y P r a ž s k é h o j a r a 9 6 8, Č e s k o s l o v e n s k o u s t r a n u k ř e s ť a n s k o - d e m o k r a t i c k o u v e x i l u, s l o v e n s k o u D e m o k r a t i c k o u s t r a n u v e x i l u, d á l e e x i l o v o u v a r i a n t u S l o v e n s k é s t r a n y s l o b o d y, R e p u b l i k á n s k o u s t r a n u v e x i l u č i a g r á r n i c k é z a s t o u p e n í v p o d o b ě Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y r e p u b l i k á n s k é - a g r á r n í. A č s e t o m n o h d y t a k t i c k y o p o m í j í, v e m i g r a c i s e o c i t l i i č e t n í v ý z n a m n í k o m u n i s t é, j e ž b y l i p o v ě t š i n o u z K S Č v y l o u č e n i k o n c e m 4 0. a p o č á t k e m 5 0. l e t. O b v y k l e s e s k o m u n i s t i c k o u i d e o l o g i í r o z e š l i, n a r o z d í l o d e m i g r a n t ů p o r o c e 9 6 8, k d y k u p ř í k l a d u J i ř í P e l i k á n z a p o d p o r y e u r o k o m u n i s t i c k é I t a l s k é s o c i a l i s t i c k é s t r a n y v y d á v a l č a s o p i s L i s t y. K o m u n i s t é v š a k v e x i l u n i k d y ž á d n o u s t r a n u n e z a l o ž i l i. 28

30 K A P I T O L A T Ř E T Í S t r a n i c k o - p o l i t i c k á s i t u a c e p o r o c e P á d k o m u n i s t i c k é h o r e ž i m u v r o c e d a l z n o v u v z n i k n o u t d e m o k r a t i c k é m u s y s t é m u p o l i t i c k ý c h s t r a n. J e h o v y t v á ř e n í v Č e s k é r e p u b l i c e p o t z v. s a m e t o v é r e v o l u c i 2 v š a k m ě l o p o d o b u p o z v o l n é h o p r o c e s u, o v l i v n ě n é h o ř a d o u v n ě j š í c h f a k t o r ů. P ř i k l a s i f i k a c i a c h a r a k t e r i s t i c e s o u s t a v y p o l i t i c k ý c h s t r a n o v š e m v o b d o b í p o r o c e n a r á ž í m e n a ř a d u z á d r h e l ů, j e ž n á m z n e m o ž ň u j í p o d a t j e d n o z n a č n ý v ý k l a d s t r a n i c k é h o s y s t é m u. A ž d o v o l e b v r o c e s e t o t i ž m ě n i l p o č e t p a r l a m e n t n í c h s u b j e k t ů, č a s t o i n e z á v i s l e n a v ý s l e d c í c h p a r l a m e n t n í c h v o l e b. J e n s o b t í ž e m i l z e s t a n o v i t k r i t é r i u m r e l e v a n t n o s t i t é č i o n é s t r a n y ( t j. s c h o p n o s t i s t r a n y v ý r a z n ě j i a s t a b i l n ě o v l i v ň o v a t p o l i t i c k é d ě n í a b ý t p l n o h o d n o t n o u s o u č á s t í s y s t é m u p o l i t i c k ý c h s t r a n ). P o m o c n ý m k r i t é r i e m m ů ž e v ž d y v e v y b r a n é m o b d o b í b ý t k u p ř. e x i s t e n c e p a r l a m e n t n í h o k l u b u v n ě k t e r é m z a s t u p i t e l s k é m o r g á n u. N e n í n a v í c v ž d y j a s n é, k t e r ý z a s t u p i t e l s k ý o r g á n j e p r o c h a r a k t e r i s t i k u s y s t é m u p o l i t i c k ý c h s t r a n p o t ř e b n é c h á p a t j a k o r o z h o d u j í c í. T o s o u v i s í p ř e d e v š í m s o t á z k o u e x i s t e n c e F e d e r á l n í h o s h r o m á ž d ě n í a Č e s k é n á r o d n í r a d y v o b d o b í p o r o z p a d u č e s k o s l o v e n s k é f e d e r a c e. N a p ř. p o p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h v r o c e v Č e s k é r e p u b l i c e p ř e k r o č i l o 5 % k l a u s u l i n u t n o u p r o v s t u p d o F S 6 p o l i t i c k ý c h s t r a n a h n u t í, z a t í m c o d o Č e s k é n á r o d n í r a d y 8 s t r a n a h n u t í a č k o l i t a t o o d l i š n o s t s e v z h l e d e m k e N ě k d y s e p o u k a z u j e n a f a k t, ž e v Č S S R n i k d y s k u t e č n ý k o m u n i s m u s n a s t o l e n n e b y l, a t u d í ž b y s e o m i n u l é m r e ž i m u j a k o k o m u n i s t i c k é m m l u v i t n e m ě l o. M y z d e a l e b u d e m e v p ř e d l i s t o p a d o v ý c h d i m e n z í c h t e r m í n c h á p a t j a k o s y n o n y m u m p r o t o t a l i t n í r e ž i m z n e u ž í v a j í c í m y š l e n e k k o m u n i s t i c k é i d e o l o g i e. 2 I z d e j d e v p o d s t a t ě o p o u h ý z a ž i t ý t e r m í n. V e s k u t e č n o s t i v l i s t o p a d u k ž á d n é r e v o l u c i v p r a v é m s l o v a s m y s l u n e d o š l o a z f o r m á l n í h o h l e d i s k a j e s p o j e n í s a m e t o v á r e v o l u c e o x y m ó r o n. 29

31 k r á t k o s t i d a l š í h o t r v á n í F S u k á z a l a j a k o n e d ů l e ž i t á. V d o b ě f e d e r a c e t e d y č e s k é p o l i t i c k é s t r a n y t v o ř i l y s a m o s t a t n ý s y s t é m a t a k j e n u t n é j e t a k é h o d n o t i t. V e d v o u k o m o r o v é m p a r l a m e n t n í m s y s t é m u v Č e s k é r e p u b l i c e s e p a k d í k y o d l i š n é m u z p ů s o b u v o l e b d o S e n á t u k o n s t i t u o v a l o o d l i š n é s l o ž e n í s t r a n v S e n á t u a v P o s l a n e c k é s n ě m o v n ě P a r l a m e n t u Č e s k é r e p u b l i k y. S o h l e d e m n a k o m p e t e n c e a v ý z n a m P S a S e n á t u v l e g i s l a t i v n í m p r o c e s u j e v š a k r o z h o d u j í c í a p o t ř e b n é p o v a ž o v a t s l o ž e n í v P S P Č R. N á s l e d n ě z d e v y v s t á v á p r o b l é m p ů s o b n o s t i n ě k t e r ý c h s t r a n v o b d o b í d o r o z p a d u f e d e r a c e n a c e l é m ú z e m í Č S F R. Č i n n o s t s t r a n a h n u t í p ů s o b í c í c h n a č e s k é p o l i t i c k é s c é n ě a l e b y l a o m e z e n a v ý h r a d n ě n a Č e s k o u r e p u b l i k u, č í m ž s e p r o b l é m u m e n š u j e. V ý j i m k u p ř e d s t a v o v a l a K o m u n i s t i c k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a ( K S Č, p o z d ě j i K S Č S ), k t e r á v š a k b y l a j i ž v p r ů b ě h u r o k u t r a n s f o r m o v á n a v e f e d e r á l n í s v a z e k K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e c h a M o r a v y a K o m u n i s t i c k é s t r a n y S l o v e n s k a - S t r a n y d e m o k r a t i c k é l e v i c e a n ě k o l i k a m i n o r i t n í c h s u b j e k t ů ( n a p ř. H n u t í č e s k o s l o v e n s k é h o p o r o z u m ě n í ). V n á s l e d u j í c í m r o z b o r u v ý v o j e č e s k ý c h a č e s k o s l o v e n s k ý c h p o l i t i c k ý c h s t r a n p o r o c e b u d e n u t n é r o z d ě l i t u p l y n u l ý c h 6 l e t n a č a s o v é ú s e k y o h r a n i č e n é d ů l e ž i t ý m i m e z n í k y č e s k é h o p o l i t i c k é h o ž i v o t a, j e ž m ě l y z á s a d n í v l i v n a v ý v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n u n á s. T a k o v ý m i t o m e z n í k y b ý v a j í o b v y k l e v o l b y a s n i m i s p o j e n é ú s p ě c h y č i n e ú s p ě c h y a z m ě n y č i o b m ě n y t a k t i k y j e d n o t l i v ý c h s u b j e k t ů, v č e t n ě u z a v í r á n í k o a l i c č i d o h o d o s p o l u p r á c i. R o z d ě l e n í b u d e t e d y n á s l e d u j í c í :. l i s t o p a d p r v n í s v o b o d n é v o l b y v č e r v n u ( P e t r F i a l a t e n t o i n t e r v a l o z n a č u j e z a O b d o b í k l a d e n í z á k l a d ů s y s t é m u. ) S r o v. n a p ř. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d 30

32 2. č e r v e n č e r v e n ( F i a l o v o O b d o b í u t v á ř e n í s y s t é m u ) 3. č e r v e n č e r v e n ( O b d o b í s t a b i l i z a c e s y s t é m u ) 4. č e r v n a d o p ř e d č a s n ý c h v o l e b ( O b d o b í v y v a ž o v á n í s i l v s y s t é m u ) 5. č e r v e n č e r v e n ( t z v. O b d o b í o p o z i č n í s m l o u v y ) 6. č e r v e n č e r v e n Z g l o b á l n ě j š í h o h l e d i s k a b y c h o m v ý v o j n a p o l i t i c k é s c é n ě Č R p o l i s t o p a d u m o h l i r o z d ě l i t n a o b d o b í o h r a n i č e n á h i s t o r i č t ě j i p o j a t ý m i m i l n í k y :. O b d o b í O b č a n s k é h o f ó r a. 2. O b d o b í p o r o z p a d u O b č a n s k é h o f ó r a d o u z a v ř e n í O p o z i č n í s m l o u v y. 3. O b d o b í o d u z a v ř e n í O p o z i č n í s m l o u v y p o d n e š e k. V y m e z e n í z a k l á d á m e n a f a k t u, ž e O b č a n s k é f ó r u m b y l o s p e c i f i c k ý m p o l i t i c k ý m s u b j e k t e m, c h a r a k t e r i s t i c k ý m p r o p ř e c h o d o d a u t o r i t a t i v n í h o s y s t é m u k d e m o k r a c i i. P o d o b n é s u b j e k t y s e n a p ř e l o m u 8 0. a 9 0. l e t o b j e v i l y v e v ě t š i n ě z e m í b ý v a l é h o v ý c h o d n í h o b l o k u. P o d o b n ě j a k o p r o t e k t o r á t n í, v š e l i d o v é N á r o d n í s o u r u č e n s t v í, o v l i v ň o v a l o i O F v ý r a z n ý m z p ů s o b e m p o l i t i c k o u s i t u a c i v z e m i a j e h o p o z i c e v s y s t é m u s t r a n b y l a v k o n t e x t u o s t a t n í c h p o l i t i c k y a n g a ž o v a n ý c h s u b j e k t ů n e s r o v n a t e l n á, c o ž m u v y n e s l o i n e b ý v a l ý z i s k h l a s ů v o l i č ů v p r v n í c h s v o b o d n ý c h v o l b á c h, j e ž m ě l y s p í š e p o d o b u p l e b i s c i t u č i r e f e r e n d a o d a l š í m p ů s o b e n í K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e s k o s l o v e n s k a j a k o v ů d č í h o s u b j e k t u v r á m c i r e p u b l i k y. V n i t ř n í r o z r ů z n ě n o s t O F ( j a k o u b y c h o m m o h l i v y s l e d o v a t i u v ý š e p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s V z h l e d e m k j e j i c h d ů l e ž i t o s t i a z á s a d n í m u v ý z n a m u u p ř e d n o s t ň u j e m e v o l b y d o P S P Č R, a č k o l i v ý z n a m n ý v l i v v p o s l e d n í m o b d o b í m ě l y k u p ř. i v o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u k r á t c e p o p ř i s t o u p e n í Č e s k é r e p u b l i k y k E U. 3

33 z m í n ě n é h o N S č i j i n ý c h s u b j e k t ů v k r i z o v ý c h o b d o b í c h n a p ř. v d o b ě h r o u t í c í s e r a k o u s k o - u h e r s k é m o n a r c h i e ) v š a k z p ů s o b o v a l a, ž e n e v y h n u t e l n é k o n f l i k t y, j e ž b y z a b ě ž n ý c h o k o l n o s t í ř e š i l y m e z i j e d n o t l i v ý m i s t r a n a m i n a s t a n d a r d n í m p o l i t i c k é m k o l b i š t i, s t á l y n a p o č á t k u s t ř e t ů j e d n o t l i v ý c h z á j m o v ý c h s k u p i n v r á m c i j e d i n é h o h n u t í. R o z p a d O F p a k p ř i n e s l p ř i r o z e n é r o z v r ž e n í s t r a n i c k é h o s p e k t r a a u k o n č i l v r á m c i p a r t a j n í h o s y s t é m u j e h o n a d v l á d u. P o k u d b y c h o m s r o v n a l i o b d o b n é s i t u a c e v o s t a t n í c h z e m í c h s t ř e d n í a v ý c h o d n í E v r o p y, s h l e d a l i b y c h o m, ž e d o r o z p a d u m a s o v ý c h h n u t í ( O F, S o l i d a r i t a, V e ř e j n o s t p r o t i n á s i l í a p o d. ) s e v ý v o j s t r a n i c k ý c h s y s t é m ů d o j i s t é m í r y n e l i š i l, p o j e j i c h r o z p a d u u ž a l e m ů ž e m e h o v o ř i t o s p e c i f i c k ý c h n á r o d n í c h c e s t á c h a v p ř í p a d ě Č e s k é r e p u b l i k y i o p o s t u p n é m s r o v n á n í s e s y s t é m y p o l i t i c k ý c h s t r a n v z á p a d n í E v r o p ě. Z t o h o t o h l e d i s k a j e n a v í c z a j í m a v é, ž e s a m o t n á e x i s t e n c e s v o b o d o m y s l n é h o O b č a n s k é h o f ó r a, j e ž s l u č o v a l o s t o u p e n c e r ů z n ý c h i d e o v ý c h p r o u d ů o d s o c i á l n í d e m o k r a c i e a ž p o k o n z e r v a t i v c e, p a r a d o x n ě b r á n i l a v y t v o ř e n í s t a n d a r d n í h o s t r a n i c k é h o s y s t é m u a v o l n é s o u t ě ž i s t r a n ; O F t o t i ž b l o k o v a l o p r o s t o r n a p o m y s l n é o s e o d l e v é h o s t ř e d u a ž p o p r a v i c i, k d e b y l o d o m i n a n t n í m s u b j e k t e m, k t e r ý v z n i k j i n ý c h r e l e v a n t n í c h s t r a n p r a k t i c k y n e p ř i p o u š t ě l. P r á v ě p r o t o t e p r v e r o z p a d O F u m o ž n i l p l n é r o z v i n u t í s t r a n i c k é h o s y s t é m u v t é p o d o b ě, j a k á j e v d e m o k r a t i c k é m z ř í z e n í o b v y k l á. D r u h ý m m e z n í k e m j s m e s i z d e z v o l i l i u z a v ř e n í t z v. o p o z i č n í s m l o u v y m e z i O D S a Č S S D p o p ř e d č a s n ý c h v o l b á c h d o P S P Č R v r o c e V e s v é d o b ě v y v o l a l a n e j e n z n a č n é r o z č a r o v á n í v o l i č ů z j a k é h o s i d r u h u k a r t e l o v é d o h o d y, a l e i d a l š í i n t e g r a č n í s n a h y v p r a v o - s t ř e d o v é č á s t i s t r a n i c k é h o s p e k t r a, j e ž v y k r y s t a l i z o v a l y v z n i k e m Č t y ř k o a l i c e. T a s e s i c e u k á z a l a b ý t j e n č i s t ě v o l e b n í m t a h e m b e z h l u b š í h o s t r a t e g i c k é h o v ý z n a m u, u d á l o s t i p o u z a v ř e n í o p o z i č n í s m l o u v y n i c m é n ě v y t v o ř i l y z v l á š t n í p r e c e d e n s, j e ž b y m o h l m í t d l o u h o d o b ě j š í d ů s l e d k y v p o d o b ě z f o r m o v á n í n ě k o l i k a h l a v n í c h s u b j e k t ů č i p ř e c h o d u k s y s t é m u 32

34 d v o u p o l i t i c k ý c h s t r a n. T o u t o ú v a h o u s e v š a k z a b ý v á m n a j i n é m m í s t ě t é t o p r á c e. A č k o l i j d e v d r u h é m p ř í p a d ě z p o l i t o l o g i c k o - h i s t o r i c k é h o h l e d i s k a n e p o c h y b n ě o z á s a d n í u d á l o s t i, b u d e m i n a d á l e j a k v y p l y n u l o z a r g u m e n t ů v p r v é m p ř í p a d ě n e j l é p e v y h o v o v a t r o z d ě l e n í b e r o u c í s i z a z á c h y t n é b o d y t e r m í n y k o n á n í v o l e b d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y P a r l a m e n t u Č e s k é r e p u b l i k y. 33

35 K A P I T O L A Č T V R T Á T ř i o t á z k y O t á z k a p r v n í : K d e h l e d a t k o ř e n y? N e ž l i p ř e j d u k v l a s t n í m u z k o u m á n í v ý v o j e s t r a n a s t r a n i c k é h o s y s t é m u u n á s p o l i s t o p a d u 9 8 9, p o d í v e j m e s e p o d r o b n ě j i p o d o b n ě j a k o v p ř í p a d ě p o č á t k ů s t r a n i c t v í v R a k o u s k u - U h e r s k u - n a v ý c h o z í i d e o l o g i c k é r o d i n y d n e š n í c h s t r a n i c k o - p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů a v k a ž d é z n i c h s e k r á t c e z a s t a v m e u j e j í c h n e j d ů l e ž i t ě j š í c h z á s t u p c ů. L z e k o n s t a t o v a t, ž e s e v Č e s k é r e p u b l i c e m ů ž e m e s e t k a t s p o l i t i c k ý m i s t r a n a m i z e v š e c h i d e o l o g i c k ý c h r o d i n. M n o h é z n i c h v š a k n e j s o u r e l e v a n t n í, p o p ř. d o s á h l y v y š š í c h v o l e b n í c h z i s k ů č i p a r l a m e n t n í h o z a s t o u p e n í p o u z e v p o č á t e č n í c h f á z í c h v ý v o j e s y s t é m u. N ě k t e r é s o u d o b é s u b j e k t y n e n í s n a d n é d o i d e o l o g i c k ý c h r o d i n j e d n o z n a č n ě z a ř a d i t. P o m ě r n ě b e z p r o b l é m o v á j e k l a s i f i k a c e s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é / s o c i a l i s t i c k é a k o m u n i s t i c k é r o d i n y. J e j i c h h l a v n í m p ř e d s t a v i t e l e m j e j e d n a s i l n á s t r a n a ( Č S S D, r e s p. K S Č M ), k r o m ě k t e r é p ů s o b í v m i m o p a r l a m e n t n í s f é ř e p o u z e d r o b n é ( v ě t š i n o u o d š t ě p e n e c k é ) s u b j e k t y. K o m u n i s t i c k é s t r a n y J a k j i ž b y l o ř e č e n o, v t o m t o t á b o ř e j e d o m i n a n t n í m s u b j e k t e m u d á v a j í c í m s m ě r K o m u n i s t i c k á s t r a n a Č e c h a M o r a v y, k t e r á n a r o z d í l o d s v ý c h k o l e g y ň z j i n ý c h z e m í t z v. v ý c h o d n í h o b l o k u n e p ř e v l é k l a k a b á t, n e z m ě n i l a n á z e v, a a n i n e b y l a z á k o n e m z a k á z á n a. Z a č a l a s e t u d í ž v y r o v n á v a t s e s v ý m d ě d i c t v í m a n a b í d l a v e s v é m p r o g r a m u r e f o r m y, o n ě ž s e r e á l n ě p o k u s i l a i v r á m c i i n t e r n í h o s t r a n i c k é h o s y s t é m u. P o d r o b n ě j i n a t o t o t é m a v i z k a p i t o l u 2. 34

36 P r o g r a m o v ě s e h l á s í k e k o m u n i s t i c k ý m, m a r x i s t i c k ý m i d e j í m, s t e j n ě t a k i k p a r l a m e n t n í d e m o k r a c i i v n á v a z n o s t i n a h u m a n i s t i c k é p o s e l s t v í z a k l a d a t e l ů s o c i a l i s m u. J e j í m c í l e m j e v y b u d o v a t m o d e r n í, p o l i t i c k y a h o s p o d á ř s k y p l u r a l i t n í, p r o s p e r u j í c í a s o c i á l n ě s p r a v e d l i v o u s o c i a l i s t i c k o u s p o l e č n o s t s v o b o d n ý c h, r o v n o p r á v n ý c h o b č a n ů s d e m o k r a t i c k o u s a m o s p r á v n o u. V t a k t r o c h u p o p u l i s t i c k é m d u c h u u s i l u j e o n á p r a v u p r i v a t i z a c e a o b n o v e n í j i s t é f o r m y s t á t n í h o v l a s t n i c t v í. P o c e l é s l e d o v a n é o b d o b í z ů s t á v á s i l n á a s t a b i l i z o v a n á. S o c i á l n í a s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é s t r a n y R o d i n a s d l o u h o l e t o u, k o n t i n u á l n í t r a d i c í, v n í ž m á d o m i n a n t n í p o s t a v e n í Č e s k á s t r a n a s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k á, k t e r á v š a k n e v z n i k l a t r a n s f o r m a c í K S Č. H l á s í s e k e v r o p s k ý m s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k ý m s t r u k t u r á m a b l a i r o v s k é m u m o d e l u l e v i c e ( h o v o ř í o s o b ě j a k o o s t r a n ě m o d e r n í h o k p a i t a l i s m u ) a v r á m c i t é t o v i z e s e s n a ž í b ý t j i s t ý m d r u h e m c a t c h - a l l p a r t y. S v é ú s i l í s m ě ř u j e k u p l a t n ě n í p r i n c i p u s v o b o d y, d e m o k r a c i e, s o c i á l n í s p r a v e d l n o s t i, s o l i d a r i t y a e k o l o g i c k é o d p o v ě d n o s t i c e s t o u p a r l a m e n t n í a p ř í m é d e m o k r a c i e. J e j í m u v z e s t u p u a p o p u l a r i t ě p o m o h l y i v ý r a z n é c h a r i s m a t i c k é o s o b n o s t i ( d ř í v e M i l o š Z e m a n, P a v e l D o s t á l, p o z d ě j i J i ř í P a r o u b e k, P e t r a B u z k o v á ). N a r o z d í l o d p ř e d c h o z í c h l e v i c o v ý c h s t r u k t u r s e z h l e d i s k a k l a s i f i k a c e j e v í j a k o p r o b l e m a t i c k é p ř e k r ý v á n í r a d i k á l n í / l i b e r á l n í a k o n z e r v a t i v n í ( a č á s t e č n ě i k ř e s ť a n s k o d e m o k r a t i c k é ) r o d i n y o d p o l i t i c k é h o s t ř e d u d o p r a v a. P o l i t i c k ý l i b e r a l i s m u s m á v p o l i t i c k é m s p e k t r u Č R n e m a l ý v l i v, n e n í n i c m é n ě z a s t o u p e n j e d i n o u s t r a n o u, a l e j e n f r a k c e m i u v n i t ř S a m o t n é a k t u á l n í p r o g r a m y r e l e v a n t n í c h s t r a n a h n u t í v Č R j s o u p ř e d k l á d á n y v k a p i t o l e. 35

37 p r a v i c o v ý c h s e s k u p e n í ( O D S, U S, O D A ). D ř í v e j e h o p l a t f o r m o u b y l o p o m ě r n ě v ý z n a m n é O b č a n s k é H n u t í, d n e s j e h o r o l i z a s t u p u j e m a r g i n á l n í L i b e r á l n í a r e f o r m n í s t r a n a ( L i R a ). K ř e s ť a n s k o - d e m o k r a t i c k é s t r a n y T e n t o t y p s t r a n n e m á v č e s k ý c h z e m í c h t r a d i č n ě p ř í l i š v a l n ý ú s p ě c h d í k y h i s t o r i c k y z a k o ř e n ě n ý m a n t i k o n f e s n í m n á l a d á m. H l a v n í m p ř e d s t a v i t e l e m t o h o t o s m ě r u j e n i c m é n ě p a r l a m e n t n ě z a s t o u p e n á K ř e s ť a n s k á a d e m o k r a t i c k á u n i e Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á, j í ž z p o č á t k u p ř i p a d l n e l e h k ý ú k o l v y p o ř á d a t s e s m i n u l o s t í v o b d o b í v l á d y j e d i n é s t r a n y. V z e s t u p v o l i č s k é h o z á j m u o t e n t o s u b j e k t n a s t a l z a p ř e d s e d n i c t v í J o s e f a L u x e. P r o g r a m o v ě s e o r i e n t u j e n a p o l i t i c k ý s t ř e d s v i z í l i b e r a l i s m u p r o s t o u p e n é h o k ř e s ť a n s k ý m s o c i á l n í m c í t ě n í m. H l á s í s e k e k ř e s ť a n s t v í, n i k o l i v š a k k e k a t o l i c k é c í r k v i, a č k o l i a k c e n t u j e p o d p o r u t r a d i č n í r o d i n y, c o ž j e n ě k t e r ý m i n a h l í ž e n o j a k o z p á t e č n i c k á v i z e. S t r a n a s e s t y l i z u j e d o p o d o b y j a z ý č k u n a v a h á c h, k t e r ý p o d p o r u j e s i l n á v o l i č s k á a č l e n s k á z á k l a d n a. K o n z e r v a t i v n í s t r a n y S t r a n y t o h o t o s m ě r u b ý v a j í m n o h d y t ě ž k o d e f i n o v a t e l n é, v ě t š i n o u j d e o n e k o n f e s n í, i d e o v ě a p o l i t i c k y k o n z e r v a t i v n í a e k o n o m i c k y l i b e r á l n í s e s k u p e n í. M ů ž e m e u n i c h n a l é z t j i s t o u n á v a z n o s t n a t r a d i c e p r v o r e p u b l i k o v ý c h a g r á r n í k ů. D í k y n e j e d n o t n ý m h o s p o d á ř s k o - p o l i t i c k ý m v i z í m s e č l e n í n a n a p o v r c h o b d o b n é s u b j e k t y. N e l z e v š a k l i b e r á l y s a g r á r n í k y s l u č o v a t. V p o l i t i c e a g r á r n í k ů v d n e š n í d o b ě p o k r a č u j í j e n m a r g i n á l n í s t r a n y o r i e n t o v a n é n a v e n k o v ( v i z d á l e ) a e k o l o g i c k ý m r o z m ě r e m, k t e r ý o v š e m v p r v o r e p u b l i k o v é m p r o s t ř e d í a k c e n t o v á n n e b y l, č á s t e č n ě i S t r a n a z e l e n ý c h. 36

38 V s o u č a s n é d o b ě v o l i č s k y p o n ě k u d o s l a b e n á O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á a l i a n c e u s i l u j e o l i b e r á l n í, s v o b o d n o u a h u m á n n í s p o l e č n o s t a p r á v n í s t á t s t r ž n í h o s p o d á ř s t v í m. N a r á ž í v š a k n a p r o b l é m m a l é č l e n s k é z á k l a d n y a r o s t o u c í h o n e z á j m u, k t e r ý n a s t a r t o v a l a s é r i e a f é r, a b s e n c e c h a r i s m a t i c k ý c h o s o b n o s t í v č e l e s t r a n y a s v é b y t n é h o v o l e b n í h o p r o g r a m u. N a p r o t i t o m u s v é p o z i c e ú s p ě š n ě o b h a j u j e O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á s t r a n a, k t e r á v z n i k l a j a k o j e d e n z n á s t u p n i c k ý c h s u b j e k t ů O b č a n s k é h o f ó r a s v i z í p r a v i c o v é l i b e r á l n í s t r a n y. P ř e s ř a d u a f é r a k r i z i v r o c e s e n a r o z d í l o d s v é h o s o u p u t n í k a O D A s t á l e d r ž í n a v r c h o l u v o l i č s k é h o z á j m u. O z n a č u j e s e z a k o n z e r v a t i v n í s t r a n u c o b y z á s t u p c e s c h o p n ý c h, s e b e v ě d o m ý c h, p o d n i k a v ý c h o b č a n ů, v c e n t r u j e j í h o z á j m u s t o j í s o u k r o m é v l a s t n i c t v í a v o l n ý t r h. P o d o b n ě j a k o Č S S D s e s n a ž í b ý t c a t c h - a l l p a r t y z á p a d n í h o t y p u, č í m ž d e m o n s t r u j e s v ů j s i l n ý p r a g m a t i s m u s. J e j í m u p o s t u p u n a ž e b ř í č k u p o p u l a r i t y p ř i s p ě l o z v o l e n í b ý v a l é h o p ř e d s e d y n y n í n a č e s t n é f u n k c i - a z a k l a d a t e l e V á c l a v a K l a u s e 2. p r e z i d e n t e m Č R v r o c e U n i e s v o b o d y s e v y č l e n i l a z O D S b ě h e m k r i z e v l á d y v r o c e 9 9 7, č í m ž n e j e n d á l e r o z š t ě p i l a s c é n u k o n z e r v a t i v n í r o d i n y, a l e u r y c h l i l a n á s t u p s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů n a v l á d n í p o z i c e. P r o g r a m o v ě n a b í z í a l t e r n a t i v u k O D S, a k c e n t u j í c e a p e l n a s l u š n o s t. K l a d e d ů r a z n a o d p o v ě d n o s t o b č a n a z a v l a s t n í o s u d, r o z v o j d y n a m i c k é s p o l e č n o s t i v e s t á t ě s p r i n c i p y t r ž n í h o h o s p o d á ř s t v í a k o n z e r v a t i v n í z á s a d y ; j e o r i e n t o v á n a p r o e v r o p s k y, c o ž s e p r o j e v i l o i v p r o p a g a c i v s t u p u Č e s k é r e p u b l i k y d o E U. P o p ř e d v o l e b n í c h t r a n s f o r m a c í c h Č t y ř k o l a i c e a t z v. K o a l i c e s e v r o c e s l o u č i l a s D e m o k r a t i c k o u u n i í v s e s k u p e n í U S - D E U. E x t r é m n ě p r a v i c o v é s t r a n y E x t r é m n í p r a v i c e j e s t á l e n e g a t i v n ě n a h l í ž e n a p o d p r i z m a t e m z k u š e n o s t í I I. s v ě t o v é v á l k y. J e j i c h p o p u l a r i t u l z e p ř i č í s t s n a z e o r i e n t o v a t s e n a a k u t n í p r o b l é m y s o u d o b é s p o l e č n o s t i. S i l n ý c h 37

39 p r e f e r e n c í v 9 0. l e t e c h 2 0. s t o l e t í d o s á h l o S d r u ž e n í p r o r e p u b l i k u R e p u b l i k á n s k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a p o d v e d e n í m M i r o s l a v a S l á d k a, j e ž v š a k d í k y r a s i s t i c k é p o l i t i c e, ř a d ě m e d i á l n ě a t r a k t i v n í c h a f é r a s k a n d á l ů v e d l a k r o z š t ě p e n í s t r a n y n a m a r g i n á l n í s u b j e k t y ( N á r o d n í o d p o r, P r a v á a l t e r n a t i v a ) a k e z t r á t ě p o d p o r y z e s t r a n y v o l i č ů. Z o s t a t n í c h i d e o l o g i c k ý c h r o d i n n a p ř. r o l n i c k é s t r a n y s i c e n a v á z a l y n a b o h a t o u t r a d i c i, a v š a k b e z v ý r a z n ý c h ú s p ě c h ů ( S t r a n a v e n k o v a s p o j e n é o b č a n s k é s í l y, Č e s k o m o r a v s k á u n i e s t ř e d u ). N a p r o t i t o m u e k o l o g i c k é s t r a n y, j e ž b y l y o b e c n ě z f o r m o v á n y z h n u t í a i n i c i a t i v n a o c h r a n u ž i v o t n í h o p r o s t ř e d í, z í s k a l y z a s t o u p e n í z e j m. v p o d o b ě S t r a n y z e l e n ý c h s e s i l n ý m i v o l e b n í m i a m b i c e m i, k t e r é v š a k z ů s t a l y n e p r o m ě n ě n y d í k y n e ú s p ě c h u j a k v p a r l a m e n t u, t a k p ř i o v l i v ň o v á n í e k o l o g i c k é p o l i t i k y Č R, k d e s e k e s l o v u d o s t a l a s p í š e j e d n o t l i v á d í l č í h n u t í. R e g i o n á l n í a e t n i c k é s t r a n y d í k y p o v a z e s v é h o p ů s o b e n í z a s t u p u j í p o u z e m a r g i n á l n í s u b j e k t y. V ý j i m k o u s e n a p o č á t k u 9 0. l e t s t a l o m o r a v s k é n a c i o n á l n í H S D - S M S s n a ž í c í s e o s p o l k o v é z ř í z e n í Č e s k o s l o v e n s k a. Č i s t ě m e n š i n o v ý c h a r a k t e r m á R ó m s k á o b č a n s k á i n i c i a t i v a a č e s k o - p o l s k á C o e x i s t e n c i a S o u ž i t í. J i ž v ý š e b y l o z m í n ě n o z v l á š t n í p o s t a v e n í O F p o r e v o l u c i Z a n t i s t r a n i c k ý c h n á l a d p ř e d v o l b a m i v l e t e c h a s e z f o r m o v a l a h n u t í s d r u ž u j í c í s t r a n i c k y n e z a t í ž e n é k a n d i d á t y. S e m l z e z a ř a d i t h n u t í N e z á v i s l í, S d r u ž e n í n e z á v i s l ý c h k a n d i d á t ů ( n y n í v k o a l i c i s E v r o p s k ý m i d e m o k r a t y k v ý v o j i v i z d á l e ) č i H n u t í d ů c h o d c ů z a ž i v o t n í j i s t o t y, j e ž m ě l o s i l n é p ř e d p o k l a d y u s p ě t v e v o l b á c h d o P S P Č R, z e j m. v r o c e

40 O t á z k a d r u h á : J a k o u s t r a n u p o t ř e b u j e m e? ( z a m y š l e n í n a d ú v a h o u V á c l a v a K l a u s e ) J e v t é t o s o u v i s l o s t i z a j í m a v é p ř i p o m e n o u t, j a k V á c l a v K l a u s, j e d i n ý p ř e d s e d a O b č a n s k é h o f ó r a a b u d o u c í p ř e d s e d a O D S, p o t a ž m o p r e z i d e n t Č R, p o č á t k e m 9 0. l e t m i n u l é h o s t o l e t í u v a ž o v a l o c h a r a k t e r u p o l i t i c k é s t r a n y, k t e r o u j e t ř e b a u n á s u t v o ř i t ( r o z u m ě j : j a k á s t r a n a v n a š e m s p e k t r u c i t e l n ě c h y b í ). J e h o n á z o r y p r o š l y p o c h o p i t e l n ě j i s t ý m v ý v o j e m, p ř e s t o ž e n e j z á k l a d n ě j š í o b r y s y v y j á d ř i l j a s n ě a n e m ě n ě. Z a č á t k e m l i s t o p a d u p r o h l a š u j e, ž e n e n í j e h o a m b i c í v y m y s l e t s i n ě c o z c e l a n o v é h o, ž e p ř i j í m á i n s t i t u c e, k t e r é s e o s v ě d č i l y, t j. t r h v e k o n o m i c e a s t r a n y v p o l i t i c e : V ě ř í m v e s m y s l u p l n o s t p o l i t i c k ý c h s t r a n. J e s t l i s t r a n a m u s í b ý t t u h é h o t y p u n e b o v í c e m é n ě j e n s t r a n o u v o l e b n í, j a k o j e t o m u v U S A, t o u ž j e v ě c d r u h á. V k a ž d é m p ř í p a d ě j e p r o m ě d l o u h o d o b á e x i s t e n c e o b č a n s k ý c h i n i c i a t i v v p r a k t i c k é p o l i t i c e s t e j n ě n e s c h ů d n á j a k o m y š l e n k a c e n t r á l n í h o p l á n o v á n í v e k o n o m i i M y s l í m, ž e o b č a n s k é i n i c i a t i v y j s o u k r á t k o d o b á v ě c. ( ) N e m y s l í m, ž e m o h o u b ý t v n o r m á l n í s i t u a c i z á k l a d e m p o l i t i c k é s t r u k t u r y s p o l e č n o s t i. V p r ů b ě h u p r o s i n c o v é h o s e t k á n í o b č a n s k ý c h f ó r v O l o m o u c i K l a u s p r e z e n t u j e s v ů j p r o g r a m n a z v a n ý C o c h c e m e a c o n e c h c e m e, k d e p r a v d ě p o d o b n ě p o d v l i v e m p ř í z n i v ý c h p r ů z k u m ů v e ř e j n é h o m í n ě n í s t r a n u v o l n é h o, v o l e b n í h o t y p u o d m í t á a h l á s á p o t ř e b u p e v n ě j i o r g a n i z o v a n é s t r a n y s m a s o v o u č l e n s k o u z á k l a d n o u : U k a z u j e s e, ž e s n a h a u d r ž e t O F v s o u č a s n é p o d o b ě, t e d y j a k o š i r o k o u k o a l i c i n e j r ů z n ě j š í c h p o l i t i c k ý c h n á z o r ů ( ) j e n e j e n n e r e á l n á, a l e t a k é n e b e z p e č n á P o t ř e b u j e m e s k u t e č n o u p o l i t i c k o u s t r a n u s p r o g r a m e m, j e h o ž s j e d n o c u j í c í m p r v k e m m u s í b ý t e k o n o m i c k á r e f o r m a n a s m ě r o v a n á k v y t v o ř e n í t r ž n í e k o n o m i k y, z a l o ž e n é n a s o u k r o m é m v l a s t n i c t v í. I n t e r v i e w s V á c l a v e m K l a u s e m. L i d o v é n o v i n y, 2. l i s t o p a d u 9 9 0, s. 9 39

41 ( ) V n a š í p ř e c h o d n é d o b ě b y s e m u s e l o j e d n a t o s t r a n u, k t e r á b y s d r u ž o v a l a s v é č l e n y p r i m á r n ě n a z á k l a d ě j e j i c h p o l i t i c k ý c h z á j m ů. N i k o l i t e d y v ý l u č n ě s t r a n u s v ě t o n á z o r o v é h o t y p u, k t e r á b y b y l a s t m e l e n a a s j e d n o c e n a v ý l u č n ě n e b o d o m i n a n t n ě t o u č i o n o u i d e o l o g i í T o, c o V. K l a u s n a z ý v a l s t r a n a m i v o l n é h o, v o l e b n í h o t y p u, o d p o v í d á z h r u b a s t r a n á m k á d r ů a p a r l a m e n t n ě v o l e b n í m s t r a n á m, d á v á v š a k p ř e d n o s t m a s o v é v o l e b n í s t r a n ě, t j. s t r a n ě v o l i č ů n e b o l i s t r a n ě p r o v š e c h n y. L z e l e h c e d o v o d i t, ž e t r a n s f o r m a c e l i b e r á l n ě - k o n z e r v a t i v n í v ě t v e O F v e s t r a n y k o n z e r v a t i v n í h o z á p a d n í h o t y p u, j a k é j s e m j m e n o v a l v ý š e, b y l a z d á r n ě z a v r š e n a, z e j m. p a k v o l e b n í m v í t ě z s t v í m O D S v p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h v l e t e c h a N e n í a l e t ř e b a o t á z k u J a k o u s t r a n u p o t ř e b u j e m e? k l á s t i d n e s? N e s t á l o v y t v o ř e n í d o m i n a n t n í h o l i b e r á l n í h o s u b j e k t u n a p o č á t k u s y t é m u o m e z e n é h o p o č t u p o l i t i c k ý c h s t r a n? S y s t é m u, v n ě m ž n a j e d n é s t r a n ě s t o j í h r s t k a s t á l ý c h s u b j e k t ů a s t r a n y t y p i c k y v o l e b n í h o t y p u n a s t r a n ě d r u h é? J a k o u s t r a n u p o t ř e b u j e č e s k á s p o l e č n o s t v n o v é m t i s í c i l e t í? O t á z k a t ř e t í : J a k ý j e o p t i m á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n? M n o h d y l z e n a z á k l a d ě z k u š e n o s t í j i n ý c h z e m í o d h a d o v a t, ž e o p t i m á l n í j e p o č e t d v o u s t r a n, j i n d y n a r a z í m e n a d o p o r u č e n í v y c h á z e j í z p ř e d p o k l a d u, ž e o p t i m á l n í p o č e t j s o u t ř i s t r a n y, k d y t ř e t í p a r t n e r h r a j e v s y s t é m u j a k o u s i ú l o h u v y r o v n á v a č e r o z d í l ů. K r i z e v o l e b n í ú č a s t i a t í m i p o l i t i c k ý c h s t r a n j e ú z c e s p j a t a s n á z o r e m, ž e p o d s t a t n á č á s t d e m o k r a t i c k é h o p r o c e s u n e p r o b í h á n a ú r o v n i v o l e n ý c h z á s t u p c ů, a l e j e p ř e d m ě t e m r o z h o d o v á n í n a R o z c h o d s m i n u l o s t í. R e s p e k t, č. 3 5 / 9 9 0, s

42 ú r o v n i p o l i t i c k ý c h s t r a n. D a l š í m i n u s p r o d e m o k r a t i c k é p o j e t í v o l n é s o u t ě ž e s t r a n j e f a k t, ž e p o l i t i c k á s t r a n a j e n e j e n r e p r e z e n t a n t e m n á z o r ů s v ý c h č l e n ů, r e s p e k t i v e v o l i č ů, a l e i r e p r e z e n t a n t e m t é č á s t i v o l i č s t v a, k t e r á m o ž n á n e p l n ě s j e j í m i n á z o r y v k o n k r é t n í c h o t á z k á c h s o u h l a s í. I d e á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n z h l e d i s k a v o l i č ů a j e h o r e a l i z a c e, s e t u d í ž s t á v á n ě č í m v z á s a d ě u t o p i s t i c k ý m a n e u s k u t e č n i t e l n ý m, b a d o k o n c e k o n t r a p r o d u k t i v n í m. F a k t o r e m, u r č u j í c í m o p t i m á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n, b ý v á t r a d i c e, p o l i t i c k á k u l t u r a č i s c h o p n o s t e k o n o m i c k é h o r o z v o j e. J a n Š k a l o u d k u p ř í k l a d u p o j e m o p t i m á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n v z e m i d o p o r u č u j e p o u ž í v a t v t o m t o s m y s l u :. O p t i m á l n í v z h l e d e m k u r č i t é z e m i, p r o t o ž e v j i n é z e m i m ů ž e p o j e m o p t i m á l n í m í t n a p r o s t o j i n o u p o d o b u. 2. O p t i m á l n í v z h l e d e m k u r č i t é p o l i t i c k é t r a d i c i z e m ě, o k t e r é h o v o ř í m e. 3. O p t i m á l n í v z h l e d e m k u r č i t é p o l i t i c k é s i t u a c i, h o s p o d á ř s k é s i t u a c i a v š e o b e c n é s o c i á l n í s i t u a c i o b y v a t e l s t v a. 2 S á m p a k h o v o ř í o t é m ě ř e x p l o z i v n í m v ý v o j i p o č t u p o l i t i c k ý c h s t r a n v n a š í z e m i. 3 J i n o u o t á z k o u j e o v š e m m a l á p o č e t n o s t č l e n s t v a v ě t š i n y p o l i t i c k ý c h s t r a n. P o k u d o p t i m á l n í p o č e t b u d e m e p o s u z o v a t z h l e d i s k a z á j m ů a p o t ř e b o b č a n ů k o p t i m á l n í m u f u n g o v á n í s p o l e č n o s t i s m o ž n o s t í k o r e k c e a v o l b y, b u d e p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n v e l i č i n o u s p í š e N a p ř í k l a d j i ž z m í n ě n á O p o z i č n í s m l o u v a, u z a v ř e n á b e z v a r o v á n í p o v o l b á c h r o k u Š K A L O U D, J A N. O p t i m á l n í p o č e t p o l i t i c k ý c h s t r a n. D V O Ř Á K O V Á, V L A D I Í M Í R A G E R L O C H, A L E Š ( e d i t o ř i ). K r y s t a l i z a c e s t r u k t u r y p o l i t i c k ý c h s t r a n v Č e s k é r e p u b l i c e p o r o c e v z d á n í. P r a h a : Č e s k á s p o l e č n o s t p r o p o l i t i c k é v ě d y, 9 9 6, s.. 3 S r o v. t a m t é ž. 4

43 p r o m ě n n o u n e ž s t á l o u, j a k k o l i n ě k t e r é z e m ě d o s á h l y r e l a t i v n ě o p t i m á l n í h o p o č t u s v ý c h s t r a n. P a k j i ž t e d y n e ř e š í m e K l a u s o v u o t á z k u p o č á t k u 9 0. l e t o t o m, j a k o u s t r a n u p o t ř e b u j e m e, a l e h l e d á m e s y s t é m, k t e r ý b y n e j l é p e v y h o v o v a l v o l i č i ( d o k á z a l u n ě j v z b u d i t z á j e m o p o l i t i c k é d ě n í ) s t e j n ě j a k o s u b j e k t ů m s a m o t n ý m. M ů ž e m e s e p o u č i t z v ý v o j e s t r a n z a u p l y n u l ý c h š e s t n á c t l e t? 42

44 K A P I T O L A P Á T Á N a c e s t ě k e S v o b o d n ý m v o l b á m ( l i s t o p a d č e r v e n ) I. S o u č a s n í v í t ě z o v é P r o m ě n y č e s k é h o s t r a n i c k é h o s y s t é m u z a č a l y j i ž v l i s t o p a d u r u k u v r u c e s r a z a n t n í m n á s t u p e m c e l é h o s p e k t r a s t r a n a h n u t í, k t e r é s e v r á m c i n o v é h o s y s t é m u c h t ě l y e t a b l o v a t. V t o m t o p o č á t e č n í m o b d o b í b y l a č a s t o z p o c h y b ň o v á n a p o t ř e b n o s t p o l i t i c k ý c h s t r a n l e d n a s c h v á l i l o a p ř i j a l o F e d e r á l n í s h r o m á ž d ě n í Č S S R z á k o n o p o l i t i c k ý c h s t r a n á c h, k t e r ý v z n i k l z a k t u á l n í p o l i t i c k é p o t ř e b y a o b s a h o v a l ř a d u h l u c h ý c h n e b o n e j a s n ý c h m í s t. 2 S t a n o v i l, ž e o b č a n é s t á t u m a j í p r á v o s e v d e m o k r a t i c k é m d u c h u s d r u ž o v a t v p o l i t i c k ý c h s t r a n á c h, a u p r a v o v a l p o s t u p v z n i k u a e x i s t e n c e t ě c h t o s u b j e k t ů. D á l e p a k d e f i n o v a l p o s t a v e n í p o l i t i c k ý c h h n u t í v s y s t é m u. S t r a n y m u s e l y b ý t e v i d o v á n y m i n i s t e r s t v e m v n i t r a a n e s m ě l y b ý t v r o z p o r u s ú s t a v o u a z á k o n y ( t j. n e s m ě l y n a p ř. p o d n ě c o v a t n e n á v i s t v ů č i j i n ý m s k u p i n á m o s o b ) ; h o s p o d a ř e n í s t r a n m ě l o b ý t o š e t ř e n o p ř e d p i s y o h o s p o d a ř e n í s p o l e č e n s k ý c h o r g a n i z a c í. J i ž e x i s t u j í c í s t r a n y ( Č S S, K S Č, D e m o k r a t i c k á s t r a n a, Č S L, S t r a n a s v o b o d y ) u z n á v a l z a p l a t n é p o d l e z á k o n a. 3 J i ž v í m e, ž e r e v o l u č n í h n u t í O b č a n s k é f ó r u m ( O F ) p ř e d s t a v o v a l o s u b j e k t z v l á š t n í h o d r u h u. B y l o z a l o ž e n o j i ž 9. T o s o u v i s e l o s n e g a t i v n í m i k o n o t a c e m i s l o v a s t r a n a s o h l e d e m n a j e h o p o u ž í v á n í v é ř e d o m i n a n c e k o m u n i s t i c k é h o r e ž i m u j a k o s y n o n y m a p r o K S Č. 2 S r o v. n a p ř. K O L E K T I V A U T O R Ů. S p e k t r u m v y d á n í. P r a h a : N a š e v o j s k o, s S r o v. t a m t é ž, s. 9. S t r a n y t e d y n e b y l y o z n a č e n é a n i z a k o l a b o r a n t s k é č i e x t r e m i s t i c k é. P o d r o b n ě j i v i z k a p i t o l u 2. 43

45 l i s t o p a d u a n a j e h o v z n i k u s e p o d í l e l i z á s t u p c i v š e c h v ý z n a m n ý c h n e z á v i s l ý c h i n i c i a t i v, n ě k t e ř í č l e n o v é Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y s o c i a l i s t i c k é a Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y l i d o v é, n e s t r a n í c i i č l e n o v é K S Č. Č S S i Č S L s e v š a k s a m y o s o b ě n a č i n n o s t i O F d á l e n e p o d í l e l y a r e a l i z o v a l y z c e l a s a m o s t a t n o u p o l i t i k u. O F b y l o p r o h l á š e n o z a m l u v č í h o n e s p o k o j e n ý c h o b č a n ů a t u t o j e h o ú l o h u p o s t u p n ě a k c e p t o v a l a j a k v e ř e j n o s t, t a k i t e h d e j š í v l á d n o u c í m o c. T a s n í m n á s l e d n ě z a h á j i l a j e d n á n í o z m ě n ě r e ž i m u. P o l i t i c k ý v l i v - d e m o n s t r o v a n ý p ř e d e v š í m z o r g a n i z o v á n í m g e n e r á l n í s t á v k y a n i v y t v o ř e n í p o l i t i c k é h o h n u t í n a s t r a n i c k o - p o l i t i c k é b á z i n e b y l y p ů v o d n í m z á m ě r e m z a k l a d a t e l ů O F, v d ů s l e d k u s p o l e č e n s k é h o v ý v o j e a l e m u s e l o p o s t u p n ě t u t o r o l i z a u j m o u t. 0. p r o s i n c e z í s k a l o v l á d n í z a s t o u p e n í v t z v. v l á d ě n á r o d n í h o p o r o z u m ě n í, p a r l a m e n t n í z a s t o u p e n í p o t o m n a p ř e l o m u l e t / f o r m o u k o o p t a c í p o s l a n c ů ; V á c l a v H a v e l, p o d p o r o v a n ý O b č a n s k ý m f ó r e m, s e s t a l v p r o s i n c i p r e z i d e n t e m Č S S R. O F b y l o i d e o v ě a n á z o r o v ě z n a č n ě h e t e r o g e n n í u s k u p e n í, j e l i k o ž s d r u ž o v a l o z á s t u p c e i d e o v ý c h p r o u d ů s t o j í c í c h n a r ů z n ý c h p o z i c í c h p o l i t i c k é h o s p e k t r a. V p ů v o d n í o r g a n i z a č n í s t r u k t u ř e O F f u n g o v a l a p o u z e m í s t n í f ó r a n a p o j e n á n a j e d i n é k o o r d i n a č n í c e n t r u m. O F s e v e s v ý c h s t a n o v á c h d e f i n o v á n o j a k o s p o n t á n n í o b č a n s k é h n u t í, k t e r é m á p ř e d e v š í m v o l n o u h o r i z o n t á l n í s t r u k t u r u K o o r d i n a č n í c e n t r u m v P r a z e v y k o n á v á i n i c i a t i v n í, i n f o r m a č n í, o r g a n i z a č n í a k o o r d i n a č n í f u n k c e z a m ě ř e n é n a r e a l i z a c i p r o g r a m o v ý c h c í l ů O b č a n s k é h o f ó r a, a t o s v y u ž i t í m n á m ě t ů, d o p o r u č e n í a v ý z e v v š e c h o s t a t n í c h o b č a n s k ý c h f ó r. V y d á v á d o p o r u č e n í a z a s t u p u j e O b č a n s k é f ó r u m p ř i j e d n á n í s ú s t ř e d n í m i o r g á n y s t á t n í c h a p o l i t i c k ý c h o r g a n i z a c í a p ř i V j e h o r á m c i p ů s o b i l o n a v í c č t r n á c t d a l š í c h s t r a n a h n u t í. 44

46 m e z i n á r o d n í c h j e d n á n í c h P ř í s l u š n o s t k O F b y l a n e f o r m á l n í a n e s o u v i s e l a s i n d i v i d u á l n í m č l e n s t v í m. Z p r a v i c o v ě o r i e n t o v a n ý c h s u b j e k t ů, p ů s o b í c í c h v r á m c i O F, l z e z m í n i t p ř e d e v š í m K l u b a n g a ž o v a n ý c h n e s t r a n í k ů ( K A N ), Č e s k o s l o v e n s k o u d e m o k r a t i c k o u i n i c i a t i v u ( Č S D I ) a O b č a n s k o u d e m o k r a t i c k o u a l i a n c i ( O D A ), 2 j e j í ž č l e n s k é j á d r o z ř a d k o n z e r v a t i v n ě a l i b e r á l n ě o r i e n t o v a n ý c h i n t e l e k t u á l ů, z a č a l o j i ž p ř e d 7. l i s t o p a d e m z p r a c o v á v a t p o z d ě j i s t ě ž e j n í d o k u m e n t a l i a n c e C e s t a k e s v o b o d n é s p o l e č n o s t i. P ř í p r a v n ý v ý b o r O D A z a č a l p r a c o v a t 7. p r o s i n c e V r á m c i O F r o v n ě ž p ů s o b i l o s d r u ž e n í z v a n é L e v á a l t e r n a t i v a, o r g a n i z o v á n a p ů v o d n ě j i ž o d l e d n a l e v i c o v ě o r i e n t o v a n ý m i d i s i d e n t y, s t e j n ě j a k o t a k é k l u b r e f o r m n í c h k o m u n i s t ů ( t z v. o s m a š e d e s á t n í k ů ) O b r o d a, j e ž v z n i k l a n a p ř e l o m u l e t / a k l a d l a s i z a c í l u s k u t e č ň o v a t d e m o k r a t i c k ý s o c i a l i s m u s. H l a v n í m p r o t i v n í k e m O b č a n s k é h o f ó r a b y l a K o m u n i s t i c k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a ( K S Č ). T a o d l i s t o p a d u s p í š e v d ů s l e d k u v n ě j š í c h v l i v ů n e ž z v n i t ř n í i n i c i a t i v y p r o c h á z e l a d r o b n ý m i r e f o r m a m i. U ž 2 9. l i s t o p a d u b y l a F e d e r á l n í m s h r o m á ž d ě n í m z r u š e n a ú s t a v n ě z a k o t v e n á v e d o u c í ú l o h a k o m u n i s t i c k é s t r a n y v e s p o l e č n o s t i a ú s t ř e d n í v ý b o r s e z b a v i l n e j k o m p r o m i t o v a n ě j š í c h č l e n ů. 2. p r o s i n c e s e k o n a l m i m o ř á d n ý s j e z d s t r a n y, k d e b y l p ř i j a t a k č n í p r o g r a m d i s t a n c u j í c í F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s K A N, k t e r ý b y l v r o c e j e d n í m z n e j v ý z n a m n ě j š í c h p ř e d s t a v i t e l ů n e k o m u n i s t i c k é h o d e m o k r a t i c k é h o h n u t í, p o l i s t o p a d u s v o u č i n n o s t o b n o v i l. P ů s o b í d o d n e s ; n e j v í c e s e a n g a ž u j e v o t á z k á c h o d k r ý v á n í s v a z k ů S t B a p ř í p a d u b ý v a l é h o a g e n t a B I S V l a d i m í r a H u č í n a. Č S D I b y l a p ř í m o u p o k r a č o v a t e l k o u d i s i d e n t s k é s k u p i n y D e m o k r a t i c k é i n i c i a t i v a, k t e r á s e z a č a l a f o r m o v a t j a k o t z v. r e a l i s t i c k á s k u p i n a k o l e m E m a n u e l a M a n d l e r a v r o c e D I p o ž á d a l a o r e g i s t r a c i j i ž. l i s t o p a d u 9 8 9, z n o v u p o t o m 8. p r o s i n c e D o F e d e r á l n í h o s h r o m á ž d ě n í b y l i 3 0. l e d n a k o o p t o v á n i d v a p o s l a n c i Č S D I. 45

47 s e o d s t a l i n s k é h o m o d e l u s t r a n y a a k c e n t u j í c í p ř e m ě n u K S Č v m o d e r n í p o l i t i c k o u s t r a n u, j e j í m ž c í l e m j e v y t v o ř e n í s o c i á l n ě s p r a v e d l i v é, d e m o k r a t i c k é a h u m á n n í s p o l e č n o s t i. B y l o z d e r o v n ě ž r o z h o d n u t o o v y t v o ř e n í ú z e m n í o r g a n i z a c i k o m u n i s t ů v Č e c h á c h a n a M o r a v ě, k n ě m u ž d o š l o 3. b ř e z n a n a u s t a v u j í c í m s j e z d u K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e c h a M o r a v y. V e s v é m v o l e b n í m p r o g r a m u s e k o m u n i s t é d e f i n o v a l i j a k o s t r a n a o b r o z u j í c í, s t r a n a p r á c e a d e m o k r a t i c k é h o s o c i a l i s m u, j e ž h l e d á s v o j i p o d o b u a p o s t a v e n í v e s p o l e č n o s t i. I p ř e s t a t o s l o v a o p u s t i l o K S Č v p r v n í c h m ě s í c í c h r o k u n ě k o l i k s e t t i s í c č l e n ů, a č k o l i s t á l e z ů s t á v a l a s t r a n o u s n e j p o č e t n ě j š í č l e n s k o u z á k l a d n o u. J e j í p r o r e f o r m n ě o r i e n t o v a n á č á s t n a v í c i n i c i o v a l a v r á m c i s t r a n y v z n i k n e f o r m á l n í h o h n u t í s n á z v e m D e m o k r a t i c k é f ó r u m k o m u n i s t ů, z n ě j ž v b ř e z n u v z e š l o s a m o s t a t n é u s k u p e n í s n á z v e m Č e s k o s l o v e n s k é d e m o k r a t i c k é f ó r u m. J i ž t e h d y s e v č e s k é m p o l i t i c k é m s p e k t r u e t a b l o v a l i k ř e s ť a n s k ý p r v e k. T o ú z c e s o u v i s í s n e p ř e r u š e n o u č i n n o s t í Č e s k o s l o v e n s k é s t r a n y l i d o v é, j e ž m ě l a v ý h o d u p o č e t n é č l e n s k é z á k l a d n y a f u n g u j í c í o r g a n i z a č n í s t r u k t u r y. N a d r u h é s t r a n ě š l o i o o ž e h a v ý p r o b l é m, n e b o ť l i d o v c i m u s e l i č e l i t k r i t i c e z a s v é p ů s o b e n í v o b d o b í k o m u n i s t i c k é d i k t a t u r y. J a k o v ý h o d n é s e p r o t o u k á z a l o v y t v o ř e n í v o l e b n í k o a l i c e k ř e s ť a n s k ý c h p o l i t i c k ý c h s i l s n á z v e m K ř e s ť a n s k á a d e m o k r a t i c k á u n i e ( K D U ), k t e r o u t v o ř i l y p ř e d e v š í m Č S L a K ř e s ť a n s k o d e m o k r a t i c k á s t r a n a ( K D S ). D o v o l e b v y t á h l a Č S L s h e s l e m S v o b o d a m í s t o s o c i a l i s m u. N o v á s o u p u t n i c e Č S L, K ř e s ť a n s k o d e m o k r a t i c k á s t r a n a, v z n i k l a 3. p r o s i n c e v k r u z í c h k a t o l i c k é h o d i s e n t u, k t e r ý s e n e o f i c i á l n ě o r g a n i z o v a l j i ž o d p o l o v i n y o s m d e s á t ý c h l e t. N a p r v n í m s j e z d u s t r a n y d n e b y l o r o z h o d n u t o v s t o u p i t d o v o l e b n í k o a l i c e s Č S L. P ř e d s e d o u s t r a n y s e s t a l z n á m ý k ř e s ť a n s k y o r i e n t o v a n ý S r o v. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s

48 d i s i d e n t V á c l a v B e n d a. K D S b y l a p ř e d e v š í m p o k u s e m k ř e s ť a n s k ý c h i n t e l e k t u á l ů v y t v o ř i t m o d e r n í e v r o p s k o u k ř e s ť a n s k o d e m o k r a t i c k o u s t r a n u, o p r o š t ě n o u o d t í ž i v é h o d ě d i c t v í p ř e d v á l e č n é h o p o l i t i c k é h o k a t o l i c i s m u, c o b y a l t e r n a t i v u k l i d o v é s t r a n ě a l i a s p o h r o b k a s u b j e k t u z d o b k o m u n i s t i c k é d i k t a t u r y. P r á v ě k o n t r o v e r z n í m i n u l o s t Č S L s e p r o t o p ř i u z a v í r á n í k o a l i c e s t a l a t e r č e m k r i t i k y ř a d y č l e n ů K D S. K r á t c e p ř e d v o l b a m i b y l n a v í c p ř e d s e d a Č S L J o s e f B a r t o n č í k o b v i n ě n z e s p o l u p r á c e s b ý v a l o u S t á t n í b e z p e č n o s t í, c o ž s e o d r a z i l o i n a v o l e b n í m v ý s l e d k u c e l é K D U. D a l š í m c h a r a k t e r i s t i c k ý m r y s e m p r v n í f á z e p o l i s t o p a d o v é h o v ý v o j e a z á r o v e ň j e j í z v l á š t n o s t í j e e x i s t e n c e p o l i t i c k y r e l e v a n t n í h o m o r a v s k é h o h n u t í, č i l i z á s t u p c e e t n i c k é i d e o l o g i c k é r o d i n y, n e s o u c í h o s e n a n o v é p o r e v o l u č n í v l n ě m o r a v s k é h o r e g i o n a l i s m u a n a c i o n a l i s m u, k t e r á n a v á z a l a n a č i n n o s t S p o l e č n o s t i p r o M o r a v u a S l e z s k o ( S M S ) z r o k u a n a n e o f i c i á l n í k u l t u r n í a s p o l e č e n s k é m o r a v s k é a k t i v i t y z l e t n o r m a l i z a c e. D o p o l i t i c k é h o ž i v o t a t a k v s t o u p i l o M o r a v s k é o b č a n s k é h n u t í ( M O H ), k t e r é p o č á t k e m r o k u s t á l o z a o r g a n i z a c í n ě k o l i k a p r o m o r a v s k ý c h s h r o m á ž d ě n í. V d ů s l e d k u n e s h o d M O H ( z e j m é n a s p j a t ý c h s o s o b n o s t í M i r o s l a v a R i c h t e r a ) s o b n o v e n o u S M S v z n i k l o r o z h o d n u t í m. s j e z d u S M S H n u t í z a s a m o s p r á v n o u d e m o k r a c i i S p o l e č n o s t p r o M o r a v u a S l e z s k o ( H S D - S M S ), k t e r é s e r o z h o d l o p r o s a m o s t a t n o u k a n d i d a t u r u v p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h. C í l e m H S D - S M S, v č e l e s p ř e d s e d o u B o l e s l a v e m B á r t o u, b y l o p o d l e j e h o p r o g r a m u p ř e d e v š í m r e h a b i l i t o v a t Z e m i m o r a v s k o s l e z s k o u, z r u š e n o u K o m u n i s t i c k o u s t r a n o u Č e s k o s l o v e n s k a a o b n o v i t j i v j e j í c h h i s t o r i c k ý c h h r a n i c í c h. 2 J a k o s t r a t e g i c k y v ý h o d n á s e p r o M O H v e v o l b á c h v y u ž i l o k a n d i d á t k y K D U. 2 F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a 47

49 p o z d ě j š í v o l e b n í ú s p ě c h h n u t í u k á z a l a b ý t m o ž n o s t v o l i č ů o d e v z d a t t ř i h l a s y ( d o S N F S, S L F S a Č N R ). P r o t o m o r a v i s t é v p ř e d v o l e b n í m b o j i p o u ž i l i v o l e b n í h o s l o g a n u A l e s p o ň j e d e n h l a s p r o M o r a v u, j e n ž s e u k á z a l b ý t n a d m í r u ú s p ě š n ý m. I I. B u d o u c í v í t ě z o v é N e m a l é a m b i c e s i v p r v n í c h s v o b o d n ý c h v o l b á c h d ě l a l a i ř a d a d a l š í c h s t r a n, h n u t í a k o a l i c, a v š a k m i m o O F, K S Č, K D U a H S D - S M S v p r v n í c h s v o b o d n ý c h v o l b á c h ž á d n é j i n é s u b j e k t y p a r l a m e n t n í h o z a s t o u p e n í n e d o s á h l y, p o z d ě j i n i c m é n ě s e h r á l y p o d s t a t n o u ú l o h u a n ě k t e r é v í t ě z n é s u b j e k t y z r o k u p ř e d č i l y. N a b o h a t é t r a d i c e s e s n a ž i l a n a v á z a t o b n o v e n á Č e s k o s l o v e n s k á s o c i á l n í d e m o k r a c i e. J e j í p ř í p r a v n ý v ý b o r v z n i k l j i ž 9. l i s t o p a d u 9 8 9, m e z i u r č i t ý m i s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k y o r i e n t o v a n ý m i s k u p i n a m i v š a k n á s l e d n ě d o š l o k e s p o r ů m a v e d n e c h n a X X I V., t z v. o b n o v o v a c í m s j e z d u v y v r c h o l i l s p o r o t o, z d a m á s o c i á l n í d e m o k r a c i e k a n d i d o v a t n a s p o l e č n é k a n d i d á t c e O F n e b o s a m o s t a t n ě. N a k o n e c b y l a p ř e s v ě d č i v o u v ě t š i n o u p o d p o ř e n a d r u h á v a r i a n t a. V e v o l b á c h p ř e d s e d y s t r a n y p r o t i s o b ě s t á l i z n á m ý d i s i d e n t R u d o l f B a t t ě k a e x i l o v ý s o c i á l n í d e m o k r a t J i ř í H o r á k, k t e r ý b y l t a k é n a k o n e c z v o l e n. B a t t ě k o v o k ř í d l o s e s t á h l o d o O F, k d e d á l e p ů s o b i l o j a k o K l u b s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů O F. Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a s o c i a l i s t i c k á, k t e r á s t a v ě l a r o v n ě ž n a b o h a t é t r a d i c i a p e v n é o r g a n i z a č n í s t r u k t u ř e, e t a b l o v a n é d í k y j e j í m u p ů s o b e n í v r á m c i p ř e d l i s t o p a d o v é N á r o d n í f r o n t y, v y s t o u p i l a 9. l i s t o p a d u s p r o h l á š e n í m, v n ě m ž u v e d l a, ž e j e j í p ř e d s t a v i t e l é j i ž p o d e l š í d o b u p o ž a d u j í o t e v ř e n ý d i a l o g ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s P ř e d e v š í m m e z i s k u p i n o u s d r u ž e n o u k o l e m S l a v o m í r a K l a b a n a a s k u p i n o u k o l e m R u d o l f a B a t t ě k a. 48

50 s k a ž d ý m, k o m u l e ž í n a s r d c i o s u d t é t o z e m ě. N a 2 4. s j e z d u s t r a n y 6-8. b ř e z n a p a k d o š l o k e s l o u č e n í Č S S s Č e s k o s l o v e n s k o u s t r a n o u n á r o d n ě s o c i á l n í v e x i l u. P ř í p r a v n ý v ý b o r n o v é p r a v i c o v é s t r a n y, p r o z a t í m n ě n a z v a n é R e p u b l i k á n s k á, z a č a l p r a c o v a t 2. p r o s i n c e ú n o r a n a u s t a v u j í c í m s j e z d u p ř i j a l a s t r a n a n á z e v S d r u ž e n í p r o r e p u b l i k u R e p u b l i k á n s k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a. J e j í p ř e d s e d a M i r o s l a v S l á d e k v e s v é m p r o j e v u d e f i n o v a l S P R - R S Č j a k o r a d i k á l n í p r a v i c o v o u s t r a n u a o d m í t l s p o l u p r á c i s O F a V P N. V e v o l b á c h v r o c e k a n d i d o v a l i r e p u b l i k á n i v k o a l i c i s V š e l i d o v o u d e m o k r a t i c k o u s t r a n o u, k t e r á p o d p o r o v a l a p ř e d e v š í m r o z v o j s o u k r o m é h o p o d n i k á n í. Č i s t ě v o l e b n í k o a l i c e S v o b o d n ý b l o k a S p o j e n e c t v í z e m ě d ě l c ů a v e n k o v a s d r u ž o v a l y n ě k o l i k m é n ě v ý z n a m n ý c h p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů. 2 V ě t š í v ý z n a m z e s t r a n s d r u ž e n ý c h v S Z V p o s t u p n ě z í s k a l o p o u z e H n u t í d ů c h o d c ů z a ž i v o t n í j i s t o t y, j e ž s e p r o h l á s i l o z a v o l n é p o l i t i c k é s e s k u p e n í d ů c h o d c ů, k t e r é v z n i k l o k v o l e b n í m ú č e l ů m, p ř i č e m ž j e h o p r o g r a m o v ý m c í l e m b y l o p r o s a z o v á n í a o b h a j o b a ž i v o t n í c h j i s t o t d ů c h o d c ů, a b y v ž á d n é e t a p ě d e m o k r a t i c k é h o v ý v o j e s t á t u n e d o š l o k z á n i k u j i ž n a b y t ý c h p r á v. 3 S r o v. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s V e S v o b o d n é m b l o k u s e j e d n a l o o m a l é k o n z e r v a t i v n í a p r a v i c o v é s t r a n y, v e v o l e b n í k o a l i c i S Z V b y l a n e j v ý z n a m n ě j š í s t r a n o u Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a z e m ě d ě l s k á, j e j í ž v z n i k i n i c i o v a l p ř e d s t a v i t e l s l u š o v i c k ý c h z e m ě d ě l c ů F r a n t i š e k T r n k a. D á l e v S Z V z a s t ř e š i l a P o l i t i c k é h n u t í č l e n ů J Z D, R e p u b l i k á n s k o u s t r a n u č e s k o s l o v e n s k é h o v e n k o v a, S t r a n u m o r a v s k é h o v e n k o v a, Č e s k o s l o v e n s k o u s t r a n u i n t e g r a c e, C e l o s t á t n í a k t i v o b č a n ů, S t r a n u s l o b o d n ý c h d e m o k r a t o v a H n u t í z a r o v n o p r á v n é p o s t a v e n í ž e n v Č e c h á c h a n a M o r a v ě. 3 F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a 49

51 D a l š í m n o v ě k o n s t i t u o v a n ý m p o l i t i c k ý m s u b j e k t e m b y l a p ř í s l u š n i c e e k o l o g i c k y o r i e n t o v a n é i d e o l o g i c k é r o d i n y - S t r a n a z e l e n ý c h, j e ž v z n i k l a a k t e r á s e p ř e d p r v n í m i s v o b o d n ý m i v o l b a m i t ě š i l a p o m ě r n ě z n a č n é v o l e b n í p o d p o r y a d í k y k o o p t a c í m i z a s t o u p e n í v p a r l a m e n t u. I I I. N á r o d n o s t n í s p o l u p r á c e N a r u š e n á n á r o d n o s t n í s i t u a c e v Č e s k o s l o v e n s k u s e s t a l a p o d k l a d e m p r o v z n i k n ě k o l i k a m a r g i n á l n í c h p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů. J a k o r e a k c e n a h r o z b u s í l í c í c h č e s k o - s l o v e n s k ý c h s p o r ů v z n i k l o H n u t í č e s k o s l o v e n s k é h o p o r o z u m ě n í, k t e r é s i z a z á k l a d n í c í l v y t k l o ú s i l í r o z v í j e t, p r o h l u b o v a t a u p e v ň o v a t v z t a h y v z á j e m n é h o p o r o z u m ě n í m e z i b r a t r s k ý m i n á r o d y Č e c h y a S l o v á k y, n á r o d n o s t m i a e t n i c k ý m i s k u p i n a m i v n a š í v l a s t i. P o l i t i c k é r e p r e z e n t a c e č i s t ě e t n i c k ý c h m e n š i n b y l y s d r u ž e n y v e v o l e b n í k o a l i c i E g y ü t t e l é s S p o l u ž i t i e W s p o l n o t a S o u ž i t í. Z á j m y r ó m s k é h o e t n i k a h á j i l a n a k a n d i d á t c e O F m á l o v ý r a z n á R ó m s k á o b č a n s k á i n i c i a t i v a. O b n o v e n á s v o b o d a a d e m o k r a c i e v e s t á t ě u v o l n i l a p r o s t o r p r o v z n i k i p o n ě k u d k u r i ó z n í c h a ž r e c e s i s t i c k ý c h s u b j e k t ů, t ě š í c í c h s e z e j m é n a m e d i á l n í m u z á j m u. S e m l z e z a ř a d i t V o l e b n í s d r u ž e n í z á j m o v ý c h s v a z ů v Č R, S t r a n u p ř á t e l p i v a č i N e z á v i s l o u e r o t i c k o u i n i c i a t i v u. P r v n í p a r l a m e n t n í v o l b y p o l i s t o p a d u s e k o n a l y v e d n e c h č e r v n a a j e j i c h s u v e r é n n í m v í t ě z e m s e s t a l o O F, ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s

52 p a r l a m e n t n í z a s t o u p e n í v Č R d o s á h l y i K S Č, H S D - S M S ( z e j m é n a d í k y s i l n é r e k l a m n í k a m p a n i ) a K D U. N e u s p ě l i a m b i c i ó z n í s o c i a l i s t é ( Č S S ), s o c i á l n í d e m o k r a c i e a n i S t r a n a z e l e n ý c h, k t e r á t a k p r o p á s l a n a b í z e n o u m o ž n o s t, k t e r o u s e s n a ž i l a v d a l š í c h v o l b á c h a l e s p o ň d o h n a t. Výsledky voleb do ČNR, 990 % ,73 4,05 6,53 6,52 OF KSČ KDU HSD-SMS P o d l e ú d a j ů I V V M j e j í v o l e b n í p r e f e r e n c e m e z i b ř e z n e m a k v ě t n e m k o l í s a l y k o l e m d e s e t i p r o c e n t. 5

53 K A P I T O L A Š E S T Á R o z v o j s t r a n i c k é p o l i t i k y n a ú z e m í Č S F R ( ) I. K o n e c O b č a n s k é h o f ó r a P o k u d j s e m s i p r v e s p o l u s P e t r e m F i a l o u o z n a č i l t e n t o d v o u l e t ý i n t e r v a l z a o b d o b í u t v á ř e n í s y s t é m u, p a k s h l e d á m, ž e s e t a k v z á k l a d n í c h r y s e c h s k u t e č n ě s t a l o - d o š l o i p ř e s p r o t i s t r a n i c k é n á l a d y O b č a n s k é h o f ó r a k r o z h o d n é m u p ř í k l o n u k p o l i t i c k é s t r a n ě j a k o ž t o f u n d a m e n t á l n í m u č l á n k u c e l é h o ř e t ě z c e z p r o s t ř e d k o v á n í p o l i t i c k é v ů l e o b č a n ů a z á j m ů s p o l e č e n s k ý c h s k u p i n. T o r u k u v r u c e s o u v i s í s r o z p a d e m O F, k t e r ý s e t a k z h l e d i s k a p o l i t i k y s t á v á j e d n í m z p r i m á r n í c h p ř e d ě l ů 9 0. l e t. Z p r v u z c e l a l o g i c k y p o s t u p n ě n a r ů s t a l o p n u t í u v n i t ř O F, k d y s e v j e h o r á m c i d o s t á v a l y n a p o v r c h n á z o r y a i d e j e j i n ý c h, z a č l e n ě n ý c h s t r a n a h n u t í. N á s l e d n ě s e m e z i j e d n o t l i v ý m i s u b j e k t y z a č a l y r o z v í j e t i n t r a s y s t é m o v é v z t a h y. V o l b y p ř i n e s l y O F d r t i v é v í t ě z s t v í a z a j i s t i l y d o m i n a n t n í ú č a s t v e f e d e r á l n í ( s p o l u s V e ř e j n o s t í p r o t i n á s i l í ) a r e p u b l i k o v é v l á d ě ( s K D U a H S D - S M S ) a u v n i t ř F ó r a s a m o t n é h o s e p o l a r i z o v a l o n á z o r o v é k l i m a. V o l b y s e m u t a k s t a l y k a t a l y z á t o r e m, k t e r ý o d s t a r t o v a l p ř i r o z e n é n á z o r o v é v y h r a n ě n í. V y t v o ř i l y s e v n ě m d v a v ý z n a m n é p r o u d y j e d e n b y l z a m ě ř e n ý k o n z e r v a t i v n ě - l i b e r á l n ě, o p í r a j í c í s e h l a v n ě o r e g i o n y, d r u h ý, c e n t r i s t i c k ý, b y l p r o s a z o v á n v e d e n í m O F z a m o r á l n í p o d p o r y p r e z i d e n t a V á c l a v a H a v l a. V ý z n a m n ý m m e z n í k e m s e u k á z a l o b ý t u s t a v e n í M e z i p a r l a m e n t n í h o k l u b u d e m o k r a t i c k é l e v i c e, j e n ž b y l z f o r m o v á n v z á ř í z e j m é n a d í k y i n i c i a t i v ě D a n i e l a K r o u p y 2 a k t e r ý p ů v o d n ě z a h r n o v a l 6 6 % p o s l a n c ů F S a Č N R ( p o s t u p n ě s e N a p ř í k l a d P a v e l R y c h e t s k ý, P e t r P i t h a r t, M a r t i n P a l o u š. J e d e n z e z a k l á d a j í c í c h č l e n ů O D A. 2 52

54 v n ě m s e š l o c e l k e m p o s l a n c ů z o b o u č e s k y z a s t o u p e n ý c h z á k o n o d á r n ý c h o r g á n ů ). V z n i k e m t o h o t o k l u b u s e v O F d e f a c t o z f o r m o v a l o j e h o p r a v é k ř í d l o, m e z i j e h o ž č l e n y s e n e j d ů r a z n ě j i o z ý v a l y h l a s y ž á d a j í c í p o O F p e v n o u o r g a n i z a č n í s t r u k t u r u, j a s n ý a p ř e s n ě v y m e z e n ý p r o g r a m a a b y c e l k o v ě n a b y l o c h a r a k t e r u s t a n d a r d n í p o l i t i c k é s t r a n y. R o z h o d u j í c í m s e u k á z a l s n ě m O F, k t e r ý 3. ř í j n a z v o l i l j e h o p ř e d s e d o u V á c l a v a K l a u s e, r e p r e z e n t a n t a p r a v i c o v é h o p r o u d u. Z v o l e n í V. K l a u s e z n a m e n a l o v ý z n a m n ý p o s u n, i p ř e s t o ž e s l o ž e n í d v a n á c t i č l e n n é h o k o l e g i a, j e d n o h o z h l a v n í c h o r g á n ů O F, b y l o m n o h e m v í c e n a k l o n ě n é c e n t r i s t i c k é s k u p i n ě, a v ý r a z n ě p o s í l i l o k o n z e r v a t i v n ě - l i b e r á l n í t e n d e n c e u v n i t ř O F. R o z š t ě p e n í h n u t í s e t e d y s t a l o n e v y h n u t e l n o u z á l e ž i t o s t í ř í j n a R a d a O F o z n á m i l a, ž e L e v á a l t e r n a t i v a a O b r o d a n e j s o u n a d á l e p o v a ž o v á n y z a s o u č á s t O b č a n s k é h o f ó r a. C e n t r i s t i c k á č á s t O F n a o f e n z í v u p r a v i c o v é h o p r o u d u o d p o v ě d ě l a 3. p r o s i n c e z a l o ž e n í m L i b e r á l n í h o k l u b u O F, k t e r ý t r ž n í e k o n o m i k u n e p o v a ž o v a l z a c í l e, n ý b r ž j e n p r o s t ř e d e k p o l i t i c k é h o ú s i l í a k t e r ý s e v y m e z i l v ů č i p r a v i c o v é m u p r a g m a t i s m u j a s n ě h u m a n i s t i c k ý m i t e n d e n c e m i. N o v o u p o l i t i k u O F k r i t i z o v a l i K l u b s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů O F, f o r m á l n ě u s t a v e n ý o t ý d e n d ř í v e. P o d t r ž e n o, s e č t e n o n a p ř e l o m u l e t a 9 9 v r á m c i O F e x i s t o v a l y t ř i r ů z n é s k u p i n y M e z i p a r l a m e n t n í k l u b d e m o k r a t i c k é p r a v i c e, L i b e r á l n í k l u b O F a K l u b s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů O F j e ž s i c e v y s l o v i l y k r i t i k u, a l e j e j i c h j e d n o t l i v é p o h l e d y n a p o v a h u a v ý v o j O b č a n s k é h o f ó r a b y l y n a v z á j e m s p í š e n e s l u č i t e l n é ; b y l o j a s n ě n a s t í n ě n o, ž e l i b e r á l o v é a s o c i á l n í d e m o k r a t é t a k v l a s t n ě t v o ř í j e d n o t n o u f r o n t u p r o t i p r a v i c i O F, z a t í m c o č á s t e č n o u o p o r o u v e d e n í F ó r a j e p o u z e M e z i p a r l a m e n t n í k l u b d e m o k r a t i c k é p r a v i c e. V p r ů b ě h u l e d n a 9 9 z e s í l i l y m e z i j e d n o t l i v ý m i p r o u d y j e j i c h v z á j e m n é r o z p o r y. P r a v i c o v ý t r e n d n a s t r a n ě V á c l a v a K l a u s e n a k o n e c s i p o s t u p n ě z í s k a l v í c e s t o u p e n c ů n ě ž L i b e r á l n í k l u b a p ř i r o z p a d u O F m u p o d p o r u v y s l o v o v a l y a ž t ř i č t v r t i n y v š e c h 53

55 č l e n ů. 0. ú n o r a 9 9 p a k b y l a n a z á m k u v L á n e c h u z a v ř e n a d o h o d a m e z i s t o u p e n c i p r a v i c e a L i b e r á l n í h o k l u b u, k t e r á r o z h o d l a o r o z d ě l e n í O F n a d v a s a m o s t a t n é s u b j e k t y. T a k z v a n ý r o z l u č k o v ý s n ě m z 2 3. ú n o r a t u t o d o h o d u p o d a l š í c h s p o r e c h n a k o n e c p o t v r d i l. 8. b ř e z n a 9 9 b y l o m i n i s t e r s t v e m v n i t r a z a r e g i s t r o v á n o O b č a n s k é h n u t í ( O H ), b y l a z a r e g i s t r o v á n a t a k é O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á s t r a n a ( O D S ). I I. R e v o l u c e č i e v o l u c e? V t u t o c h v í l i s e n á m n a s k ý t á o t á z k a, z d a k l í č o v o u r o l i v p r o c e s u p ř e c h o d u o d s o c i a l i s t i c k é h o z ř í z e n í k l i b e r á l n ě - t r ž n í s p o l e č n o s t i s e h r á l o s k u t e č n ě h l a v n ě O b č a n s k é f ó r u m. A n o, v í m e, ž e j e h o r o z h o d u j í c í v í t ě z s t v í v p ř e d c h o z í c h v o l b á c h v y j a d ř o v a l o n e s o u h l a s v a l n é v ě t š i n y l i d í a s u b j e k t ů s m i n u l ý m r e ž i m e m, n e l z e v š a k ř í c i, ž e o n o s a m o ( v n e o f i c i á l n í f o r m ě ) č i p o t a ž m o j e h o j e d n o t l i v í č l e n o v é a p o l o o f i c i á l n í s u b j e k t y, j e ž s h n u t í m s p l y n u l y, p ř i v e d l o f o r m o u d i s i d e n t s k é č i n n o s t i s y s t é m k e k r a c h u. K b l i ž š í m u p o c h o p e n í p á d u k o m u n i s t i c k é d i k t a t u r y a o d p o v ě d i n a M o ž n é h o o t á z k u P r o č t a k s n a d n o? s e m u s í m e n u t n ě v r á t i t z p ě t d o 8 0. l e t. J i ž v í m e, ž e v e d e n í K S Č p o n á s t u p u M i c h a i l a G o r b a č o v a d o f u n k c e g e n e r á l n í h o t a j e m n í k a Ú V K S S S a p o z a v e d e n í r e f o r m n í c h z m ě n v p o d o b ě g l a s n o s t i a p e r e s t r o j k y v y j á d ř i l o s e s i t u a c í s i c e v e r b á l n í s o u h l a s, a v š a k b e z n á s l e d n ý c h p r a k t i c k ý c h k r o k ů. R č e n í p o k r o k s e z a d r ž e t n e d á v š a k p l a t í i p r o o b l a s t h o s p o d á ř s k o - p o l i t i c k o u v s o c i a l i s t i c k é m s t á t ě. R e l a t i v n ě k r á t c e p ř e d t í m, n a j a ř e r o k u 9 8 3, p o s v é m n á v r a t u z M o s k v y n a v r h l L u b o m í r Š t r o u g a l z a l o ž i t p o d l e s o v ě t s k é h o v z o r u v ě d e c k o u i n s t i t u c i, k t e r á b y z a s t o u p i l a S t á t n í p l á n o v a c í k o m i s i, j e ž d l o u h o d o b ě d o s a h o v a l a n e v a l n ý c h v ý s l e d k ů. V d u b n u S r o v. Č E R M Á K, M I L O Š S O T O N A, J A N. K l a u s j e m r t e v, a ť ž i j e K l a u s.. v y d á n í. P r a h a : D u e l, 9 9 7, s

56 p r o t o v z n i k á p ř i Č S A V K a b i n e t p r o g n ó z p o d v e d e n í m V a l t r a K o m á r k a, k t e r ý v r o c e z a s t á v a l f u n k c i g e n e r á l n í h o s e k r e t á ř e H o s p o d á ř s k é r a d y a b l í z c e s p o l u p r a c o v a l s r e f o r m n í m e k o n o m e m O t o u Š i k e m. I p ř e s n o r m a l i z a č n í č i s t k y v š a k z ů s t a l č l e n e m K S Č a p r a c o v a l b y ť n a n e v ý z n a m n é m p o s t u v E k o n o m i c k é m ú s t a v u. V e d l e e k o n o m ů s e p r o g n o s t i c k é p r a c o v i š t ě p o s t u p n ě r o z r o s t l o n a P r o g n o s t i c k ý ú s t a v, k t e r ý s v e d l d o h r o m a d y k r o m ě e k o n o m ů i f i l o z o f y, t e c h n i k y, c h e m i k y a l i d i z v ý r o b n í p r a x e. N a c e l k o v é p o d m í n k y v e s t á t ě p a n o v a l y v P r o g n o s t i c k é m ú s t a v u v c e l k u s v o b o d n é p o m ě r y j e h o č l e n ů m b y l o p o v o l e n o ú č a s t n i t s e z a h r a n i č n í c h k o n g r e s ů, p r e z e n t o v a t r o z l i č n é s t u d i e ( o r i g i n á l n í i p ř e k l a d o v é ) a p r o v o z o v a t d e f a c t o s v o b o d n é p o v o l á n í. Ž e b y s e z d e a l e p ř i p r a v o v a l a z á s a d n í z m ě n a, t v r d i t n e l z e. N a o p a k z á s a d n í ú l o h o u ú s t a v u b y l o v y p r a c o v a t p r o g n ó z u s o c i a l i s t i c k é h o h o s p o d á ř s t v í d o r o k u S t e j n ě s e m ů ž e ř í c i, ž e s e r e v o l u c e p ř i p r a v o v a l a v e t ř e t í m v a g ó n u m e t r a, p r o t o ž e j s e m j í m z r o v n a s e d m n á c t é h o l i s t o p a d u j e l, v y j á d ř i l s e b ý v a l ý z a m ě s t n a n e c ú s t a v u T o m á š J e ž e k, p o v o l b á c h j m e n o v a n ý m i n i s t r e m p r o p r i v a t i z a c i v č e s k é v l á d ě. D o t é p o z a s e d l i j i n ý č l e n P r o g n o s t i c k é h o ú s t a v u K a r e l D y b a, k o n k r é t n ě n a p o s t u m i n i s t r a h o s p o d á ř s t v í. P o d o b n ě s i v e d l i i d a l š í p r o g n o s t i c i, t e n t o k r á t n a ú r o v n i v l á d y f e d e r á l n í V a l t r K o m á r e k (. m í s t o p ř e d s e d a v l á d y ), V l a d i m í r D l o u h ý ( m í s t o p ř e d s e d a v l á d y a m i n i s t r h o s p o d á ř s t v í ), V á c l a v V a l e š ( m í s t o p ř e d s e d a v l á d y ) a V á c l a v K l a u s ( m i n i s t r f i n a n c í a p o z d ě j š í m í s t o p ř e d s e d a v l á d y ). P r á v ě V á c l a v K l a u s s e s p o l u s d a l š í m ( s n a d n e j s l a v n ě j š í m ) č e s k ý m p r o g n o s t i k e m M i l o š e m Z e m a n e m s t a l v ů d č í o s o b n o s t í č e s k é p o l i t i c k é s c é n y i v d r u h é p o l o v i n ě 9 0. l e t, n e h l e d ě n a t o, ž e b y l v r o c e z v o l e n p r e z i d e n t e m Č e s k é r e p u b l i k y. Z d a l š í c h p r o g n o s t i k ů, k t e ř í s e v ý r a z n ě p r o s a d i l i v p o l i t i c k é m ž i v o t ě, m ů ž e m e j m e n o v a t k u p ř. Č E R M Á K, M I L O Š S O T O N A, J A N. K l a u s j e m r t e v, a ť ž i j e K l a u s.. v y d á n í. P r a h a : D u e l, 9 9 7, s

57 p o s l a n c e K S Č M a m a r x i s t i c k é h o f i l o z o f a M i l o s l a v a R a n s d o r f a č i z a k l a d a t e l e O D A P a v l a B r a t i n k u. L z e t e d y b e z o b a v k o n s t a t o v a t, ž e k d y b y c h o m p o v z o r u z a k l a d a t e l ů r e p u b l i k y h l e d a l i s k u t e č n é m u ž e 7. l i s t o p a d u, k t e ř í u r č o v a l i p o d o b u s t r a n i c k o - p o l i t i c k é s c é n y p o c e l é n á s l e d u j í c í d e s e t i l e t í, s á h l i b y c h o m p o b ý v a l ý c h z a m ě s t n a n c í c h P r o g n o s t i c k é h o ú s t a v u. I n t e l e k t u á l o v é O b č a n s k é f ó r a j i s t ě p o s k y t l i m o r á l n í a f i l o z o f i c k o u p o d p o r u a p l a t f o r m u p r o z f o r m o v á n í p o l i t i c k ý c h s t r a n, c e n t r u m z m ě n v š a k l e ž e l o v p o s t u p n é p r á c i n a s l o v o v z a t ý c h o d b o r n í k ů, n i k o l i v d i s i d e n t s k é č i n n o s t i a a p e l e c h c h a r t i s t ů. T e n t o f a k t b ý v á m n o h d y o p o m í j e n ý, s n a d k v ů l i n e p o p u l á r n í m f a k t u, ž e n a p o č á t k u n á s t r o j e z m ě n y s t á l g e n e r á l n í t a j e m n í k Ú V K S Č a l i b e r á l n í d u c h s p o j u j í c í o s o b n o s t i v š e c h d o s t u p n ý c h n á z o r o v ý c h s m ě r ů. D n e s v š a k s t e j n ě j a k o p ř i ú v a z e V á c l a v a K l a u s e c o b y p ř e d s e d y O F s i k l a d e m e o t á z k u, o d k u d k n á m n a p o č á t k u 2. s t o l e t í p ř i j d e n o v á č e s k á p o l i t i c k á e l i t a. I I I. P ř e v l é k á n í k a b á t ů P ř í p r a v n ý v ý b o r O D S v z n i k l 4. b ř e z n a 9 9. U s t a v u j í c í k o n g r e s p r o b ě h l v O l o m o u c i v e d n e c h , k t e r ý p ř e d s e d o u j e d n o z n a č n ě z v o l i l V á c l a v a K l a u s e a p ř i j a l p r o g r a m o v é p r o h l á š e n í O D S C e s t a k p r o s p e r i t ě, v n ě m ž s e s t r a n a p ř i h l á s i l a k p r i n c i p ů m p a r l a m e n t n í d e m o k r a c i e s p o č í v a j í c í n a v y m e z e n ý c h p o l i t i c k ý c h s i l á c h, s j a s n o u o d p o v ě d n o s t í a ú č i n n ý m i m e c h a n i s m y k o n t r o l y, t r ž n í e k o n o m i c e z a l o ž e n é n a s o u k r o m é m v l a s t n i c t v í, k t e r é n a v o z u j e č i n o r o d é p r o s t ř e d í p r o o s o b n í u p l a t n ě n í, o s o b n í i n i c i a t i v u a o s o b n í o d p o v ě d n o s t, a m o d e r n í m u p o j e t í s t á t u, v y c h á z e j í c í h o z p ř i r o z e n é a u t o r i t y i n s t i t u c í, k t e r é h o t v o ř í, s t á t u, k t e r ý o b č a n é m o h o u p o v a ž o v a t z a s v ů j, j e m u ž s v ě ř u j í p r a v o m o c i Ú d a j n ě s i v P r o g n o s t i c k é m ú s t a v u v y s l o u ž i l p ř e z d í v k u š í l e n ý m a r x i s t a. 56

58 p o u z e t a m, k d e t o n e m o h o u l é p e z a j i s t i t s a m i n e b o p r o s t ř e d n i c t v í m s p o l k ů, s d r u ž e n í, p o d n i k a t e l s k ý c h, z a m ě s t n a n e c k ý c h č i j i n ý c h o r g a n i z a c í. O D S j i ž o d s v é h o v z n i k u p ů s o b i l a j a k o p ř i r o z e n ě v ů d č í s u b j e k t n o v ě r o z v i n u t é p r a v i c e a s n a ž i l a s e p o l i t i k u p r a v i c o v ý c h s i l s a m a k o o r d i n o v a t. B l í z k é v a z b y j i p o j i l y p ř e d e v š í m s O D A, j e ž s e s t a l a j e j í m k o a l i č n í m p a r t n e r e m. V z t a h y v š a k o c h l a d l y v z á ř í 9 9, k d y s e O D S p o d a ř i l o n a ú k o r O D A z í s k a t p o s t p r a ž s k é h o p r i m á t o r a. O D A s e n á s l e d n ě v y j á d ř i l a p r o t i k o a l i č n í s p o l u p r á c i s O D S a r o z h o d l a s e p r o s b l í ž e n í s K D S. U r č i t é n a r o v n á n í v o c h l a z e n ý c h v z t a z í c h O D S a O D A p ř i n e s l j e j i c h t z v. l i s t o p a d o v ý p a k t o n e ú t o č e n í, d o h o d a, v n í ž s i v y j á d ř i l y v z á j e m n o u t o l e r a n c i. H l u b š í s p o l u p r á c i v š a k j i ž n e n a v á z a l y. P r v n í k o n g r e s O D S v e d n e c h l i s t o p a d u 9 9 v P l z n i p o t v r d i l j i ž n ě k o l i k m ě s í c ů t r v a j í c í s n a h y s t r a n y, n a m í ř e n é k v y t v o ř e n í š i r š í h o u s k u p e n í p r a v i c o v ý c h s i l. V ý s l e d k e m b y l a s p o l u p r á c e s K D S s n í O D S u z a v ř e l a D o h o d u o v o l e b n í a p o v o l e b n í k o a l i c i a s p o l u p r á c i a p o d e p s a l a d e f i n i t i v n í k o a l i č n í s m l o u v u. S v o u r o l i t u o v š e m s e h r á l i n e p ř e h l é d n u t e l n ý k ř e s ť a n s k ý a s p e k t, s t r a t e g i c k y p o j a t á s n a h a O D S v í c e z a p ů s o b i t i n a k ř e s ť a n s k y o r i e n t o v a n é v o l i č e a d á t s v é p ř e v á ž n ě e k o n o m i c k y z a m ě ř e n é p o l i t i c e š i r š í m o r á l n ě - e t i c k é h o d n o t y. 2 R o z p a d O b č a n s k é h o f ó r a p ř e d z n a m e n a l i s a m o s t a t n o u e x i s t e n c i O b č a n s k é d e m o k r a t i c k é a l i a n c e ( O D A ). T a ú č a s t í n a k a n d i d á t c e S r o v. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s Z d e j i ž m ů ž e m e s l e d o v a t p o č á t e k s n a h y o v y t v o ř e n í s t r a n y p r o v š e c h n y, o c o ž s e O D S, s t e j n ě j a k o n a p ř. Č S S D s n a ž í s r ů z n ý m i ú s p ě c h y d o d n e s. 57

59 O F v e v o l b á c h v r o c e z í s k a l a s e d m m a n d á t ů v e F S a Č N R P r v n í c e l o s t á t n í k o n f e r e n c e O D A s e u s k u t e č n i l a 2 0. ř í j n a v P r a z e, k d y b y l j e j í m p ř e d s e d o u z v o l e n P a v e l B r a t i n k a, n a d á l e v š a k z ů s t á v a l a č l e n e m O F a t o a ž d o j e h o r o z p a d u. V d u b n u 9 9 u t v o ř i l a v l a s t n í p o s l a n e c k ý k l u b, j e h o ž č l e n e m s e s t a l m j. i p ř e d s t a v i t e l p r a g m a t i c k é h o p r o u d u O F V l a d i m í r D l o u h ý. 2 K r á t c e p ř e d v o l b a m i v r o c e p ř e d s e d n i c k é k ř e s l o O D A o b s a d i l p r o j e d n o t l i v é f r a k c e n e u t r á l n í J a n K a l v o d a. V e v o l e b n í m p r o g r a m u p r o v š e c h n y, k t e ř í s e n a r o d i l i p r o s v o b o d u O D A v y t y č i l a s v o u p o l i t i c k o u s t r a t e g i i n a d ů r a z n é p ř e m ě n ě s p o l e č n o s t i, j e j í m ž n e z b y t n ý m p ř e d p o k l a d e m m ě l o b ý t d o k o n č e n í t r a n s f o r m a c e e k o n o m i k y, d o p l n ě n é s o u s t a v o u s t e j n ě r o z h o d n ý c h o p a t ř e n í v e v š e c h o b l a s t e c h s p o l e č e n s k é h o, p o l i t i c k é h o i k u l t u r n í h o ž i v o t a. 3 P o d p o r u O D A z í s k a l a i d í k y r o z š t ě p e n í L i b e r á l n ě d e m o k r a t i c k é s t r a n y, v n í ž s e p o o p u š t ě n í O F v ř í j n u 9 9 0, v y h r o t i l y d v ě f r a k c e. P r v n í, v č e l e s V i k t o r i í H r a d s k o u, s e v b ř e z n u r o z p u s t i l a a p ř e š l a p r á v ě d o O D A, d r u h á č á s t č l e n s t v a, s d r u ž e n á k o l e m E m a n u e l a M a n d l e r a, t o o d m í t l a a p o k r a č o v a l a s m i n i m á l n í v o l i č s k o u p o d p o r o u v s a m o s t a t n é č i n n o s t i. V e d l e O D S b y l o h l a v n í m n á s t u p c e m O F O b č a n s k é h n u t í, k t e r é s e j i ž o d p o č á t k u s v é e x i s t e n c e h l á s i l o k p o l i t i c k é m u s t ř e d u. V P r o v o l á n í O b č a n s k é h o h n u t í ( j e š t ě j a k o s o u č á s t i O b č a n s k é h o f ó r a ) z 2 4. ú n o r a 9 9 d e k l a r o v a l o s n a h u b u d o v a t p o l i t i c k é l i b e r á l n í, o b č a n s k é a s o c i á l n í h n u t í. U s t a v u j í c í s n ě m O H s e k o n a l v P r a z e. J e h o p r e f e r e n c e s e v t e h d y A č k o l i p a r a d o x n í j e, ž e p o č e t č l e n ů a l i a n c e s e v t u d o b u p ř i t o m p o h y b o v a l k o l e m s e d m d e s á t i, t u d í ž j e j í p a r l a m e n t n í z a s t o u p e n í v z h l e d e m k č l e n s t v u č i n i l o c e l ý c h d e s e t p r o c e n t. 2 V z h l e d e m k j e h o p o l i t i c k ý m p o s t o j ů m a p o p u l a r i t ě j e i z d e n u t n o h l e d a t k o ř e n y v n i t r o s t r a n i c k ý c h s p o r ů u v n i t ř O D A, j e ž b ý v a j í z j e d n o d u š e n ě o z n a č o v á n y j a k o k o n f l i k t m e z i j e j í m k o n z e r v a t i v n í m a l i b e r á l n í m k ř í d l e m. 3 S r o v. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s

60 p o h y b o v a l y v r o z m e z í 7-8 % a O H m ě l o i v ý z n a m n é z a s t o u p e n í v e f e d e r á l n í i r e p u b l i k o v é v l á d ě a z a s t u p i t e l s k ý c h o r g á n e c h ( P e t r P i t h a r t, J i ř í D i e n s t b i e r, D a g m a r B u r e š o v á a d a l š í ), t u d í ž s i v e v o l b á c h v r o c e d ě l a l o n e m a l é a m b i c e. K v ý r a z n é m u p o s u n u d o š l o i n a s t r a n ě k ř e s ť a n s k y o r i e n t o v a n ý c h s u b j e k t ů. V ý s l e d e k v o l e b v r o c e Č S L p l n ě n e u s p o k o j i l, a p r o t o j e j í ú s t ř e d n í v ý b o r 2 8. č e r v e n c e h l a s o v á n í m v y s l o v i l n e d ů v ě r u d o s a v a d n í m u p ř e d s e d o v i J o s e f u B a r t o n í č k o v i, o b v i n ě n é m u p ř e d v o l b a m i z e s p o l u p r á c e s S t B, d í k y č e m u ž m u b y l 3. č e r v n a p o z a s t a v e n v ý k o n p ř e d s e d n i c k é f u n k c e. N a m i m o ř á d n é m s j e z d u v e d n e c h z á ř í b y l y r o z ř e š e n y i d a l š í s p o r y a d o č e l a s t r a n y b y l p o n ě k u d p ř e k v a p i v ě z v o l e n t e h d y n e z n á m ý z e m ě d ě l s k ý i n ž e n ý r J o s e f L u x. S n a h a Č S L o i n t e g r a c i s e s u b j e k t y s d r u ž e n ý m i v k o a l i c i K D U ( p ř e d e v š í m t e d y s K D S ) z t r o s k o t a l a n a v z á j e m n ý c h r o z p o r e c h a k ř e s ť a n s k á k o a l i c e s e r o z p a d l a ; v č e r v n u 9 9 p a k Č S L ú d a j n ě z o b a v p ř e d z n e u ž i t í m z n a č k y i n i c i o v a l a v z n i k š i r o c e p o j a t é h o h n u t í, k t e r é p ř e j a l o p o j m e n o v á n í K ř e s ť a n s k á a d e m o k r a t i c k á u n i e ( K D S n a s t o u p i l a p r o c e s s b l i ž o v á n í s O D S ). N a p ř e l o m u b ř e z n a a d u b n a n a s j e z d u v e Ž ď á r u n a d S á z a v o u s p l y n u l a K D U s Č S L a t í m v z n i k l n o v ý s u b j e k t p o d n á z v e m K ř e s ť a n s k á a d e m o k r a t i c k á u n i e Č e s k o s l o v e n s k á s t r a n a l i d o v á. K D U - Č S L u z a v ř e l a d o h o d u o p o v o l e b n í s p o l u p r á c i s O D S, č í m ž z n a č n ě p o s í l i l a s v é p o s t a v e n í. N e j s i l n ě j š í l e v i c o v o u 2 o p o z i č n í s t r a n o u s e v e v o l b á c h s t a l a K S Č. J e j í č i n n o s t v š a k b y l a r o v n ě ž p r o v á z e n a v n i t ř n í m i r o z p o r y Z d e v i d í m e j a s n ý p o č á t e k p o l i t i k y l i d o v c ů c o b y j a k é h o s i p o m y s l n é h o j a z ý č k u n a v a h á c h č e s k é s t r a n i c k o - p o l i t i c k é s c é n y, z e j m. v o t á z k á c h p o v o l e b n í c h v l á d n í c h k o a l i c a p a r l a m e n t n í s p o l u p r á c e. 2 M o ž n á b y b y l o z a j í m a v é z m í n i t p o k u s y o s p o l u p r á c i n a l e v i c i j s o u v l e t e c h N a j e d n é s t r a n ě z d e k o n c e m r o k u v e d l e K S Č M v y k r y s t a l i z o v a l a j e d i n á v ý z n a m n ě j š í s í l a - Č S S D, n a s t r a n ě d r u h é s e n a č e s k é m ú z e m í d í k y j e j i c h s p o l u p r á c i u k á z a l a f a k t i c k á b l í z k o s t n ě k t e r ý c h s t r a n l e v i c e, l e v é h o s t ř e d u a H S D - S M S. 59

61 j a k n a f e d e r á l n í ú r o v n i, t a k u v n i t ř j e j í č e s k é č á s t i. V p r v n í p ř í p a d ě s e r o z v o l ň o v a l y s v a z k y m e z i č e s k ý m i a s l o v e n s k ý m i k o m u n i s t y - 8. s j e z d K S Č S v r o c e r o z h o d l o p ř e t v o ř e n í j e d n o t n é s t r a n y n a f e d e r a c i K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e c h a M o r a v y a K o m u n i s t i c k é s t r a n y S l o v e n s k a, p o z d ě j i S t r a n y d e m o k r a t i c k e j ľ a v i c e, j e j í ž p r v n í s j e z d, k o n a n ý p r o s i n c e 9 9, r o z h o d l o v y s t o u p e n í s t r a n y z f e d e r a c e s K S Č M. K d e f i n i t i v n í m u z á n i k u s p o l e č n é č e s k o s l o v e n s k é o r g a n i z a c e k o m u n i s t ů p a k d o š l o S o u b ě ž n ě s p r o b l é m y n a f e d e r á l n í ú r o v n i p r o c h á z e l a K S Č M ř a d o u v n i t r o s t r a n i c k ý c h s p o r ů. V ř í j n u b y l n a. ř á d n é m s j e z d u d o j e j í h o č e l a z v o l e n f i l m o v ý r e ž i s é r J i ř í S v o b o d a, k t e r ý d o d á v a l s t r a n ě n o v é r e f o r m n í i m a g e. Z p ů s o b ř í z e n í s t r a n y a j e j í f a k t i c k á p r o g r a m o v á a p o l i t i c k á p r o f i l a c e s e s t a l a p ř e d m ě t e m k r i t i k y s t r a n i c k é p l a t f o r m y s n á z v e m D e m o k r a t i c k á l e v i c e K S Č M, k t e r á s e v y s l o v o v a l a m i m o j i n é i p r o z m ě n u n á z v u s t r a n y p o v z o r u k o m u n i s t i c k ý c h s t r a n v P o l s k u č i n a S l o v e n s k u. K v ů l i t ě m t o s p o r ů m r o z h o d l Ú V K S Č M 2 8. z á ř í 9 9 o v y p s á n í v n i t r o s t r a n i c k é h o r e f e r e n d a o n á z v u s t r a n y, j e h o ž v ý s l e d e k b y l v y h l á š e n n a m i m o ř á d n é m s j e z d u. ú n o r a 9 9 2, p ř i č e m ž p r o z a c h o v á n í n á z v u s e v y s l o v i l o 7 5, 9 4 % č l e n ů. K S Č M n i c m é n ě k v ů l i z l e p š e n í p o z i c e v o č í c h v e ř e j n o s t i u z a v ř e l a s h n u t í m D e m o k r a t i c k á l e v i c e, j e h o ž v ý z n a m b y l d o t é d o b y n a p r o s t o z a n e d b a t e l n ý, v o l e b n í k o a l i c i L e v ý b l o k. C í l e m p r o g r a m u t o h o t o m y š l e n k o v ě n a d s t r a n i c k é h o p o l i t i c k é h o h n u t í, u s t a v e n é h o p o č á t k e m r o k u 9 9 0, b y l a s n a h a o b n o v i t a o ž i v i t m y š l e n k y d e m o k r a t i c k é h o s o c i a l i s m u. J e š t ě p ř e d v o l b a m i D L p o z m ě n i l a n á z e v n a D e m o k r a t i c k o u l e v i c i Č S F R. N a k a n d i d á t c e L B s e o b j e v i l y i n ě k t e r é n e z á v i s l é o s o b n o s t i i č l e n o v é j i n ý c h l e v i c o v ý c h h n u t í ( n a p ř. L e v é a l t e r n a t i v y ). Z k o m u n i s t i c k é s t r a n y s e j i ž k o n c e r o k u 9 9 o d š t ě p i l a f r a k c e D e m o k r a t i c k á l e v i c e P o z o r! L i š í s e o d v ý š e z m í n ě n é, k r i t i c k é a n á s l e d n ě o d š t ě p e n e c k é p l a t f o r m y K S Č M D e m o k r a t i c k á l e v i c e! 60

62 K S Č M, k t e r á v p r o s i n c i 9 9 s t á l a s p o l u s d a l š í m i l e v i c o v ě o r i e n t o v a n ý m i p o l i t i k y u z r o d u D e m o k r a t i c k é s t r a n y p r á c e. ( p o z n. D S P s e v y m e z i l a j a k o s t r a n a s t o j í c í n a l e v o o d s t ř e d u s e s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k o u o r i e n t a c í a s p ř í k l o n e m k p r i n c i p ů m s o c i a l i s t i c k é i n t e r n a c i o n á l y. S v é č l e n y v e v o l b á c h u m í s t i l a p ř e d e v š í m n a k a n d i d á t k á c h H S D - S M S. ) V Č S S D b y l o p o X X V. s j e z d u s t r a n y v e d n e c h d u b n a 9 9 z a v r š e n o z a č l e n ě n í k l u b u O b r o d a, p r o b í h a j í c í o d p o d z i m u 9 9 0, č í m ž s e p o t v r d i l a n e u s t á l e s í l í c í l e v i c o v á i n k l i n a c e Č S S D, j e ž b y l a p ř e d m ě t e m s p o r u v e v e d e n í, j e h o ž n á s l e d k e m b y l a v y l o u č e n í s k u p i n y k o l e m R u d o l f a B a t t ě k a, a k t e r á v z b u z o v a l a o d p o r č á s t i č l e n s t v a. J a k o s t r a t e g i c k y v ý z n a m n ý s e u k á z a l i f a k t, ž e p o r o z p a d u O F č á s t j e h o p o s l a n c ů ( m j. t a k é M i l o š Z e m a n, V a l t r K o m á r e k, P a v e l D o s t á l a J o s e f W a g n e r ) p ř e š l a p r á v ě k s o c i á l n í d e m o k r a c i i, k t e r á s e t a k p a r a d o x n ě p ř e s v o l e b n í n e z d a r s t a l a p a r l a m e n t n í s t r a n o u. Č S S D v y u ž i l a i z o l o v a n é h o p o s t a v e n í K S Č M a s l a b o s t i o s t a t n í c h l e v i c o v ý c h s u b j e k t ů a p o s t u p n ě s e p r o p r a c o v a l a n a p o s t v ů d č í s í l y t z v. k o n s t r u k t i v n í l e v i c e. Č á s t e č n é u k l i d n ě n í v n i t ř n í c h s p o r ů v e v e d e n í p ř i n e s l y a ž b l í ž í c í s e v o l b y, a č k o l i v Č S S D s t á l e e x i s t o v a l o n ě k o l i k s k u p i n s o u s t ř e d ě n ý c h k o l e m v ý r a z n ý c h o s o b n o s t í s t r a n y J i ř í h o H o r á k a, V a l t r a K o m á r k a a M i l o š e Z e m a n a. T e n j i ž v l e d n u p ř i š e l s p r o j e k t e m t z v. R e a l i s t i c k é h o b l o k u, j e n ž b y s d r u ž o v a l o p o z i č n í s í l y l e v i c e a s t ř e d u j a k o p r o t i v á h u p r a v i c o v ě s m ý š l e j í c í v l á d n í k o a l i c e. N a d á l e n a ú k o r O H p o k r a č o v a l o i p e r s o n á l n í p o s i l o v á n í Č S S D, d o n í ž v s t o u p i l n a p ř. Z d e n ě k J i č í n s k ý. U p e v ň o v á n í p o s t a v e n í s o c i á l n í d e m o k r a c i e n a p o m o h l i z m i ň o v a n ý v ý v o j v k o m u n i s t i c k é s t r a n ě a z á p o r n ý v ý s l e d e k h l a s o v á n í o n á z v u s t r a n y, k t e r ý j e d n a k p o t v r d i l, ž e K S Č M z ů s t á v á n a l e v é m k r a j i s t r a n i c k é h o s p e k t r a, č í m ž f a k t i c k y p o n e c h a l a š i r o k ý p r o s t o r r o z š i ř o v á n í v l i v u Č S S D, a j e d n a k v e d l k d a l š í m u o d c h o d u č l e n ů K S Č M, k t e ř í t a k o v o u t o o r i e n t a c i p o v a ž o v a l i z a c h y b n o u. 6

63 V p r o s t o r u p o l i t i c k é h o s t ř e d u m ě l a v e l k é a m b i c e i š a n c e v o l e b n í k o a l i c e s n á z v e m L i b e r á l n ě s o c i á l n í u n i e, j i ž 2 0. k v ě t n a 9 9 u s t a v i l a Z e m ě d ě l s k á s t r a n a s p o l u Č S S. K t ě m s e n a p o d z i m p ř i p o j i l o H n u t í z e m ě d ě l c ů a č e s k á z e m s k á o r g a n i z a c e S t r a n y z e l e n ý c h. J e d n o t l i v é s u b j e k t y, k t e r é s e n a k o a l i c i p o d í l e l y, s e s i c e p o h y b o v a l y p o d p ě t i p r o c e n t n í u z a v í r a c í k l a u z u l í, n i c m é n ě c e l k o v é v o l e b n í p r e f e r e n c e d a l y d o h r o m a d y p ř í z e ň z h r u b a 7-8 % v o l i č ů. M o h l z d e t e d y r e á l n ě v z n i k n o u t s u b j e k t, k t e r ý o s l o v í v o l i č e n e s p o k o j e n é s p o l i t i k o u v l á d y, a l e z á r o v e ň n e o c h o t n é p ř i k l o n i t s e k e s t a n d a r d n í l e v i c i, c o ž s e j í d o p a r l a m e n t n í c h v o l e b s k u t e č n ě d a ř i l o. K ú s p ě c h u j í d o p o m o h l a i p ř e r e g i s t r a c e n a h n u t í, p r o v e d e n á v p r ů b ě h u b ř e z n a, p r o t i n í ž n e ú s p ě š n ě v y s t o u p i l y z e j m é n a p r a v i c o v é s t r a n y. I n t e g r a č n í t e n d e n c e s e n e v y h n u l y a n i s l á b n o u c í m u m o r a v s k é m u h n u t í H S D - S M S. N a p o č á t k u o s l a b e n í s t á l y v n i t r o s t r a n i c k é s p o r y, k t e r é v y v r c h o l i l y p o č á t k e m r o k u 9 9 r o z h o d n u t í m v e d e n í H S D - S M S o v y s t o u p e n í z č e s k é v l á d n í k o a l i c e, s č í m ž o v š e m j e h o z á s t u p c e v e v l á d ě B e d ř i c h M o l d a n c e l k e m l o g i c k y n e s o u h l a s i l. S i c e v l á d u n a k o n e c o p u s t i l, a l e p ř e d c h o z í s p o r y d o s t a t e č n ě p o d p o ř i l y r o z š t ě p e n í h n u t í. S i t u a c i v k v ě t n u 9 9 d á l e z k o m p l i k o v a l o n á h l é ú m r t í j e h o p ř e d s e d y B o l e s l a v a B á r t y, k t e r ý b y l d o m i n a n t n í o s o b n o s t í c e l é h o h n u t í. J e h o n á s t u p c e J a n K r y č e r s e p o k u s i l o i n t e g r a c i H S D - S M S s d a l š í m i s u b j e k t y l e v é h o s t ř e d u, v č e t n ě v a r i a n t y u r č i t é f o r m y z a p o j e n í d o L S U, k t e r á v š a k p r o o d p o r S t r a n y z e l e n ý c h z t r o s k o t a l a. N a k a n d i d á t n í c h l i s t i n á c h H S D - S M S s e p r o t o z e x i s t e n č n í c h d ů v o d ů v r o c e o b j e v i l i i z á s t u p c i D S P a n o v ě v z n i k l é k o n k u r e n č n í M o r a v s k é n á r o d n í s t r a n y, z a l o ž e n é v l é t ě p ř e v á ž n ě b ý v a l ý m i č l e n y M O H, z n ě h o ž s e d o Č N R d o s t a l n a k a n d i d á t c e K D U p o u z e j e d e n p o s l a n e c ; v o l e b n í n e ú s p ě c h o c h r o m i l č i n n o s t j e h o v e d e n í. S t í m s e č á s t č l e n ů n e s m í ř i l a a u s t a v i l a M o r a v s k o u n á r o d n í s t r a n u, j e ž s e p ř i h l á s i l a k m o r a v a n s t v í j a k o n á r o d n í m u p r i n c i p u a z a c í l s i v y t k l a s p o l k o v é u s p o ř á d á n í Č e s k o s l o v e n s k a. 62

64 D ů s l e d k y t r a n s f o r m a č n í c h p r o c e s ů v p o l i t i c k é m s t ř e d u p ř i s p ě l y j e d n a k k p r o j a s n ě n í s i t u a c e v t é t o č á s t i s t r a n i c k é h o s p e k t r a - z f o r m o v a l y s e z d e t ř i r e l e v a n t n í s u b j e k t y - a j e d n a k k v y t v o ř e n í p l a t f o r m y p r o b u d o u c í s p o l u p r á c i s t r a n s t ř e d u a Č S S D. V ý v o j p o p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h v š a k z p ů s o b i l, ž e s e t a t o m o ž n o s t n e r e a l i z o v a l a. N a p o z i c i r a d i k á l n í p r a v i c e s e v o b d o b í m e z i l e t y a s t a l o d o m i n a n t n í s i l o u S d r u ž e n í p r o r e p u b l i k u R e p u b l i k á n s k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a. V e v o l b á c h s e k o a l i c e S P R - R S Č a V D S d o ž á d n é z k o m o r p a r l a m e n t u n e d o s t a l a. O d k o n c e r o k u v š a k b y l o m o ž n é s l e d o v a t z n a t e l n ý p ř í k l o n l i d í, n e s p o k o j e n ý c h s e k o n o m i c k ý m a v n i t r o p o l i t i c k ý m v ý v o j e m, k S P R - R S Č. R e p u b l i k á n i z o r g a n i z o v a l i v l e t e c h n ě k o l i k d e m o n s t r a c í, k t e r ý m s e v z h l e d e m k j e j i c h, n a č e s k é p o r e v o l u č n í p o l i t i c k é s c é n ě d o s u d n e v í d a n é r a d i k á l n o s t i, d o s t a l o z n a č n é h o m e d i á l n í h o o h l a s u. 2 N ě k t e ř í č l e n o v é S P R - R S Č v š a k n e s o u h l a s i l i s p o l i t i c k ý m s t y l e m a v n i t r o s t r a n i c k ý m i m e t o d a m i ř í z e n í, p r a k t i k o v a n ý m i p ř e d s e d o u s t r a n y M i r o s l a v e m S l á d k e m a p o k u s i l i s e z m ě n i t s t r a n i c k é v e d e n í. N a. ř á d n é m s j e z d u k o n a n é m 2 4. ú n o r a 9 9 b y l y t y t o s n a h y v ě t š i n o u d e l e g á t ů o d s o u z e n y j a k o p o k u s v l á d n í g a r n i t u r y i n f i l t r o v a t m í s t n í o r g a n i z a c e a r o z k l á d a t s t r a n u z e z d o l a. Č á s t č l e n s t v a p r o t o S P R - R S Č o p u s t i l a a p ř i p o j i l a s e b u ď k j i n ý m, j i ž e x i s t u j í c í m r a d i k á l n ě p r a v i c o v ý m s u b j e k t ů m, n e b o z a l o ž i l a n o v é, b o h u ž e l j i ž m a r g i n á l n í. Z d a l š í c h s u b j e k t ů, k a n d i d u j í c í c h v e v o l b á c h v r o c e 9 9 2, l z e z m í n i t K l u b a n g a ž o v a n ý c h n e s t r a n í k ů, k t e r ý p o r o z p a d u O F V e d l e L S U a H S D - S M S s a m o z ř e j m ě t a k é O H, k t e r é v š a k d o p o h y b u v r á m c i s t r a n i c k é h o s y s t é m u n i j a k n e z a s a h o v a l o. 2 V t o m t o s m ě r u j e n u t n é z m í n i t d e m o n s t r a c i p ř i p ř í l e ž i t o s t i n á v š t ě v y a m e r i c k é h o p r e z i d e n t a B u s h e v Č S F R 7. l i s t o p a d u a a k c e v č e r v n u 9 9, z a m ě ř e n é p r o t i v e d e n í Č e s k o s l o v e n s k é t e l e v i z e v s o u v i s l o s t i s ú č a s t í z á s t u p c ů S P R - R S Č v d i s k u s n í c h p o ř a d e c h. 63

65 j e d n a l s n ě k t e r ý m i p r a v i c o v ý m i s u b j e k t y o s p o l u p r á c i, a v š a k n a k o n e c k a n d i d o v a l s a m o s t a t n ě, S t r a n u č e s k o s l o v e n s k ý c h p o d n i k a t e l ů, ž i v n o s t n í k ů a r o l n í k ů, u s t a v e n o u 2 3. ú n o r a č i H n u t í d ů c h o d c ů z a ž i v o t n í j i s t o t y, k t e r é s e n a r o z d í l o d r o k u r o z h o d l o t e n t o k r á t p r o s a m o s t a t n o u k a n d i d a t u r u. O h r o ž e n í c e l i s t v o s t i Č e s k o s l o v e n s k a p a k d a l o v z n i k n o u t h n u t í D e m o k r a t é 9 2 : Z a s p o l e č n ý s t á t, j e ž s i c e s d r u ž o v a l o n ě k o l i k i n t e l e k t u á l ů, a l e v d a n é s i t u a c i s p í š e p r o f e d e r á l n í s í l y t ř í š t i l o. S a m o s t a t n ě k a n d i d o v a l a i R ó m s k á o b č a n s k á i n i c i a t i v a. P o v o l b á c h v r o c e b y l o m o ž n é v h r u b ý c h r y s e c h r o z p o z n a t k l a s i c k é f u n g o v á n í s t r a n i c k é h o s y s t é m u v Č e s k é r e p u b l i c e. V í c e m é n ě b y l o n a z n a č e n o, k t e r é s u b j e k t y b u d o u v d a l š í m o b d o b í h r á t r o z h o d u j í c í ú l o h u a b y l v y m e z e n p r o s t o r p r o p o h y b t ě c h t o s u b j e k t ů ; p r o f i l o v a l y s e s t r a n y p r a v i c e a s t ř e d u a s t a b i l i z o v a l o p o s t a v e n í l e v i c e, j e d n o t l i v é s u b j e k t y s e v š a k o c i t l y t e p r v e n a p ů l i c e s t y k e s t a n d a r d n í m s t r a n á m e v r o p s k é h o t y p u. M n o h ý m p o s l a n c ů m O b č a n s k é h o f ó r a, k t e ř í s e z a č a l i a n g a ž o v a t v j i n ý c h p o l i t i c k ý c h s u b j e k t e c h, s e m n o h d y v y t ý k a l o j e j i c h p ř e v l é k á n í k a b á t ů, a č k o l i n a o p a k š l o o p ř i r o z e n ý a z d r a v ý p r o c e s d i f e r e n c i a c e a p o z d ě j š í k r y s t a l i z a c e p o l i t i c k é s c é n y. Výsledky voleb do ČNR, 992 % ,73 4,05 6,53 6,52 6,28 5,98 ODS-KDS LB ČSSD LSU KDU-ČSL SPR-RSČ N a p ř. R u d o l f a B a t t ě k a, E g o n a L á n s k é h o. 64

66 K A P I T O L A S E D M Á S t a b i l i z a c e ( č e r v e n č e r v e n ) O b d o b í s t a b i l i z a c e s y s t é m u v č e s k ý c h z e m í c h p o v o l b á c h o v l i v n i l y p r o b l é m y v e v z t a z í c h s e S l o v e n s k e m a n á s l e d n ý m r o z p a d e m f e d e r a c e, c o ž s e p r o j e v i l o i n a v ý v o j i s t r a n i c k é h o s y s t é m u, a t o j a k n a v e n e k - p o d l e t o h o, j a k ý p o s t o j j e d n o t l i v é s u b j e k t y z a u j a l y v o t á z c e z a c h o v á n í č i p ř í p a d n é m r o z d ě l e n í s t á t u - t a k d o v n i t ř v p ř í p a d e c h, k d y d ě l e n í s t á t u o v l i v n i l o i n t e r n í d ě n í v j e d n o t l i v ý c h s u b j e k t e c h. V p r v n í m p ř í p a d ě š l o o n á z o r o v é s t ř e t y l e ž í c í n a i d e o v é h r a n i c i m e z i v l á d n í k o a l i c í a o p o z i c í. V e d r u h é m p ř í p a d ě p a k p r o b l e m a t i k a r o z p a d u s t á t u v e s t r a n i c k é p o l i t i c e z a u j a l a d o m i n a n t n í p o s t a v e n í a v e š k e r é d a l š í p r o b l é m y o d s u n u l a t a k ř í k a j í c n a d r u h o u k o l e j. P r o d a l š í v ý v o j s t r a n i c k é h o s y s t é m u v Č e s k é r e p u b l i c e v š a k s a m o t n ý p r o c e s d ě l e n í s t á t u, a n i n á s l e d n ý r o z p a d n e m ě l y p r a k t i c k y ž á d n ý v ý z n a m n ý d o p a d. V z n i k s a m o s t a t n é Č e s k é r e p u b l i k y j e n p o t v r d i l, ž e s y s t é m č e s k ý c h s t r a n e x i s t u j e j i ž n e j e n f a k t i c k y, a l e z á r o v e ň j e j i ž v e v z t a h u k e S l o v e n s k u p r a k t i c k y u z a v ř e n ý. P o v o l e b n í v ý v o j n a p r a v i c i n e b y l n i j a k p ř e v r a t n ý, s o u d ě z e j m é n a z e s m ě ř o v á n í o b o u o b č a n s k ý c h s t r a n. V z t a h a v z á j e m n á p o z i c e o b o u s u b j e k t ů z ů s t á v a l y a ž d o k o n c e t o h o t o v o l e b n í h o o b d o b í t é m ě ř t o t o ž n é j a k o n a j e h o p o č á t k u, č á s t e č n ě p o d o b n ý b y l i j e j i c h v ý v o j. O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á s t r a n a, k t e r á s p o l u s K D U - Č S L, O D A a K D S s e s t a v i l a v l á d u, z c e l a s u v e r é n n ě z h r u b a a ž d o r o k u b e z v ě t š í c h o b t í ž í p l n i l a ú l o h u v ů d č í h o s u b j e k t u p r a v i c e ; j e j í p o z i c i m ů ž e m e i p ř e s o b č a s n á o b v i n ě n í k o a l i č n í c h p a r t n e r ů z p r a k t i k o v á n í n e k o o p e r a t i v n í, m o c e n s k é p o l i t i k y, o z n a č i t z a p e v n o u a s t a b i l n í. O D S d í k y v o l e b n í m v ý s l e d k ů m z r o k u o b s a d i l a d v ě z e t ř í n e j v y š š í c h f u n k c í v e s t á t ě, k d y ž s e p ř e d s e d o u v l á d y s t a l p ř e d s e d a s t r a n y V á c l a v K l a u s a p ř e d s e d o u p a r l a m e n t u 65

67 ( t j. Č N R, o d l e d n a p ř e t r a n s f o r m o v a n é v P S P Č R, d o p o d z i m u j e d i n é p a r l a m e n t n í k o m o r y ) M i l a n U h d e. M í r n ě, n i c m é n ě p o s t u p n ě k l e s a j í c í v o l e b n í p r e f e r e n c e a o p a k u j í c í s e, m e d i á l n ě p r o p í r a n é a f é r y p o d n í t i l y s n a h y o i n t e r n í z m ě n y, p o n i c h ž j i ž o d r o k u v o l a l h l a v n ě J o s e f Z i e l e n i e c, j e h o ž z á s l u h o u d o š l o k v y p r a c o v á n í d l o u h o d o b é h o p r o g r a m u, k t e r ý b y l v e s v é k o n e č n é p o d o b ě p ř i j a t n a 6. k o n g r e s u s t r a n y v l i s t o p a d u P o d o b n ý m v ý v o j e m z a h r n u j í c í m t é ž j a k ý s i d r u h i n t e r n í k r i z e i d e n t i t y o d a l š í m s m ě ř o v á n í s v é p o l i t i k y p r o š l a i O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á a l i a n c e. Z d e a l e s e b e r e f l e x i r o z e b ě h l y a ž d ů s l e d k y a f é r o h l e d n ě d l u h u K r e d i t n í a p r ů m y s l o v é b a n c e a ú d a j n é h o s l e d o v á n í z e s t r a n y B I S v l e t e c h , k t e r é O D A c i t e l n ě p o š k o d i l y. N a r o z d í l o d O D S, k d e v n i t r o s t r a n i c k é s p o r y p r a m e n i l y z e s t ř e t u p ř e d s t a v i n d i v i d u á l n í c h o s o b n o s t í, š l o v O D A o k o n f l i k t d v o u k ř í d e l. D v ě r ů z n é v i z e e x i s t o v a l y i v K ř e s ť a n s k o d e m o k r a t i c k é s t r a n ě. N a s j e z d u k o n a n é m s e z v i d i t e l n i l a s k u p i n a k o l e m I v a n a P i l i p a, k t e r á ž á d a l a p r a k t i k o v á n í d y n a m i č t ě j š í a p r a g m a t i č t ě j š í p o l i t i k y, n e ž j a k o u i n i c i o v a l d o s a v a d n í p ř e d s e d a V á c l a v B e n d a. A č k o l i K D U - Č S L p ř e d e v š í m z p o č á t k u r o k u v y v i n u l a s n a h u s p o j e n í s K D S, b y l o 8. l i s t o p a d u t o h o r o k u r o z h o d n u t o o s p l y n u t í s t r a n y s O D S, k n ě m u ž f a k t i c k y d o š l o N e j z a j í m a v ě j š í m p r o c e s e m o v š e m p r o š l a K D U - Č S L. H n e d n a j e h o p o č á t k u o b d o b í, v č e r v n u 9 9 2, p ř i k r o č i l o v e d e n í s t r a n y S e n á t P Č R v t é d o b ě b y l s i c e o š e t ř e n Ú s t a v o u, a l e f a k t i c k y n e e x i s t o v a l. 2 T a t o u d á l o s t v š a k m ě l a z a j í m a v o u p ř e d e h r u : o d b ř e z n a p ř i p r a v o v a n á f ú z e O D S s K A N d o s t a l a v z h l e d e m k ú m y s l u K D S s p l y n o u t s O D S t r h l i n y. V K A N s e v y t v o ř i l y d v a t é m ě ř s t e j n ě s i l n é t á b o r y j e d e n b y l p r o v s t u p d o O D S, d r u h ý p r o t i. F ú z e s e n a k o n e c n e u s k u t e č n i l a. 66

68 k ř e š e n í r e z i d u á l n í c h s p o r ů. D ů v o d e m b y l a t a k t i k a, k t e r o u l i d o v c ů m p r o n á s l e d u j í c í o b d o b í u r č i l J o s e f L u x. T a s p o č í v a l a v t r p ě l i v é m b u d o v á n í i m a g e s t r a n y, k t e r á m á k o n s t r u k t i v n í a n e k o n f l i k t n í p ř í s t u p k p r o b l é m ů m a k t e r á o p r o t i o s t a t n í m s u b j e k t ů m n e t r p í v n i t ř n í m i s p o r y. V o k a m ž i k u, k d y O D A i O D S z a č a l y ř e š i t s v é i n t e r n í p o t í ž e a k d y z e s l á b l a j e j i c h s c h o p n o s t v ě n o v a t s e o s t a t n í m p r o b l é m ů m v t é t o d o b ě l z e z a z n a m e n a t p o č í n a j í c í p r u d k ý v z e s t u p p r e f e r e n c í s o c i á l n í d e m o k r a c i e - s e t a k t i k a p ř e d s e d y z a č a l a v y p l á c e t. N a b r n ě n s k é m s j e z d u s t r a n y v e d n e c h J o s e f L u x v e s v é m v y s t o u p e n í z d ů r a z n i l v ý z n a m d o s u d n e p ř í l i š a k c e n t o v a n é h o k o n c e p t u s o c i á l n ě t r ž n í h o h o s p o d á ř s t v í a p ř e d s t a v i l s v o u s t r a n u j a k o k l i d n o u s í l u. 2 Z a h á j i l t a k p o s u n s t r a n y d o p o l i t i c k é h o s t ř e d u, k t e r ý z c e l a s e r e á l n ě n a p l n i l p o p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h v r o c e a k t e r ý m z a p o č a l o p o s t u p n é p o s i l o v á n í k o a l i č n í h o p o t e n c i á l u K D U - Č S L. D o s y s t é m u p o l i t i c k ý c h s t r a n v t o m t o o b d o b í r o v n ě ž z a s á h l a n o v ě z f o r m o v a n á D e m o k r a t i c k é u n i e, j e ž b y l a o f i c i á l n ě z a r e g i s t r o v á n a 7. b ř e z n a a m ě l a s e h r á t v ý r a z n ě j š í r o l i a ž v o b d o b í c h n á s l e d u j í c í c h. S t r a n a v e d e n á A l e n o u H r o m á d k o v o u s e z a s a z o v a l a k p r e z e n t a c i a n t i k o m u n i s t i c k é p o l i t i k y n a p r a v o o d s t r a n v l á d n í k o a l i c e. V p r e f e r e n c í c h v š a k n e p ř e k r a č o v a l a h r a n i c i 3 %. K r á t c e p o v o l b á c h v r o c e n a s t a l y p r o b l é m y v L S U, a z k o m p l i k o v a l y t a k d ě n í v p r o s t o r u s t ř e d u. V z r o s t l o n a p ě t í m e z i Č S S ( p ř e d e v š í m j e j í p r a v o u č á s t í s e s k u p e n o u k o l e m g e n e r á l n í h o t a j e m n í k a P a v l a H i r š e a J i ř í h o V y v a d i l a ) a Z S. Š t ě p e n í L S U t a k z p ů s o b i l y j e h o n e o d v r a t n ý z á n i k v p o d o b ě a m b i c i ó z n í h o h n u t í p o s t u p n ě s e t r a n s f o r m u j í c í h o v e s t r a n u. J e h o v ý s l e d k e m b y l o v y l o u č e n í R i c h a r d a S a c h e r a, k t e r ý s p o l u s b ý v a l ý m p ř e d s e d o u J o s e f e m B a r t o n č í k e m n á s l e d n ě v s t o u p i l d o n o v ě z a l o ž e n é, l e č n e v ý z n a m n é K ř e s ť a n s k o - s o c i á l n í u n i e. 2 P o z d ě j š í h e s l o p r o v o l b y v l e t e c h i

69 P o d o b n ě v H S D - S M S s í l i l a p r o z m ě n u k r i t i k a č i n n o s t i j e h o p ř e d s e d y J a n a K r y č e r a. M o r a v s k é h n u t í k l e s l o n a m a r g i n á l n í p o z i c i a h l e d a l o z p ů s o b, j a k p ř e m ě n o u v e s t a n d a r d n í s t ř e d o v o u s t r a n u a p o s l é z e i n t e g r a c í s j i n ý m i s u b j e k t y p o s í l i t s v é p o s t a v e n í. O b ě t y t o v ý v o j o v é l i n i e s e n a k o n e c s p o j i l y v j e d n u, k d y ž Č M S S, L S U a Z S n e j d ř í v e v p r o s i n c i v y t v o ř i l y k o a l i c i Č e s k o m o r a v s k á u n i e s t ř e d u, j e ž s e n a k o n e c 3. ú n o r a p ř e m ě n i l a v e s t e j n o j m e n n o u s t r a n u. J i n ý s m ě r v ý v o j e n a b r a l a Č S S, t r a n s f o r m o v a n á v L i b e r á l n í s t r a n u n á r o d n ě s o c i á l n í, k t e r á s e o r i e n t o v a l a n a s p o l u p r á c i s v l á d n í k o a l i c í. O d p o č á t k u r o k u p a k i n t e n z í v n ě j e d n a l a o n a v á z á n í u ž š í c h s t y k ů s e S v o b o d n ý m i d e m o k r a t y ( t r a n s f o r m o v a n é O H ), k t e r á 3. p r o s i n c e v y v r c h o l i l a v z n i k e m j e d n o t n é h o s u b j e k t u s n á z v e m S v o b o d n í d e m o k r a t é L i b e r á l n í s t r a n a n á r o d n ě s o c i á l n í. V e š k e r ý p o p s a n ý v ý v o j m e z i s u b j e k t y s t ř e d u - p ř e m ě n a Č S S v L S N S a r o z p a d L S U, p r o m ě n a m o r a v s k é h o h n u t í a j e h o n á s l e d n é p r o p o j e n í s b ý v a l ý m i s u b j e k t y L S U a p ř e m ě n a O H v S D a j e h o p o z d ě j š í f ú z e s L S N S - v š a k z ú č a s t n ě n ý m s u b j e k t ů m n e p ř i n e s l n a p r o s t o ž á d n ý p r o s p ě c h. P ř e d v o l b a m i d o P S P Č R v r o c e r e á l n á s í l a j e d n o t l i v ý c h u s k u p e n í a n i v n e j m e n š í m n e o d p o v í d a l a p ř í p a d n é m u p a r l a m e n t n í m u z a s t o u p e n í. P r o s t o r s t ř e d u b y l v o t á z c e e x i s t e n c e p o d s t a t n ý c h s u b j e k t ů v t é d o b ě p r á z d n ý. T u t é ž o p t i k u m ů ž e m e p o u ž í t i v p ř í p a d ě m o r a v i s t i c k ý c h s u b j e k t ů, k t e r é p r o š l y ř a d o u k o m p l i k o v a n ý c h s p o r ů, a r o v n ě ž p r o o b č a n a c h a o t i c k ý m p o z m ě ň o v á n í m n á z v ů. V r o c e t a k b e z v a l n é h o ú s p ě c h u v e v o l b á c h k a n d i d o v a l y Č e s k o m o r a v s k á u n i e s t ř e d u, M o r a v s k á n á r o d n í s t r a n a H n u t í s l e z s k o m o r a v s k é h o s j e d n o c e n í a H n u t í s a m o s p r á v n é M o r a v y a S l e z s k a M o r a v s k é n á r o d n í s j e d n o c e n í. 5. l e d n a s e p ř e t r a n s f o r m o v a l o v Č e s k o m o r a v s k o u s t r a n u s t ř e d u. 68

70 O p r o t i t o m u n a l e v i c i, r e s p e k t i v e v Č S S D, d o š l o k v ý r a z n é m u p o s i l o v á n í. S t e j n ě j a k o u s u b j e k t ů s t ř e d u i v s o c i á l n í d e m o k r a c i i v t o m t o o b d o b í e x i s t o v a l y r o z l i č n é z á j m o v é s k u p i n y. P o s t u p n ě v y k r y s t a l i z o v a l y d v a n e f o r m á l n í p r o u d y : P r v n í, s l o ž e n ý z e s t a r ý c h s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů, k t e ř í s t r a n u p o l i s t o p a d u o b n o v o v a l i, s o u s t ř e d ě n ý k o l e m p ř e d s e d y J i ř í h o H o r á k a, a d r u h ý, k j e h o ž p ř e d s t a v i t e l ů m s e ř a d i l i i M i l o š Z e m a n a P a v e l D o s t á l s p o l u s v ě t š i n o u b ý v a l ý c h č l e n ů O F. T y t o s k u p i n y v š a k n e b y l y d ů s l e d n ě k o h e r e n t n í. V d o b ě p ř e d X X V I. s j e z d e m s t r a n y ( ), n a n ě m ž d o š l o i k p ř e j m e n o v á n í s t r a n y n a Č e s k o u s t r a n u s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k o u, j i ž l z e v y s l e d o v a t p r o u d y t ř i : r a k o v n i c k ý, b l í z k ý v l á d n í k o a l i c i ( n a p ř. J i ř í P a r o u b e k ), c e n t r i s t i c k ý, k n ě m u ž p a t ř i l i n a p ř í k l a d I v a n F i š e r a, P e t r a B u z k o v á, P a v e l N o v á k a P a v e l D o s t á l, a r a d i k á l n í, k t e r ý v e v z t a h u k v l á d ě p r o s a z o v a l k o n f r o n t a č n í l i n i i a v j e h o ž č e l e s t á l M i l o š Z e m a n, k t e r ý p ř i a b s e n c i k a n d i d a t u r y J i ř í h o H o r á k a z v í t ě z i l p ř i v o l b ě p ř e d s e d y s t r a n y, č í m ž v e s t r a n ě n a s t a l v ý z n a m n ý z l o m. N o v ý p ř e d s e d a n a v á z a l n a n ě k t e r é k l e v i c i s m ě ř u j í c í t r e n d y, j a k é b y l o m o ž n é v Č S S D z a c h y t i t j i ž z a j e h o p ř e d c h ů d c e, a z a č a l p r o s a z o v a t p o p u l i s t i c k o u p o l i t i k u k l a s i c k é c a t c h - a l l p a r t y, k t e r á s i k l a d l a d v a p r i m á r n í c í l e : z v ý š i t p r o c e n t o v o l e b n í c h p r e f e r e n c í a p o t l a č i t k o n k u r e n c i n a l e v é m k ř í d l e p o l i t i c k é h o s p e k t r a. V p r a x i m ě l a s n a h a p o d o b u a b s o r p c e j e d n o t l i v c ů z d r o b n ý c h l e v o - s t ř e d o v ý c h s u b j e k t ů a p ř e b í r á n í j e j i c h v o l i č ů. S o c i á l n í d e m o k r a c i i p ř i v z e s t u p u n a p o m o h l y n a v í c i r o z k l a d n é t r e n d y n a k r a j n í l e v i c i. D í k y p o s í l e n í k o n z e r v a t i v n í h o k ř í d l a K o m u n i s t i c k é s t r a n y Č e c h a M o r a v y, k t e r é n a s j e z d u v č e r v n u d o s á h l o v í t ě z s t v í, k d y ž b y l p ř e d s e d o u n a m í s t o p r o r e f o r m n í h o J i ř í h o S v o b o d y z v o l e n M i r o s l a v G r e b e n í č e k, d o š l o k p o s t u p n é m u o d š t ě p o v á n í r e f o r m i s t ů, k t e ř í z a l o ž i l i d v ě n o v é N a p ř í k l a d p r o u d M. Z e m a n a p r o s a z o v a l s p o l u p r á c i s L e v ý m b l o k e m n e j e n v r o z p o r u s p ř e d s t a v a m i p ř e d s e d y H o r á k a, a l e i P a v l a D o s t á l a. 69

71 s t r a n y ( S t r a n u d e m o k r a t i c k é l e v i c e a L e v ý b l o k ), n a j e j i c h ž č l e n y ( h l a v n ě u S D L ) a v o l i č e s e v z á p ě t í z a m ě ř i l a Č S S D. V p r o s t o r u m e z i Č S S D a K S Č M s e t a k u t v o ř i l y d v a d r o b n é s u b j e k t y, č í m ž s e K S Č M p o s u n u l o t é m ě ř n a ú p l n ý o k r a j l e v é h o s p e k t r a. P r o K S Č M s a m o t n o u o d c h o d č á s t i n e s p o k o j e n ý c h č l e n ů ž á d n o u z m ě n u n e z n a m e n a l, u k á z a l o s e t o t i ž, ž e v o l i č i K S Č M j s o u s n o v ý m v e d e n í m s p o k o j e n i. L B a S D L s e n a j e d n é s t r a n ě p o k o u š e l y n a b í d n o u t r e f o r m n í a l t e r n a t i v u k e K S Č M, n a s t r a n ě d r u h é v e s t r a n ě v y k r y s t a l i z o v a l o i o s t ř e s t a l i n i s t i c k é k ř í d l o p o d v e d e n í m b ý v a l é h o p r o m i n e n t a m i n u l é h o r e ž i m u M i r o s l a v a Š t ě p á n a. T e n b y l z K S Č M n a I I I. s j e z d u v y l o u č e n, a b y v z á p ě t í z a l o ž i l n e j p r v e L i d o v o u u n i i n á r o d n í a s o c i á l n í z á c h r a n y a p o t é S t r a n u č e s k o s l o v e n s k ý c h k o m u n i s t ů, j e j í ž t z v. o b n o v o v a c í s j e z d p r o b ě h l 2 2. d u b n a V e d e n í K S Č M s p o l u p r á c i s S Č K o d m í t l o, j e j í v l i v t a k z ů s t a l m i n i m á l n í. Č S S D t e d y e x p a n d o v a l a s m ě r e m d o s t ř e d u ( v d o b ě s j e z d u K S Č M b y l a o ž i v e n a m y š l e n k a R e a l i s t i c k é h o b l o k u, d o n ě h o ž s e z a p o j i l y t a k é L S U a K S U ) z a p o m a l é h o, a l e p ř í s l o v e č n ě j i s t é h o p ř e s u n u n ě k t e r ý c h o s o b n o s t í O H ( a l i a s S D ) m e z i č l e n y Č S S D. V p r v n í m p o l o l e t í r o k u t a k t i k a M i l o š e Z e m a n a z a v y d a t n é p o m o c i p o t í ž í o b č a n s k ý c h s t r a n v l á d n í k o a l i c e v e d l a k e s t r m é m u n á r ů s t u v o l e b n í c h p r e f e r e n c í Č S S D, k t e r é p ř e s á h l y h r a n i c i 2 0 %, č í m s e p r a k t i c k y t é m ě ř z d v o j n á s o b i l y. K r á t c e p ř e d t í m, v l i s t o p a d u 9 9 4, u č i n i l a Č S S D ú s t y V á c l a v a G r u l i c h a v ů č i K D U - Č S L p r v n í a d r e s n o u n a b í d k u n a s p o l u p r á c i p ř i p r a k t i c k é m r o z v o j i i d e j e s o c i á l n ě t r ž n í h o h o s p o d á ř s t v í. V k o n e č n é f á z i p a k Č S S D z c e l a z a p l n i l a u v o l n ě n ý l e v o - s t ř e d o v ý p r o s t o r m e z i K S Č M a K D U - Č S L, c o ž b y l o p o s t a v e n í, j a k é s i i p ř e s o b č a s n é p r o j e v y n e s o u h l a s u i n d i v i d u á l n í c h č l e n ů v y b u d o v a l M i l o š Z e m a n u v n i t ř s t r a n y s a m o t n é. ( Z o s t a t n í c h s u b j e k t ů l e v i c e s i a s p o ň t e o r e t i c k y p o t e n c i á l d á l e o v l i v ň o v a t d ě n í v e s t r a n i c k é m s p e k t r u Č e s k é r e p u b l i k y j i s t ý č a s z a c h o v á v a l L B, a l e n a k o n e c v e v o l b á c h d o P S P Č R n e u s p ě l a n i o n. ) 70

72 K r a j n ě p r a v i c o v é S d r u ž e n í p r o r e p u b l i k u R e p u b l i k á n s k á s t r a n a Č e s k o s l o v e n s k a b y l o p o r e l a t i v n í m ú s p ě c h u z m í t á n o v n i t ř n í m i s p o r y. N a I I. s j e z d u s t r a n y, k o n a n é m , s k u p i n a p o s l a n c ů s t r a n y v y s t o u p i l a p r o t i v e d e n í M i r o s l a v a S l á d k a, a č k o l i n ě k t e ř í d e l e g á t i n e b y l i a n i v p u š t ě n i n a j e d n á n í. Z a s t á n c i s l á d k o v s k é h o k ř í d l a n a s i t u a c i p o h l í ž e l i j a k o n a p o k u s r o z l o ž i t s t r a n u z e v n i t ř. P o o p ě t o v n é m a s u v e r é n n í m v í t ě z s t v í M i r o s l a v a S l á d k a o p u s t i l a S P R - R S Č v ě t š i n a p o s l a n c ů. P o r e l a t i v n í m v o l e b n í m ú s p ě c h u v e v o l b á c h r o k u ( 3, 7 7 % ) s e v r o c e t r a n s f o r m o v a l o H D Ž J v p o l i t i c k o u s t r a n u s n á z v e m D ů c h o d c i z a ž i v o t n í j i s t o t y. K v ů l i s a m o s t a t n é k a n d i d a t u ř e j e p ř e d p a r l a m e n t n í m i v o l b a m i v r o c e p ř e d s e d a Č S S D M i l o š Z e m a n v r á m c i s v é n o v é t a k t i k y o b v i n i l z t ř í š t ě n í o p o z i č n í c h s i l. V o b d o b í l e t t e d y d o š l o k o n e č n ě k i n t e g r a c i s t ř e d u, n i c m é n ě n o v é p ř e s u n y a p r o m ě n y n á z v ů j e d n o t l i v ý m s u b j e k t ů m a n i k o a l i c í m n e p r o s p ě l y. P ř e d v o l b a m i d o P S P Č R v r o c e u ž o e t a b l o v á n í j a s n ě v y m e z e n ý c h s t r a n s t ř e d u n e b y l o m o ž n é h o v o ř i t. S t ř e d o v é p o z i c e n a p r o t i t o m u č i s t ě f a k t i c k y z a u j a l a s n o v ě p o j a t o u s o c i á l n ě - t r ž n í p o l i t i c k o u K D U - Č S L. Z a č a l a s e m ě n i t r o v n ě ž v n ě j š í p o d o b a s u b j e k t ů č e s k é s t r a n i c k é s c é n y. U p a d a j í s u b j e k t y z a l o ž e n é n a s t a v o v s k é m, n á r o d n o s t n í m n e b o j i n é m ú z c e z a m ě ř e n é m p r i n c i p u a p r o s a z u j í s e s t r a n y, k t e r é s e o b r a c e j í c e l é m u s p e k t r u č e s k é h o v o l i č s t v a. T a k s e O D S, a l e s t á l e v í c e t a k é Č S S D z a č a l a p ř i b l i ž o v a t k s u b j e k t u t y p u c a t c h - a l l, z í s k á v a t c h a r a k t e r m a s o v é s t r a n y a p o s t u p n ě z a p l ň o v a t p o m y s l n ý p r o s t o r, n a j e d n é s t r a n ě o h r a n i č e n ý K S Č M a n a d r u h é z m í n ě n o u z m e n š u j í c í s e s f é r o u s t ř e d u. O b ě d v ě o p u s t i l y z a m ě ř e n í n a u ž š í a v y h r a n ě n ě j š í s k u p i n y p r o b l é m ů i v o l i č ů z p o č á t e č n í h o M e d i á l n í p o z o r n o s t s i r e p u b l i k á n i z í s k a l i p ř e d e v š í m n ě k o l i k a a f é r a m i : m j. s p r o b l e m a t i c k o u d e m o n s t r a c í k v ý r o č í 2 8. ř í j n u č i š í ř e n í m l e t á k ů s ú d a j n o u d o h o d u n ě m e c k é v l á d y a s u d e t o n ě m e c k é h o l a n d s m a n š a f t u v r o c e

73 o b d o b í. Z č e s k é s t r a n i c k é s c é n y z c e l a l o g i c k y t é m ě ř ú p l n ě v y m i z e l a d ř í v e o b l í b e n á f o r m a p o l i t i c k é h o h n u t í. S í l í c í d i s h a r m o n i c k é t r e n d y v e v l á d n í k o a l i c i o s l a b o v a l y j e j í a k c e s c h o p n o s t a z d l o u h o d o b ě j š í h o h l e d i s k a n a p o m o h l y z m ě n á m v p o s t a v e n í n ě k t e r ý c h s t r a n ( h l a v n ě O D S a K D U - Č S L ), v e s r o v n á n í s v ý š e z m í n ě n ý m i, n i k o l i v š a k v z á s a d n í m v ý z n a m u. Výsledky voleb do PS PČR, % ,62 26,44 0,33 8,08 8,0 6,36 ODS ČSSD KSČM KDU-ČSL SPR-RSČ ODA 72

74 K A P I T O L A O S M Á K r i z e a p ř í l e ž i t o s t ( k v ě t e n / č e r v e n č e r v e n ) I. O b d o b í p o k l i d u V o l b y d o p o s l a n e c k é s n ě m o v n y, k o n a n é v e d n e c h 3. k v ě t n a. č e r v n a 9 9 6, p o t v r d i l y v ý š e n a s t í n ě n ý t r e n d v e t a b l o v á n í j e d n o t l i v ý c h s t r a n i c k o - p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů. P o č e t s t r a n z a s t o u p e n ý c h v P a r l a m e n t u b y l v ý z n a m n o u m ě r o u r e d u k o v á n, č í m ž s e z p r ů h l e d n i l v z t a h m e z i f a k t i c k o u r e l e v a n t n o s t í s u b j e k t u a j e h o r e á l n ý m p o d í l e m n a z á k o n o d á r n é m o c i. N a v í c p ě t i p r o c e n t n í k l a u s u l e p r o v s t u p d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y p o p r v é z n a m e n a l a u t l u m e n í p ů s o b n o s t i m a r g i n á l n í s u b j e k t ů a o s l a b e n í j e j i c h v l i v u v p r ů b ě h u n a d c h á z e j í c í h o v o l e b n í h o o b d o b í. K t é t o s k u t e č n o s t i p ř i b y l i f a k t, ž e v ě t š i n a m e n š í c h s t r a n č e l i l a d l o u h o d o b ě k l e s a j í c í m v o l e b n í m p r e f e r e n c í m s č e s t n o u v ý j i m k o u s t r a n y D ů c h o d c i z a ž i v o t n í j i s t o t y, k t e r á d o s á h l a s t a b i l n í c h v ý s l e d k ů k o l í s a j í c í c h k o l e m h r a n i c e t ř í p r o c e n t. N a d o p a k o v a n ý m ú s p ě c h e m ú z k o p r o f i l o v é h o h n u t í s e n a p ř. P e t r F i a l a p o z a s t a v u j e a p o v a ž u j e h o z a z v l á š t n í j e v č e s k é p o l i t i c k é s c é n y. 2 P r a v d o u a l e j e, ž e s i j i ž z a p ř e d s e d n i c t v í E d u a r d a K r e m l i č k y d o k á z a l o h n u t í, r e s p. s t r a n a, z í s k a t v o l i č e i z ř a d b u d o u c í c h d ů c h o d c ů, t e d y o b č a n ů, k t e ř í h l e d a l i s o c i á l n í z a b e z p e č e n í d o b u d o u c n a. K o n c e m 9 0. l e t s e p a k s t r a n a r o z h o d l a z a h r n o u t d o s v é h o p r o g r a m u i m l a d š í v o l i č e, c o ž s e p r o j e v i l o v z m ě n ě n á z v u u s k u p e n í S t r a n a z a ž i v o t n í j i s t o t y. N e ú s p ě c h y v e v o l b á c h r o k u v š a k s t r a n u V p ř í š t í c h o b d o b í c h p o d o b n ý r o z p o r m ů ž e m e v y s l e d o v a t u s u b j e k t ů t y p u Č t y ř k o a l i c e a p o d. 2 S r o v. F I A L A, P E T R A K O L E K T I V. P o l i t i c k é s t r a n y v e s t ř e d n í a v ý c h o d n í E v r o p ě.. v y d á n í. B r n o : M a s a r y k o v a u n i v e r z i t a. M e z i n á r o d n í p o l i t o l o g i c k ý ú s t a v, , s

75 d o n u t i l y p ř e o r i e n t o v a t s e z p ě t n a s o c i á l n í s k u p i n y, j e j i c h ž z á j m y h á j i l a p r v e. P o d o b n ě ú s p ě š n ě s i v e d l a i D e m o k r a t i c k á u n i e. 2 K a n d i d á t D E U s e n i c m é n ě d o k á z a l p r o s a d i t v j e d n o m o b v o d ě v s e n á t n í c h v o l b á c h v r o c e E x i s t e n c e p o u h ý c h š e s t i r e l e v a n t n í c h s t r a n s u r č i t ý m z p ů s o b e m v y h r a n ě n ý m i r o l e m i v d i m e n z i S n ě m o v n y o m e z o v a l a p r o s t o r k m a n é v r o v á n í. V a r i a b i l i t a m o ž n o s t í s t r a t e g i c k é h o p o s t u p u b y l a v p ř e d c h o z í m v o l e b n í m o b d o b í z n a č n á, n y n í a l e v ý r a z n ě p o k l e s l a. S y s t é m j a k o c e l e k s e o c i t l v s i t u a c i, k d y p r o b í h a j í c í p o s u n y n a b ý v a l y p o u z e ú č e l o v é h o c h a r a k t e r u. P o s t u p n ý p o s u n K D U - Č S L d o s t ř e d u s t r a n i c k o - p o l i t i c k é h o s p e k t r a b y l p o v o l b á c h l i d o v c i d e f i n i t i v n ě d o v r š e n. D í k y t o m u d o s á h l a r o v n o v á ž n é h o k o a l i č n í h o p o t e n c i á l u j a k v e v z t a h u k o b č a n s k ý m s t r a n á m, t a k v ů č i Č S S D a z m ě n i l a s e v s u b j e k t, k t e r ý n a č e s k é s t r a n i c k é s c é n ě d i s p o n o v a l n e j v ě t š í m k o a l i č n í m p o t e n c i á l e m. J e n t ě s n á v o l e b n í p r o h r a Č e s k é s t r a n y s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k é j í r e á l n ě p o t v r d i l a d o s u d j e n t e o r e t i c k é p o s t a v e n í i d e o v é a l t e r n a t i v y k O D S. A j a k u ž v í m e, s o c i á l n í d e m o k r a c i e n a v í c n á s l e d k e m v o l e b n í h o p r o p a d u s t r a n s t ř e d u a d a l š í c h s u b j e k t ů l e v i c e ( s v ý j i m k o u K S Č M, s a m o z ř e j m ě ) z í s k a l a p r a k t i c k y h e g e m o n n í p o s t a v e n í v p r o s t o r u m e z i k o m u n i s t i c k o u s t r a n o u a l i d o v c i. P o v o l e b n í v ý v o j š e s t i c e s t r a n v n o v ě u z p ů s o b e n é m s y s t é m u t é m ě ř j i ž e v r o p s k é h o s t a n d a r d u m ě l v o b d o b í p o h y b u n a n e j i s t é p ů d ě o č e k á v a n í p ř e d p r v n í m i v o l b a m i d o S e n á t u c h a r a k t e r j a k é h o s i S r o v. K O P E Č E K, L U B O M Í R. S t r a n a z a ž i v o t n í j i s t o t y. M A L Í Ř, J I Ř Í A K O L E K T I V. P o l i t i c k é s t r a n y : v ý v o j p o l i t i c k ý c h s t r a n a h n u t í v č e s k ý c h z e m í c h a Č e s k o s l o v e n s k u I I. d í l, O b d o b í v z d á n í. B r n o : D o p l n ě k, s T é a l e n a r o z d í l o d D Ž J j í j e j í v ý s l e d k y n e z a j i s t i l y z i s k f i n a n č n í h o p ř í s p ě v k u. 74

76 m l a d i s t v é h o z k o u š e n í a h l e d á n í m e z n í h r a n i c. S e n á t n í v o l b y p r o b ě h l y v e d n e c h a l i s t o p a d u 9 9 6, p ř i n e s l y v š a k v ý s l e d k y, k t e r é ( i v z h l e d e m k c h a r a k t e r u a f u n k c i S e n á t u ) n e m ě l y v ý z n a m n ě j š í v l i v n a p o d o b u s t r a n i c k é h o s y s t é m u u t v o ř e n o u p o v o l b á c h d o P S P Č R. J a k o k r i t i c k ý a z á s a d n í s e p r o j e v i l a ž r o k 9 9 7, j e l i k o ž v ý r a z n ý m z p ů s o b e m o v l i v n i l p o s t a v e n í a v l i v v ě t š i n y p o l i t i c k ý c h s t r a n. V p r v n í p ů l i r o k u b y l o m o ž n é s l e d o v a t p ř e s u n y s i l v p o d o b ě z j i š ť o v a n ý c h p r e f e r e n c í, k t e r é h r á l y d o k a r e t s p í š e Č S S D n e ž O D S s t r a n y s i t a k p o č á t k e m j a r a v y m ě n i l y m í s t a n a ž e b ř í č k u v o l i č s k é h o z á j m u. 2 M n o h e m d ů l e ž i t ě j š í v ý v o j v š a k p ř i n e s l p o d z i m t é h o ž r o k u a v l á d n í k r i z e. I I. S a r a j e v s k ý a t e n t á t O d r o k u p r o v á z e l O D S v l e k l ý f i n a n č n í s k a n d á l : n a v ý r o č n í f i n a n č n í z p r á v ě s t r a n y s e o b j e v i l a j m é n a d v o u e x o t i c k ý c h s p o n z o r ů L a j o s e B á c s e z M a ď a r s k a a R á d ž í v a M. S i n h y z o s t r o v a M a u r i c i u s k t e ř í d o s t r a n i c k é h o r o z p o č t u v ě n o v a l i c e l k e m 7, 5 m i l i o n u K č. 3 M é d i a s e p o d e z ř e l é h o f i n a n c o v á n í c h y t i l a T y p i c k ý m p ř í k l a d e m m ů ž e č e r v e n c o v á ú v a h a p r e m i é r a V á c l a v a K l a u s e o p e r s p e k t i v n í m s l u č o v á n í s u b j e k t ů p r a v i c e n e b o s í l í c í ú t o k y M i l o š e Z e m a n a p r o t i p o l i t i c e O D S č i p r o t i j e j í m k o n k r é t n í m č l e n ů m. 2 Z t r á t a O D S s e p o s t u p n ě v y š p l h a l a n a 6-9 %. 3 P o s t u p n ě s e u k á z a l o, ž e e x i s t e n c e d á r c e S i n h y j e o b t í ž n ě d o k a z a t e l n á a L. B á c s j e d o k o n c e m r t v o u o s o b o u. J a k o s k u t e č n ý m e c e n á š s t r a n y s e o b j e v i l b ý v a l ý t e n i s t a M i l a n Š r e j b r, j e n ž b y l d á v á n d o s o u v i s l o s t í s n e p r ů h l e d n o u p r i v a t i z a c í T ř i n e c k ý c h ž e l e z á r e n. V i n a z a n e s r o v n a l o s t i v e f i n a n č n í d o k u m e n t a c i b y l a n á s l e d n ě s v a l e n a n a m í s t o p ř e d s e d u O D S L i b o r a N o v á k a, k t e r ý s e p o d l e n ě k t e r ý c h z d r o j ů s t a l o b ě t n í m b e r á n k e m c e l é h o s k a n d á l u. P o d r o b n ě j i v i z Č E R M Á K, M I L O Š S O T O N A, J A N. K l a u s j e m r t e v, a ť ž i j e K l a u s.. v z d á n í. P r a h a : D u e l, 9 9 7, s

77 a s k a n d á l t a k v y ú s t i l v e v n i t r o s t r a n i c k o u k r i z i, j e ž s e l o g i c k y z m ě n i l a i v k r i z i v l á d n í l i s t o p a d u s e V á c l a v K l a u s v y j a d ř u j e, ž e j e o c h o t e n o d s t o u p i t z f u n k c e p ř e d s e d y O D S. P o s l é z e o d l é t á n a p l á n o v a n o u k o n f e r e n c i s t á t ů s t ř e d n í a v ý c h o d n í E v r o p y d o S a r a j e v a. V p o d v e č e r s t e j n é h o d n e j e j b ý v a l í s p o j e n c i I v a n P i l i p a J a n R u m l v y z ý v a j í k o d c h o d u z p o z i c e p ř e d s e d y s t r a n y. T ý ž d e n s e v e d e n í K D U - Č S L r o z h o d l o o p u s t i t v l á d n í k o a l i c i. V l á d u k d e m i s i v y z v a l i i o d b o r á ř i ; z a R u m l a s P i l i p e m s e p o s t a v i l i t e h d e j š í p r e z i d e n t Č R V á c l a v H a v e l l i s t o p a d u p o d a l a K l a u s o v a v l á d a d e m i s i. N á s l e d n ě 2. l e d n a p r e z i d e n t r e p u b l i k y j m e n o v a l ú ř e d n i c k o u v l á d u J o s e f a T o š o v s k é h o, v n í ž s e o b j e v i l i z á s t u p c i O D A, K D U - Č S L a n o v ě v z n i k l é U n i e s v o b o d y. K r i z e n a p o l i s t r a n i c k é h o s y s t é m u s e z ř e t e l n ě p r o j e v i l a v p r v é ř a d ě r o z p a d e m O D S ( n i k o l i v š a k j e j í m z á n i k e m! ), k n ě m u ž d o š l o d í k y p o k l e s u p o l i t i c k ý c h i m r a v n í c h p r e f e r e n c í j e d n o t l i v ý c h ř a d o v ý c h i p ř e d n í c h č l e n ů s t r a n y, n á s l e d o v a n ý o s l a b e n í m p o s t a v e n í O D S m e z i v o l i č i 2, n a d r u h o u s t r a n u u v n i t ř s t r a n y p r o b ě h l j i s t ý d r u h o č i s t y a s e m k n u t í l o a j á l n í c h č l e n ů k o l e m d o m i n a n t n í o s o b y V á c l a v a K l a u s e. D a l š í m n á s l e d k e m č i s p í š e d ů s l e d k e m p o d z i m n í k r i z e s e u k á z a l b ý t v z n i k U n i e s v o b o d y, n o v é h o p o l i t i c k é h o s u b j e k t u n a č e s k é m s t r a n i c k é m k o l b i š t i, v y t v o ř e n é j e d n a k z b ý v a l ý c h č l e n ů O D S, j e d n a k z l i d í, k t e ř í d o s u d s t á l i p ř e v á ž n ě m i m o p o l i t i k u. P ř í p r a v n ý v ý b o r U S z a s e d l , s t r a n a b y l a u s t a n o v e n a a j e j í m p ř e d s e d o u s e s t a l J a n R u m l. P r o g r a m o v á p r o f i l a c e U S z ů s t a l a z p o č á t k u n e j e d n o z n a č n á - j i ž t e h d y j i v š a k b y l o m o ž n o o z n a č i t z a l i b e r á l n ě - k o n z e r v a t i v n í s u b j e k t, k t e r ý s e s n a ž í P o k u d b y c h o m p o h l í ž e l i n a s i t u a c i p r i z m a t e m P r v n í r e p u b l i k y, m o h l i b y c h o m s i p o v š i m n o u t v y t v o ř e n í j a k é s i n o v o d o b é s k u p i n y H r a d u, j e ž v p r o z a t í m n í v l á d ě z í s k a l a v ý z n a m n é p o z i c e. 2 P o d l e ú d a j ů I V V M z b ř e z n a a d u b n a j e j í p r e f e r e n c e p o k l e s l y a ž n a ú r o v e ň k o l e m 0 % ; p o z d ě j i o v š e m o p ě t o v n ě s t o u p l y n a h l a d i n u 2-5 %. 76

78 z a p ů s o b i t n a v o l i č e a p e l e m n a p o s í l e n í r o l e m o r á l k y v e s p o l e č n o s t i a d ů r a z e m n a v y š š í h o d n o t y. M o ž n á i d í k y t o m u s i U S j i ž k r á t c e p o s v é m u s t a v e n í z í s k a l a r e l a t i v n ě v y s o k o u v o l i č s k o u p o d p o r u. 2 U s t a v e n í U n i e s v o b o d y n a h l o d a l o p o m ě r n ě s t a b i l n í p o s t a v e n í K D U - Č S L, k t e r á d o s u d n ě k t e r ý m v o l i č ů m p r a v i c e n a b í z e l a n á h r a d n í a l t e r n a t i v u, k n í ž s e u c h y l o v a l i v p ř í p a d ě n e o c h o t y v o l i t k t e r o u k o l i z o b č a n s k ý c h s t r a n. N y n í a l e m u s e l a č e l i t k o n k u r e n c i v p o d o b ě p r á v ě n o v ě v z n i k l é U S, v d ů s l e d k u č e h o ž j i z ř e t e l n ě p o k l e s l y v o l i č s k é p r e f e r e n c e z ú r o v n ě 0-2 % n a h r a n i c i k o l e m s e d m i a ž o s m i p r o c e n t. 3 P o k l e s n i c m é n ě n e m ě l n a k o a l i č n í p o t e n c i á l l i d o v c ů z á s a d n í v l i v, p ř e d s t a v o v a l v š a k n a d r u h o u s t r a n u n e k l a m n ý s i g n á l, ž e p o s t a v e n í s t r a n y c o b y j a z ý č k u n a v a h á c h m ů ž e b ý t o h r o ž e n o. A f é r a, k t e r á r o z l o ž i l a O D S o v l i v n i l a i O b č a n s k o u d e m o k r a t i c k o u a l i a n c i. O d j a r a b y l a z m í t á n a v n i t ř n í m i p r o b l é m y a s t ř e t e m d v o u s k u p i n, k t e r é u ž n e u k l i d ň o v a l p ř e d s e d a J a n K a l v o d a 4 a k t e r é n e z a ž e h n a l a n i n o v ě z v o l e n ý p ř e d s e d a s t r a n y J i ř í S k a l i c k ý. D o č a s n é z k l i d n ě n í s k o n č i l o p o t é, c o S k a l i c k ý m i n i c i o v a n á k o n t r o l a s t r a n i c k é h o h o s p o d a ř e n í o d h a l i l a o b d o b n é p r o b l é m y, j e ž v e d l y k d e s t a b i l i z a c i O D S. N ě k t e ř í č l e n o v é p r a v é f r a k c e k o l e m p o s l a n c e I v a n a M a š k a z O D A o d e š l i a z a l o ž i l i n e v ý z n a m n o u S t r a n u k o n z e r v a t i v n í s m l o u v y. Z A l i a n c e p a k p o s t u p n ě o d e š l a i v ě t š i n a j e j í c h č e l n í c h N a p r o g r a m m ů ž e m e p o h l í ž e t i j a k o n a p o p u l i s t i c k o u s n a h u u r č i t ý c h b ý v a l ý c h č l e n ů O D S n e b ý t s p o j o v á n i s f i n a n č n í m i s k a n d á l y č i p ř í p a d n o u k o r u p c í. 2 P o d l e p r ů z k u m ů I V V M z b ř e z n a a d u b n a s e k n í h l á s i l o c c a 2-3 % v o l i č ů. 3 Z d e s e o v š e m m u s í m e p t á t, z d a š l o s k u t e č n ě o o d l i v v o l i č s t v a v d ů s l e d k u n o v é n a b í d k y n a t r h u p o l i t i c k é s o u t ě ž e č i j e n n e c h u ť o d e v z d a t s v ů j h l a s b ý v a l é m u k o a l i č n í m u p a r t n e r o v y k o m p r o m i t o v a n é v l á d n í O D S. 4 O f i c i á l n ě d o n u c e n ý o d s t o u p i t k v ů l i a f é ř e s e z n e u ž í v á n í m a k a d e m i c k é h o t i t u l u J U D r. 77

79 p ř e d s t a v i t e l ů a s t r a n a s a m o t n á s e d o s t a l a d o e x i s t e n č n í k r i z e. D r t i v o u r a n o u p r o O D A b y l i n á s t u p U n i e S v o b o d y, k t e r á A l i a n c i p ř e b í r a l a v o l i č e, s j e j i c h ž l o a j á l n o s t í O D A m ě l a v ž d y p o t í ž e. I p r o t o s e O D A n a j a ř e r o z h o d l a n e k a n d i d o v a t v p ř e d č a s n ý c h v o l b á c h d o P S P Č R a d o p o r u č i l a s v ý m p ř í z n i v c ů m, a b y s v ů j h l a s o d e v z d a l i i d e o v ě s p ř í z n ě n ý m s u b j e k t ů m - b u ď O D S, n e b o U S. P o t í ž e, s n i m i ž s e o b ě o b č a n s k é s t r a n y a v l a s t n ě c e l á p r a v i c e p o t ý k a l y, n i j a k - t a k t r o c h u n e č e k a n ě - n e p o s í l i l y p o s t a v e n í u m í r n ě n é l e v i c e, p ř e d e v š í m Č S S D. P ř e s t o ž e r o z p a d p r a v i c e b y m ě l j e j í p o z i c i t e o r e t i c k y p o s í l i t, k d r a m a t i c k é m u n á r ů s t u j e j í c h p ř í z n i v c ů n e d o š l o. N a d r u h o u s t r a n u v š a k n e z a z n a m e n a l a a n i v ý r a z n ý p o k l e s p r e f e r e n c í. O t á z k o u t o t i ž j e, j a k o u r e a k c i v y v o l a l a m e z i v o l i č i a f é r a B a m b e r g v z á s a d ě o b d o b n ý f i n a n č n í s k a n d á l j a k o n a p r a v i c i a n a k o l i k o v l i v n i l a j e j i c h p ř e d v o l e b n í r o z h o d o v á n í. 2 V ý s l e d k y v o l e b d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y P Č R, k o n a n ý c h v e d n e c h 9. a 2 0. č e r v n a s i c e j i s t é z m ě n y p ř i n e s l y, n i k o l i v š a k z e s y s t é m o v é h o h l e d i s k a. B i p o l á r n o s t s y s t é m u z ů s t a l a z a c h o v á n a, d a n á z e j m. v ý r a z n ý m p o s t a v e n í m O D S n a p r a v i c i a Č S S D n a l e v i c i, K S Č M s i p o d r ž e l a i m a g e k r a j n í l e v i c e a K D U - Č S L o b h á j i l a s v o u p o z i c i v e s t ř e d u s y s t é m u. D o p a d v o l e b n í h o n e ú s p ě c h u k r a j n í p r a v i c e, z a s t o u p e n é S P R - R S Č, č á s t e č n ě u m o ž n i l r o z š í ř i t m a n é v r o v a c í p r o s t o r s u b j e k t ů m, j e ž s e d o P S d o s t a l y, a t e o r e t i c k y u s n a d n i l u z a v í r á n í ž i v o t a s c h o p n ý c h k o a l i c. N e p ř í t o m n o s t O D A a n a o p a k z i s k S p o č í v a l a v o b v i n ě n í, ž e s e Č S S D p o k o u š e l a d o h o d n o u t s e s k u p i n o u p o d n i k a t e l ů n a p ř e n e c h á n í m í s t v e s t á t n í s p r á v ě v ý m ě n o u z a p o d p o r u s t r a n y. J e d n á n í s e m ě l a v r o c e u s k u t e č n i t v n ě m e c k é m B a m b e r k u. 2 P o l i t o l o g P e t r F i a l a s e d o m n í v á, ž e a f é r a n e m ě l a ž á d n ý z á s a d n í v ý z n a m. S r o v. F I A L A, P E T R M A R E Š, M I R O S L A V P Š E J A, P A V E L. S y s t é m p o l i t i c k ý c h s t r a n v l e t e c h M a r e k, P a v e l a k o l e k t i v : P ř e h l e d p o l i t i c k é h o s t r a n i c t v í n a ú z e m í c h č e s k ý c h z e m í a Č e s k o s l o v e n s k a v l e t e c h v y d á n í. R o s i c e u B r n a : G l o r i a, , s

80 p a r l a m e n t n í h o z a s t o u p e n í p r o U n i i s v o b o d y m ě l o v P o s l a n e c k é s n ě m o v n ě s p í š e p o d o b u j a k é h o s i i d e o v é h o s t ř í d á n í s t r á ž í. T A B U L K A V Ý S L E D K Ů P R V N Í C H V O L E B D O S E N Á T U P Č R, Název strany Počet mandáty v %. Občanská demokratická strana Česká strana sociálně demokratická KDU-ČSL Občanská demokratická aliance Komunistická strana Čech a Moravy Nezávislí kandidáti Unie svobody - Demokratická unie Demokratická unie.23 Výsledky voleb do PS PČR, % ,3 27,74,03 9 8,6 ČSSD ODS KSČM KDU-ČSL US 79

81 K A P I T O L A D E V Á T Á O b d o b í o p o z i č n í s m l o u v y ( l é t o j a r o ) I. D ů s l e d k y o p o z i č n í s m l o u v y V j e d n á n í o s e s t a v e n í v l á d y, k t e r ý m i b y l p o v ě ř e n p ř e d s e d a Č S S D M i l o š Z e m a n, s e d i s k u t o v a l o p ř e d e v š í m o k o a l i c i s o c i á l n í d e m o k r a c i e s K D U - Č S L a U S ( t a m ě l a v l á d u p ř í p a d n ě i t o l e r o v a t ). N a t u t o v a r i a n t u v š a k U n i e s v o b o d y o d m í t l a p ř i s t o u p i t. Z i d e o l o g i c k é h o h l e d i s k a p ř e d p o k l á d a n á j e d n á n í o k o a l i c i O b č a n s k é d e m o k r a t i c k é s t r a n y, K D U - Č S L a U S r e a l i z o v á n a n e b y l a a O D S p r o t o v z á j m u z a c h o v á n í p o l i t i c k é s t a b i l i t y s o u h l a s i l a s t o l e r a n c í m e n š i n o v é v l á d y s o c i á l n í c h d e m o k r a t ů, j e j í m ž p ř e d s e d o u s e s t a l M i l o š Z e m a n. O b ě s t r a n y u z a v ř e l y t z v. o p o z i č n í s m l o u v u, v n í ž s e d o h o d l y n a v z á j e m n é m p r o c e s n í m p o s t u p u p ř i z m ě n ě ú s t a v y ( v č e t n ě v o l e b n í h o s y s t é m u ) i n a p o k r a č o v á n í t o l e r a n c e v í t ě z n é s t r a n y v n á s l e d u j í c í c h v o l b á c h. S m l o u v a t a k p o t v r d i l a s i l n é p o s t a v e n í Č S S D a O D S n a č e s k é p o l i t i c k é s c é n ě, r o z č a r o v a l a v š a k m n o h é v o l i č e, k t e ř í v n í v i d ě l y j a k o u s i ú č e l o v o u k a r t e l o v o u d o h o d u. S o c i á l n í d e m o k r a c i e s i c e z í s k a l a v e v o l b á c h n e j v ě t š í p o č e t m a n d á t ů, c h y b ě l i j í o v š e m v h o d n í k o a l i č n í p a r t n e ř i, c o ž p r o b l e m a t i z o v a l o j e j í s n a h u o s e s t a v e n í v l á d y. U n i e s v o b o d y o d m í t l a k o a l i c i s Č S S D a K D U - Č S L, l i d o v c i z a s e o d m í t a l i e x i s t e n c i v l á d y Č S S D a K D U - Č S L z a p o d p o r y K S Č M. T o l e r a n c e s o c i á l n í d e m o k r a c i e o b č a n s k ý m i d e m o k r a t y o b ě m a s t r a n á m u m o ž n i l a v y h n o u t s e v o l i č s k y j e š t ě m é n ě p o p u l á r n í - v e l k é k o a l i c i, a l e p ř i t o m s e d o h o d n o u t n a m e c h a n i s m e c h, k t e r é b y p o s í l i l y j e j i c h v l i v a p o p ř í p a d ě b y u m o ž n i l y z a p ř e d p o k l a d u z m ě n y v o l e b n í h o s y s t é m u p o s í l e n í v í t ě z n é s t r a n y v p ř í š t í c h v o l b á c h, č í m ž b y b y l a e l i m i n o v á n a n á r o č n á k o a l i č n í j e d n á n í a o p a k u j í c í s e k o a l i č n í k r i z e. K r o m ě s t r a t e g i c k é h o r o z m ě r u s t á l y v p o z a d í t z v. o p o z i č n í s m l o u v y i 80

82 o b a v y z o h r o ž e n í z á j m ů v o l i č s k y s i l n ý c h s u b j e k t ů, a d o h o d a s e z á r o v e ň s t a l a i s p e c i f i c k ý m, b e z p r o s t ř e d n í m o c h r a n n ý m o p a t ř e n í m a s o u č a s n ě v a r o v á n í m v ů č i v á h a j í c í m m e n š í m s t r a n á m c o b y p o t e n c i á l n í m k o a l i č n í m p a r t n e r ů m. U z a v ř e n í o p o z i č n í s m l o u v y p ř e d s t a v o v a l o v ý z n a m n o u u d á l o s t o t e v í r a j í c í n o v é m o ž n o s t i e v o l u c e č e s k é h o s t r a n i c k é h o s y s t é m u. J e j í s t r a t e g i c k ý r o z m ě r v š a k p o s t u p n ě o c h a b l p r á v ě v s o u v i s l o s t i s p o k u s e m O D S a Č S S D o p r o s a z e n í r e f o r m y v o l e b n í h o s y s t é m u. D ů s l e d k e m p o d p i s u o p o z i č n í s m l o u v y b y l o r o v n ě ž z f o r m o v á n í Č t y ř k o a l i c e K D U - Č S L, U S, O D A a D E U p ř e d s e n á t n í m i v o l b a m i v r o c e 9 9 8, v e k t e r ý c h t o t o p o s í l e n é u s k u p e n í z a z n a m e n a l o m i m o ř á d n ý ú s p ě c h. V n á s l e d u j í c í c h l e t e c h s e a l e n a v z d o r y ú s p ě c h u u k á z a l o p o k r a č o v á n í i n t e g r a c e Č t y ř k o a l i c e - h l a v n ě z e s t r a n y K D U - Č S L a U S - j a k o k o m p l i k o v a n é a v e d l o k p o s t u p n é z t r á t ě s o u d r ž n o s t i t o h o t o u s k u p e n í a p o č á t k e m r o k u k j e h o r e d u k c i n a K o a l i c i ( K D U - Č S L a U S - D E U ). I I. D e s e t l e t p o t é V e d r u h é p o l o v i n ě r o k u a n a p o č á t k u r o k u d o š l o k e d v ě m a u d á l o s t e m, k t e r é p o t e n c i á l n ě m o h l y č i l é p e ř e č e n o j e j i c h i n i c i á t o ř i c h t ě l i - d e s t a b i l i z o v a t p o l i t i c k o u s i t u a c i v Č e s k é r e p u b l i c e a v n e s l y n a s c é n u r e l a t i v n ě v l i v n á h n u t í. V č e r v e n c i p u b l i k o v a l a s k u p i n a n e z á v i s l ý c h i n t e l e k t u á l ů v č e l e s T o m á š e m H a l í k e m a J i ř í m P e h e p r o h l á š e n í n o v ě z a l o ž e n é i n i c i a t i v y I m p u l s 9 9, k t e r é k r i t i z o v a l o s o u d o b ý s t a v č e s k é p o l i t i k y a e k o n o m i k y a v o l a l o p o k u l t i v a c i o b č a n s k é s p o l e č n o s t i, r o z v o j i p r á v n í h o v ě d o m í, v z d ě l a n o s t i a t d. P ř e s s k u t e č n o s t, ž e p r o h l á š e n í p o d e p s a l a c e l á ř a d a z n á m ý c h o s o b n o s t í i b ě ž n ý c h o b č a n ů, n e t r v a l a i n t e n z i v n í s p o l e č e n s k á p o d p o r a a k t i v i t á m h n u t í p ř í l i š d l o u h o. I m p u l s 9 9 n e d o k á z a l v y t v o ř i t f u n g u j í c í o r g a n i z a č n í S r o v. P o l i t i k a v Č e s k é r e p u b l i c e 4 / 9 9 9, s

83 s t r u k t u r u a p r o g r a m o v ě o d m í t l s t á t s e k l a s i c k o u p o l i t i c k o u s t r a n o u n e b o p o l i t i c k ý m h n u t í m, c o ž v d ů s l e d k u z n a m e n a l o v e l m i r y c h l ý p o k l e s j e h o v l i v u. U p ř í l e ž i t o s t i 0. v ý r o č í u d á l o s t í p u b l i k o v a l i b ý v a l í s t u d e n t š t í v ů d c i ( I g o r C h a u n, V l a t i m i l J e ž e k, M a r t i n M e j s t ř í k, Š i m o n P á n e k a d a l š í ) v ý z v u D ě k u j e m e, o d e j d ě t e!. E m o t i v n í a n e z c e l a s t r u k t u r o v a n ý t e x t v ý z v y o z n a č i l s t a v Č e s k é r e p u b l i k y z a s t a v p o l i t i c k é h o i m o r á l n í h o m a r a s m u, z j e h o ž v y t v o ř e n í o b v i n i l i a u t o ř i a r o g a n c i p o l i t i c k é m o c i. V y z v a l i p r o t o v ů d č í o s o b n o s t i h l a v n í c h p o l i t i c k ý c h s t r a n k o d s t o u p e n í z f u n k c í a o b e c n ě k e s t a ž e n í s e z p o l i t i k y. E x p l i c i t n ě k l a d n ě h o d n o t i l v ý z v u p r e z i d e n t H a v e l, z a t í m c o O D S a Č S S D v ý z v u j a k o c e l e k o d m í t l y, p ř e d s e d a K S Č M M i r o s l a v G r e b e n í č e k o z n a č i l t u t o v ý z v u z a p ř í l i š z ú ž e n o u, n i c m é n ě l e g i t i m n í. N a b á z i p e t i c e b y l o v y t v o ř e n o S d r u ž e n í D ě k u j e m e, o d e j d ě t e!, k t e r é s e a n g a ž o v a l o m j. i v t z v. t e l e v i z n í k r i z i n a p ř e l o m u l e t / 2 0 0, 2 a l e v ý r a z n ě j i s e v č e s k é m p o l i t i c k é m s y s t é m u n e p r o s a d i l o. I I I. P á r s l o v k e K o a l i c i V r a ť m e s e n y n í p o d r o b n ě j i k v ý v o j i j e d n o h o z d ů s l e d k ů o p o z i č n í s m l o u v y, Č t y ř k o l a i c e. N a p o d z i m d o š l o t a k é k p r o h l o u b e n í s p o l u p r á c e j e j í c h č l e n s k ý c h s t r a n b y l a p o d e p s á n a t z v. s v a t o v á c l a v s k á s m l o u v a, v n í ž s e s t r a n y s e s k u p e n í d o h o d l y n a s p o l e č n é m p o s t u p u s c í l e m n a b í d n o u t a l t e r n a t i v u s c h o p n o u p ř e k o n a t p o l i t i c k ý m a r a s m u s, ú č i n n ě č e l i t s í l í c í m u v l i v u k o m u n i s t ů, v y ř e š i t s t á v a j í c í p r o b l é m y z e m ě a p ř i v é s t j i d o E v r o p s k é u n i e. D o h o d a z a v á z a l a s t r a n y k j e d n o t n é m u s m ě ř o v á n í d o v o l e b a k e s p o l e č n é m u p o s t u p u p o n i c h. N e ř e š i l a 2 Srov. Politika v České republice 6/999. T z v. t e l e v i z n í k r i z e v y v r c h o l i l a s t á v k o u Č T p o j m e n o v á n í J i ř í h o H o d a č e g e n e r á l n í m ř e d i t e l e m, p o l a r i z o v a l a č e s k o u p o l i t i c k o u s c é n u : O D S s e p ř i d a l a n a 82

84 d ů s l e d n ě c e l o u ř a d u k o n k r é t n í c h n á z o r o v ý c h n e j a s n o s t í m e z i K D U - Č S L n a j e d n é s t r a n ě a U S, O D A a D E U n a s t r a n ě d r u h é. J a k o z a s t ř e š u j í c í o r g á n Č t y ř k o a l i c e b y l a z ř í z e n a č t y ř k o a l i č n í r a d a, v n í ž m ě l a K D U - Č S L 5 č l e n ů a O D A a D E U p o j e d n o m. K l í č o v ý m b o d e m Č t y ř k o a l i c e s e j i ž v t é t o e t a p ě s t a l a s n a h a d o s á h n o u t r y c h l é h o č l e n s t v í v E U, r e s p e k t i v e k r i t i k a p o l i t i k y Č S S D a z e j m é n a e u r o s k e p t i c k é O D S v t é t o o b l a s t i. D a l š í m t e r č e m k r i t i k y Č t y ř k o a l i c e s e s t a l a s a m o t n á o p o z i č n í s m l o u v a. P o z d ě j i s e k t ě m t o t é m a t ů m p ř i p o j i l a i d i s k u z e o p ř í m é v o l b ě h l a v y s t á t u. V d u b n u p ř i j a l a Č t y ř k o a l i c e s p o l e č n é l o g o, a l e k d a l š í m u i n s t i t u c i o n á l n í m u p r o h l o u b e n í i n t e g r a c e t ě c h t o s t r a n n e d o š l o. T e p r v e n o v á č t y ř k o a l i č n í d o h o d a S p o l e č n ě p r o z m ě n u, p o d e p s a n á a n a v a z u j í c í n a S v a t o v á c l a v s k o u d o h o d u z p ř e d c h o z í h o r o k u, s p e c i f i k o v a l a s m ě r d a l š í h o v ý v o j e Č t y ř k o a l i c e. S m l o u v a o p ě t u p r a v o v a l a v z t a h y m e z i č l e n s k ý m i s u b j e k t y, z a v a z o v a l a s t r a n y k e s p o l e č n é m u p o s t u p u v e v o l b á c h v č e t n ě s e s t a v e n í s p o l e č n ý c h k a n d i d á t e k a k e s p o l e č n é m u p o s t u p u v n o v ě z v o l e n é P S P Č R v č e t n ě s p o l e č n é h o k a n d i d á t a n a p o s t p ř e d s e d y v l á d y. P r v n í m k a n d i d á t e m n a t o t o m í s t o s e s t a l p o d l e t z v. Ž ď á r s k é d o h o d y z 2 8. l e d n a m í s t o p ř e d s e d a K D U - Č S L C y r i l S v o b o d a. J e h o p o k u s y o v y t v o ř e n í s t í n o v é v l á d y Č t y ř k o a l i c e z e j m. d í k y o d p o r u k j e h o o s o b ě z e s t r a n y p ř í s l u š n í k ů U S s e l h a l y a n a j e h o m í s t o b y l n a z á k l a d ě t z v. J a r n í d o h o d y z 3. b ř e z n a j m e n o v á n K a r e l K ü h n l, k t e r é h o U S n a v r h o v a l a j i ž o d p o č á t k u. K ü h n l k r á t c e p o t é r e z i g n o v a l n a f u n k c i p ř e d s e d y s t r a n y. Č t y ř k o a l i č n í s t í n o v á v l á d a p a k 2 9. č e r v n a p ř i j a l a p r o g r a m o v é p r o h l á š e n í n a z v a n é S p o l e č n á o d p o v ě d n o s t. N a p o d z i m, 2 7. z á ř í 2 0 0, v e d e n í U S a D E U o z n á m i l a, ž e s e d o h o d l a n a s l o u č e n í o b o u s t r a n, k t e r é s e f a k t i c k y u s k u t e č n i l o. l e d n a , i k d y ž u z a v ř e n í č t y ř k o a l i č n í s m l o u v y o p o v o l e b n í s p o l u p r á c i z 2 9. ř í j n a s e U S - D E U z ú č a s t n i l a j i ž j a k o j e d i n á s t r a n a. s t r a n u l e g á l n í h o v y s í l á n í, Č t y ř k o a l i c e p o d p o ř i l a s t á v k u j í c í z a m ě s t n a n c e Č T ; Č S S D z ů s t a l a v n i t ř n ě n e r o z h o d n á. 83

85 K o n c e m r o k u v š a k z e s t r a n y l i d o v c ů z a č a l y s í l i t k r i t i c k é h l a s y v ů č i O D A, k t e r á m ě l a z a s e b o u s v é h o k o s t l i v c e v e s k ř í n i v p o d o b ě n e s p l a c e n é h o m n o h a m i l i o n o v é h o d l u h u z r o k u V n i t ř n í n e s h o d y ( v č e t n ě p o k u s u o s l o u č e n í O D A s U S - D E U ) v e d l y. ú n o r a k v y s t o u p e n í O D A z e Č t y ř k o a l i c e, k o d s t o u p e n í K a r l a K ü h n l a z f u n k c e s t í n o v é h o p r e m i é r a a k z á n i k u u s k u p e n í j a k o t a k o v é h o. K r á t c e n a t o 5. ú n o r a d o h o d o u K D U - Č S L d o š l o k v y t v o ř e n í t z v. K o a l i c e, k t e r á p r o g r a m o v ě n a v á z a l a n a p ř e d c h o z í s u b j e k t. P o v o l b á c h d o P S P Č R v č e r v n u K o a l i c e j a k o t a k o v á u k o n č i l a s v o u e x i s t e n c i, a č k o l i z á s t u p c i j e j í c h s t r a n z a s e d l i v k o a l i č n í v l á d ě s p o l u s v í t ě z n o u Č S S D. O D A s e j e š t ě p ř e d v o l b a m i p o k u s i l a s p o j i t s K l u b e m a n g a ž o v a n ý c h n e s t r a n í k ů a p o z d ě j i j e d n a l a i o n o v é č t y ř k o a l i c i, v n í ž b y k r o m ě n í f i g u r o v a l y i s t r a n y N a d ě j e, C e s t a z m ě n y a L i b e r á l n í r e f o r m n í s t r a n a. J e d n á n í v š a k v ž á d n é m p ř í p a d ě n e d o p a d l a ú s p ě š n ě. Výsledky voleb do PS PČR, % ,2 24,47 8,5 4,27 ČSSD ODS KSČM Koalice 84

86 K A P I T O L A D E S Á T Á Č t v e r y v o l b y a j e d n o r e f e r e n d u m ( ) I. P o v o l b á c h V o l b y d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y v r o c e p o t v r d i l y p r o v ě ř e n o u s t a b i l i z a c i h l a v n í c h a k t é r ů č e s k é s t r a n i c k é s o u s t a v y. P ř e s z n a č n é a m b i c e s e ž á d n ý z e s u b j e k t ů n o v ě v z n i k l ý c h v p r o s t ř e d í o p o z i č n í s m l o u v y ( C e s t a z m ě n y, N a d ě j e ) a n i ž á d n á z n e p a r l a m e n t n í c h s t r a n n e d o k á z a l y p r o s a d i t. N e j l e p š í h o v o l e b n í h o v ý s l e d k u z n e p a r l a m e n t n í c h s t r a n d o s á h l a S t r a n a z e l e n ý c h. R e l a t i v n ě n e j v ý z n a m n ě j š í h o ú s p ě c h u o v š e m v p a r l a m e n t n í c h v o l b á c h v r o c e d o s á h l a K o m u n i s t i c k á s t r a n a Č e c h a M o r a v y, k t e r á j a k o j e d i n á z p a r l a m e n t n í c h s t r a n d o k á z a l a v ý r a z n ě z v ý š i t s v ů j v o l e b n í z i s k o p r o t i p ř e d c h á z e j í c í m v o l b á m ( 8, 5 % ; v o l b y :, 0 3 % ; v o l b y : 0, 3 3 ) 2, U O D S i p ř e s s t á l e v ý z n a m n é p o s t a v e n í z a z n a m e n á v á m e p o s t u p n ý p o k l e s z á j m u v o l i č ů : : 2 4, 4 7 % ; : 2 7, 7 4 % ; : 2 9, 6 2 %. Č e s k á s t r a n a s o c i á l n ě d e m o k r a t i c k á p o v z e s t u p u v r o c e ( 3 2, 3 % ) s i r o v n ě ž p o h o r š i l a, k d y ž z í s k a l a 3 0, 2 %. ) A v š a k i p ř e s d r o b n ý p o k l e s, s e j í p o č t y ř e c h l e t e c h v l á d n u t í p o d a ř i l o o b h á j i t p o s t a v e n í n e j s i l n ě j š í p a r l a m e n t n í s t r a n y. 3 V r á m c i K o a l i c e s e V ů b e c n e j s i l n ě j š í n e p a r l a m e n t n í f o r m a c í b y l o S d r u ž e n í n e z á v i s l ý c h. 2 Š A R A D Í N, P A V E L A K O L E K T I V. V o l b y : a n a l ý z a p r o g r a m ů a v ý s l e d k ů v e v o l b á c h d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s N e n í b e z z a j í m a v o s t i u v é s t, ž e v a b s o l u t n í c h č í s l e c h z í s k a l v e v o l b á c h d o P S P Č R p o s l a n e c Č S S D S t a n i s l a v G r o s s, m í s t o p ř e d s e d a v l á d y a m i n i s t r v n i t r a a b u d o u c í n e j m l a d š í p ř e d s e d a v l á d y Č R a č l o v ě k, j e m u ž s r a z i l v a z s k a n d á l o h l e d n ě f i n a n c o v á n í b y t u n a p o č á t k u r o k u , k t e r ý z a p o č a l s é r i i o s t r ý c h s t ř e t ů m e z i p r a v i c í a l e v i c í. S r o v. Š A R A D Í N, P A V E L A K O L E K T I V. V o l b y : a n a l ý z a p r o g r a m ů a v ý s l e d k ů v e v o l b á c h d o P o s l a n e c k é s n ě m o v n y.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s

87 s t a b i l i z o v a l a p o z i c e K D U - Č S L, z a t í m c o U S - D E U s e o c i t l a p o v o l b á c h n a p o m e z í p o l i t i c k é h o p ř e ž i t í. O b č a n s k á d e m o k r a t i c k á s t r a n a s i c e o b h á j i l a p o z i c i v ý r a z n ě n e j s i l n ě j š í s t r a n y v p r a v é č á s t i s t r a n i c k o p o l i t i c k é h o s p e k t r a, a l e o p a k o v a n ě n e u s p ě l a v e s n a z e o s l o v i t j i n é s k u p i n y v o l i č ů n e ž s v é ( b y ť n a č e s k é p o m ě r y š i r o k é ) l o a j á l n í v o l i č s k é j á d r o - n e d o k á z a l a n a p ř. v ě r o h o d n ě o b h á j i t d ů v o d y d ů s l e d n o s t i, s n í ž z a c h o v á v a l a o p o z i č n í s m l o u v u. V l á d n í k o a l i c i v y t v o ř i l y p o d v e d e n í m V l a d i m í r a Š p i d l y Č S S D a s t r a n y K o a l i c e K D U - Č S L a U S - D E U. P o m ě r p o č t u m i n i s t r ů, r o z d ě l e n í r e s o r t ů a z e j m é n a o b s a h v l á d n í h o p r o g r a m o v é h o p r o h l á š e n í u k á z a l y, ž e d o m i n a n t n í s i l o u j e z d e s o c i á l n í d e m o k r a c i e. M e n š í k o a l i č n í p a r t n e ř i z d ů v o d n i l i s v ů j v s t u p d o v l á d y p ř e d e v š í m s m ě ř o v á n í m Č e s k é r e p u b l i k y d o E v r o p s k é u n i e. Z e s v é h o p r o g r a m u m u s e l a o b ě t o v a t n e j v í c e z e j m é n a U S - D E U, k t e r á s e h á j i l a z a b r á n ě n í m v s t u p u d o v l á d y k o m u n i s t ů m. P o v o l b á c h v r o c e n i c m é n ě d o š l o k č á s t e č n é z m ě n ě p o s t o j e k e K S Č M, k d y ž s e p o p r v é o d r o k u d o s t a l a d o v e d e n í P S P Č R, k d e z í s k a l a p o s t m í s t o p ř e d s e d y, a t a k é d o č e l a p e t i č n í h o v ý b o r u. J i ž p r v n í m ě s í c e t é t o v l á d y, v n í ž m a r g i n a l i z o v a n á a r o z p a d u č e l í c í U S - D E U p ř e d s t a v o v a l a n e j i s t ý f a k t o r, v š a k u k á z a l y, ž e a n i t e n t o k r á t n e l z e h o v o ř i t o r a d i k á l n í m v y j a s n ě n í a s t a b i l i z a c i k o a l i č n í c h p o s t u p ů, i k d y ž n a t o m t o p o l i k v ý z n a m n é m u p o s u n u v e s r o v n á n í s e s i t u a c í v 9 0. l e t e c h n e p o c h y b n ě d o š l o. I I. V í t e j t e v e s p o l e č e n s t v í N á s l e d u j í c í v o l e b n í o b d o b í n e p a t ř i l o k t ě m ú p l n ě b ě ž n ý m. B y l o t o t i ž p o z n a m e n á n o h n e d t r o j í m v š e l i d o v ý m h l a s o v á n í m r e f e r e n d e m o v s t u p u Č e s k é r e p u b l i k y d o E v r o p s k é u n i e, k o r u n o v a n é h o s a m o t n ý m v s t u p e m, v o l b o u z á s t u p c ů d o E v r o p s k é h o P o s l a n e c V o j t ě c h F i l i p. 86

88 p a r l a m e n t u a b o u ř l i v ě j š í m i v o l b a m i d o k r a j s k ý c h z a s t u p i t e l s t e v. K t o m u s e p ř i d a l y p r o t i v l á d n ě n a l a d ě n é s e n á t n í v o l b y a n a k o n e c i k r i z e k o a l i č n í v l á d y. V l á d n í k o a l i c e s i v n á s l e d u j í c í m o b d o b í k l a d l a z a p r i m á r n í c í l v s t u p Č e s k é r e p u b l i k y d o E v r o p s k é u n i e. K o a l i č n í s t r a n y v š a k p ř i s v é m p ř e s v ě d č o v á n í n a r a z i l y n a n e d ů v ě r u j a k v e ř e j n o s t i, t a k o p o z i č n í O D S. K h i s t o r i c k y p r v n í m u č e s k é m u r e f e r e n d u, k o n a n é m u v e d n e c h č e r v n a , p a r a d o x n ě p ř i š l a j e n t ě s n ě n a d p o l o v i č n í v ě t š i n a p r á v o p l a t n ý c h v o l i č ů. Ú s p ě c h a z á r o v e ň n e ú s p ě c h r e f e r e n d a v e s p o j i t o s t i s n e ú s p ě c h y v o b l a s t i v l á d n í s o c i á l n í p o l i t i k y 2 v e d l y k p o m a l ý m r o z k o l ů m u v n i t ř v l á d y i s o c i á l n í d e m o k r a c i e. P ř i s a m o t n é m v s t u p o v á n í Č R d o s p o l e č e n s t v í E U s p o l u s d a l š í m i d e s í t i s t á t y E v r o p y. k v ě t n a v y s t u p o v a l p r e m i é r a z á r o v e ň p ř e d s e d a Č S S D V l a d i m í r Š p i d l a j a k o s u v e r é n n í č e l n ý p ř e d s t a v i t e l s t á t u. S i t u a c e n a d o m á c í p o l i t i c k é s c é n ě s e v š a k z á s a d n ě p r o m ě n i l a p o p r v n í c h č e s k ý c h v o l b á c h d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u. V o l b y p ř e d c h á z e l a k l a s i c k y p o j a t á k a m p a ň j e d n o t l i v ý c h č e s k ý c h s t r a n. P ř e d n í p o l i t o l o ž k a V l a d i m í r a D v o ř á k o v á j i v š a k z h o d n o t i l a t a k t o : B y l o t o d o s t u b o h é, k a m p a ň o n i č e m n e v y p o v í d a l a, m o c s e n a v z á j e m n e l i š i l a. 3 H l a v n í m s p o l e č n ý m t é m a t e m s e s t a l a o b h a j o b a n á r o d n í c h z á j m ů a b u d o u c í p o d o b a E v r o p s k é u n i e a ť u ž z p o h l e d u s t r a n y z a s t á n c ů p ř e d á n í č á s t i s u v e r e n i t y d o r u k o u B r u s e l u, t a k j e h o o d p ů r c ů. O s o b i t ě p o j a l a k a m p a ň o p o z i č n í O D S, j e j í ž p r e f e r e n c e s e n a j a ř e v y š p l h a l y n a p r v n í m í s t o v ž e b ř í č k u v o l e b n í h o z á j m u, z a t í m c o Č S S D k l e s l a a ž n a m í s t o 5 5, 2 % ; z d r o j : Č S Ú : w w w. v o l b y. c z. 2 K u p ř. n a p o č á t k u r o k u s t o u p l a n e z a m ě s t n a n o s t v e s t á t ě n a r e k o r d n í c h l i d í, z d r o j : L i d o v é n o v i n y s a 6. 3 Š A R A D Í N, P A V E L ( e d i t o r ). V o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u v Č e s k é r e p u b l i c e.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s

89 t ř e t í z a K o m u n i s t i c k o u s t r a n u Č e c h a M o r a v y. O D S p o v a ž o v a l a h l a s o v á n í v e u r o v o l b á c h z a v š e l i d o v é v y s l o v e n í d ů v ě r y v l á d ě. J i ž k o n c e m r o k u j e j í p ř e d s e d a M i r e k T o p o l á n e k u v e d l : T y t o v o l b y b u d o u r e f e r e n d e m o č e s k é v l á d ě a n a š í s c h o p n o s t i v o č í c h v o l i č ů j i n a h r a d i t. 2 V o l i č i p r o j e v i l i z á j e m i o o ž e h a v ě j š í p r a k t i c k á t é m a t a s p o j e n á s E v r o p s k o u u n i í z a m ě s t n a n o s t, p r á v a o b č a n ů, k r i m i n a l i t u, z e m ě d ě l s t v í a p o d. v k a m p a n í c h v š a k b y l a o d s u n u t a a ž n a v e d l e j š í k o l e j s v ý j i m k o u p ř í l e ž i t o s t n ý c h m e d i á l n í c h d e b a t. N í z k é p o p u l a r i t y v l á d y v y u ž í v a l a r o v n ě ž K S Č M. O 2 4 k ř e s e l z c e l k o v ý c h s v e d l o s o u b o j 3 p o l i t i c k ý c h s u b j e k t ů. Č á s t s t r a n č i h n u t í p o j a l a v o l b y j a k o m o ž n o s t s e z v i d i t e l n i t z a p o m ě r n ě m a l ý c h f i n a n č n í c h n á k l a d ů, j i n é s e t a k m o h l y i p ř i m i n i m á l n í m z á j m u d o s t a t k j i s t ý m f i n a n č n í m p r o s t ř e d k ů m, k d y ž z a k a ž d ý o d e v z d a n ý h l a s o v a c í l í s t e k z í s k a l y 3 0 K č. V o l i č s k á ú č a s t b y l a v t ě c h t o v o l b á c h r e k o r d n ě n í z k á, d o s á h l a p o u h ý c h 2 8, 3 2 %. 3 N e z á j e m o h l a s o v á n í b y l a n a l y z o v á n z r ů z n ý c h p o h l e d ů 4, n i c m é n ě s e n a n ě m n e p o c h y b n ě p o z n a m e n a l a i o r i e n t a c e č e s k ý c h s t r a n n a v z á j e m n é v n i t r o s t á t n í s o u b o j e b ě h e m k a m p a n í, n a m í s t o o s v ě t y o f u n k c í c h a v ý z n a m u p r o č e s k é h o v o l i č e p o n ě k u d e x o t i c k é h o z a s t u p i t e l s k é h o o r g á n u. S C & C : Č e r v e n : O D S : 2 9 %, K S Č M : 4 % ; Č S S D : 3 %. S r o v. Š A R A D Í N, P A V E L ( e d i t o r ). V o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u v Č e s k é r e p u b l i c e.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s Š A R A D Í N, P A V E L ( e d i t o r ). V o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u v Č e s k é r e p u b l i c e.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s N i ž š í ú č a s t z a z n a m e n a l y i o s t a t n í n o v é č l e n s k é s t á t y, z a Č R s e v š a k v n í z k é ú č a s t i u ž j e n E s t o n s k o, P o l s k o a S l o v e n s k o. N e j v y š š í ú č a s t z a z n a m e n a l a B e l g i e, k d e k u r n á m p ř i š l o 9 0, 8 % o p r á v n ě n ý c h v o l i č ů. S r o v. Š A R A D Í N, P A V E L ( e d i t o r ). V o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u v Č e s k é r e p u b l i c e.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s N a v i n ě s e p o d í l e l y r o z p a k y z v ý z n a m u p o u h ý c h 2 4 p o s l a n c ů, e u r o s k e p s e, p o d p o ř e n á p ř e d s t a v o u n o v o d o b é h o R V H P, v š e o b e c n ě v ě t š í z á j e m s p í š e o r e g i o n á l n í p o l i t i k u a p o d. S r o v. L i d o v é n o v i n y s

90 V ý s l e d k y s a m o t n é p o n ě k u d r o z č e ř i l y v o d y č e s k é s t r a n i c k o - p o l i t i c k é s c é n y. Z p r a v i c o v ý c h s u b j e k t ů s i p o d l e p ř e d p o k l a d ů a p r ů z k u m ů v e ř e j n é h o m í n ě n í v e d l a n e j l é p e O D S, j e j í m ž v o l e b n í m l í d r e m b y l J a n Z a h r a d i l, s e z i s k e m 9 m a n d á t ů. N a d r u h é m m í s t ě s k o n č i l a K S Č M ( 6 m a n d á t ů ), j e ž v s a d i l a č á s t e č n ě i n a o s o b n o s t n e u t r á l n ě p ů s o b í c í h o k o s m o n a u t a V l a d i m í r a R e m k a. N a m e d i á l n ě p r o s l a v e n é t v á ř e V l a d i m í r a Ž e l e z n é h o 2 a J a n y B o b o š í k o v é 3 v s a d i l o u s k u p e n í N e z á v i s l í, k t e r é t a k z í s k a l o 2 m a n d á t y s t e j n ě j a k o v l á d n í Č S S D a K D U - Č S L. A č k o l i s e O D S k r á t c e p o v o l b á c h d o h o d l a s k ř e s ť a n s k ý m k ř í d l e m n a s p o l u p r á c i v E P, z n a m e n a l v ý s l e d e k v o l e b z i s k c e l k e m 7 m a n d á t ů z 2 4 ( t j. c c a 8 % ) p r o e u r o s k e p t i c k é s u b j e k t y ( O D S, K S Č M, N e z á v i s l í ). N e j v ě t š í m p ř e k v a p e n í m p r v n í c h e u r o v o l e b p ě t a d v a c í t k y b y l o v Č R v í t ě z s t v í p r a v o s t ř e d o v ě o r i e n t o v a n é k o a l i c e S d r u ž e n í n e z á v i s l ý c h k a n d i d á t ů E v r o p š t í d e m o k r a t é, k t e r á d o s á h l a p o č t u t ř í m a n d á t ů a s t a l a s e t a k t ř e t í m n e j ú s p ě š n ě j š í m s u b j e k t e m v o l e b, a p ř e k o n a l a t a k i s t r a n y v l á d n í. K o a l i c e s e v š a k p o s p l n ě n í v o l e b n í h o ú č e l u n e u d r ž e l a a r o z d ě l i l a s e z p ě t n a s a m o s t a t n é s u b j e k t y. S r o v. n a p ř. v ý z k u m S C & C v Š A R A D Í N, P A V E L ( e d i t o r ). V o l b y d o E v r o p s k é h o p a r l a m e n t u v Č e s k é r e p u b l i c e.. v y d á n í. O l o m o u c : P e r i p l u m, , s B ý v a l ý g e n e r á l n í ř e d i t e l T V N o v a a s e n á t o r. 3 N o v i n á ř k a, j e ž s e p r o s l a v i l a z e j m. t z v. t e l e v i z n í k r i z í n a p ř e l o m u l e t /

91 Referendum o vstupu do EU NE 22,67 % ANO 77,33 % 90

Č Ž ú ú ú Š ú Š ú ú ó ú Č ú ú ú Č Ů ú ň ú ú Ě ú ú

Č Ž ú ú ú Š ú Š ú ú ó ú Č ú ú ú Č Ů ú ň ú ú Ě ú ú Ř ú ú Č ó ú ú Ů Ž Č Ž ú ú ú Š ú Š ú ú ó ú Č ú ú ú Č Ů ú ň ú ú Ě ú ú Ř ú ó ú ú Č ó ó ú ú ú ú ú ú ó ú ú ň Š Č Š ú ň ó Č Č ú ó Ů Ú ó Ť ú ó Č ó Ň ó ó ó Č ó ó ú ď Ů ú ú Š ú ň ň Ň ú ú ú Č Š ú ú Ů Ů Ž Ú Š ú Š

Více

Ý Ť ň Ť Ť Ó Ť Ú ď Ú ř Ž Ť Ť Ť Á Ď Ť Ť ů Ď ř Ť ů Ď Ť ď ď ť Ť ď

Ý Ť ň Ť Ť Ó Ť Ú ď Ú ř Ž Ť Ť Ť Á Ď Ť Ť ů Ď ř Ť ů Ď Ť ď ď ť Ť ď Ť Ú ň Ť ó Ů ď Ť Ť ť ď ť ť ť ď ů ů Ť Ó ť ň Ť ď Ť Ť Ť Ť Ť Ť Ý Ť ň Ť Ť Ó Ť Ú ď Ú ř Ž Ť Ť Ť Á Ď Ť Ť ů Ď ř Ť ů Ď Ť ď ď ť Ť ď Ý ť ň Ť Š Č ť Ť Ť Ž ť Ť ř Ť ř Ť ř ň ď ř Ť Ť Ě ř Ú Ť ř Ť Ť Ť Ť Ť ť Ú ď ť ď Ý Ť Ť Ť

Více

Ž ť ř ň Ó ř Č ň Ť ť ť ů ť ť

Ž ť ř ň Ó ř Č ň Ť ť ť ů ť ť ň ň Ž ť ř ň Ó ř Č ň Ť ť ť ů ť ť ď Ó ď ď ď ň Ě ď ď Ě ť Ě Ť ď ď Ť ň ň Ú Ť ť Ž Ú ň Ó ť Ě Ú ď ť Ť ď Ý ť Á Ž ť ť ď ť Ó Ú ť Ý ď Ť ť ť ť ť Á Ó ň ó Á Ě Ó Ó ť ť ť ť Ž ť Ť ň ť Ó Ý Ó ň Ě Ó ť ť ň Á Ě Ó ň Ť Ó ď ť ť

Více

ů ř Ž ý ý ř ď ř

ů ř Ž ý ý ř ď ř ř ů ř ů ř ř ý ů ř ů ů ř ť ý Ž ř ř ř ř Ž ř ú ý Ž ř ů ů ť Ř ý ř ř ř ů ý ý ř ý ň Ž ý ů ř Ž ý ý ř ď ř Á ů ó ř Í ř ý ř ý ř ř ř ř ř ř ř ř ř ý ř ť ř ř ř ý ť ř ď ú É ř ť ý ů ř ý ď ř ř Ž ý ý Í ý ó ů ý ý ř ř Í ř

Více

ď š š š š ň ť Í Í š Í š š Č ť š š š ň š Ů š š šť š š

ď š š š š ň ť Í Í š Í š š Č ť š š š ň š Ů š š šť š š š ď š š š š ň ť Í Í š Í š š Č ť š š š ň š Ů š š šť š š Ť Í ť Í ť š Í š š Í š Í Í š Í ť š ň Í Ó Ť š Í š ď ť Ě Í Í š Ť š š š š Í š Í š š ď Í Í š Ů Í Í š Í Í ň š Í Ž Í Ú š Í Í Í Í ť ň Ž Í Í Ť š Ě Í Í š š

Více

Ú é ů é Ú é Ž é é é ě Ú ž é ě ž Ž ě é ě ě ě ě é ě Ú ě ž é ě ě Ž ě ě ě Š ě ó ě ě Í é Ž é Ž Ž ě ě ě ě ě Š ůž ě ěž Ž Ž ě Ž Ž Ž ě ň ň ě ó é Ž ě

Ú é ů é Ú é Ž é é é ě Ú ž é ě ž Ž ě é ě ě ě ě é ě Ú ě ž é ě ě Ž ě ě ě Š ě ó ě ě Í é Ž é Ž Ž ě ě ě ě ě Š ůž ě ěž Ž Ž ě Ž Ž Ž ě ň ň ě ó é Ž ě ě ú ú ž é ě ú ě Í Í Ř Ý Á ě ú ú Ž ě ú ě ě é ú ě ě é ž ž ě ě ů é é ě ž é Ú ú Ú ěž ů ě é Ú é ů é Ú é Ž é é é ě Ú ž é ě ž Ž ě é ě ě ě ě é ě Ú ě ž é ě ě Ž ě ě ě Š ě ó ě ě Í é Ž é Ž Ž ě ě ě ě ě Š ůž ě ěž Ž

Více

ě

ě Á Č Ř ž ň Ů ň ů ň ů ý ň ů ý ň ň Ú ž ý Ý ů Í Ó ó ý Í ý Ú ě ý ě ť ó ž ě ž ě ý ú ý ú ž ý Ý ů ý ů ě ě ú ú ň ď ě ě Ú ý ý ě Á ž ě Ó ú š ě ě ů ý š ě ů ě ů ý š ž š ě Í ž ů š ě ů ě ú ěš š š š ě š Č š ó ě ú Í ě

Více

Ý Á Š Ť ě ř ě ě ě ř ě ř ř ě ě ř ě ů ř ř ě ž ř ě Í ě ě ě ě ů ě ě ř ů ěž ř ě ů ř ě ů ž ě ň ú ú ů ž ů Ř ř ž ů ě ř ř ěř ů ěř ů ů ů ě ů ě ů ž ě ř ř ě ř ě ě

Ý Á Š Ť ě ř ě ě ě ř ě ř ř ě ě ř ě ů ř ř ě ž ř ě Í ě ě ě ě ů ě ě ř ů ěž ř ě ů ř ě ů ž ě ň ú ú ů ž ů Ř ř ž ů ě ř ř ěř ů ěř ů ů ů ě ů ě ů ž ě ř ř ě ř ě ě ř Ý Á Í Š Ť ř ř ž ř Í Í Í ž ě ď ř ě ř ě ě ř ů ě ů ž ě Í ů ž ř ž ž ř ď ě ě ě Á ř ř ú ě ě Ť ó ě ě ě ě ě ě ó Ú ě ř Ý Á Š Ť ě ř ě ě ě ř ě ř ř ě ě ř ě ů ř ř ě ž ř ě Í ě ě ě ě ů ě ě ř ů ěž ř ě ů ř ě ů ž ě ň

Více

ŤÍ č Ť č Ý č č Ť Í Ť č č Í Ž č č č Í Ť Ť Ř Í ň Ý č ú č č Í Í č Ť č ú Ť č č č č č č č ÍÍ ť Ť č č Ž Ť

ŤÍ č Ť č Ý č č Ť Í Ť č č Í Ž č č č Í Ť Ť Ř Í ň Ý č ú č č Í Í č Ť č ú Ť č č č č č č č ÍÍ ť Ť č č Ž Ť Í ŽÍ Ž č Í Š ťí č Ť Ť Ť Č Ú č č ň Ť č Ď ň Ž ú č Ť Ť ň č Ť ť Ť ň Ž Í č Ž Ť č ŤÍ č Ť č Ý č č Ť Í Ť č č Í Ž č č č Í Ť Ť Ř Í ň Ý č ú č č Í Í č Ť č ú Ť č č č č č č č ÍÍ ť Ť č č Ž Ť Ť ŤÍ ů č Ž ň č ť Í ň č Í

Více

ů č č č č úč č ž ň ž č ž ž š ž č ř č ů ř ř č ó é Á ř é š Á

ů č č č č úč č ž ň ž č ž ž š ž č ř č ů ř ř č ó é Á ř é š Á ť č Ě č Í Č Č Č Č Č é é Č Č úč č ř é ž ú š é ů ř ř č č Č š ř é č ř š Č š č č ř ř ů č č č č úč č ž ň ž č ž ž š ž č ř č ů ř ř č ó é Á ř é š Á É ď ď Ť É š ř É š É č Č ř ž ž é ř ř ř č ř ň Á é Š ň č ž ř ř ž

Více

č č č Ó ť č č č č č Í č č č Ť č č Ó č č č č č Ť č č Ť Á ť Ť č ť č Ž č ť ť Í ť Ó Ť

č č č Ó ť č č č č č Í č č č Ť č č Ó č č č č č Ť č č Ť Á ť Ť č ť č Ž č ť ť Í ť Ó Ť Í Í Ť č č Í č ň č č č č č č č č č Ó ť č č č č č Í č č č Ť č č Ó č č č č č Ť č č Ť Á ť Ť č ť č Ž č ť ť Í ť Ó Ť Ó č č ť ť č č č č Ť č č Ť č č č č č č Ť č ť č č č ď Í č č č č č Š č č ť ť Ú Ť č Ť č č č ú Ž

Více

ě ě é é Ú Ů ě ů ě ú Í Č ě ú é ň é Ú ě Ý é ů ě ě ě š ú ě ě š ů Ú ÚČ ě ň ú ž ú š ě é Ž é ÚČ é é é Š ě Ž ÚČ ň ÚČ ó ú ú ú Ž ú Č Ž Ů ú š ě Ý ě ě ž ú ě é š

ě ě é é Ú Ů ě ů ě ú Í Č ě ú é ň é Ú ě Ý é ů ě ě ě š ú ě ě š ů Ú ÚČ ě ň ú ž ú š ě é Ž é ÚČ é é é Š ě Ž ÚČ ň ÚČ ó ú ú ú Ž ú Č Ž Ů ú š ě Ý ě ě ž ú ě é š Ý Ř Ý Ě Ř Ř Ý š ě Č ú ú ě é ď š ě Č ě ě š ů ú ů ů ě ě š Ů ú é ňé é ě ě ě é é ú ě ů ú Č é ě ě ě é é Ú Ů ě ů ě ú Í Č ě ú é ň é Ú ě Ý é ů ě ě ě š ú ě ě š ů Ú ÚČ ě ň ú ž ú š ě é Ž é ÚČ é é é Š ě Ž ÚČ ň ÚČ

Více

ý ď ř š ý ň Ú ž Ž ý ž ú ýš ú ú ů Ýš ř ý ý ž řš ý ý ž ř š Í Í Í ý ý ž ú ú ř ž ó ú ř š ř ý ř ž ů ý ý ř ýš ř ž ů ž řš ž šť ř ý ž ř ř ž ú ů ž ď ř š ž ž ž

ý ď ř š ý ň Ú ž Ž ý ž ú ýš ú ú ů Ýš ř ý ý ž řš ý ý ž ř š Í Í Í ý ý ž ú ú ř ž ó ú ř š ř ý ř ž ů ý ý ř ýš ř ž ů ž řš ž šť ř ý ž ř ř ž ú ů ž ď ř š ž ž ž ý ř ů ů ř ř ť ř š ř ž š ů ř ú ú ó ž Í Č ř ň ý ř š ý ů š š ř ž š š ý Í ř ř ř ýš ý ž ů ř ý ř ú Í Č ú ď ž Ý ř ý š ý ř ř ž š ú ů ř ú ř ň š ý ř ý ý ž ž ú ú ž ř ý ý ř ů ň ž ž ň ň ř Ý ž ř š ř š ů ž Ž ú š ý š

Více

ý ž ýž ý š š ž Ť ó ý ú ž š Ň ž ú ý š ý ý Ť Ř ů š ž ý ý ý ý ý ž š ů ť š ž ť ý ýš ů š ý ý Á Í

ý ž ýž ý š š ž Ť ó ý ú ž š Ň ž ú ý š ý ý Ť Ř ů š ž ý ý ý ý ý ž š ů ť š ž ť ý ýš ů š ý ý Á Í ů š Š ú Ú Ý Ú ů ž ž ú ý ž ž ý ž ýž ý š š ž Ť ó ý ú ž š Ň ž ú ý š ý ý Ť Ř ů š ž ý ý ý ý ý ž š ů ť š ž ť ý ýš ů š ý ý Á Í É ť ý ť š ž ů ů š ú ť ž ý š ý ů ů ó š ý ť ů ť ů ž š š ž š ó š ú ů š ó ů ť ů ž ů ý

Více

é š ž ú é ď É ř ž ú ů é š ž ú ú š ř š ž ř ů š ů ř š é é ž š ú ž ř ů é ů ř ú ň é š ř ř é ú Š Š ř ř š š é é é ú é š ž ů š ř ř ž ř ř é ř ř é é š ž ř ž ž

é š ž ú é ď É ř ž ú ů é š ž ú ú š ř š ž ř ů š ů ř š é é ž š ú ž ř ů é ů ř ú ň é š ř ř é ú Š Š ř ř š š é é é ú é š ž ů š ř ř ž ř ř é ř ř é é š ž ř ž ž Á š Á Ž ŤĚ Ý ť Ě Á Á Í ř é ú Š Š řé š š ř ú Š Š é š é é Č ú é š ž ú é ď É ř ž ú ů é š ž ú ú š ř š ž ř ů š ů ř š é é ž š ú ž ř ů é ů ř ú ň é š ř ř é ú Š Š ř ř š š é é é ú é š ž ů š ř ř ž ř ř é ř ř é é š

Více

Č Č Č Ý ď

Č Č Č Ý ď ň Š Č Č Č Č Č Ý ď ď Ý ť ť Ř ť ď Č ň ť ň ň ň ň ň Č ň Č Č Č ť Č ň ť ň ň ň ň Č ň Ú Ú ť Ó É É É Ě Š É É ď Ú Ú É Ó ť ň ď Č Ž Ú Ó Ú ň É Č Ý Ý Ě Č ď ť ň ň ť ň Ú Š Č Č Ý Š Š ď ď ď ď ď ť ť Á Ě Ř Ý Ř Ž Š Š É Ě ÁŘ

Více

Univerzita Karlova v Praze Právnická fakulta DIPLOMOVÁ PRÁCE Filip Kračman

Univerzita Karlova v Praze Právnická fakulta DIPLOMOVÁ PRÁCE Filip Kračman Univerzita Karlova v Praze Právnická fakulta DIPLOMOVÁ PRÁCE 2010 Filip Kračman U n i v e r z i t a K a r l o v a v P r a z e P r á v n i c k á f a k u l t a F i l i p K r a č m a n P r á v n í o c h r

Více

ú ě ě ě ú ú ě ě š ě ě ě ě ě ě ě ú ě ů ů ů ě ě ů ů ů

ú ě ě ě ú ú ě ě š ě ě ě ě ě ě ě ú ě ů ů ů ě ě ů ů ů ú ě ě ě š ě ě ú ě ě š ů ú ú ě ú š ú Ú ú ú úě ú ú š ů ú ú ú ú ě ú ě š ě ě ů ú ú ě ě ě ů ů ú ú ů ň ů ě ě ě ů ú ě ň ů ú Í ě ě ň ú ň ú Ú ě šť úě ě ú ú ě ě ě ú ú ě ě š ě ě ě ě ě ě ě ú ě ů ů ů ě ě ů ů ů ú ě

Více

Š ž Ť š Ť Č ž š š Ť š Ť Ž Ť ž Ť ž Ž Ť Ť Ť š ď Ť š Í Ť š Ť ž š š š Ž ť Ť Í Ť Ť š Ť ž Ť Ť š ž š Ť ž š Ť ž Í ž Ť Ť š Ť Ó Ť Ž Ť š Š ž Ť Ť š ž š ž Ť š Ž Ž

Š ž Ť š Ť Č ž š š Ť š Ť Ž Ť ž Ť ž Ž Ť Ť Ť š ď Ť š Í Ť š Ť ž š š š Ž ť Ť Í Ť Ť š Ť ž Ť Ť š ž š Ť ž š Ť ž Í ž Ť Ť š Ť Ó Ť Ž Ť š Š ž Ť Ť š ž š ž Ť š Ž Ž Í Ť Á Á Ě Á ň Ť Ť Ť Ť š Ť ž š Ť Ť Ť ž š Ť Ť ž Ť Ť Ť š ž Ť Ť š Ť š ď Ž ž Ť ž Ť š Ť ť Š ž Ť š Ť Č ž š š Ť š Ť Ž Ť ž Ť ž Ž Ť Ť Ť š ď Ť š Í Ť š Ť ž š š š Ž ť Ť Í Ť Ť š Ť ž Ť Ť š ž š Ť ž š Ť ž Í ž Ť Ť š Ť Ó

Více

E M B L E M A T I C K É M Y S T É R I U M Z A H R A D Y

E M B L E M A T I C K É M Y S T É R I U M Z A H R A D Y E M B L E M A T I C K É M Y S T É R I U M Z A H R A D Y Z a h r a d a j e v e s v é p o d s t a t ě f e n o m é n e m č l o v ě k e m u s p o ř á d a n é h o p ř í r o d n í h o j s o u c n a. J a k o

Více

Č ů ť ú ů ť ť ú ů ů ť ť ň ů Ť ť ů ó Č ú ť ů ů ů ú ó ó ť ů ů ú ú ú Á ú ť ť ó ň ů ů ň ť Ů Ů ť ň ů ů

Č ů ť ú ů ť ť ú ů ů ť ť ň ů Ť ť ů ó Č ú ť ů ů ů ú ó ó ť ů ů ú ú ú Á ú ť ť ó ň ů ů ň ť Ů Ů ť ň ů ů ň ú ú ů ů ť ú ů ů ó ů ú ň ň ú ů ů ň ň ť ň ň ů ň Ů ň ú Ů Ů ů ó ť Á Ť Č ů ť ú ů ť ť ú ů ů ť ť ň ů Ť ť ů ó Č ú ť ů ů ů ú ó ó ť ů ů ú ú ú Á ú ť ť ó ň ů ů ň ť Ů Ů ť ň ů ů Ř ů ó ť ť ů ó ů ú ÚČ ú ů ů ť ť ú ů

Více

š š Č Í š ť ň č č š č ť č č Ě č š š č č š ň Ý ň č č š č Í č Ě č ň č ň š š Í Ý ď ď ň Í Í č č č č Í ť Í č č ň ň

š š Č Í š ť ň č č š č ť č č Ě č š š č č š ň Ý ň č č š č Í č Ě č ň č ň š š Í Ý ď ď ň Í Í č č č č Í ť Í č č ň ň č č Š É č č ř š č č Ť č č š č Š Ě č č Š š šš ň č š š ň Ě š č š Ě č č č š č č Š č š š Č Í š ť ň č č š č ť č č Ě č š š č č š ň Ý ň č č š č Í č Ě č ň č ň š š Í Ý ď ď ň Í Í č č č č Í ť Í č č ň ň š ň č Ě š

Více

ň č ů ý ů ů ů ý ť č č ý č č ý ý ý č ú ý ů ť č č Ú ů Ý ů ů ú ý ů ů úč Ú č ů ů úč ý ů ů č ů úč Í ů Í Í ý č úč ů č ň ú ú ů ú č ů č ň ú ú ů ú ú ý ů ň ý ú

ň č ů ý ů ů ů ý ť č č ý č č ý ý ý č ú ý ů ť č č Ú ů Ý ů ů ú ý ů ů úč Ú č ů ů úč ý ů ů č ů úč Í ů Í Í ý č úč ů č ň ú ú ů ú č ů č ň ú ú ů ú ú ý ů ň ý ú ú ů ď ď Ř Á Á ž č ů č ů ž ý ů ů ž ů ú ň ú ú ť Ú ů ý č č ý ť č č č č ý ů Ú č ů č č ý ň ů úč ý č č ý ý ý ú č č ú Ú ů č ú ň č ů ý ů ů ů ý ť č č ý č č ý ý ý č ú ý ů ť č č Ú ů Ý ů ů ú ý ů ů úč Ú č ů ů úč ý

Více

Ě Í Č ŘÍ Ů Ý Ů Ú ů ů ú ů ů Ň É ŘÍ ŘÍ Ř É ÝĎ Í Á Ú Ě Ů Ž Á Í ú ů ú ů ú ž ú ú ú Č Č ž ú ú ž

Ě Í Č ŘÍ Ů Ý Ů Ú ů ů ú ů ů Ň É ŘÍ ŘÍ Ř É ÝĎ Í Á Ú Ě Ů Ž Á Í ú ů ú ů ú ž ú ú ú Č Č ž ú ú ž Á Ě ÝÚ Ě ú ů ú ň ů Ú Č Č Ě Í Č ŘÍ Ů Ý Ů Ú ů ů ú ů ů Ň É ŘÍ ŘÍ Ř É ÝĎ Í Á Ú Ě Ů Ž Á Í ú ů ú ů ú ž ú ú ú Č Č ž ú ú ž ů ů ů ú ů Ž Ť ú ů ů ú Ž ú ú ů ď ů ň ň ň ů ň Ť ň ň Ž ů ú ů ž ů ů Ú ů ň ž ů Ž ů ň ž ů ů

Více

ž Š ú ý ž ý ů É ž Ň Š ý ú ý Ž ž ď š ý ž ý š š ž ž ž ů ž ď ý ž ň ď ů ý Ž ů š ý ď Ť Ť ý ž ůž ž ž ž ý ž š š ž

ž Š ú ý ž ý ů É ž Ň Š ý ú ý Ž ž ď š ý ž ý š š ž ž ž ů ž ď ý ž ň ď ů ý Ž ů š ý ď Ť Ť ý ž ůž ž ž ž ý ž š š ž ú Š Á Á ú ý ý ý š ď š ž š ů ž Ó ý ž ž ú ý ú ž ž ž ď Ť š ň ď ď š ž Š ú ý ž ý ů É ž Ň Š ý ú ý Ž ž ď š ý ž ý š š ž ž ž ů ž ď ý ž ň ď ů ý Ž ů š ý ď Ť Ť ý ž ůž ž ž ž ý ž š š ž ň ž ň ú ž ý ů Ň ň ž Ě ú ú ž ů

Více

ú ů Ý ůš š ů š ů Ý Ý ů

ú ů Ý ůš š ů š ů Ý Ý ů š š ó š Á ó Š Š š ž ó ú Š Š š ú ú Š ú š ú ů Ý ůš š ů š ů Ý Ý ů š Ť ú ú ů š ž ž Š ž ž ž Š Ý Ť ň Ť ň š š ď ž ž ž ň ď ž ň ň ň ň ž Ý ž Ú ů š š š Š ž ž ž ů š ž ž ž ú ú Š ť Ů Š Š Ř Ě É š š Č ÚČ Ě É É ď Í ú Í

Více

Ť ŤÍ ň ň č Ó Í č č Ť Ť Ť ň ň ť Ž ň ť ň Í ů ň ň ň č ť Í ŤÍ č Ť Ť č Í Ť č č Ť Ť Ď Ť č Ť č č Ť č Ť č ť Ť Ž Ť č Í Ž č ú Ť č Ý Ď č Ť

Ť ŤÍ ň ň č Ó Í č č Ť Ť Ť ň ň ť Ž ň ť ň Í ů ň ň ň č ť Í ŤÍ č Ť Ť č Í Ť č č Ť Ť Ď Ť č Ť č č Ť č Ť č ť Ť Ž Ť č Í Ž č ú Ť č Ý Ď č Ť č Ú Ú ď ď Ú ň ď Ú Ú ď ÚÚ Š Š Ú Ú č č ň č Ť ď Ž ř ď č č č Ť č č Í č č Ť Ť ď č č Ž Í Ť Í Ť Í č Ť Ť č Ť Ť č č Ť č Ť ň č č Ť Ť ŤÍ Ž č Í Ť Ť Ť Ř Ř ň č č č č č Ť č ů ň č Ť č Ť Ť ŤÍ ň ň č Ó Í č č Ť Ť Ť ň ň ť

Více

Č Í Ý ž Ý ň š š ň ůž ůž ž ž ů ůž ž ž ž ž Ý Ý ť ž ůž ů ž Á š ž š ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž Ý ůž š ž š ž š Ý š ť ž š ž ž ť ž ž ň ž ž ž

Č Í Ý ž Ý ň š š ň ůž ůž ž ž ů ůž ž ž ž ž Ý Ý ť ž ůž ů ž Á š ž š ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž Ý ůž š ž š ž š Ý š ť ž š ž ž ť ž ž ň ž ž ž š ť š ž ž ž ú ž ž ž ž ú ž š ú Č ů ů ú ž ž š ť ž š ú ú ž ž ů ž ú ž š ť Ě Á Č Í Ý ž Ý ň š š ň ůž ůž ž ž ů ůž ž ž ž ž Ý Ý ť ž ůž ů ž Á š ž š ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž ž Ý ůž š ž š ž š Ý š ť ž š ž ž ť ž ž ň ž ž

Více

ť ť ť ť ť ť ť Ó ť

ť ť ť ť ť ť ť Ó ť ť Č Č Č Ó ť ť ť ť Š Č Č ť ť ť Š Š ť ť ť ť ť ť ť Ó ť Č ď Š Š Š Š Š Č Š Š Á Š ď ř Ú Č ť Ě ť Ý Ě ť ť ť Š Ť Ť ť Ť Ě ď Ť ť ť Á Ť ťť Ť ť ď Ť Ú ť Ť ť Ť ť Ť ť Ť Č ď Š Ť ĚŤ Š Á Š Á Č Č Š ť Š Š Ň ť Š ť Š Š Ú Š Š

Více

ř ý Č ř Ú Ú ř ý ř Č ý ý Č ý ý Ú ř ť ú ě ř ř ú ě ř ý ř ý ý ť ý ě Ě ú ě ě ř ř ú ř ř ý ř ě ý ě ř Š Á

ř ý Č ř Ú Ú ř ý ř Č ý ý Č ý ý Ú ř ť ú ě ř ř ú ě ř ý ř ý ý ť ý ě Ě ú ě ě ř ř ú ř ř ý ř ě ý ě ř Š Á ř úř úř ř Č ý ř ě ěř ř ě ř ú ř ř ý ě ř ý ě ř ě ě úř ý ř ř ěř ěř Ž ě ě ý ěř ň Ž ú Ž ř ě ú ň ř ý Č ř Ú Ú ř ý ř Č ý ý Č ý ý Ú ř ť ú ě ř ř ú ě ř ý ř ý ý ť ý ě Ě ú ě ě ř ř ú ř ř ý ř ě ý ě ř Š Á Š ř ř ř ř Š

Více

Ů ž ž ž ú ž ž š úč Ů š ú ž ú ň ú ú ú ž š ú ú ň ž ú ž

Ů ž ž ž ú ž ž š úč Ů š ú ž ú ň ú ú ú ž š ú ú ň ž ú ž Ý ú ú ú ň š ň š Š ú Ů ž ž ž ú ž ž š úč Ů š ú ž ú ň ú ú ú ž š ú ú ň ž ú ž ú žň ú š š ú Ý ž Ů ú ú ú žň š ú Ď š É š š ž ú ž ú ú ú ú šť ú ú ň ú ú ú ú ú Ý Ů ž ž ú ž ú š ú Ě ň ť š š š ú Š š Š š š ú Á ú ú Ě š

Více

Ž š ú Í ň š ň Ž ň Í ů š ů Ž ů ú ň Í ň ď É ó Í ú ň ó Ž ůů ó Ň ť ú Ť ů Ú š š Ú ú š š ú ú ú Í ú ú ů š š š ů šť ú Ú ší ú

Ž š ú Í ň š ň Ž ň Í ů š ů Ž ů ú ň Í ň ď É ó Í ú ň ó Ž ůů ó Ň ť ú Ť ů Ú š š Ú ú š š ú ú ú Í ú ú ů š š š ů šť ú Ú ší ú Ý ÚŘ Ž É Č Ž Ř É ú Í š š š ú š ú š ú ů š š š š š ň ú ú š ú š ú Í ň š š ú É š š ů ť š š Ž š ú Í ň š ň Ž ň Í ů š ů Ž ů ú ň Í ň ď É ó Í ú ň ó Ž ůů ó Ň ť ú Ť ů Ú š š Ú ú š š ú ú ú Í ú ú ů š š š ů šť ú Ú ší

Více

é Ý é š č š é š é é š š Š č č é é é é š č š é é é é č š š š ň é é Ú Č š é ó

é Ý é š č š é š é é š š Š č č é é é é š č š é é é é č š š š ň é é Ú Č š é ó ť Ý č é š č č Ů ů č é č š é Ů Ů é š č š é š Ý š ů ů č č é č é é š š š é č č é š Ť é č é ť š é ó é Ý é š č š é š é é š š Š č č é é é é š č š é é é é č š š š ň é é Ú Č š é ó ť é č š š š ó š ň č é é é š č

Více

ý ý ů ů ý ů ř Š úř ř ř ů ř ý ř ů ň ý ř ň ó ř ý ů ř Ú ř ý Á ý ň ř ř ř ř ý ř ý ř Č ú

ý ý ů ů ý ů ř Š úř ř ř ů ř ý ř ů ň ý ř ň ó ř ý ů ř Ú ř ý Á ý ň ř ř ř ř ý ř ý ř Č ú ů Í Ě ď Ť Š ň Ž Č ř ý ť Í ř ý ý ř ř ď ř ř ď ů ř ý ý ů ů ý ů ř Š úř ř ř ů ř ý ř ů ň ý ř ň ó ř ý ů ř Ú ř ý Á ý ň ř ř ř ř ý ř ý ř Č ú Á ř ď ý ř ý Í ď ď ď Í ď ď Ú ř ď ř ď ř ý ď ó ý ú ů ř ď ř ď Ž ř ď ď Ž ř

Více

Ž ó á ť ť á Ó š š

Ž ó á ť ť á Ó š š ý Ú ň Ť ď ž ň ó Š ó Ž ó á ť ť á Ó š š ý Ť á š ť é ý Ť ě š Ť Ť š ť é é é é é é ť Ť é ó é ť ť ó Ó ť á á ó Ý Ó Ť Ť Š Š Ú Ě ú á Ú Ů Ó á ó ó á é ý Ť ó Ž ó ó Ť ý ý Ú ť é ě ž á é é á é á š Ý é é á ý á á é á á

Více

é Ó é ú ů ů ú ú é ň é Ú Č Ž ů é ů é ž é ů ů Ž ů š Ú Ů é š Ů š Ž š É Í Ť é š Í

é Ó é ú ů ů ú ú é ň é Ú Č Ž ů é ů é ž é ů ů Ž ů š Ú Ů é š Ů š Ž š É Í Ť é š Í ÚŘ Č Ý Í ú ú ť é é š ů ú ů ů Š ů ú é é Í é ůž ň é ú é ů š ú é Ó é ú ů ů ú ú é ň é Ú Č Ž ů é ů é ž é ů ů Ž ů š Ú Ů é š Ů š Ž š É Í Ť é š Í Í ů ů Ž ů Š Í Í ú ť ů Í š ů Í ť Ů é š ť é é Ž Ž ů Ž ú é Ú Ž Ž ů

Více

Ž Ť ž ž š ž ť Ť š Ž š š Í š Í ž ď Ž š ž Ť š Ó š š Ž Í Ž ň Ž š š Á ž š ž Í š Š ž Š ž š š Ó ť ň ň Ž Č Ó ž Ť ž š ž Ť

Ž Ť ž ž š ž ť Ť š Ž š š Í š Í ž ď Ž š ž Ť š Ó š š Ž Í Ž ň Ž š š Á ž š ž Í š Š ž Š ž š š Ó ť ň ň Ž Č Ó ž Ť ž š ž Ť Ý Á Í Ů Ů Í Í Ý Ó Ď Ť Ž š Ť Ť ž ž Ť š ž ž Ť Ť Ť Ť Ť Ť Ť š Ž š ť Ť š Ď ž Ť Ť Í Ť Ž Ť ž ž š ž ť Ť š Ž š š Í š Í ž ď Ž š ž Ť š Ó š š Ž Í Ž ň Ž š š Á ž š ž Í š Š ž Š ž š š Ó ť ň ň Ž Č Ó ž Ť ž š ž Ť žď š Í

Více

Č š š Č ň ů Č š ů Č ů ů é š é é š ó š éú š é ú š é é é š ú ů ú ů ů é Í š ú š ú é é ď é é ú ů ů é é é é é é ů ŽÍ š é š

Č š š Č ň ů Č š ů Č ů ů é š é é š ó š éú š é ú š é é é š ú ů ú ů ů é Í š ú š ú é é ď é é ú ů ů é é é é é é ů ŽÍ š é š š é Ú š Ž ú šť š é ň ó é Č ň é é ů ú š Ž é ó ů š é ň ň é é šť é š Ž ú ú š š ů ó Č š š Č ň ů Č š ů Č ů ů é š é é š ó š éú š é ú š é é é š ú ů ú ů ů é Í š ú š ú é é ď é é ú ů ů é é é é é é ů ŽÍ š é š ů š

Více

ú ú ť ú ú ú ú ú ú ú ú ú ť ť ú ú ť ú ú ú ť ó ú ť Ý ú ú ú ú ú ú ú ó

ú ú ť ú ú ú ú ú ú ú ú ú ť ť ú ú ť ú ú ú ť ó ú ť Ý ú ú ú ú ú ú ú ó É Š ú ú ú ť ú ú ú ť ú ú ú ú ú ť ú ú ú ú ú ú ú ú ú ť ú ú ť ú ú ú ú ú ú ú ú ú ť ť ú ú ť ú ú ú ť ó ú ť Ý ú ú ú ú ú ú ú ó ú ú ú ú ú ú ú ú ť ú ú ď ú ť ť ú ú ú ú ú ť Ú Á ú ť ú ú ú ú ú ú ú ó ť ú ú ú Á Ú Ť ú ú

Více

Ť š Í š Č Ť š ň š ň š Í š ť š š š Ť Ť š Ť š ň š š Ť Ť š š š Č Ť š š š š Č ť š š Ú Ť š Ť š Č Ť ň ň Ť š

Ť š Í š Č Ť š ň š ň š Í š ť š š š Ť Ť š Ť š ň š š Ť Ť š š š Č Ť š š š š Č ť š š Ú Ť š Ť š Č Ť ň ň Ť š Ě ň š Ť š Ť ň ň Ť š Ť ň Ť š š Ť Ť Ť Ť š Ó š š Ť Ť Ť ň š Ť š Ť š Ť š š ť ň Ý Ť Ť ď š š Ť Ť Ť ú š Ť š Ť Ť š š Ž ť Ť Ť š Í š Č Ť š ň š ň š Í š ť š š š Ť Ť š Ť š ň š š Ť Ť š š š Č Ť š š š š Č ť š š Ú Ť š Ť

Více

ř š š ř š é ýš š š š úř š ř š š Ý ř ý ř úř ř ř Ž Ž Ž

ř š š ř š é ýš š š š úř š ř š š Ý ř ý ř úř ř ř Ž Ž Ž Ě Ý ÚŘ Ž Ř š š Ž ř ž é Ž Ě Í Š Ň Á Í Í ý úř ž ř ř š ý úř š ň ř é ž š ž Ž ý ž é š ň ř š é ž ř š š ř ý š é žď ř ý ř š ý úř ý úř úř é š ň ž ýš é é ř š š ř ýš š šť é é ýé šť é ý ď š ž ý úř é ž ř ř úř š ň é

Více

Č š ď ú Č ň ž Ř ú Ž š ď ú ž š ů ú ď š ů ň ů ď ů ť ž š ť Ť š ž Ž š š ó

Č š ď ú Č ň ž Ř ú Ž š ď ú ž š ů ú ď š ů ň ů ď ů ť ž š ť Ť š ž Ž š š ó š ó ť ž ú šť š š Ž Č ň Ž ú ďš ž ů ž ž ó ů š ň ď šť š ž ú ú š š ů Č š ď ú Č ň ž Ř ú Ž š ď ú ž š ů ú ď š ů ň ů ď ů ť ž š ť Ť š ž Ž š š ó ž ů ž š š š ů š ů Á Á Ů š ž ó ž š ů ů ž ú ž š Ž š ů š š š š š ó ů

Více

Ú Č š Ú ú Š š š Č Č Š š Š š Ý š š š Š

Ú Č š Ú ú Š š š Č Č Š š Š š Ý š š š Š Ů š š š ú ú ú ú Ú š š Ó Ó š š š š š Š š Ú Č š Ú ú Š š š Č Č Š š Š š Ý š š š Š š ů ů šť š ů šť š Ů ů š š šť ú š š š š ň š š ď š Š š š Ú š š š š šť š Ú Ú ň ň ú š š ú Ú š š š ň š ů š š ů ú š Ú Ó Ú š š Ř Č

Více

Á Á Á č Ý ú ó é ň ó ď é š ž é é š é ň č š žň éž é č Á É ž é ň ň é é ú ó ž ž ó é Ž ó ž ů é š ú é š

Á Á Á č Ý ú ó é ň ó ď é š ž é é š é ň č š žň éž é č Á É ž é ň ň é é ú ó ž ž ó é Ž ó ž ů é š ú é š Ř ĚŽ Ý Á Ú Ž Ě Ý Ř č Á Á Á č Ý ú ó é ň ó ď é š ž é é š é ň č š žň éž é č Á É ž é ň ň é é ú ó ž ž ó é Ž ó ž ů é š ú é š š ů é š č Ý ň é ú ů ť š š ů č ú é ď š é ď š ó š Ý É ž Ú ů ž š é č é š é ť éž ú č š

Více

Í ž Í Ý Ž Ž Č Ú Í Í Í Ž Ž Ď Ž Ť ž Ť

Í ž Í Ý Ž Ž Č Ú Í Í Í Ž Ž Ď Ž Ť ž Ť Ž Ž Ž Ř Ř Í ť Í Í Í ž Í Ý Ž Ž Č Ú Í Í Í Ž Ž Ď Ž Ť ž Ť ň Ž Ť Ž ž ť Ž Ž ť Ž ž ť Ž ť Í ž Ž Ž Ů ť Ž ž ž Ž ť ť Ž ť ť Ž Ž ť ž ž ž ť ť ž ž ť Ž ť Ž ž ť ť Í Ž Ž Ž ť Ž ť Ž ž Ž Í Ž Ž ž Ž Ů Í ť Ž Í ť Í Í Ž Í Č Č ž

Více

ž Ž ů ů Š Ž ů ů ů Ž Ž ů Ž Š Š ů Ž ů ů ň Ž ú Ž Ú Ž Š ť ť ť ť Ž

ž Ž ů ů Š Ž ů ů ů Ž Ž ů Ž Š Š ů Ž ů ů ň Ž ú Ž Ú Ž Š ť ť ť ť Ž ť É Ó ú ú Ž Ž ů ů Ž ů Ž ů Ž ů Ž ů Ž ů ů Ú ů Ů ů Š ů Ó ú ú ů ž Ž ů ů Š Ž ů ů ů Ž Ž ů Ž Š Š ů Ž ů ů ň Ž ú Ž Ú Ž Š ť ť ť ť Ž ůž ů ů ů Š Ž ú ú Ž Ž ů Ž Ž Ó Ž Ž Ž ů ň ú ó Ž Ó Ů Ž ó ú ú ž Š ž Ž Š Ž Ž Ž Ž Š Šť

Více

ň ň ň ň ě ě ě Ď Ú ě ě Č ě Č ó ů Š ěď ě ě ó ě Ř ě ěž ěž ě ž ě ě Č Ú ď ú Ř

ň ň ň ň ě ě ě Ď Ú ě ě Č ě Č ó ů Š ěď ě ě ó ě Ř ě ěž ěž ě ž ě ě Č Ú ď ú Ř Í Ř Á Ý Š Á Ý ě ě ě ě Ř ě ě Í Í ů ň ň ň ň ň ě ě ě Ď Ú ě ě Č ě Č ó ů Š ěď ě ě ó ě Ř ě ěž ěž ě ž ě ě Č Ú ď ú Ř ě ě ž ě ň Š ě ň Š ů ž ž Š ž ů ž ů ž ž ó Ř Ř ž ě ž ě ě Č ě ž ž ž ž ě ó ú ě Š Č ě ň óž ó ě ě ž

Více

á ý á á ú ú ř ý ý ů ě ů ř á á á á ě ě š ř ů á ě ě ě ů ř š ý š ě ů ž ář ř ř š ý ář á ě ř á ý ě ů á á á ě á ž ě ě ů ě ý ě ř ě šť Č ý á á ř á ě á ř ý ý á

á ý á á ú ú ř ý ý ů ě ů ř á á á á ě ě š ř ů á ě ě ě ů ř š ý š ě ů ž ář ř ř š ý ář á ě ř á ý ě ů á á á ě á ž ě ě ů ě ý ě ř ě šť Č ý á á ř á ě á ř ý ý á É Ř Á Ý Ý Ý ů Ř Ý Ě ů ě ář Ú ř ě ě ě ě ě á ý á á ú ú ř ý ý ů ě ů ř á á á á ě ě š ř ů á ě ě ě ů ř š ý š ě ů ž ář ř ř š ý ář á ě ř á ý ě ů á á á ě á ž ě ě ů ě ý ě ř ě šť Č ý á á ř á ě á ř ý ý á á ě ú ř ě

Více

Č š ú ú ú ú Ú ú ú Ú Š ť Č Í Í Č

Č š ú ú ú ú Ú ú ú Ú Š ť Č Í Í Č Š Č Ýú ú ž Š Í š ú ú Č ú ž š Š ů ů ú ú Ú ú Š ú ú Ú ú ů ú ť ú Ú ú ů ú Č Ú ú Ú ú ú Š Š ú Š ú ů ú Č Í Í Č Č š ú ú ú ú Ú ú ú Ú Š ť Č Í Í Č ú ó ů Ú Á Í ž ú ú ú Í ú Í Í ú Ú ů š ů ů ů Ž Í ů Ž Ž Ů Ú Ž ó Ž ů ú

Více

Ý é ě é é Ý é Ú é é Ý Š ě é Č ě Ý ě ž é é é Í é Č Š Ž é ž é ž é é ě é é ž é ě Ž é é é é ě Á ÁŘ

Ý é ě é é Ý é Ú é é Ý Š ě é Č ě Ý ě ž é é é Í é Č Š Ž é ž é ž é é ě é é ž é ě Ž é é é é ě Á ÁŘ é é é é é é é é ě Č Č é é ě ž Ž ě Ž ů é Č ž ě Ž Š ě Ř Ž ž ů ě ě é Ž Ž ů Ž Š éž Ý Š é é ž ů é Ž ě Ř Ž Š ů é ě Č ž é é é ě Ž é ž é Š ě ů é é ě ž ě Ž Š Á ů ě é Ý Í ě ě ě Č Ž ě é Ý é ě é é Ý é Ú é é Ý Š ě

Více

ř ž ž š é é ž š ů ž š éš é ů é ř é ú Š ř š ž é ú é š ůž ř é ž ů š š é ř é ř ž é é ž é š ř é š ř ř é é ř ž é ř ř é ř ř š ž é é é š é é ř ž é ž é é é é

ř ž ž š é é ž š ů ž š éš é ů é ř é ú Š ř š ž é ú é š ůž ř é ž ů š š é ř é ř ž é é ž é š ř é š ř ř é é ř ž é ř ř é ř ř š ž é é é š é é ř ž é ž é é é é Ý š ř š Ť ů ř ř ž š ř š ř é š ř ů ř é ř Č š ř ů ř ř é ú Ť é é ř é é ř ů ů é ř é é ř ž é ž ú ž Ů š ž ř ž é é ř ř ř é é ř ř ř š é ř ž ž š é é ž š ů ž š éš é ů é ř é ú Š ř š ž é ú é š ůž ř é ž ů š š é ř é

Více

Ý ů ů ú ů ů ů ú č ú ú ů ů Ř úč ŤŤÉ Á úč ů ť Č ú

Ý ů ů ú ů ů ů ú č ú ú ů ů Ř úč ŤŤÉ Á úč ů ť Č ú Ý ŘÍ Ě É š Ž Č Ž Ž š č Á č úč úč č č č č č Ď š š ň č ň ú ú š ů ď ú úč č č ú ň ů ň ů č ú ů Ý ů ů ú ů ů ů ú č ú ú ů ů Ř úč ŤŤÉ Á úč ů ť Č ú ŘÍ Ě É š Ž Č Ž Ž š č č č úč č ů úč č úč úč č Ď ú ů ů č č č š ň

Více

Ú é ý ú š š š š é é ý é ú ť é ý ú Ó ú š Ž é š é ý ý ů ý é ý ý ů š ý é

Ú é ý ú š š š š é é ý é ú ť é ý ú Ó ú š Ž é š é ý ý ů ý é ý ý ů š ý é ú Š Š š ý š é š š Ř ý š é ý šť Ú é ý ú š š š š é é ý é ú ť é ý ú Ó ú š Ž é š é ý ý ů ý é ý ý ů š ý é ý ú Š Š š ý š é š š é é ů ý ý ý ť Š š é é é é é ý é ý ý é é ý ů ú Š ý é ň ý š ý ý ď Š ý ď š šš Ř é ý

Více

ě ú ů éú ž é Ž é ú Á ě ě é ů é ů ůž ě ě ě ú é ť

ě ú ů éú ž é Ž é ú Á ě ě é ů é ů ůž ě ě ě ú é ť ň ň É Ě ÁŠ Ř Š é ě š Ž Ž é éú é Á é ů š é ě ě Ú ě ú ů éú ž é Ž é ú Á ě ě é ů é ů ůž ě ě ě ú é ť Ú Ý ÁŠ Š Ř é ě ÉÚ š Ž Ž é éú é Á é ů š é ě ě ú ě ú ů éú Ž é Ž é úě Á ě é ů é ů ůž ě ě ú é é ě Í Í ď ď É Ě

Více

ěř ř Š ě ř ř ě ř Ď Č Í Č ě ř ř ě ř ě ý ě Ť ě ý ě ě ě ř ř š Č ó Č Č Č ěř ř ň ř ě řš ý Č Č š ě š ě ý š ř Č Č ě Č Č

ěř ř Š ě ř ř ě ř Ď Č Í Č ě ř ř ě ř ě ý ě Ť ě ý ě ě ě ř ř š Č ó Č Č Č ěř ř ň ř ě řš ý Č Č š ě š ě ý š ř Č Č ě Č Č Č úř ě ř ř úř ě ř ř ý úř ý ď ř ě Á ÍŘ Í Í ř ř ý ř ě š Á Í Á Í ř ě úř ěř ď ě Ť ř Č ě Ť ě š š ě ř ě ěř ř Š ě ř ř ě ř Ď Č Í Č ě ř ř ě ř ě ý ě Ť ě ý ě ě ě ř ř š Č ó Č Č Č ěř ř ň ř ě řš ý Č Č š ě š ě ý š ř

Více

ď Ž Ž č č č č Ž Ž ď č Ď č ď Ž Ž č Ů Ž ť č ň Ž ď Ý Ž Ž č ť Ž č Ž ú Ž ď č č Ž č č č č č č Ž ů

ď Ž Ž č č č č Ž Ž ď č Ď č ď Ž Ž č Ů Ž ť č ň Ž ď Ý Ž Ž č ť Ž č Ž ú Ž ď č č Ž č č č č č č Ž ů Ú ň Ž č č č č Ž ď Ž ř č ď Í ť č Í Ý Ž Ž č č Ž ť ď Ž Í Ď ň Ž č č č č ň Ž Ž Í č Ž ď Ž Ž č č č č Ž Ž ď č Ď č ď Ž Ž č Ů Ž ť č ň Ž ď Ý Ž Ž č ť Ž č Ž ú Ž ď č č Ž č č č č č č Ž ů č č Í Í č ť č Í Ž Í ň Š Ó Ž ť

Více

ň ú Ú ů é é ň ů ž ů ů ů ů é é é é ú ň é ú ú ů é é ů ů Č é ň ú ú ů é é ů Ť ň é ů ů ú ň é ú ť ť é é é ů é é ů é é ť ň ú ú ů é é ů ů ú é ů é ů é ů ť ů ú

ň ú Ú ů é é ň ů ž ů ů ů ů é é é é ú ň é ú ú ů é é ů ů Č é ň ú ú ů é é ů Ť ň é ů ů ú ň é ú ť ť é é é ů é é ů é é ť ň ú ú ů é é ů ů ú é ů é ů é ů ť ů ú Í ÁŇ Ý ÚŘ ú ů é é Č ó ž ů ú é ú ú ť é é é é ž Č ů é é ů ů ň ť ú Í ů é é ť é ň é ů ů ú ú Í é é é ú Ú ů Í Č Č ú ň ú Ú ů é é ň ů ž ů ů ů ů é é é é ú ň é ú ú ů é é ů ů Č é ň ú ú ů é é ů Ť ň é ů ů ú ň é ú ť

Více

Ý š ň š ž ň

Ý š ň š ž ň ž ň š š Í Č Č š š š Ý Ý š ň š ž ň Ý ž Ý ž Ň š ž Č Ž ť ž ÍČ š ž š Ž š Č š ň Ý Ý š ž ž š ž É š É Č Ó ť ť š š ž ž ž ň š ť ť ť š É Ý š Ň Ď ď Č ň Ž ť ť Ť š ž Ó ď Ď Ť š ň Ř ť ň ň Ě ž š š Ý ž žň š ž ž š šš Ý

Více

Ú č Č ě é č č ú ŠÍ ú š ě é č Á ě é č č ž é ž é Č é ú š ů č ě ů ž ý č é č ú ě Ž ú ž č č č é š č ú ě Č č š Č ě ě š ů ě č Č č é č Č Č ě ý ě Ů é ě č ú ó ž

Ú č Č ě é č č ú ŠÍ ú š ě é č Á ě é č č ž é ž é Č é ú š ů č ě ů ž ý č é č ú ě Ž ú ž č č č é š č ú ě Č č š Č ě ě š ů ě č Č č é č Č Č ě ý ě Ů é ě č ú ó ž Á Ň Ě ž ý š é é ú č ú š ý Ú é č ě ě ŠÍ Ů ů Č ě ě š ů č ě ě č ě š ý ú ž Á č č Č č ě é ú é ú ý Ú é Ř ů š é ú Č é Í é Ú ý Ž Č Ú č Č ě é č č ú ŠÍ ú š ě é č Á ě é č č ž é ž é Č é ú š ů č ě ů ž ý č é č ú ě Ž

Více

Ř Í Ě ŘÍ Í Ě É Ř Ť ž é ě ž ě Í é ě ž ú ě ě ě é é é ž é ě é é Ú ě é ú ě ž ě ě é ú ě ú ž é ž Ž é Ž Ž ť ž ú é ě Ž ě ž Ť ž ě ž ž ě ě é ě é Ž é ě é é ě é é

Ř Í Ě ŘÍ Í Ě É Ř Ť ž é ě ž ě Í é ě ž ú ě ě ě é é é ž é ě é é Ú ě é ú ě ž ě ě é ú ě ú ž é ž Ž é Ž Ž ť ž ú é ě Ž ě ž Ť ž ě ž ž ě ě é ě é Ž é ě é é ě é é ž Í ž š Š š Ř Ř Í š ě ě ě é Ž Í Í ě é Ž é ú ě ú ž é Ž Ú ě ě ě Š ě Í é ž š š Í é ě é ě é ě Ž ě ž ě Í š ě ě é Ř Ž ž ě ě é Ž Ř Í Ě ŘÍ Í Ě É Ř Ť ž é ě ž ě Í é ě ž ú ě ě ě é é é ž é ě é é Ú ě é ú ě ž ě ě é

Více

ď ú ď ů ú ů ů ú ď ů š ú ů Í š ú ú ú ú ú ú ů ú š ž Ž ú ů Žň ú ů ž š

ď ú ď ů ú ů ů ú ď ů š ú ů Í š ú ú ú ú ú ú ů ú š ž Ž ú ů Žň ú ů ž š Č ď ú ů ů ú Í ď ú ú ú Č Č ď ú ď ů ú ů ů ú ď ů š ú ů Í š ú ú ú ú ú ú ů ú š ž Ž ú ů Žň ú ů ž š ú ů š ů Í ž ž ú ů ú ď Ž ú ú Ú š ů Ú ú ú ů Ú ú ů ž ú ú š ů ž ž š ů š ú ú ú ž ž Ž Č š Ú ú ů ž Ú Ž ú ú ů ž ú ž

Více

ú š ů ů š ú š ú š Ť ů Ť š š Š š Š Š š š ú ú ú š Ú Č ů ů š Ý ó

ú š ů ů š ú š ú š Ť ů Ť š š Š š Š Š š š ú ú ú š Ú Č ů ů š Ý ó Ý ÚŘ Á É Č Í ŠÍ ů ú ů ů š ú Š ů Ž š Ú Ž ú ů ď š ú š ů ů š ú š ú š Ť ů Ť š š Š š Š Š š š ú ú ú š Ú Č ů ů š Ý ó ů ů ó ů š ú ň ů ů ú ů ú ú ů ú ů ú Ť Ú ú š š ó š ú š š ů ú ů š ů ň š ú Ť š ú š ú š š š š ú š

Více

Ů ž é Ž ů é é Ž Ž ě ěž ě ž Ť é Ž é Ž ů ž ž é é ž ů Ž ů é é ž ě ž ž é Ž ů ž ě é Í ž ž ů ě é ů Ž é ž ž ž ů ž é é ž é Ž ů é é ž ě Ž ů ž ě ž ž ě ž ě é ž ů

Ů ž é Ž ů é é Ž Ž ě ěž ě ž Ť é Ž é Ž ů ž ž é é ž ů Ž ů é é ž ě ž ž é Ž ů ž ě é Í ž ž ů ě é ů Ž é ž ž ž ů ž é é ž é Ž ů é é ž ě Ž ů ž ě ž ž ě ž ě é ž ů ť Í Č ě Č Č ú Č é ě ž ě ě é Í ž é ž ě Ž é ž é é Ž ž ě ě ě ě ě ú ú Č é ž é ě ž Ž ň Ž é ě ě ě ů ě ě ů ž é é é ě ě ě é Ž ě ě ě ž Í ě Ž Ž ů Ž Ž Ž Ů ž é Ž ů é é Ž Ž ě ěž ě ž Ť é Ž é Ž ů ž ž é é ž ů Ž ů é é

Více

Ť

Ť Ť Ú Ť Ž Ť ť š š š š Ž š Ť š Ť Ž Ť Ť Ž Ž Ť Ť šž Ť Ť Ť Ď Ť ň Ť Ť ť ř Ť Ť Ť Ť š Ť Ť Ď Ť Ť Ť Ů Ě Ť š Ť Ž Ť š Ť š Ď Ú Ž Ť Ž Ř ř š Ť ť š Ž ť Ť Ž š Ť Ů Ť Ť Ť Ť ť Ť š Ť Ť Ť Ť Ž Ť š š Ť š Ď š Ť š Ď Ť Ť Ě Ž Ť Ť

Více

Í ž ž Ž ž Ž Ž ž Š ď Ž Í ť ž Í Ž Ž Ž Í Ý Š Í Š ž Ž Š ž ž ť Ž Š

Í ž ž Ž ž Ž Ž ž Š ď Ž Í ť ž Í Ž Ž Ž Í Ý Š Í Š ž Ž Š ž ž ť Ž Š Á Í Í É ď ď Í Á ž Ž ž ž ž ž Í Í Ý Ě Í Í Í ž Š Ž Í ž Í ž ž ž ž ž ž Í ž ž Ž ž Ž Ž ž Š ď Ž Í ť ž Í Ž Ž Ž Í Ý Š Í Š ž Ž Š ž ž ť Ž Š ž Š ž ž ž Í ž ž Ž ž ž ť Í ž Ž ž ť Ž ž ž Š Ž ž Ž ž ť ž ž Í ž Š Ž ď ž ž ž ť

Více

ř ů Š ý ř ř ý ř ř ř ý Ý ř ý ř ř Č ř ř ř ž ž ř ž ř ž

ř ů Š ý ř ř ý ř ř ř ý Ý ř ý ř ř Č ř ř ř ž ž ř ž ř ž Č ř ů ř ý Š ý Š ž ý ř ů ř ý ý ý ř ř ů ž ů ř ř ů ž Š ý ř ř ů Š ý ř ř ý ř ř ř ý Ý ř ý ř ř Č ř ř ř ž ž ř ž ř ž ř ř ť ůž ř ť Š ž ž ř ž ý ř ý ž ý ř ť ž ř ž ý ř ť ř ř ý ý ý ž ý ř ý ů ž Ý ý ý ř ý ý ů Ů ř ř ý

Více

ú ž ú š ř š ň ř ř š ř ř ř É ú ř

ú ž ú š ř š ň ř ř š ř ř ř É ú ř ť ň Ý ř š ú Č Š ů š ÚÚ ď šé Í ď Ť ď š Í ř ú ž ú š ř š ň ř ř š ř ř ř É ú ř ň ú ď ú ř Ú ú ř ř š ú ř š š š š š ú Ú š É ň ů ťů ř Ž ž ď ř Ž ú ů ů ů ř ř ž ů ř ů ů ň ů š š ů ů š ž ř ř ř ž ř šť ř ř ř ž ž ů ř ú

Více

ó ž ž ě ě ě ě ě ů ě ď ž ů ě ě ů

ó ž ž ě ě ě ě ě ů ě ď ž ů ě ě ů ž ě ž ě ě Č š Č š š ě ě š ž ó ž ž ě ě ě ě ě ů ě ď ž ů ě ě ů ž ž ěž ě ě ó ž ž ě ž ě ě ě ě ť ě š ě ň ů ě ň ě ž ž ž ť š ě ů ů š š Ň ěž ěž ěž ť ěž ó ůú ť ě ž ž ě ž ě ě ň ž ň ě ěž ě ě ů ě ě ů ě Á ě ě ů ě ě

Více

š š ň š Š š š ň ú ť ň š š

š š ň š Š š š ň ú ť ň š š Ť š š ň š Š š š ň ú ť ň š š š Ú š š ň Š Š ú š š ď š ň ť ň š Č š š Í Á š š š š š Ř š š š ť š š š š ň š ň Č ó š Č š š ť š š Ž Š ť Ř š š š š ú š Ř Č šť Í ó Ě Š š š š ň š šš š Š š ú ň š š š š š Č š š ť š š

Více

ď ž ž Š š ť ž Ó ž ý ž Ž ď

ď ž ž Š š ť ž Ó ž ý ž Ž ď ž Ó Ž ý ž ý ž Š ž ý ý ž ž ý ď Ž ý ž ď ž ž Š š ť ž Ó ž ý ž Ž ď ý ý š ý ý ý ý ý ý ž ý ý ý ž ý ý ž ž ý ý ý ý ý ž ž ž ž š ž Ů ý ý ý ý ý š ž ý ý ý ý š ž ý ý ž ó ť ž ž ž š ý ž Á ý š ž š ý ý ý ý š ž ž ý ž ž ž

Více

Ž Ř ú Ž Ú ú ú Ú ď Ů Ť Ťú Ř Ý Ť ď Ť Ř Ý Ř Ú Ř Ú ž ď ú Ť ť Ý Ú ž Ť Ť Ť Ú ú Ú Ú Ú Ú

Ž Ř ú Ž Ú ú ú Ú ď Ů Ť Ťú Ř Ý Ť ď Ť Ř Ý Ř Ú Ř Ú ž ď ú Ť ť Ý Ú ž Ť Ť Ť Ú ú Ú Ú Ú Ú Ý Ý Ř Ú Ú ú Ť ž ž Ť Ž Ď Ť Ť ž Ž Ť ž Ť ď ú ť ú Ť Ť Ž Ť ž Ť ú ž Ú Ť Ť Ť Ř É Ť É Ř Ú ť Ť É Ú Ú ř É Ť Ť Ž Ř ú Ž Ú ú ú Ú ď Ů Ť Ťú Ř Ý Ť ď Ť Ř Ý Ř Ú Ř Ú ž ď ú Ť ť Ý Ú ž Ť Ť Ť Ú ú Ú Ú Ú Ú Ý Ý É É ď Ť Ř Ž Ř Ž

Více

í Š ó č É Í é á ď Ď é Š Á ó ó É Ó

í Š ó č É Í é á ď Ď é Š Á ó ó É Ó ď Ň É Ú Ň č ŮŇ Ó í Ó í Š ó č É Í é á ď Ď é Š Á ó ó É Ó é í í Á Í ú Í ě ď Ě ď č Ň Ň é ú Éí É ú é í í í ý á í á á ý í ď ě Ř É č Ú Ň Ě Ů Ňň čí í í ě ý í í Ě ď Ó ě í ě Ě Ě čí í í ě ý í í Ě é ě í ě ě Ř ý ň

Více

Ý š ž é ů Š ú ú ú Ó ů ú ú é Ó Ó Č ů ú Ú ň ů š ů š ů ú ú é é ž

Ý š ž é ů Š ú ú ú Ó ů ú ú é Ó Ó Č ů ú Ú ň ů š ů š ů ú ú é é ž ú Ž ž Č é Č ú ú ů ů ú é Ž ú é ů Ž é ž Ú ú é ů ú ů ů Ú Č é Ý š ž é ů Š ú ú ú Ó ů ú ú é Ó Ó Č ů ú Ú ň ů š ů š ů ú ú é é ž š ů Ů Ó Č Ž é ú š ú Š ů ů ň ů š ů é é é Š Š Ý ů ú š š ú é Žň Ž Ž Ž š š é š ů ú š

Více

Í Í ř ť é č é Č é é č é Ť Ť č é Ť Ť é Í ť Ť Š é č é é Í Ě č č é é Ť č Ó ň é é Ť Í Í Ť é é Í ň č é é Ž é é č č é Ó č Ó é č Ú é é Ť é Ť Ť Ť Ť é ť ňč ň é

Í Í ř ť é č é Č é é č é Ť Ť č é Ť Ť é Í ť Ť Š é č é é Í Ě č č é é Ť č Ó ň é é Ť Í Í Ť é é Í ň č é é Ž é é č č é Ó č Ó é č Ú é é Ť é Ť Ť Ť Ť é ť ňč ň é Ů ú é Ť Ť Ť č č Ť é Í Ť č é č é é č Á Í Í é ň ú Ó č é Ť č Ť Ť č č é č é č ň č é é Ý Ě Ů Ť Ť Č Ť é Ť é č Ť Ť Ť Ť ů č Ť č Ť é č é ť č é Ť Ť Ý č é Ť č é Ť é é č éť é Ť Ť é Ť é č é é é č é é é é é Ť ň Ť é

Více

ř ř é ř ř Ó é é č ř ř č é ř é ý č Í Ů ý č Ů ř ř ř ý ř ý ř é ý é é š Ú ř Š ř š ů ů ý č č š ř é ů ř č é č é č ř é ř ý é ř ý ý Í ř č é é č ř ř ř ř ý ž

ř ř é ř ř Ó é é č ř ř č é ř é ý č Í Ů ý č Ů ř ř ř ý ř ý ř é ý é é š Ú ř Š ř š ů ů ý č č š ř é ů ř č é č é č ř é ř ý é ř ý ý Í ř č é é č ř ř ř ř ý ž ř ý é č Š Ř č ý ř úč ď ř ř č úč ř ř ý ý ř ř é ř ř Ó é é č ř ř č é ř é ý č Í Ů ý č Ů ř ř ř ý ř ý ř é ý é é š Ú ř Š ř š ů ů ý č č š ř é ů ř č é č é č ř é ř ý é ř ý ý Í ř č é é č ř ř ř ř ý ž ýš Í é é ó ýš

Více

ě ě ě ě š Ť ě š Ť š ň ě ě ž ě ě Ť ě ě ě ě ě Ť š ž ě ě ě Ť Ť š Í ěž ž ě ěž Á Ě Ě Á Ě É ě ě ě š Ž Ú ž ě ě š ě Ť š Ť ě Š Ť š Š Í ě š Ť ž ě š ě Ť

ě ě ě ě š Ť ě š Ť š ň ě ě ž ě ě Ť ě ě ě ě ě Ť š ž ě ě ě Ť Ť š Í ěž ž ě ěž Á Ě Ě Á Ě É ě ě ě š Ž Ú ž ě ě š ě Ť š Ť ě Š Ť š Š Í ě š Ť ž ě š ě Ť Á Á ŘÍ ě ě Í Ž š Ť Ť Ý ě ě š Ť ž ě ž ě ě ž ě Ť š ě ž Ó Ť š Ť ě ž ě Š ě ď Ť š Š ě Ť ě š ž ě š ě ě ě š ě ě ě ě š ě Ž Ť š ň Ž Ť ě ž ě šť ě ě ě ě ě ě ě ě š Ť ě š Ť š ň ě ě ž ě ě Ť ě ě ě ě ě Ť š ž ě ě ě Ť Ť

Více

Č Ý Í Ě Í Ú Í Á Ů Ý Ů Í Í ř ž ň ř ň ř ň ř ď ř ň ř ř ř ř Í ř Ž ř ť ř ž ď ř ř ř

Č Ý Í Ě Í Ú Í Á Ů Ý Ů Í Í ř ž ň ř ň ř ň ř ď ř ň ř ř ř ř Í ř Ž ř ť ř ž ď ř ř ř ú ú úř ř ř Č Ý Í Ě Í Ú Í Á Ů Ý Ů Í Í ř ž ň ř ň ř ň ř ď ř ň ř ř ř ř Í ř Ž ř ť ř ž ď ř ř ř ř ž Í ř ž ř ř ř ř ž ú ú ř ó ť ř ř ú ř ž š ú ř ř ď š š Í ú š ř ž ž ú ž ř úď ž ř ř šť ó ú ú ž ó ž ž ř š ř š ťť ž ž

Více

ř ř š ř ů ř ů ř Í š ř ů ř ř ř ů š ů ř ř ů ř ř ř ř Ž ř ř Ž ů Ž š ž ř š ů ž š ř Ž ů ů Ť š Í ú ř Ž ř ř š ř ů ů Ž ů ř ů Ž ř ů

ř ř š ř ů ř ů ř Í š ř ů ř ř ř ů š ů ř ř ů ř ř ř ř Ž ř ř Ž ů Ž š ž ř š ů ž š ř Ž ů ů Ť š Í ú ř Ž ř ř š ř ů ů Ž ů ř ů Ž ř ů Č Ť Š ř ů Ž Č ú ř š ř š ž š ů š ž ů Ž ů š ř ř ů Í ů Ú ř ř ů ž ř ř Č ř ř š ř ů ř ů ř Í š ř ů ř ř ř ů š ů ř ř ů ř ř ř ř Ž ř ř Ž ů Ž š ž ř š ů ž š ř Ž ů ů Ť š Í ú ř Ž ř ř š ř ů ů Ž ů ř ů Ž ř ů š ž ř ř ů Ž

Více

š č š ó Ú š ň č č Š ú č ů Š ž Č ž š Ú č Ť č Úž č Ó č š ď

š č š ó Ú š ň č č Š ú č ů Š ž Č ž š Ú č Ť č Úž č Ó č š ď č č Ú č č Ý ň š Ý Ť ů ž š Ý č Ó Č č š Ú Ž č ť š ď š č š ó Ú š ň č č Š ú č ů Š ž Č ž š Ú č Ť č Úž č Ó č š ď Š š Ú č š Ý Ý č č č ů Ú č š Š ó ň č ž č Ó č č Ú Ú š Ž Ó ó ú š Ó č ú č č š č Ó č ž Č ž š ž č č

Více

ř ě ě é é é ř ž ž ě é ř ř é ř ě ě ž ř ř ě ýš ýš ó ě ý ř Š é é ž š ě ř ř ž ýš ř ě é ž é ů é ě é ř ř é é ž ě ř ě ý ě ý

ř ě ě é é é ř ž ž ě é ř ř é ř ě ě ž ř ř ě ýš ýš ó ě ý ř Š é é ž š ě ř ř ž ýš ř ě é ž é ů é ě é ř ř é é ž ě ř ě ý ě ý ř ů Í ř ý é ě ý ž é ě ř é ú ý ý ř ě é ř é ě é ž éř ř ě é ý ř ú ř ě ě é é é ř ž ž ě é ř ř é ř ě ě ž ř ř ě ýš ýš ó ě ý ř Š é é ž š ě ř ř ž ýš ř ě é ž é ů é ě é ř ř é é ž ě ř ě ý ě ý é é ř ř é é ž ž é ř ž

Více

š É ú Á Á ž ó ú Ť Á

š É ú Á Á ž ó ú Ť Á ú Ť ó š Á ú Á ý ó Ů Á Ř ÁÁ š Ť ú Ť š É ú Á Á ž ó ú Ť Á ž ž ý Ť Í Í ž š ž Č š Č Í ó Í ú ú ž š ž š Č ú É ú ú ž ý ú š ž ý ž ž ý š ó ž š ý ž š ý ý ů ú ů ý ů ž ó š ž ž ú ž ž ž ž š š ž Á ů ž š Ž Č š Č ú ů ú

Více

é ř ř ý ž ý ž ž é Ť ř ř ý ř ř é ř é ř ř ý ý ř é é š ý ž ž é ž ň ý ň é š éž š Ř ř ň é ý é ň é ýš ý ý ň ý ň ž Č ř ř é ň é ň š é ž ň é ř ď é š ř ů ň ý Ť

é ř ř ý ž ý ž ž é Ť ř ř ý ř ř é ř é ř ř ý ý ř é é š ý ž ž é ž ň ý ň é š éž š Ř ř ň é ý é ň é ýš ý ý ň ý ň ž Č ř ř é ň é ň š é ž ň é ř ď é š ř ů ň ý Ť é Č Á ň ž Č é ďé ř ř ř ř ř ř Č Č ú Č é ý ý ř é é ž ž é é Č Č ř ú éž Á Á é ý é ž é ž ú ý ů é é š ů ý ž ž ú ž ž ý ř ý ů é ř ř ý ž ý ž ž é Ť ř ř ý ř ř é ř é ř ř ý ý ř é é š ý ž ž é ž ň ý ň é š éž š Ř ř ň

Více

Ť č Ž ň ň Ť Ť Ť š š š Ž Í č šš Ž Ť š š ň Ť Ý ň č š č ň š ň š š š š š ú č ú š Ž Ť š š š ň Ž Š č ň š Ť Ť š č č ť Ď Ž š č Ť Ť Ž č Ť Ť Ý ť Ť č š č Ť š š Ť

Ť č Ž ň ň Ť Ť Ť š š š Ž Í č šš Ž Ť š š ň Ť Ý ň č š č ň š ň š š š š š ú č ú š Ž Ť š š š ň Ž Š č ň š Ť Ť š č č ť Ď Ž š č Ť Ť Ž č Ť Ť Ý ť Ť č š č Ť š š Ť Ť Ť š š ň ň Ť č š Ž š ň š ť č ť ň š š Ž š ň š č šť š š š č š Ť Í ť ň š č š š ť ň š ň š ň č č š č Ž Í š Ť š š ů Ť Ť Ť č š š ť č ň Ť č č š Ž Ť č Ó č Ť č Ž ň ň Ť Ť Ť š š š Ž Í č šš Ž Ť š š ň Ť Ý ň č š č ň

Více

Ž č ď ďč č ď ďč Í Í Í Ú ž ď ú ý ďč Ž č ď ž ú ď č ž ňú č ý ď ó Ž ď ď č ť ž

Ž č ď ďč č ď ďč Í Í Í Ú ž ď ú ý ďč Ž č ď ž ú ď č ž ňú č ý ď ó Ž ď ď č ť ž ď ď ů č č č ň ž Ž Ž ů ů Ž Ž ů Ž Í ČÁ Ú ďčď č č ž ů Ú č ý č ý ý Í ž Ž č ď ďč č ď ďč Í Í Í Ú ž ď ú ý ďč Ž č ď ž ú ď č ž ňú č ý ď ó Ž ď ď č ť ž ž č č ů č ý ó ý č ďč ď ďč ď ďč ď č Ž ý ž ďč č č Č ů ý ž Í Í

Více

ú ň ú ž ž ň ú ě Ú ú ěž

ú ň ú ž ž ň ú ě Ú ú ěž É ú ň ú ž ž ň ú ě Ú ú ěž ú ú Č Č Ú ž ě ě ě š ň ú ěž ú š š š š ž ě š ě ě ž ě š ž ě ě ú ž ž ú ž ž ě ě ú ě ě ě ě ě ě ž ě ž Č ě ě ě ě ě ě ú ě ě ě Č ž ě ž ž ě ž š ě ž ó ž ě ě ě ěž ě ě Á š ž ě ú Á š ě ž ž ě

Více

Ř é é é úť Ú é é é é é ú é é é ú ú ú Č ú Č ú ú

Ř é é é úť Ú é é é é é ú é é é ú ú ú Č ú Č ú ú ú Ú šť é ú é ú ů ů é ú ú ů é ú ů ú ú ů š ů ú é ů ň é é š ů ů š š ó š š ů é š é é é é Á Ň Ř é é é úť Ú é é é é é ú é é é ú ú ú Č ú Č ú ú é ú Ú é é Č é š š é ů é é š š ů š ú ů ú š š Á ů ť š ů ů é š š é ú

Více

Ů ř ž ř ř ú řž ř ř ú ď ř ř ř ž ř ď ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ř ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ž ř ř ř ž ž ž ř ž Ť ř

Ů ř ž ř ř ú řž ř ř ú ď ř ř ř ž ř ď ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ř ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ž ř ř ř ž ž ž ř ž Ť ř Č Č Ň Ó Š Š ř ú ř ž ř ř ž ř ž ž ž ž ř ú ž ž ř ž ř ž ď ž ž ž ž ř ř ž ř Č ř ž Ů ř ž ř ř ú řž ř ř ú ď ř ř ř ž ř ď ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ř ř ř ř ř ř ř ř ž ř ř ž ř ř ř ž ž ž ř ž Ť ř ú ž ř ž ř ř ž ž ř ř ž ú ř

Více

V H L U B O K É N A D V L T A V O U J A N H E N D R Y C H

V H L U B O K É N A D V L T A V O U J A N H E N D R Y C H S T U D I E P É Č E A K O N Z E R V A C E P A R K U N A P O D S K A L S K É L O U C E V H L U B O K É N A D V L T A V O U S O H L E D E M N A P R O V O Z G O L F O V É H O H Ř I Š T Ě A Z Á J M Y P A M

Více

ý ý é Í ě ý ý ý ě é ě é ů ěž ě ě ě ýú ě ó ě Í ý ý ě ý Ú ý š ý ž ž ý ž Ú é ú ú ú ú ú ýš ý é ý é

ý ý é Í ě ý ý ý ě é ě é ů ěž ě ě ě ýú ě ó ě Í ý ý ě ý Ú ý š ý ž ž ý ž Ú é ú ú ú ú ú ýš ý é ý é ýú é Č ý Ř Č Á ě ý ů ý ě ě ý Í ě ě ě ú ý ů ý ů ý ě ý ů é ý ý é Í ě ý ý ý ě é ě é ů ěž ě ě ě ýú ě ó ě Í ý ý ě ý Ú ý š ý ž ž ý ž Ú é ú ú ú ú ú ýš ý é ý é Í é é é ú ě š ú ý ý ě é ě ý š Č ě ýš ý ů ň ď š Í

Více

č ž ž ž č ů č úč č ň ú Ů Ů ů ž ž č ž ú č č š ť ž ó š Ě ž úč ď Ž ž ž ž Á

č ž ž ž č ů č úč č ň ú Ů Ů ů ž ž č ž ú č č š ť ž ó š Ě ž úč ď Ž ž ž ž Á š ú šť Ě šť č č ů š č š č č č č č č č č šť ů šť š š Č č č Č č Ž š č č š š č č č ž ž ž č ů č úč č ň ú Ů Ů ů ž ž č ž ú č č š ť ž ó š Ě ž úč ď Ž ž ž ž Á č č šť ů č ž úč ž úč ž ž š ú Ž Ú ž š ž Ž ů ů č ň š

Více

ú ú š úř Č š ž ř ř š ř ž š š ř š š ř š ř ř ř ž ž Ž ž ř ř ž ř ž ř ř ř ú ž ř š ř ž ž ř š ž Í š ň š ř ž ř š ř š ň úř Ú ř š š ř úř Č š ž ř š ř ú ř Ř Ú Í ž

ú ú š úř Č š ž ř ř š ř ž š š ř š š ř š ř ř ř ž ž Ž ž ř ř ž ř ž ř ř ř ú ž ř š ř ž ž ř š ž Í š ň š ř ž ř š ř š ň úř Ú ř š š ř úř Č š ž ř š ř ú ř Ř Ú Í ž Úř Ů úř Č Ř ř Ú Í Í úř úř úř ř š ú ř š ř ř ž ž ř ó ž š š ú ú Í ř ú ř Ř ú ř š Č ú ť ř ú ú ú ú Í ú ú ú ú š úř Č š ž ř ř š ř ž š š ř š š ř š ř ř ř ž ž Ž ž ř ř ž ř ž ř ř ř ú ž ř š ř ž ž ř š ž Í š ň š ř ž ř

Více

Č š ř ř ř ř š ř Č Ř ň ž ř ř ý ř ř ž š ž š ř ň ý ř ú ý ř š ř ů ý ú š ž ž ř ř ř ž Ž š ř š Ž ř ž š š

Č š ř ř ř ř š ř Č Ř ň ž ř ř ý ř ř ž š ž š ř ň ý ř ú ý ř š ř ů ý ú š ž ž ř ř ř ž Ž š ř š Ž ř ž š š ý š Ú ž š ž š ý ž ř Ť šť Č ý ň ř ž ú š ý ž ý ř ů ž ž ř ř ý ů š ň ý ú ř šť š ý ú ž ý ú ó ú š š ů ř Č š ř ř ř ř š ř Č Ř ň ž ř ř ý ř ř ž š ž š ř ň ý ř ú ý ř š ř ů ý ú š ž ž ř ř ř ž Ž š ř š Ž ř ž š š ř Ž ý

Více