P o w i a t J e s e n i k O k r e s K r e i s J e s e n í k J e s e n i k
155. Jesenik. Sanatorium Priessnitza Jeseník. Průčelí Priessnitzova sanatoria Freiwaldau. Preißnitz-Heilkurort. 156. Jesenik. Twierdza Wodna Jeseník. Vodní tvrz Freiwaldau. Vodny Twrz 154. Jesenik. Widok na sanatorium Priessnitza Jeseník. Pohled na Priessnitzovo sanatorium Blick auf das Kurhaus Priessnitz 137
158. Zlate Hory. Kościół Panny Marii Pomocnej Maria Hilf Kostel Panny Marie Pomocné Maria Hilf ve Zlatých Horách Maria Hilf in Zuckmantel 159. Zlate Hory. Kościół św. Krzyża Kostel sv. Kříže ve Zlatých Horách Kreuzkirche in Zuckmantel 157. Zlate Hory. Muzeum Wydobycia Złota Městské muzeum ve Zlatých Horách s expozicí těžby zlata Museum für Goldabbau in Zuckmantel 139
140 160. Zlate Hory. Sanatorium Edel Sanatorium Edel ve Zlatých Horách Kurhaus Edel in Zuckmantel 161. Zlate Hory. Kaplica św. Rocha Kaple sv. Rocha ve Zlatých Horách St. Rochus-Kapelle in Zuckmantel 141
163. Jaskinie krasowe Na Pomezi Krasové jeskyně Na Pomezí Tropfsteinhöhlen Na Pomezi 164. Zlate Hory. Muzeum górnictwa Muzeum těžby zlata v Zlatých Horách Bergbau-Museum in Zuckmantel 162. Ruiny zamku Kobrštejn niedaleko Zlatych Hor Zřícenina hradu Kobrštejn u Zlatých Hor Ruinen der Burg Koberstein bei Zuckmantel 143
166. Jawornik. Kościół Trójcy Świętej - wnętrze Kostel Nejsvětější Trojice v Javorníku - interiér Dreifaltigkeitskirche in Jauernig 167. Jawornik. Kościół Trójcy Świętej - wnętrze Kostel Nejsvětější Trojice v Javorníku - interiér Dreifaltigkeitskirche in Jauernig 165. Jawornik. Kościół Trójcy Świętej Kostel Nejsvětější Trojice v Javorníku Dreifaltigkeitskirche in Jauernig 145
169. Barokowy portal kościoła Najświętszej Trójcy (1723 r.) Barokní portál kostela Nejsvětější Trojice z r. 1723 Barockportal der Kirche der Heiligen Dreifaltigkeit (1723) 170. Herb wrocławskiego biskupa Franciszka Ludwika z Neuburga Znak vratislavského biskupa Františka Ludvíka z Neuburgu Wappen des Bresualer Bischofs Franz Ludwig von Neuburg 168. Jawornik. Kościół Trójcy Świętej Kostel Nejsvětější Trojice v Javorníku Dreifaltigkeitskirche in Jauernig 147
148 171. Jawornik. Kościoł Cmentarny św. Krzyża Javorník. Hřbitovní kostel sv. Kříže Jauernig. Friedhofskirche des Hl. Kreuzes 172. Jawornik. Kaplica św. Antonina Kaple sv. Antonína v Javorníku St. Antonin-Kapelle in Jauernig 149
173. Jawornik. Pałac biskupów wrocławskich - Jánský Vrch - z odnowioną barokową fasadą Javorník. Zámek vratislavských biskupů - Jánský Vrch - s obnovenou barokní fasádou Jauernig. Schloss der Breslauer Bischöfe Jánský Vrch mit sanierter Barockfassade 175. Jawornik. Centrum miasta z ratuszem Javorník. Centrum města s radnicí Jauernig. Innenstadt mit Rathaus 150 174. Jawornik. Wejście do zamku Jánský Vrch Javorník. Vstup do zámku Jánský Vrch Jauernig. Eingang in das Schloss Jánský Vrch 176. Jawornik. Widok miasta z zamku Javorník. Pohled na město ze zámku Jauernig. Stadtpanorama aus dem Schloss 151
178. Bílá Voda. Kościół Zwiastowania Marii Panny z klasztorem pijarów Bílá Voda. Kostel Navštívení Panny Marie s piaristickým klášterem Weißwasser. Pfarrkirche Mariä Heimsuchung mit Barockkloster der Piaristen 179. Barokowy klasztor pijarów (1733 r.) Barokní klášter piaristů z r. 1733i Barockkloster der Piaristen (1733) 177. Bílá Voda. Barokowy portal z herbem biskupa Jakuba Arnosta z Lichtenstein- Kastelkornu Barokní portál se znakem olomouckého biskupa Jakuba Arnošta z Lichtenštejna-Kastelkornu Weißwasser. Barockportal mit Wappen des Bischofs Jakub Arnost von Lichtenstein-Kastelkorn 153
181. Vidnava. Nowowybudowany ratusz miejski w stylu z II połowy XIX w. Vidnava. Novostavba radnice v historizujícím slohu z 2. pol. 19. století Weidenau. Neu errichtetes Rathaus im Stil aus der 2. Hälfte des 19. Jahrhunderts 182. Vidnava. Średniowieczne kamienice miesczańskie Vidnava. Měšťanské, původně středověké domy Weidenau. Mittelalterliche Bürgerhäuser 180. Vidnava. Kolumna z rzeźbą Marii Panny Immaculaty (1714 r.) Vidnava. Sloup se sochou P. marie Immaculaty z r. 1714 Weidenau. Säule mit Statue der Jungfrau Maria Immaculata (1714) 155
184. Uhelna. Zatopione kamieniołomy Pelnář Uhelná. Zatopený kamenolom Pelnář Sörgsdorf. Überflutete Steinbrüche Pelnář 185. Vlčice. Staw pałacowy Vlčice. Zámecký rybník Wildschütz. Schlossteich 183. Travna. Kaplica Matki Bożej z La Salette Kaple Panny Marie La Salletské v Travné Mutter Gottes von La Salette-Kapelle in Krautenwalde 157
187. Stara Czerwona Woda. Kościól parafialny Bożego Ciała. Pomnik poległych w I wojnie światowej Stará Červená Voda. Farní kostel Božího Těla. Pomník padlým 1. světové války Alt Rothwasser. Fronleichnam-Pfarrkirche. Denkmal für Gefallene im Ersten Weltkrieg 188. Bernatice. Kościół św. Piotra i Pawła Kostel sv. Petra a Pavla v Bernarticích Peters- und Paulskirche in Barzdorf 186. Stara Czerwona Woda. Barokowa kolumna św. Trójcy Stará Červená Voda. Barokní sloup sv. Trojice Alt Rothwasser. Barocke Dreifaltigkeitssäule 159
160 189. Kobylá nad Vidnavkou. Kościół św. Jakuba Kobylá nad Vidnavkou. Klasicistní kostel sv. Jáchyma Jakobskirche in Jungferndorf bei Jauernig 190. Kobylá nad Vidnavkou. Renesansowy zameczek po empirowej przebudowie Kobylá nad Vidnavkou. Původně renesanční zámeček po empírové přestavbě Jungferndorf. Kleines Schloss nach Umbau im Empirestil. 161
192. Žulová. Gotycki gród przebudowany na Kościół św. Józefa Gotický hrad přestavěný na kostel sv. Josefa v Žulové Die zum St. Josephskirche umgebaute gotische Burg in Friedeberg 193. Černá Voda. Późnorenesansowa siedziba rodu Mikusch Černá Voda. Pozdně renesanční sídlo rodu Mikuschů Schwarzwasser. Sitz des Adelsgeschlechts der Mikusch aus der Spätrenaissance 191. Žulová. Kaplica na Boží hoře Kaple na Boží hoře nad Žulovou Kapelle auf Boží hořa in Friedeberg 163
164 194. Hradec-Nová Ves. Kaplica św. Anny Hradec-Nová Ves.Kaple sv. Anny Gröditz-Neudorf. St. Anna-Kapelle 195. Hradec-Nová Ves. Kaplica św. Anny - wnętrze Hradec-Nová Ves.Kaple sv. Anny - interér Gröditz-Neudorf. St. Anna-Kapelle 165
197. Horní Údolí. Kaplica św. Anny Kaple sv. Anny Horní Údolí St. Anna-Kapelle - Ober Grund 198. Zlatorudné Mlýny nad rzeką Olešnice Zlatorudné mlýny na Olešnici Zlatorudné Mlýny an der Olešnice 196. Mikulowice. Kościół św. Mikołaja Kostel sv. Mikuláše v Mikulovicích St. Nikolaikirche in Niklasdorf 167
200. Branná. Gród Kolštejn Branná. Hrad Kolštejn Branná. Burg Goldenstein 201. Křižovy Vrch. Kaplica św. Anny Kaple sv. Anny na Křížovém vrchu St. Anna-Kapelle auf dem Kreuzberg 199. Ondřejovice. Kaplica św. Anny w Jawornie Ondřejovice. Kaple sv. Anny v Javorné (něm. Latzdorf) St. Anna-Kapelle in Endersdorf 169
203. Góra Šerák (1351 m n.p.m.) - Chata Jerzego - ponad 100-letnie schronisko Šerák (1351 m n.m.) Chata Jiřího, která má více jak 100 let Hochschar (1351 m ü.d.m.) - Georgsschutzhaus eine mehr als 100 Jahre alte Herberge 204. Chata Jerzego Jiřího chata Georgsschutzhaus 202. Kopa Biskupia. Wieża widokowa Biskupská kupa. Rozhledna Bischofskoppe. Aussichtsturm 171
206. Uzdrawiające źródło we Vřesowej Studance Zázračný pramen na Vřesové studánce Heilquelle in Heidebrünnel 207. Wieża Altvaterturm. Wierna rekonstrukcja postawiona na wzgórzu Wetzstein w Turyngii (2004) czeski niemiecki 205. Wieża widokowa Zlatý Chlum Rozhledna na Zlatém chlumu Aussichtsturm Zlatý Chlum 173
K r z y ż e p o k u t n e i k a m i e n i e g r a n i c z n e S m í r č í k ř í ž e a h r a n i č n í k a m e n y S ü h n e k r e u z e u n d G r e n z s t e i n e 208. Krzyż pokutny w Nowym Świętowie Smírčí kříž v obci Nowy Świętów Sühnekreuz in Deutsch-Wette 209. Krzyż pokutny w Lubiatowie Smírčí kříž v obci Lubiatów Sühnekreuz in Lobedau 212. Krzyż pokutny w Radzikowicach Smírčí kříž v obcí Radzikowice Sühnekreuz in Stephansdorf 213. Słup graniczny koło Skoroszyc Hraniční kámen u Skorošic Grenzstein bei Gurschdorf 210. Krzyż pokutny w Białej Nyskiej Smírčí kříž v obci Biała Nyska Sühnekreuz in Bielau 211. Krzyż pokutny w Kępnicy Smírčí kříž v obci Kępnica Sühnekreuz in Deutsch-Kamitz 214. Słup graniczny w Osinie Wielkiej Hraniční kámen v obci Osina Wielka Grenzstein in Gross Nossen 215. Słup graniczny na Pradziadzie Hraniční kámen na Pradědu Grenzstein am Altvater 174 175
S p i s t r e ś c i / O b s a h / I n h a l t s v e r z e i c h n i s : Historia Księstwa Nyskiego zabytkami pisana Dějiny niského knížectví napsané historickými památkami Die Geschichte des Fürstentums Neiße mit Denkmälern geschrieben.............................................................................. 3 P o w i a t N y s k i / O k r e s N i s a / K r e i s N e i s s e.................................................................................. 5 3 N Y S A........................................................................................................................................ 5 4 O T M U C H Ó W............................................................................................................................... 7 8 PA C Z K Ó W.................................................................................................................................. 8 6 G Ł U C H O Ł A Z Y............................................................................................................................. 9 4 K O R FA N T Ó W............................................................................................................................. 1 0 2 Ł A M B I N O W I C E.......................................................................................................................... 1 0 4 I N N E M I E J S C O W O Ś C I.................................................................................................................. 1 0 6 P o w i a t J e s e n i k / O k r e s J e s e n i k / K r e i s J e s e n i k....................................................................... 1 3 5 J E S E N I K.................................................................................................................................. 1 3 6 Z L AT E H O R Y.............................................................................................................................. 1 3 8 J AV O R N Í K................................................................................................................................ 1 4 8 B Í L A V O D Á............................................................................................................................... 1 5 2 V I D N AVA................................................................................................................................... 1 5 4 I N N E M I E J S C O W O Ś C I................................................................................................................. 1 5 6 K r z y ż e p o k u t n e i k a m i e n i e g r a n i c z n e S m í r č í k ř í ž e a h r a n i č n í k a m e n y S ü h n e k r e u z e u n d G r e n z s t e i n e................................................................................................... 1 7 4 L i t e r a t u r a / L i t e r a t ú r a / L i t e r a t u r : 1. 1. J. Bogdanowski, Z. Holcer, M. Kornecki, Słownik terminologiczny architektury, t. II. Architektura obronna, Warszawa 1994 2. T. Broniewski, Historia architektury dla wszystkich, Wrocław 1990 3. T. Chrzanowski, M. Kornecki, Powiat nyski, (w:) Katalog zabytków sztuki w Polsce, województwo opolskie, t. 7, z.12, Warszawa 1963 4. B. Czechowicz, Śląskie Castell Gandolfo zamek świętego Jana w Jaworniku, (w:) Sudety nr 9/2005 5. B. Czechowicz, Zimny Kamień zamek biskupich zesłańców, (w:) Sudety nr 8/2005. 6. B. Galantowicz, Rozwiązania urbanistyczne barokowych zespołów budowli jezuickich na Śląsku a problem akomodacji w działalności misyjnej Jezuitów, Wrocław 1997 7. J. Kębłowski, Nysa, Wrocław Warszawa Kraków Gdańsk1972 8. K. Krajewski, Mała encyklopedia architektury i wnętrz, Wrocław 1999 9. P. Kutzer, Kirchengeschichte von Ziegenhals, Ziegenhals 1932 10. P. Pískovný, 700 let Bělé pod Pradědem, Bělá pod Pradědem 1984 11. M. Przyłęcki, Ewolucja i modernizacja fortyfikacji na Śląsku od XIII do XVII w., praca