Princip regulace hazardu a systém přerozdělování získaných financí v ČR

Transkript

1 JANÁČKOVA AKADEMIE MÚZICKÝCH UMĚNÍ V BRNĚ Divadelní fakul ta Ateliér di vadelního manaže rst ví Divadelní mana žerství Princip regulace hazardu a systém přerozdělování získaných financí v ČR Diplomov á práce A u to r p rá c e : Te reza Ko u d e l o vá Ve d o u c í p rá c e : J U D r. L e n ka Va l o vá O p o n e nt p rá c e : d o c. M g A. B l a n ka Chládko vá B r n o 2015

2 B i b l i o g rafický záznam KO U D E L O VÁ, Te r e z a. P r i n c i p r e g u l a c e h a z a r d u a s y s t é m p ř e r o z d ě l o v á n í z í s ka n ý c h f i n a n c í v Č R. B r n o, D i p l o m o v á p r á c e. J a n á č ko v a a k a d e m i e m ú z i c k ý c h u m ě n í v B r n ě. Ve d o u c í p r á c e D o c. M g A. B l a n k a C h l á d ko v á. A n o t a c e D i p l o m o v á p r á c e s n á z v e m P r i n c i p r e g u l a c e h a z a r d u a p ř e r o z d ě l o v á n í z í s k a n ý c h f i n a n c í v Č R s e z a b ý v á s p o l e č e n s k ý m i j e v y s o u v i s e j í c í m i s p r o v o z o v á n í m h a z a r d n í c h h e r a b l í ž e z ko u m á p r á v n í p o d m í n k y p r o j e j i c h r e g u l a c i a s y s t é m p ř e r o z d ě l o v á n í f i n a n c í. P r á c e v y h o d n o c u j e v y b r a n é z m ě n y v p ř i p r a v o v a n é n o v é p r á v n í ú p r a v ě. Z m ě n y j s o u p o s u z o v á n y v z h l e d e m k n á v r h ů m p ř i p r a v o v a n ý c h z á k o n ů, j e j i c h ž s t a v j e h o d n o c e n k P r á c e f o r m u j e z á v ě r y v z h l e d e m k d ů s l e d k ů m p l y n o u c í m z e s c h v á l e n í n o v é ú p r a v y a f o r m u j e d o p o r u č e n í p r o d a l š í v ý z k u m. K l í čová s l o va h a z a r d, p a t o l o g i c ké h r á č s t v í, r e g u l a c e, f i n a n c e, p ř e r o z d ě l o v á n í, p ráv n í ú p r a v a

3 A n n o tation T h e t h e s i s t i t l e d " U n d e r s t a n d i n g t h e r e g u l a t i o n of g a m b l i n g a n d r e d i s t r i b u t i o n o f a c q u i r e d f i n a n c e s in the C z e c h R e p u b l i c " d e a l s w i t h s o c i a l p h e n o m e n a a s s o c i a t e d w i t h t h e o p e r a t i o n o f g a m b l i n g a n d e x a m i n i n g c l o s e l y t h e l e g a l c o n d i t i o n s f o r t h e i r c o n t r o l s y s t e m a n d t h e d i s t r i b u t i o n of f u n d s. Wo r k a s s e s s e s c h o s e n c h a n g e s i n u p c o m i n g n e w l e g i s l a t i o n. C h a n g e s a r e a s s e s s e d i n r e l a t i o n t o p r o p o s a l s p e n d i n g l e g i s l a t i o n w h o s e s t a t u s i s e v a l u a t e d t o T h e w o r k f o r m s c o n c l u s i o n s w i t h r e s p e c t t o t h e r e s u l t s a r i s i n g f r o m t h e a c c e p t a n c e o f n e w r u l e s a n d f o r m s r e c o m m e n d a t i o n s f o r f u r t h e r r e s e a r c h. l e g i s l a t i o n Key words g a m b l e, g a m b l i n g, r e g u l a t i o n, f i n a n c e, r e d i s t r i b u t i o n,

4 P r o h l ášení P r o h l a š u j i, ž e j s e m p ř e d k l á d a n o u p r á c i z p r a c o v a l a s a m o s t a t n ě a p o u ž i l a j e n u v e d e n é p ra m e n y a l i t e r a t u r u. S o u č a s n ě d á v á m s v o l e n í, a b y b y l a m á p r á c e u m í s t ě n a v k n i h o v n ě J A M U a p o u ž í v á n a ke s t u d i j n í m ú č e l ů m. V B r n ě 12. l i s t o p a d u 2015 Te r e z a K o u d e l o v á

5 Po d ě ko vá n í D o v o l u j i s i t o u t o c e s t o u p o d ě ko v a t s v é r o d i n ě, o b z v l á š t ě p a k r o d i č ů m a s o u r o z e n c ů m, k t e ř í mě p o d p o r o v a l i a m o t i v o v a l i p o c e l o u d o b u s t u d i a a u m o ž n i l i m i t a k s e p s a t t u t o p r á c i. M é s p e c i á l n í p o d ě ko v á n í p a t ř í v e d o u c í p r á c e J U D r. L e n c e Va l o v é z a c e n n é r a d y, o d b o r n é v e d e n í, o c h o t u a t r p ě l i v o s t, k t e r o u m i v ě n o v a l a b ě h e m p ř í p r a v p r á c e.

6 Obsah Ú v o d H a z a r d n í h r y H i s t o r i e a p ř í s t u p k h a z a r d n í m h r á m H a z a r d n í h r y v e s p o l e č n o s t i P o z i t i v n í p o h l e d n a h r y N e g a t i v n í p o h l e d n a h r y P a t o l o g i c k é h r á č s t v í H r á č s t v í v ČR D r u h y h a z a r d n í c h h e r v ČR D r o b n é n e o r g a n i z o v a n é s á z e n í L e g á l n ě o r g a n i z o v a n é s á z e n í N e l e g á l n ě o r g a n i z o v a n é s á z e n í D í l č í z á v ě r P r á v n í ú p r a v a h a z a r d n í c h h e r v ČR O b č a n s k ý z á k o n í k Z á k o n č / S b., o l o t e r i í c h a j i n ý c h p o d o b n ý c h h r á c h N o v ý b a l í č e k z á k o n ů N á v r h z á k o n a o h a z a r d n í c h h r á c h D r u h y h a z a r d n í c h h e r R o l e s t á t n í s p r á v y v p o v o l o v á n í P r o v o z o v a t e l é Z á k o n n á o m e z e n í a s e b e o m e z u j í c í o p a t ř e n í P r o s t o r y k p r o v o z o v á n í h e r To m b o l y N á v r h z á k o n a o d a n i z h a z a r d n í c h h e r Z á k o n, k t e r ý m s e m ě n í z á k o n č / S b D a l š í p r a m e n y p o d z á k o n n é ú r o v n ě Vy h l á š k y M i n i s t e r s t v a f i n a n c í O b e c n ě z á v a z n é v y h l á š k y o b c í D í l č í z á v ě r P r i n c i p p ř e r o z d ě l o v á n í f i n a n c í S t a v p ř e d r o k e m S t a v o d r o k u S i t u a c e p o s c h v á l e n í n o v ý c h z á k o n ů P ř e d p o k l á d a n ý f i n a n č n í d o p a d... 58

7 D í l č í z á v ě r B r n o O b č a n s k ý p o s t o j k h a z a r d u v e m ě s t ě P r á v n í ú p r a v a h a z a r d u m ě s t e m P r i n c i p p ř e r o z d ě l o v á n í f i n a n c í v e m ě s t ě Z á v ě r S e z n a m c i t o v a n é l i t e r a t u r y S e z n a m p o u ž i t é l i t e r a t u r y S e z n a m p o u ž i t ý c h z k r a t e k S e z n a m t a b u l e k S e z n a m g r a f ů S e z n a m p ř í l o h... 75

8 Úvod M o t i v a c í ke z v o l e n í t é m a t u d i p l o m o v é p r á c e P r i n c i p r e g u l a c e h a z a r d u a p ř e r o z d ě l o v á n í z í s k a n ý c h f i n a n c í v ČR b y l n á z o r a u t o r k y p r á c e, ž e t o t o t é m a j e z n a č n ě a k t u á l n í a v p o s l e d n í d o b ě j e č a s t o ř e š e n o n e j e n v m é d i í c h, a l e i v b ě ž n é s p o l e č n o s t i. A u t o r k a r o v n ě ž z a s t á v a l a n á z o r, že h a z a r d n í h r y a p ř e r o z d ě l o v á n í z í s k a n ý c h f i n a n c í j e o v l i v n ě n o k u l t u r n í p o l i t i ko u s t á t u a j e h o p r e f e r e n c e m i v p o d p o ř e j e d n o t l i v ý c h o b l a s t í. R o v n ě ž s i b y l a v ě d o m a c h y s t a n é n o v é p r á v n í ú p r a v y v t é t o o b l a s t i, a p r o t o s e r o z h o d l a z ko u m a t t o t o t é m a p ř e d e v š í m z p o h l e d u r e g u l a c e a s y s t é m u p ř e r o z d ě l o v á n í. C í l e m p r á c e s e s t a l o v y h o d n o c e n í s o u č a s n é p r á v n í ú p r a v y, p o p i s a z h o d n o c e n í p ř í p a d n ý c h d o p a d ů n o v é p r á v n í ú p r a v y. Ty t o a s p e k t y b y l y h o d n o c e n y p ř e d e v š í m z p o h l e d u v l i v u n a s p o l e č n o s t a p r a v o m o c í j e d n o t l i v ý c h o b c í v o b l a s t i r e g u l a c e a p r á c e s f i n a n c e m i. 8

9 1. Hazardní hry H r y j a ko t a ko v é j s o u n e o d m y s l i t e l n ě s p j a t é s č l o v ě ke m a j e h o v ý v o j e m. J e d n á s e o d o b r o v o l n o u č i n n o s t, k t e r á má p ř e d e m n a s t a v e n á p r a v i d l a a se k t e r o u s e s e t k á v á k a ž d ý j e d i n e c v p r ů b ě h u c e l é h o s v é h o ž i v o t a. H r a n í h e r je j i s t ý m n á s t r o j e m u č e n í, k t e r ý v y u ž í v a j í d ě t i i d o s p ě l í. H r a n í m h e r č l o v ě k č a s t o s i m u l u j e s o c i á l n í i n t e r a k c i a f o r m u j e s v é p o s t a v e n í v e s p o l e č n o s t i. H r y j s o u n á s t r o j e m u č e n í ve š ko l k á c h, š ko l á c h i z á j m o v ý c h o b l a s t e c h. H r y o b e c n ě t a ké f u n g u j í j a ko r e l a x a č n í s l o ž k a l i d s ké h o ž i v o t a. J e m o ž n é v y j m e n o v a t m n o h o t y p ů r ů z n ý c h h e r, j a ko n a p ř. : l o g i c ké, s p o r t o v n í, t ý m o v é, s á z ko v é a d a l š í. ( K o u d e l o v á , s. 1 2 ) K h r a n í h e r m á č l o v ě k s k l o n c e l ý ž i v o t. N á s l e d u j í c í č á s t p r á c e s e z a b ý v á v e l m i s p e c i f i c k ý m d r u h e m h e r, j í m ž j s o u h r y h a z a r d n í v p o s l e d n í c h l e t e c h t o l i k d i s k u t o v a n é t é m a. 1.1 Historie a přístup k hazardním hrám H a z a r d n í h r y v j a ké ko l i p o d o b ě j s o u n e o d m y s l i t e l n ě s p j a t y s l i d s ko u s p o l e č n o s t í. D a l y by se o z n a č i t z a j i s t ý s p o l e č e n s k ý f e n o m é n, n e b o ť z m í n k y o j e j i c h e x i s t e n c i a p r o v o z o v á n í n a j d e m e n a p ř í č m n o h a k u l t u r a m i i h i s t o r i c k ý m i e t a p a m i. J i ž v B i b l i s e h o v o ř í o h r á c h š t ě s t í n e b o n á h o d y. S n a h u o r e g u l a c i p o d m í n e k h a z a r d u l z e n a j í t t a ké v i s l a m i s t i c k ý c h a b u d d h i s t i c k ý c h l i t e r á r n í c h p a m á t k á c h, d o c h o v a n ý c h s p i s e c h s t a r o v ě ké Č í n y, a n t i c ké h o Ř í m a, s t e j n ě j a ko v e s p i s e c h ž i d o v s k ý c h. J a ko l z e v y s t o p o v a t s n a h u o r e g u l a c i h e r, j e m o ž n é n a j í t i t e n d e n c i k j e j i c h v y u ž i t í 9

10 p r o r ů z n é ú č e l y. J e d n í m z h l a v n í c h d ů v o d ů p r o v o z o v á n í h a z a r d n í c h h e r j e a v ž d y b y l a n e p o c h y b n ě k r o m ě z á b a v y p ř e d e v š í m t o u h a p o z i s k u. V d n e š n í d o b ě j e n a n a š e m ú z e m í č a s t o s p o j o v a n á s o s o b o u o b v y k l e p o d n i k a t e l s ké h o s t a t u s u, k t e r á s e s n a ž í v y d ě l a t n a h a z a r d u. N e n í v š a k n u t n é, a b y za t o u t o t o u h o u s t á l v ž d y j e d n o t l i v e c, k t e r ý s i p ř e j e o b o h a t i t s á m s e b e. H i s t o r i c k y l z e d o h l e d a t m n o h o p ř í p a d ů, kd y o r g a n i z á t o r e m l o t e r i í a h a z a r d n í c h h e r b y l s a m o t n ý s t á t, k t e r ý t a k z í s k á v a l f i n a n č n í p o d p o r u p r o s v é p ů s o b e n í. Ta ko v ý p ř í p a d l z e n a j í t j i ž v e č t r n á c t é m s t o l e t í v Č í n ě, kd y se h r a K e n o 1 v y u ž í v a l a p ro z í s k á n í p r o s t ř e d k ů n a s t a v b u Ve l ké č í n s ké z d i. P o d o b n ě j s o u h a z a r d n í h r y v y u ž í v á n y d o d n e s. P r a v d ě p o d o b n ě n e j z n á m ě j š í m s t á t e m v E v r o p s ké u n i i ( d á l e t a ké E U ), k t e r ý z n a č n ě t ě ž í z p r o v o z o v á n í h a z a r d u, je F i n s ko. Te n t o s t á t p r o v o z u j e m o n o p o l n í l o t e r i i Ve i k k a u s, j e j í ž z i s k y t v o ř í p o d s t a t n o u č á s t r o z p o č t u m í s t n í h o M i n i s t e r s t v a š ko l s t v í a k u l t u r y. ( K o u d e l o v á, , s. 4 7 ) L o t e r i e a h a z a r d n í h r y j s o u z n a č n ě z a ko ř e n ě n é i v č e s k ý c h z e m í c h. P r v n í n á l e z y s p o j e n é s h r a m i l z e d a t o v a t j i ž do 5. s t o l e t í. K o n k r é t n í z m í n k y o h r á c h a j e j i c h r e g u l a c i j s o u o v š e m k n a l e z e n í a ž m n o h e m p o z d ě j i. N a n a š e m ú z e m í se d o s t a l o d o č e l a s p o l e č n o s t i k ř e s ť a n s t v í, k t e r é n a h l í ž e l o na h a z a r d n í h r y j a ko n a m o r á l n ě z k a ž e n é a s n a h y o j e j i c h r e s t r i k c i p o s t u p n ě z e s í l i l y. K a r e l I V. v y d a l v r o c e ko d e x M a j e s t a s C a r o l i n a, k t e r ý m o m e z i l h r y v ko s t k y a v r h c á b y. H r y se n i kd y n e p o d a ř i l o z c e l a v y m ý t i t, a t a k j e p a n o v n í c i i u n á s p o s t u p n ě z a č a l i v y u ž í v a t j a ko z d r o j e s t á t n í h o r o z p o č t u. K a r e l V I. z a v e d l v r o c e s t á t n í l o t e r i i, k t e r á p ř e t r v a l a 1 Č í n s k á h r a s t a r á p r a v d ě p o d o b n ě v í c e n e ž l e t, k t e r á s e s r ů z n ý m i p o z m ě n a m i h r a j e d o d n e s. 10

11 i v z n i k Č e s ko s l o v e n s ké r e p u b l i k y, kd y m ě l a f o r m u s t á t e m v y t v o ř e n é t ř í d n í l o t e r i e. ( M e d e k, , s. 1 4 ) V r o c e 1948 d o š l o k z r u š e n í s o u k r o m ý c h s p o l e č n o s t í p r o v o z u j í c í s á z k y a k v z n i k u s t á t n í h o p o d n i k u S t a s k a ( S t á t n í s á z ko v á k a n c e l á ř ), k t e r á s p o r t o v n í s á z k y p o ř á d a l a. S t a z k a b y l a p o p ě t i l e t e c h z r u š e n a p r o p o d e z ř e n í z m a n i p u l a c e se s p o r t o v n í m i z á p a s y. To z p ů s o b i l o p ř e c h o d h a z a r d n í c h h e r do i l e g a l i t y. A b y s e t e n t o t r e n d z v r á t i l, v z n i k l r o k u s t á t n í m o n o p o l n í p o d n i k S a z k a, k t e r ý p r o v o z o v a l h a z a r d n í h r y na n a š e m ú z e m í, a č ko l i s e n a n ě n a h l í ž e l o j a ko na k a p i t a l i s t i c k ý p ř e ž i t e k. V ý t ě ž e k z t ě c h t o h e r p u t o v a l do s t á t n í h o r o z p o č t u. P o z m ě n ě r e ž i m u v r o c e S a z k a z t r a t i l a m o n o p o l n í p o s t a v e n í n a t r h u a p o s t u p n ě se p ř e t r a n s f o r m o v a l a z e s t á t n í h o p o d n i k u n a a k c i o v o u s p o l e č n o s t s č l e n s t v í m v n a d n á r o d n í f i n a n č n í a i n v e s t i č n í s k u p i n ě K KC G. ( B l a h a, , o n l i n e ) V s o u č a s n é d o b ě e x i s t u j e m n o h o s p o l e č n o s t í p r o v o z u j í c í h a z a r d n í h r y a l o t e r i e n a n a š e m ú z e m í. P ů v o d n ě s t á t n í p o d n i k S a z k a j e i n a d á l e j e d n í m z n e j z n á m ě j š í c h p o s k y t o v a t e l ů t ě c h t o s l u ž e b u n á s. 1.2 Hazardní hr y ve společnosti J a k j e p a t r n é j i ž z h i s t o r i e h a z a r d u, t a t o f o r m a z á b a v y j e s p o j e n á s l i d s ko u s p o l e č n o s t í s t o v k y l e t. P o c e l o u d o b u j e j í e x i s t e n c e t a ké s v ý m z p ů s o b e m n a š i s p o l e č n o s t n á z o r o v ě r o z d ě l u j e. P ř i z n a č n é m z o b e c n ě n í b y s e t y t o n á z o r o v é s k u p i n y d a l y d ě l i t n a z a s t á n c e a o d p ů r c e h e r. 11

12 P o z i t i v n í p o h l e d n a h r y U v a ž u j e m e - l i n a d p o z i t i v n í m i a s p e k t y h a z a r d n í c h h e r, je n u t n é u v ě d o m i t s i, ž e h r y o b e c n ě j s o u j i s t ý m d r u h e m s o c i á l n í i n t e r a k c e a p r o v á z í j e d i n c e p o c e l ý j e h o ž i v o t. H a z a r d n í h r y j s o u v e l m i s p e c i f i c ko u o b l a s t í h e r, a v š a k č á s t e č n ě m o h o u m í t p o z i t i v n í v l i v n a v ý v o j a f u n g o v á n í j e d i n c e ve s p o l e č n o s t i s t e j n ě j a ko h r y d ě t s ké, l o g i c ké, s p o r t o v n í a d a l š í. J e d n í m z v ý z n a m n ý c h p o z i t i v n í c h a s p e k t ů h a z a r d n í c h h e r j e s o c i á l n í a s p e k t. J i ž o d d o b A r i s t o t e l a j e č l o v ě k o z n a č o v á n j a ko t a k z v a n ý z o o n p o l i t i ko n, n e b o l i č l o v ě k s p o l e č e n s k ý. P ř i r o z e n o u v l a s t n o s t í č l o v ě k a j e t o u h a p o z a č l e n ě n í se do s p o l e č n o s t i, n e b o d o n ě k t e r é z j e j í c h s p e c i f i c k ý c h č á s t í. P r o m n o h é j e d i n c e j e t a t o t o u h a n a p l n ě n a p o c i t e m s o u n á l e ž i t o s t i s r o d i n o u, p ř á t e l i, č i z a p o j e n í m s e d o k u l t u r n í h o ž i v o t a. N ě kd o o v š e m m ů ž e z í s k a t t e n t o p o c i t v e s p e c i f i c ké m p r o s t ř e d í h e r, h e r e n a p r á v ě d í k y k o n t a k t u s o s t a t n í m i h r á č i. J e d n á s e p r o n ě j t a ké o z a j í m a v o u z m ě n u o p r o t i v š e d n o s t i k a ž d o d e n n í h o ž i v o t a. S t e j n ě t a k m o h o u h r y d í k y s v é p r á c i s a d r e n a l i n e m, v z r u š e n í m a z d r a v o u s o u t ě ž i v o s t í p ř i n á š e t u v o l n ě n í. H r y t e d y p l n í f o r m u s p o l e č e n s ké z á b a v y a h r á č i s l o u ž í k o d p o č i n k u a r e l a x a c i. D a l š í m p o z i t i v n í m a s p e k t e m m ů ž e b ý t t z v. a s p e k t s t i m u l a č n í. D l e k n i h y P s y c h o l o g i e g a m b l e r s t v í a n e b S á z k a na š t ě s t í o d p s y c h o l o g a P h D r. P a v l a P r u n n e r a, C S c. v y ž a d u j í n ě k t e r é h a z a r d n í h r y z n a č n é d o v e d n o s t i. M n o h o h e r je z a l o ž e n o n a v y u ž i t í r y c h l ý c h r e a k c í h r á č e, m o t o r i c ké ko o r d i n a c i, l o g i c k é h o u v a ž o v á n í a v y s o ké m í r y ko n c e n t r a c e h r á č e. B ě h e m h r y t e d y d o c h á z í k v y u ž i t í a t r é n i n k u t ě c h t o s c h o p n o s t í. ( K o u d e l o v á, , s. 1 4 ) 12

13 V Č e s ké r e p u b l i c e ( d á l e t a ké Č R ) e x i s t u j e m n o h o z á j m o v ý c h s k u p i n a s d r u ž e n í, k t e r é h a z a r d k r i t i z u j í a z a s a z u j í s e o j e h o r e g u l a c i, p ř í p a d n ě ú p l n é z r u š e n í. N ě k t e r é z t ě c h t o s k u p i n a l e t a ké d o j i s t é m í r y p ř i p o u š t í, ž e t a t o f o r m a z á b a v y n e n í m o ž n á p r o s p ě š n á, a l e n e m u s í b ý t n u t n ě š ko d l i v á. O b č a n s ké s d r u ž e n í S t o p z á v i s l o s t i n a p ř í k l a d u v á d í : P o k u d s i m ů ž e n ě k d o t a ko v ý l u x u s n í ž i v o t d o v o l i t, n e p ř e k r a č u j e s v é h r a n i c e, n e p r o d á v á s v ů j m a j e t e k, n e o h r o ž u j e s v é b l í z ké, n e p r o d u k u j e n e ú m ě r n é d l u h y, n a k t e r é n e s t a č í j e h o p ř í j e m, n e p o r u š u j e z á ko n, d o h r y d á v á s v é p e n í z e, h o v o ř í m e o h a z a r d n í m h r á č i, n i k o l i v g a m b l e r o v i. To n e z n a m e n á, že u v e d e n ý ž i v o t n í s t y l j e p r o t y t o l i d i p r o s p ě š n ý n e d á se p ř e d p o k l á d a t, ž e b y b y l i o c h o t n i s e s v é z á l i b y j e n t a k v z d á t a t o i p ř e s f a k t, ž e s i n a t o m o h o u v ý r a z n ě s t ě ž o v a t. ( S t o p z á v i s l o s t i, , o n l i n e ) J e d n í m z n e j d i s k u t o v a n ě j š í c h a s p e k t ů p r o v o z o v á n í h a z a r d n í c h h e r j e n e p o c h y b n ě j e j i c h e ko n o m i c k ý d o p a d. Jak j i ž b y l o z m í n ě n o v k a p i t o l e 1. 1 H i s t o r i e a p ř í s t u p k h a z a r d n í m h r á m, h a z a r d b y l a j e v y u ž í v á n j a ko z n a č n ý z d r o j f i n a n c í. V n a p r o s t é v ě t š i n ě s t á t ů p o d l é h á p r o v o z o v á n í h a z a r d n í c h h e r s p e c i á l n í m u z d a n ě n í. N u t n o z d ů r a z n i t, že p r o m n o h o s t á t ů t v o ř í p ř í j m y z t ě c h t o z v l á š t n í c h d a n í a o d v o d ů p o d s t a t n o u č á s t p ř í j m u d o s t á t n í h o r o z p o č t u. N a p ř í k l a d v j i ž v ý š e zmíněném F i n s k u b y l o v r o c e p r o s á z e n o 1, 8 m i l i a r d y E U R. P o v y p l a c e n í v ý h e r a o d e č t e n í d a l š í c h n á k l a d ů l o t e r i e p ř i n e s l a d o s t á t n í h o r o z p o č t u 9 2, 7 E U R n a o b y v a t e l e, t e d y p ř i b l i ž n ě K č. ( K o u d e l o v á, , s. 4 9 ) H a z a r d n í h r y j s o u n e p o c h y b n ě o b l a s t í v y z n a č u j í c í se z n a č n ý m g e n e r o v á n í m p e n ě ž a j e j i c h p r ů t o ke m. J e t e d y v e l m i d ů l e ž i t é m í t o h a z a r d n í m t r h u p ř e h l e d a s p r á v n ě n a s t a v i t 13

14 s y s t é m r e g u l a c e a z d a n ě n í t a k, a b y s t á t z t é t o o b l a s t i t ě ž i l a m o h l v y u ž í v a t z í s k a n é f i n a n c e p r o s v ů j r o z v o j. V p o s l e d n í c h l e t e c h u n á s s í l í h l a s y k r i t i z u j í c í h a z a r d a v z n i k á v ě t š í a v ě t š í t l a k n a j e h o r e g u l a c i. Te n t o t l a k p o c h á z í o d m n o h a z á j m o v ý c h s k u p i n a s p o l k ů, k t e r é z d ů r a z ň u j í n e g a t i v n í v l i v h a z a r d u n a s p o l e č n o s t N e g a t i v n í p o h l e d n a h r y P r o v o z o v á n í h a z a r d n í c h h e r j e d n e s j i ž t é m ě ř n e o d m y s l i t e l n ě s p o j o v á n o s n e g a t i v n í m i v l i v y v e s p o l e č n o s t i, j a ko j e n a p ř. k r i m i n a l i t a, r u š e n í v e ř e j n é h o p o ř á d k u a t d. K r o m ě t ě c h t o f a k t o r ů b ý v á n e j v í c e z d ů r a z ň o v á n o r i z i ko z á v i s l o s t i n a h r a n í, n a z ý v á n o t a ké j a ko p a t o l o g i c ké h r á č s t v í n e b o li g a m b l i n g P a t o l o g i c k é h r á č s t ví P a t o l o g i c ké h r á č s t v í j e c h á p á n o j a ko n á v y ko v á a i m p u l z i v n í p o r u c h a v y v o l á v a j í c í u j e d i n c e s i l n o u t o u h u k p ř e d m ě t u z á v i s l o s t i. J e d n á s e o z á v i s l o s t n e l á t ko v o u (v p o r o v n á n í s l á t ko v ý m i z á v i s l o s t m i n a p s y c h o a k t i v n í c h l á t k á c h, j a ko j e n a p ř. a l ko h o l, t a b á k, o p i á t y a p o d. ). ( H a n z l o v s k ý, 2012, o n l i n e ) J a ko p a t o l o g i c k ý h r á č b ý v á o z n a č e n j e d i n e c, k t e r é m u p o t ř e b a h r á t p r o n i k á d o k a ž d o d e n n í h o ž i v o t a. V d ů s l e d k u t o h o d o c h á z í k č a s t é m u o p a ko v á n í h r á č s k ý c h e p i z o d a j e d i n e c p o s t u p n ě z t r á c í ko n t r o l u n a d d é l ko u h r a n í a j e h o i n t e n z i t o u. Ta t o s i t u a c e n a d á l e o v l i v ň u j e j e h o p ů s o b e n í i r o z h o d o v á n í v d a l š í c h s f é r á c h ž i v o t a, j a ko j e n a p ř í k l a d r o d i n n ý ž i v o t, 14

15 s o c i á l n í a k t i v i t y, m a t e r i á l n í z o d p o v ě d n o s t, p r a c o v n í m o r á l k a a d a l š í. Z í s k á n í z á v i s l o s t i n a h r a n í p r o b í h á v n ě ko l i k a p o p s a n ý c h f á z í c h, k t e r é s e d a j í r o z d ě l i t n á s l e d u j í c í m z p ů s o b e m : Fá z e v í t ě z n á p r v o t n í ú s p ě c h y v e h ř e z a p ř í č i n í z v y š o v á n í t o u h y p o d a l š í c h v ý h r á c h, t í m o b v y k l e d o c h á z í k z v y š o v á n í p o č t u h r á č s k ý c h e t a p. Fá z e z t r á t o v á d o c h á z í k ú s t u p u h r á č s ké h o o p t i m i s m u. J e d i n e c s e s n a ž í z b ě s i l ý m s á z e n í m n a b ý t z p ě t s v é i n v e s t i c e. Z d e s e j i ž j e d n á o p a t o l o g i c ké h r á č s t v í v p r a v é m s l o v a s m y s l u. H r á č s n a ž í c í s e o n á p r a v u s v ý c h z t r á t n a d á l e i n v e s t u j e d o s á z e n í, a n i ž b y s i u v ě d o m o v a l n e s c h o p n o s t d o s á h n o u t v ý h r y. Fá z e z o u f a l s t v í j e d i n e c s e p o ko u š í v y m a n i t z e s v ý c h p r o b l é m ů. Ta t o s n a h a h o č a s t o p ř i m ě j e k ú č a s t i na n e l e g á l n í c h a k t i v i t á c h. H r á č m á z a c í l z í s k a t d a l š í f i n a n c e, k t e r é b y m o h l i n v e s t o v a t d o h r y a d í k y m o ž n é v y s o ké v ý h ř e b y v y ř e š i l v z n i k l o u ž i v o t n í s i t u a c i. Fá z e r e z i g n a c e z o u f a l ý h r á č v t é t o f á z i r e z i g n u j e na ř e š e n í v z n i k l ý c h p r o b l é m ů v l a s t n í s i l o u. S t á v á se p a s i v n í m, n e s c h o p n ý m r o z h o d o v á n í a v y s o k ý p o d í l s t r e s u s e o d r á ž í i n a j e h o f y z i c ké m z d r a v í ( č a s t o se o b j e v u j e v y s o k ý k r e v n í t l a k, b u š e n í s r d c e, s t ř e v n í o b t í ž e, n e s p a v o s t a t d. ). V p ř í p a d ě n á t l a k u o ko l í je o c h o t e n v y h l e d a t l é k a ř s ko u p o m o c, z a č í n á si u v ě d o m o v a t d o p a d s v é h o c h o v á n í. ( K o u d e l o v á, , s. 1 7 ) P a t o l o g i c ké h r á č s t v í j e d l o u h o d o b ý p r o b l é m s p o l e č n o s t i, k t e r ý j e n u t n é e f e k t i v n ě ř e š i t. V Č e s ké r e p u b l i c e s e t o u t o 15

16 p r o b l e m a t i ko u z a b ý v a l o v p o s l e d n í c h m ě s í c í c h n e j p o d r o b n ě j i N á r o d n í m o n i t o r o v a c í s t ř e d i s ko p r o d r o g y a d r o g o v é z á v i s l o s t i, j e ž s p a d á p o d R a d u v l á d y p r o ko o r d i n a c i p r o t i d r o g o v é p o l i t i k y p ř i Ú ř a d u v l á d y Č e s ké r e p u b l i k y. To t o s t ř e d i s ko v y d a l o v d u b n u s t u d i i s n á z v e m H a z a r d n í h r a n í v Č e s ké r e p u b l i c e a j e h o d o p a d y 2 ( d á l e j e n S t u d i e ). Vz h l e d e m k a k t u á l n o s t i t é t o s t u d i e b u d e d o k u m e n t s l o u ž i t j a ko h l a v n í z d r o j i n f o r m a c í k s u m a r i z a c i s o u č a s n é s i t u a c e v Č R. 1.3 Hráčství v ČR P o p u l a c e Č e s ké r e p u b l i k y v s o u č a s n é d o b ě t v o ř í o s o b 3. S t a t i s t i c k y m á v r á m c i d o s p ě l é p o p u l a c e ve v ě k u l e t s h a z a r d n í m i h r a m i z k u š e n o s t 6 0 % o b y v a t e l. V ý s l e d k y c e l o p o p u l a č n í s t u d i e u k a z u j í, ž e k a ž d ý d o s p ě l ý o b y v a t e l Č R p r ů m ě r n ě i n v e s t u j e d o h a z a r d n í c h h e r p ř i b l i ž n ě K č r o č n ě. N e j č a s t ě j i m a j í o b y v a t e l é z k u š e n o s t s o k a m ž i t ý m i a č í s e l n ý m i l o t e r i e m i ( a l e s p o ň j e d n o u v ž i v o t ě 5 0 % ). N a d r u h é m m í s t ě j s o u e l e k t r o n i c ké h r a c í z a ř í z e n í ( d á l e t a ké j a ko E H Z ), k t e r é s e v s o u v i s l o s t i s p a t o l o g i c k ý m h r á č s t v í m j e v í j a ko n e j p r o b l e m a t i č t ě j š í ( z k u š e n o s t m á % ). D a l š í t y p y h e r, j e j i c h v ý s k y t v p o p u l a c i a g e n d e r o v é r o z l o ž e n í j e z o b r a z e n v n á s l e d u j í c í t a b u l c e. (Mravčík, Č erný, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, K o c a r e v o v á, , s. 5 ) 2 A u t o ř i : M r a v č í k, V., Č e r n ý, J., L e š t i n o v á Z., C h o m y n o v á P., G r o h m a n n o v á K., L i c e h a m m e r o v á Š., Z i e g l e r A., K o c a r e v o v á V. 3 Ú d a j d l e Č e s k é h o s t a t i s t i c k é h o ú ř a d u k 3 0. z á ř í

17 Ta b u l k a č. 1 : V ý s k y t s á z ko v é h o h r a n í v o b e c n é p o p u l a c i z a r o k 2012 Z d r o j : M R A V Č Í K, V i k t o r, J a k u b Č E R N Ý, Z u z a n a L E Š T I N O V Á, P a v l a C H O M Y N O V Á, K a t e ř i n a G R O H M A N N O V Á, Š á r k a L I C E H A M M E R O V Á, A l e š Z I E G L E R a V e r o n i k a K O C A R E V O V Á. Ú Ř A D V L Á D Y Č E S K É R E P U B L I K Y. H a z a r d n í h r a n í v Č e s k é r e p u b l i c e a j e h o d o p a d y P r a h a : Ú ř a d v l á d y Č e s k é r e p u b l i k y, , s. 5 2 ) Vš e o b e c n ě s e v r á m c i s k u p i n y s n e j v y š š í m r i z i k e m p a t o l o g i c ké h o h r á č s t v í p o h y b u j e 0, 6 1 % p o p u l a c e ( t j. p ř i b l i ž n ě t i s. o s o b ). D o t é t o s k u p i n y s p a d a j í p ř e v á ž n ě m u ž i, j e n ž t a ké t v o ř í t y p i c ké h o p a t o l o g i c ké h o h r á č e, k t e r ý p o d s t o u p i l l é č b u z á v i s l o s t i v e s p e c i a l i z o v a n é m z a ř í z e n í. O b v y k l e s e j e d n á o j e d i n c e s e s t a t u s e m s v o b o d n ý, n e b o r o z v e d e n ý k o l e m 3 5 l e t s e s t ř e d o š ko l s k ý m v z d ě l á n í m s m í r n ě n a d p r ů m ě r n ý m f i n a n č n í m z a b e z p e č e n í m. H r á č i z t é t o s k u p i n y n e j č a s t ě j i n a v š t ě v u j í h e r n y, k a s i n a a p r o v o z o v n y s e z v l á š t n í m r e ž i m e m. Vš e o b e c n ě j s o u v í c e o h r o ž e n í z á v i s l o s t í t a ké z a m ě s t n a n c i t a ko v ý c h t o z a ř í z e n í. Ve l ko u z k u š e n o s t s h a z a r d n í m i h r a m i u v á d ě j í ro v n ě ž v ě z n i. V t é t o s k u p i n ě j e a ž 1 0 x v ě t š í z k u š e n o s t s E H Z n e ž u b ě ž n é 17

18 p o p u l a c e. Te n t o f a k t o v š e m n e n í p ř í l i š p ř e k v a p i v ý v z h l e d e m k p r ů z k u m u, k t e r ý u k á z a l, ž e t ř e t i n a o s o b p o d s t u p u j í c í c h l é č b u z e z á v i s l o s t i s e v d ů s l e d k u h r a n í d o p u s t i l a k r á d e ž e, 2 3 % z p r o n e v ě r y a 8 % l o u p e ž e. ( M r a v č í k, Č e r n ý, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, Kocarevová, , s. 5 ) P a t o l o g i c ké h r á č s t v í m á p r o k a z a t e l n ě n e g a t i v n í d o p a d na p s y c h i k u č l o v ě k a a j e h o j e d n á n í. U o s o b v l é č b ě z t é t o z á v i s l o s t i b y l o p r o k á z á n o a ž 2 x v ě t š í r i z i ko ú m r t í a až 7 x v ě t š í r i z i ko ú s p ě š n é h o s p á c h á n í s e b e v r a ž d y o p r o t i b ě ž n é p o p u l a c i. Z j i š t ě n a b y l a t a ké s o u v i s l o s t s h r a n í m s á z ko v ý c h h e r a z v ý š e n ý m u ž í v á n í m d a l š í c h l e g á l n í c h n á v y ko v ý c h l á t e k. Ú č a s t n í c i h a z a r d n í c h h e r m a j í o p r o t i b ě ž n é p o p u l a c i p r ů m ě r n ě z v ý š e n o u ko n z u m a c i a l ko h o l u, t a b á k u i l é k ů. ( M r a v č í k, Č e r n ý, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, K o c a r e v o v á, , s. 6 ) P ř e s n é p r o c e n t u á l n í v y j á d ř e n í l z e n a j í t v n á s l e d u j í c í t a b u l c e. 18

19 Ta b u l k a č. 2 : K o n z u m a c e l e g á l n í c h n á v y ko v ý c h l á t e k v h r á č s ké a b ě ž n é p o p u l a c i Z d r o j : M R A V Č Í K, V i k t o r, J a k u b Č E R N Ý, Z u z a n a L E Š T I N O V Á, P a v l a C H O M Y N O V Á, K a t e ř i n a G R O H M A N N O V Á, Š á r k a L I C E H A M M E R O V Á, A l e š Z I E G L E R a V e r o n i k a K O C A R E V O V Á. Ú Ř A D V L Á D Y Č E S K É R E P U B L I K Y. H a z a r d n í h r a n í v Č e s k é r e p u b l i c e a j e h o d o p a d y P r a h a : Ú ř a d v l á d y Č e s k é r e p u b l i k y, , s. 7 0 ) Z v ý s l e d k ů v y p l ý v á, ž e n e j v í c e o h r o ž e n o u s k u p i n o u j s o u h r á č i E H Z, k t e ř í v y k a z u j í n e j v ě t š í p r o c e n t u á l n í z a s t o u p e n í u ž í v á n í l e g á l n í c h n á v y ko v ý c h l á t e k, a t o v e v š e c h k a t e g o r i í c h. N e j v í c e p o z o r u h o d n á j e k a t e g o r i e š ko d l i v é p i t í a l ko h o l u, kd e h r á č i E H Z v y k a z u j í o 2 2, 8 % v ě t š í v ý s l e d k y o p r o t i b ě ž n é p o p u l a c i. Ta t o s k u p i n a h r á č ů v y k a z u j e i v e l ko u n á c h y l n o s t k u ž í v á n í n e l e g á l n í c h n á v y ko v ý c h l á t e k. H r á č i E H Z m a j í n e j v ě t š í z k u š e n o s t ( z e v š e c h o s t a t n í c h h r á č s k ý c h k a t e g o r i í ) n a p ř í k l a d 19

20 s ko n o p n ý m i l á t k a m i ( 6 8, 5 % ), ko k a i n e m ( 1 0, 5 % ) i h a l u c i n o g e n n í m i h o u b a m i ( 2 1, 1 % ). Ty t o z á v ě r y p o d p o r u j í n á z o r ž e E H Z j s o u v r á m c i h a z a r d n í c h h e r n e j š ko d l i v ě j š í a m a j í n e j v í c e n e g a t i v n í v l i v na h r á č e. 1.4 Druh y hazardních her v ČR D r u h y h a z a r d n í c h h e r a j e j i c h k l a s i f i k a c e s e m ů ž e v j e d n o t l i v ý c h z e m í c h z n a č n ě l i š i t. I v Č e s ké r e p u b l i c e l z e h a z a r d n í h r y k l a s i f i ko v a t d l e n e j r ů z n ě j š í c h k r i t é r i í. J e d n o z m o ž n ý c h d ě l e n í j e d l e S t u d i e p ro v e d e n o na z á k l a d ě r e ž i m u, v j a ké m j s o u h r y p r o v o z o v á n y, n a : D r o b n é n e o r g a n i z o v a n é s á z e n í, l e g á l n ě o r g a n i z o v a n é s á z e n í, n e l e g á l n ě o r g a n i z o v a n é s á z e n í D r o b n é n e o r g a n i z o va n é s á z e n í D o t é t o k a t e g o r i e s p a d a j í h r y, j e ž j s o u o r g a n i z o v a n é s a m o t n ý m i h r á č i a j e d n á s e i o j e j i c h i n t e r n í d o h o d u n a d p r a v i d l y a v ý š ko u s á z e k. Ta ko v ý d r u h s á z e n í j e o b v y k l e p r o v o z o v á n p r o z á b a v u a p ř í p a d n ý z i s k n e n í j e j i c h p r i m á r n í m ú č e l e m, n ý b r ž d o p l ň u j í c í s l o ž ko u a k t i v i t y. Ty p i c k ý m p ř í k l a d e m m o h o u b ý t k a r e t n í h r y, n a p ř. m a r i á š, ž o l í k y n e b o p o ke r. S p a d a j í s e m r o v n ě ž d r o b n é s á z k y o v ý h r u v e s p o r t o v n í m u t k á n í m e z i ú č a s t n í k y a t d. V ž á d n é m z t ě c h t o p ř í p a d ů n e e x i s t u j e r e g u l é r n í p ro v o z o v a t e l s á z k y, n e b o ť ú č a s t n í c i s i s t a n o v u j í 20

21 p r a v i d l a a v ý š i s á z k y s a m i. Te n t o d r u h s o u k r o m o p r á v n í c h v z t a h ů o š e t ř u j e O b č a n s k ý z á ko n í k L e g á l n ě o r g a n i z o va n é s á z e n í D o l e g á l n ě o r g a n i z o v a n ý c h s á z ko v ý c h h e r j s o u ř a z e n y ty z n i c h, k t e r é p r o v o z o v a t e l h e r o r ga n i z u j e n a z á k l a d ě u d ě l e n í l i c e n c e. P r o v o z o v a t e l r o v n ě ž u r č u j e p r a v i d l a h e r, a to v z á ko n n é m rá m c i, j e n ž s e ř í d í p l a t n ý m i p r á v n í m i p ř e d p i s y z e j m é n a p a k z á ko n e m č.202 / S b., o l o t e r i í c h a j i n ý c h p o d o b n ý c h h r á c h. P r o v o z o v a t e l h e r m á n a d j e j i c h ú č a s t n í k y s t a t i s t i c k y d l o u h o d o b o u p ř e v a h u, t u d í ž p r i m á r n í m ú č e l e m t a k t o p o ř á d a n ý c h h e r j i ž n e n í z á b a v a, a l e g e n e r a c e z i s k u. V Č e s ké r e p u b l i c e, n a r o z d í l o d n ě k t e r ý c h j i n ý c h s t á t ů E v r o p s ké u n i e, d o m i n u j í t é t o s f é ř e s o u k r o m é s u b j e k t y. K p ů s o b i l o v Č R 7 9 p r o v o z o v a t e l ů s á z ko v ý c h h e r (z n i c h 3 8 m á s í d l o v P r a z e ), k t e ř í o b d r ž e l i l i c e n c i od M i n i s t e r s t v a f i n a n c í Č R ( d á l e t a ké j a ko M F ) k p r o v o z o v á n í s á z ko v ý c h h e r. (Mravčík, Č erný, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, K o c a r e v o v á, , s. 13) V p o s l e d n í c h l e t e c h s e v této o b l a s t i n e j v í c e r o z v í j e j í o n - l i n e s á z ko v é h r y, k t e r é j s o u p o s k y t o v a n é n a d á l k u p r o s t ř e d n i c t v í m e l e k t r o n i c k ý c h z a ř í z e n í. Ta t o o b l a s t v y ž a d u j e p r u ž n o u m o ž n o s t m o n i t o r o v á n í a r e g u l a c e, n e b o ť s e j e d n á o poměrně t u r b u l e n t n í p r o s t ř e d í p l n é z m ě n. 21

22 D l e S t u d i e s e d á c e l á o b l a s t l e gá l n ě o r g a n i z o v a n ý c h h e r r o z d ě l i t n a t ř i z á k l a d n í p o d n i k a t e l s ké t y p y : 1) P r o v o z o v a t e l p o u z e z p r o s t ř e d ko v á v á z a j i s t ý p o p l a t e k s e t k á n í h r á č ů a p o s k y t u j e v y b a v e n í ke h ř e ( n a p ř. p ř i pokerovém t u r n a j i n e b o n a t z v. s á z ko v é b u r z e ). 2) H r y z a l o ž e n é n a o d l i š n ý c h s c h o p n o s t e c h p r o v o z o v a t e l e a h r á č e p ř e d v í d a t b u d o u c n o s t. P o d n i k a t e l s k ý z á m ě r je t e d y z a l o ž e n n a l e p š í c h s c h o p n o s t e c h p r o v o z o v a t e l e o p r o t i d a l š í m ú č a s t n í k ů m. D o t é t o k a t e g o r i e l z e z a ř a d i t n a p ř. k u r z o v é s á z k y. P r o v o z o v a t e l ů m i h r á č ů m z á ko n z a k a z u j e ú č a s t n i t s e t a ko v ý c h h e r, k t e r é m ů ž e j e d n a z t ě c h t o s t r a n o v l i v n i t. 3) H r y kd e j e p r a v d ě p o d o b n o s t v ý h r y p e v n ě d a n á p r a v i d l y. V t o m t o p ř í p a d ě s c h o p n o s t i h r á č e n e m a j í v ě t š í v ý z n a m, n e b o ť z d l o u h o d o b é h o h l e d i s k a j e v ž d y ú s p ě š n ě j š í p r o v o z o v a t e l. V Č e s ké r e p u b l i c e s e j e d n á o n e j r o z š í ř e n ě j š í s k u p i n u h e r. Ty p i c k ý m p ř í k l a d e m j s o u v ý h e r n í h r a c í p ř í s t r o j e ( E H Z ). ( M r a v č í k, Č e r n ý, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, K o c a r e v o v á, , s. 12) N e l e g á l n ě o r g a n i z o va n é s á z e n í V č e s ké m p r á v n í m p r o s t ř e d í j s o u d e f i n o v á n y t y p y h e r, k t e r é s p a d a j í d o r e ž i m u t a k z v a n ý c h h e r n e l e g á l n í c h. Ty t o h r y u r č u j e z á ko n č / S b., o l o t e r i í c h a j i n ý c h p o d o b n ý c h h r á c h ( d á l e t a k é j a ko L o t Z ). Vš e o b e c n ě j s o u t o h r y, k t e r é n e z a r u č u j í ú č a s t n í k ů m r o v n é p o d m í n k y ke h ř e a v ý h ř e. D á l e s e j e d n á o h r y, k t e r é j s o u p r o v o z o v á n y b e z p o v o l e n í 22

23 ( t é ž l i c e n c e ) v p ř í p a d e c h, kd y j e p o v o l e n í v y ž a d o v á n o. Ta ko v é n e l e g á l n í h e r n y j s o u k n e r o z e z n á n í o d h e r e n ř á d n ě p o v o l e n ý c h a j e v e l m i o b t í ž n é j e v y s l e d o v a t. D o k a t e g o r i e n e l e g á l n í c h h e r s p a d a j í n a p ř í k l a d i o n - l i n e p o r t á l y p r o v o z o v a n é z a h r a n i č n í m s u b j e k t e m, n e b o ť L o t Z v 4 o d s t a v c i 6 ř í k á, ž e p r o v o z o v a t e l e m m ů ž e b ý t ( 1 ) s t á t, ( 2 ) a kc i o v á s p o l e č n o s t s e s í d l e m n a ú z e m í Č e s ké r e p u b l i k y. ( Z á ko n Č e s ké n á r o d n í r a d y, 1990) D l e p r ů z k u m u v s o u č a s n é d o b ě p ů s o b í n a č e s ké h r á č e n ě ko l i k d e s í t e k z a h r a n i č n í c h p o s k y t o v a t e l ů, k t e ř í n a b í z í on-line w e b o v é r o z h r a n í v č e s ké m j a z y c e a p r o h rá č e j s o u k n e r o z e z n á n í o d p o s k y t o v a t e l ů l e g á l n í c h. T i t o n e l e g á l n í p r o v o z o v a t e l é m a j í n e j č a s t ě j i s í d l o n a M a l t ě, v G i b r a l t a r u, A l d e r n e y, a l e i v j i n ý c h d a ň o v ý c h r á j í c h. ( M r a v č í k, Č e r n ý, L e š t i n o v á, C h o m y n o v á, G r o h m a n n o v á, L i c e h a m m e r o v á, Z i e g l e r, K o c a r e v o v á, , s. 3 6 ) K ví z o m a t y V Č e s ké r e p u b l i c e j e m o m e n t á l n ě v e l m i d i s k u t o v a n é t é m a t z v. k v í z o m a t ů, k t e r é s e d l e r ů z n ý c h n á z o r ů p o h y b u j í na h r a n ě l e g á l n í h o a n e l e g á l n í h o p r o v o z o v á n í. M n o h o o b c í ( d l e s t a t i s t i k M F p ř e s ) 4 v r á m c i s v ý c h p r a v o m o c í v y d a l o O b e c n ě z á v a z n é v y h l á š k y a p ř i s t o u p i l o t a k k r a z a n t n í r e g u l a c i h l a v n ě E H Z. S n a h o u o b c í je m i n i m a l i z o v a t p o č e t t ě c h t o z a ř í z e n í n a c e l é m s v é m ú z e m í, n e b o a l e s p o ň d o j í t v y m e z e n í l o k a l i t s p o v o l e n í m k p r o v o z o v á n í h e r. C í l e m t ě c h t o v y h l á š e k j e p r i m á r n ě o c h r a n a o b č a n ů a v e ř e j n é h o p o ř á d k u, n e b o ť, j a k j i ž b y l o z m í n ě n o a p r o k á z á n o 4 Ú d a j p l a t n ý k 9 /

24 d ř í v e, a u t o m a t y m a j í n e g a t i v n í v l i v n a s p o l e č n o s t, v o ko l í j e j i c h v ý s k y t u j e e v i d o v á n a z v ý š e n á k r i m i n a l i t a a č a s t o u n i c h d o c h á z í k r o z v o j i p a t o l o g i c ké h o h r á č s t v í. Kv í z o m a t y j s o u r e a k c í p r o v o z o v a t e l ů E H Z n a t a t o o m e z e n í a s t a l y s e t a k t r e n d e m p o s l e d n í d o b y. P ř i z o b e c n ě n é m p o h l e d u n a n ě l z e ř í c i, ž e h r a c í a u t o m a t y b y l y v y s t ř í d á n y t z v. v ě d o m o s t n í m i a u t o m a t y / h r a m i. N y n í h r á č n a z a č á t k u h r y ( n e b o n a z a č á t k u k a ž d é h o ko l a h r y ) m u s í o d p o v ě d ě t na v ě d o m o s t n í o t á z k u. A u t o r ka p r á c e p o v a ž u j e z a d ů l e ž i t é z m í n i t, ž e s e č a s t o j e d n á o o t á z k y t y p u : V j a ké m s e n a c h á z í t e m ě s t ě? K o l i k j e 1 + 1? D l e n á z o r u a u t o r k y p r á c e s e e v i d e n t n ě j e d n á o n a t o l i k j e d n o d u c h é o t á z k y, ž e n e l z e h o v o ř i t o h r á c h v ě d o m o s t n í c h. N i c m é n ě i t o s t a č í ( d l e p r o v o z o v a t e l ů ) k v y j m u t í t ě c h t o h r a c í c h z a ř í z e n í z d e f i n i c e L o t Z. P r o v o z o v a t e l é s e t a k v y h ý b a j í l e g i s l a t i v n í r e g u l a c i h e r. V t é t o k l i č c e v z á ko n ě s e l o g i c k y p o d p o r u j í p ro v o z o v a t e l é h e r n í c h a u t o m a t ů s j e j i c h v ý r o b c i. N a p ř í k l a d v p r o h l á š e n í o s t r a v s ké f i r m y V i n d a r o n P r o v y r á b ě j í c í ř a d u a u t o m a t ů p r o ú z e m í Č R s t o j í : P r o h l a š u j e m e t í m t o, ž e n á m i p r o v o z o v a n ý v ě d o m o s t n í k v í z n e m á ž á d n é p r v k y n á h o d y p o u ž i t é v l o t e r i í c h a j i n ý c h p o d o b n ý c h h r á c h a p o u z e s e t a k m ů ž e n ě ko m u j e v i t z d ů v o d u n ě k t e r ý c h v i z u a l i z a c í. To t o t v r z e n í j s m e p ř i p r a v e n i p r o k á z a t v p ř í p a d n é m s o u d n í m ř í z e n í, ( Va l á š e k, 2014, o n l i n e ) Z d e s e j e d n á o l o g i c ko u ( d l e a u t o r k y p r á c e z e ko n o m i c ké, n i ko l i v š a k m o r á l n í s t r á n k y ) ko o p e r a c i p r o v o z o v a t e l ů s v ý r o b c e m, n e b o ť v ý r o b c e p o c h o p i t e l n ě p o t ř e b u j e o d b y t 24

25 p r o s v é z b o ž í a r e g u l a c e h r a c í c h a u t o m a t ů s a m o z ř e j m ě n e n a p o m á h á k r ů s t u p o p t á v k y. P o k u s o t o t o o b e j i t í z á ko n a v š a k s s e b o u n e s e d a l š í p r o b l e m a t i c ké p r v k y. Ve c h v í l i, kd y k v í z o m a t y n e s p a d a j í p o d L o t Z, n e v z n i k á p r o v o z o v a t e l ů m p o v i n n ý o d v o d. Te n v p ř í p a d ě n ě k t e r ý c h o b c í m ů ž e p ř e d s t a v o v a t z n a č n o u f i n a n č n í č á s t k u. P r o p ř e d s t a v u s e j e d n á o d v a c e t i p r o c e n t n í o d v o d z č á s t k y r o z d í l u m e z i v s a z e n ý m i a v y p l a c e n ý m i č á s t ka m i, a d á l e o d v o d v e v ý š i 5 5 ko r u n d e n n ě z a ka ž d ý p o v o l e n ý p ř í s t r o j, ( F u k s a, , o n l i n e ) D a l š í m p r o b l é m e m j e, ž e o b c e ztratily p ř e h l e d o m n o ž s t v í t a ko v ý c h t o z a ř í z e n í n a s v é m ú z e m í. M i n i s t e r s t v o f i n a n c í v y d a l o ke k a u z e k v í z o m a t ů o f i c i á l n í s t a n o v i s ko, v e k t e r é m s e o h r a z u j e p r o t i t v r z e n í, ž e k v í z o m a t y n e s p a d a j í p o d L o t Z. M i n i s t e r s t v o i n a d á l e t v r d í, že p r o v o z o v a t e l é m u s í m í t p a t ř i č n é p o v o l e n í k p r o v o z o v á n í t o h o t o d r u h u z a ř í z e n í. Z d ů r a z ň u j e t a ké, ž e p r o v o z u j e - l i s u b j e k t t a ko v é t o z a ř í z e n í b e z l i c e n c e, m ů ž e b ý t o b v i n ě n z e s p r á v n í ho d e l i k t u č i t r e s t n é h o č i n u n e o p r á v n ě n é h o p r o v o z o v á n í l o t e r i e a p o d o b n é s á z ko v é h r y. ( M i n i s t e r s t v o f i n a n c í, , o n l i n e ) M i n i s t e r s t v o f i n a n c í z a h á j i l o s p r á v n í ř í z e n í s p r o v o z o v a t e l i t ě c h t o h r a c í c h z a ř í z e n í. Z d o s t u p n ý c h i n f o r m a c í v š a k v y p l ý v á, ž e m n o z í p r o v o z o v a t e l é n a p ř í č Č R n e r e s p e k t u j í r e g u l a c i h r a c í c h z a ř í z e n í a v y č k á v a j í a ž n a r o z h o d n u t í s p r á v n í h o ř í z e n í. A u t o r ka p r á c e p o v a ž u j e z a d ů l e ž i t é u v e d e n í t é t o k a u z y j a ko p ř í k l a d u n e u s t á l é t e n d e n c e p r o v o z o v a t e l ů k h l e d á n í c e s t k n e o m e z e n é m u p r o v o z o v á n í. 25

26 Dílčí závěr - H r y ( j a ké h o ko l i c h a r a k t e r u ) j s o u n e p o c h y b n ě d ů l e ž i t o u s o u č á s t í p r o s p o l e č n o s t a p o m á h a j í r o z v í j e t k a ž d é h o j e d n o t l i v c e. - H a z a r d j e o d j a k ž i v a p r o p o j e n s l i d s kou s p o l e č n o s t í, k t e r o u č a s t o n á z o r o v ě r o z d ě l u j e, p ř e s t o j s o u h a z a r d n í h r y d l o u h o d o b ě n e d í l n o u s o u č á s t í m n o h a k u l t u r. - H a z a r d n í h r y a j e j i c h j e d n o t l i v é t y p y ( v í c e č i m é n ě ) z p ů s o b u j í p a t o l o g i c ké j e v y v e s p o l e č n o s t i, p ř e d e v š í m p a k v s o u v i s l o s t i s e z á v i s l o s t m i n a h r a n í, a je t e d y n u t n á j e j i c h r e g u l a c e. - V r á m c i t r h u e x i s t u j e d r o b n é, l e g á l n í i n e l e g á l n í s á z e n í. J e r o v n ě ž p a t r n á s n a h a p r o v o z o v a t e l ů v y h n o u t s e r e g u l a c i. A u t o r k a p r á c e s e v z h l e d e m k nutnosti r e g u l a c e h a z a r d n í c h h e r b u d e v n á s l e d u j í c í č á s t i p r á c e z a b ý v a t l e g i s l a t i v n í m r á m c e m o š e t ř u j í cí t u t o o b l a s t. 26

27 2 Právní úprava hazardních her v ČR N á s l e d u j í c í k a p i t o l a n a s t i ň u j e z á k l a d n í r á m e c p r á v n í o b l a s t i h a z a r d n í c h h e r n a n a š e m ú z e m í. P r a m e n y n e j v y š š í p r á v n í s í l y u n á s j s o u Ú s t a v a Č e s ké r e p u b l i k y a L i s t i n a z á k l a d n í c h p r á v a s v o b o d. Z t ě c h t o d v o u ú s t ř e d n í c h p r a m e n ů v y c h á z í a r e s p e k t u j e j e v e š ke r á d a l š í p r á v n í ú p r a v a. 2.1 Občanský zákoník J a k j i ž b y l o z m í n ě n o d ř í v e, O b č a n s k ý z á ko n í k 8 9 / S b. ( d á l e t a ké OZ) u p r a v u j e s o u k r o m o p r á v n í o b l a s t h a z a r d n í c h h e r. O Z v y m e z u j e n e p l a t n o s t s á z k y m e z i s u b j e k t y, k t e r á n a s t á v á v p ř í p a d ě, ž e j e d e n z e s u b j e k t ů m ě l j i s t o t u v ý s l e d k u s á z k y a z a t a j i l j i d r u h é s t r a n ě. J e z d e t a ké s t a n o v e n a n e v y m a h a t e l n o s t s á z k y, a t o v , k t e r ý ř í k á : N e b y l a - l i v ý h r a d á n a, n e m ů ž e j i v y h r á v a j í c í s t r a n a v y m á h a t. ( O b č a n s k ý z á ko n í k, ). Vz n i k n e - l i s i t u a c e, kd y j e v ý h r a v z h l e d e m k o ko l n o s t e m p ř í p a d u z j e v n ě p ř e m r š t ě n á, m ů ž e s e p r o h r á v a j í c í s t r a n a o b r á t i t n a s o u d s ž á d o s t í o j e j í s n í ž e n í ( O b č a n s k ý z á ko n í k, ). O p r o t i s t a r é m u O b č a n s ké m u z á ko n í k u z d e p ř i b y l a o c h r a n a o s o b s n e d o s t a t e č n ý m i d u š e v n í m i n e b o r o z u m o v ý m i s c h o p n o s t m i, a t o v , k t e r ý ř í k á : B y l a - l i v ý h r a d á n a, n e m ů ž e j i p r o h r á v a j í c í s t r a n a v y m á h a t z p ě t. To n e p l a t í, p o k u d p r o h r á v a j í c í s t r a n o u b y l a z j e v n ě o s o b a s n e d o s t a t e č n ý m i d u š e v n í m i n e b o r o z u m o v ý m i s c h o p n o s t m i. ( O b č a n s k ý z á ko n í k, ) 27

28 V p ř í p a d ě ú č a s t i t a ko v é t o o s o b y a j e j í p r o h r y t e d y m ů ž e t a t o o s o b a, n e b o j e j í z á ko n n ý z á s t u p c e, v y m á h a t p o v í t ě z i v ý h r u z p ě t, i kd y ž u ž b y l a d o b r o v o l n ě p ř e d á n a. O b č a n ský z á ko n í k z d ů r a z ň u j e, ž e u s t a n o v e n í o s á z c e se n e p o u ž i j í v p ř í p a d e c h, b y l a - l i s m l o u v a u z a v ř e n a na f i n a n č n í c h t r z í c h t j. ko m o d i t n í b u r z e, r e g u l o v a n ém t r h u a t d. K r o m ě s á z k y n a l e z n e m e v O Z r o v n ě ž r e g u l a c i H r y a L o s u. N a t y t o d v a d r u h y h e r j s o u p o ž i t a u s t a n o v e n í o b d o b n ě j a ko u s á z k y, o v š e m s d r o b n ý m d o p l n ě n í m. U H r y s e j e d n á o s p e c i f i k a c i h e r z a l o ž e n ý c h n a z r u č n o s t i n e b o t ě l e s n ý c h c v i č e n í o b o u s t ra n. V t ě c h t o p ř í p a d e c h p l a t í p o u z e v ý š e z m í n ě n ý o v ý j i m c e z n e v y m a h a t e l n o s t i v ý h r y. U L o s u s e u s t a n o v e n í o s á z c e n e p o u ž i j í, m á - l i b ý t l o s e m r o z h o d n u t s p o r, r o z d ě l e n a s p o l e č n á v ě c a n e b o r o z h o d n u t o h l a s o v á n í. ( O b č a n s k ý z á ko n í k, ) 2.2 Zákon č. 202/1990 Sb., o loteriích a jiných podobných hr ách Te n t o z á ko n o l o t e r i í c h ( d á l e t a ké L o t Z ), k t e r ý n a b y l ú č i n n o s t i d n e , j e n e j v ý z n a m n ě j š í m p r á v n í m p ř e d p i s e m p r o o b l a s t h a z a r d n í c h h e r. O d t é t o d o b y b y l n ě ko l i k r á t n o v e l i z o v á n. P o s l e d n í n o v e l a n a b y l a ú č i n n o s t i od