Stowarzyszenie/Zapsaný spolek EducationTalentCulture (

S t r o n a 2

S t r o n a 3 Wykonawcy / Zpracovatelé: Opolska Fundacja Inicjatyw Międzynarodowych ( www.ofim.pl ). Stowarzyszenie/Zapsaný spolek EducationTalentCulture (www.edutacu.eu) Suchy Bór (gmina/obec Chrząstowice) - Český Těšín / Czeski Cieszyn, 2013-16 r. (CC). Ostatnia aktualizacja: czerwiec 2016. Fotografie na stronie tytułowej / Fotografie na titulní straně: 1. Hlučín náměstí, radnice a kvetoucí jírovce. Autor: Lenka Bojdová. CC BY SA 3.0. 2. Town hall and Marian column in town square of Głubczyce. Autor: Kasjanek. Public domain.

S t r o n a 4

S t r o n a 5 Spis treści / Obsah: Spis treści / Obsah:... 5 Wykaz skrótów / Seznam zkratek:... 7 1.Wprowadzenie / Úvod.... 11 1.1.Metodologia oraz cele i założenia dokumentu / Metodika cíle a záměry dokumentu. 12 1.2.Zgodność z dokumentami strategicznymi / Soulad se strategickými dokumenty.... 13 1.3.Zakres terytorialny / Územní působnost.... 16 2.Część analityczna / Analytická část.... 22 2.1. Zasoby ludzkie i gospodarka / Lidské zdroje a hospodářství.... 22 2.2. Transport / Doprava.... 31 2.3. Infrastruktura techniczna / Technická infrastruktura.... 39 2.4. Infrastruktura społeczna / Sociální infrastruktura.... 47 2.5. Kultura, sport, rekreacja i turystyka / Kultura, sport, volný čas a turistika.... 57 3. Analiza SWOT / SWOT analýza.... 66 4. Propozycje projektów współpracy polsko-czeskiej na lata 2016-2020 / Návrhy projektů polsko-české spolupráce na období 2016-2020.... 84 Załącznik nr 1. Źródła dofinansowania projektów współpracy polsko-czeskiej / Zdroje financování projektů polsko-české spolupráce / Příloha č. 1. Zdroje financování projektů polsko-české spolupráce.... 92

S t r o n a 6

S t r o n a 7 Wykaz skrótów / Seznam zkratek: ČSÚ CZ EFRR EKUZ EU / UE EUWT FMP GUS JST LGD MIR MSK MŚP NFZ NGO OROT PL POIR Český statistický úřad (Czeski Urząd Statystyczny). Republika Czeska. Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego. Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. European Union (Unia Europejska). Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej. Fundusz Mikroprojektów w Euroregionie Pradziad. Główny Urząd Statystyczny. jednostka samorządu terytorialnego. Lokalne Grupy Działania. Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju RP. Kraj Morawsko-Śląski małe i średnie przedsiębiorstwa. Narodowy Fundusz Zdrowia Non-governmental organization (organizacja pozarządowa). Opolska Regionalna Organizacja Turystyczna. Polska. Program Operacyjny Infrastruktura i Rozwój.

S t r o n a 8 POWT RCz-RP PPP PTTK PUP RCz RP RPO SSD SWOT TEN-T Program Operacyjny Współpracy Transgranicznej Republika Czeska Rzeczpospolita Polska na lata 2007-2013. Partnerstwo publiczno-prywatne. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Powiatowy Urząd Pracy. Republika Czeska. Rzeczpospolita Polska. Regionalny Program Operacyjny. Specjalna Strefa Demograficzna. analiza SWOT - Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats (mocne strony, słabe strony, szanse, zagrożenia). Trans-European Transport Networks (Transeuropejska Sieć Transportowa). WSSE UTK Wałbrzyska Specjalna Strefa Ekonomiczna. Urząd Transportu Kolejowego RP.

S t r o n a 9 ČSÚ CZ EFRR EKUZ EU / UE EUWT FMP GUS JST LGD MIR MSK MŚP NFZ NGO OROT PL POIR Český statistický úřad (Czeski Urząd Statystyczny). Česká republika. Evropský fond regionálního rozvoje. Evropský průkaz zdravotního pojištění. Evropská unie (Unia Europejska). Evropské seskupení pro územní spolupráci. Fond mikroprojektů Euroregionu Praděd. Centrální statistický úřad. Jednotný technický sekretariát. Místní akční skupiny. Ministerstwo Infrastruktury i Rozvoje RP. Moravskoslezský kraj. Malé a střední podniky. Státní zdravotní fond. Nevládní organizace (NGO). Opolská regionální turistické organizace. Polsko. Operační program infrastruktura a rozvoj.

S t r o n a 10 POWT RCz-RP PPP PTTK PUP RCz RP RPO SSD SWOT TEN-T WSSE UTK Operační program přeshraniční spolupráce Česká republika - Polská republika na období 2007-2013. Partnerství veřejného a soukromého sektoru. Polské sdružení turisticko - poznávací. Okresní úřad práce. Česká republika. Polská republika. Regionální Operační program. Speciální demografická zóna. Analýza SWOT - Strengths, Weaknesses, Opportunities, and Threats (silné stránky, slabé stránky, příležitosti, hrozby). Trans-European Transport Networks (Transevropská Dopravní síť). Wałbrzyská Zvláštní Ekonomická Zóna. Úřad železniční dopravy Polské republiky.

S t r o n a 11 1. Wprowadzenie / Úvod. Niniejszy dokument stanowi podsumowanie działań realizowanych w ramach projektu Nowy wymiar współpracy lokalnej na pograniczu polsko-czeskim i jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska Rzeczpospolita Polska 2007-2013 Przekraczamy granice. Tento dokument je souhrnem činností realizovaných jako součásti projektu "Nová dimenze místní spolupráce na polsko-českém pohraničí" a je spolufinancován z Evropského fondu pro regionální rozvoj v rámci Operačního programu přeshraniční spolupráce Česká republika - Polská republika 2007-2013 "Překračování hranice".

S t r o n a 12 1.1. Metodologia oraz cele i założenia dokumentu / Metodika cíle a záměry dokumentu. Głównym założeniem niniejszej Strategii jest określenie celów rozwoju współpracy transgranicznej na analizowanym obszarze transgranicznym. Ponadto za pomocą niniejszego dokumentu chcieliśmy przekazać najważniejsze informacje dotyczące kraju sąsiedniego w odniesieniu do poszczególnych polityk realizowanych przez władze publiczne. Za pomocą niniejszego dokumentu chcielibyśmy zapoznać osoby zainteresowane rozwojem współpracy polsko-czeskiej z podstawami prawa oraz działalnością organów publicznych w kraju instytucji partnerskich. Służy temu dwujęzyczna, polsko-czeska struktura dokumentu, która ma na celu przekazanie informacji na temat kraju sąsiedniego w rodzimym języku. Mamy nadzieję, że lektura dokumentu zachęci instytucje publiczne oraz organizacje pozarządowe z obydwu stron granicy do realizacji projektów współpracy transgranicznej. Hlavním cílem této strategie je definování účelu přeshraniční spolupráce v analyzované příhraniční oblasti. Kromě toho, prostřednictvím tohoto dokumentu, jsme chtěli sdělit nejdůležitější informace o sousední zemi ve vztahu ke konkrétní politice prováděné veřejnými orgány. Prostřednictvím tohoto dokumentu chceme seznámit osoby, které se zajímají o rozvoj česko-polské spolupráce, se základy práva a činnosti orgánů veřejné moci v zemi smluvního partnera. Toho je dosaženo dvojjazyčnou polsko-české strukturou dokumentu, který má za cíl poskytnout informace o sousední zemi v rodném jazyce. Doufáme, že obsah tohoto dokument povzbudí veřejné instituce a nevládní organizace z obou stran hranice k realizaci projektů přeshraniční spolupráce. Mateusz Huk Opolska Fundacja Inicjatyw Międzynarodowych Mgr. Petra Slováček Rypienová Mgr. Veronika Křístková ETC EducationTalentCulture, z.s.

S t r o n a 13 1.2. Zgodność z dokumentami strategicznymi / Soulad se strategickými dokumenty. Niniejsza Strategia została opracowana w oparciu o następujące dokumenty. - Komunikat Komisji Europejskiej Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. KOM(2010) 2020 wersja ostateczna. Bruksela 2010 r. Projekt przewodni: Europa efektywnie korzystająca z zasobów. Punkt 3.1. Jednolity rynek XXI wieku. Punkt 3.2. Inwestowanie na rzecz rozwoju: polityka spójności, wykorzystanie budżetu UE i prywatnego kapitału. - Strategię Rozwoju Regionalnego Republiki Czeskiej na lata 2014-2020. Praga 2013 r. Priorytet 9. Wsparcie współpracy na poziomie lokalnym i regionalnym. - Krajową Strategię Rozwoju Regionalnego 2010-2020: regiony, miasta, obszary wiejskie. Dokument przyjęty przez Radę Ministrów dnia 13 lipca 2010 r. Obszar strategiczny 2: Zapewnienie spójności wewnętrznej kraju. Niedopuszczenie do nadmiernych zróżnicowań przestrzennych. Problem przestrzenny d) Zwiększanie potencjału rozwojowego i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów. Cel horyzontalny 1.3.7 Współpraca międzynarodowa. Cel 2.4. Przezwyciężanie niedogodności związanych z położeniem obszarów przygranicznych szczególnie wzdłuż zewnętrznych granic UE. - Strategię Rozwoju Kraju 2020 Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo, która została przyjęta 25 września 2012 r. przez Radę Ministrów. Warszawa 2012 r. Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych. Cel globalny 4: Środowisko o wysokiej jakości i wysokich walorach kulturowych, usługi i infrastruktura dla celów życiowych, pracy oraz wizyt. Cel globalny 5: Efektywne zarządzanie sprawami publicznymi. - Strategie rozwoju czeskich krajów (Liberecki, Kralowehradecki, Pardubicki, Ołomuniecki, Morawskośląski). - Strategie rozwoju polskich województw (Dolnośląskie, Opolskie, Śląskie).

S t r o n a 14 - Strategie rozwoju polsko-czeskich Euroregionów. - Program Współpracy Transgranicznej INTERREG VA Republika Czeska-Rzeczpospolita Polska 2014-2020. Tato strategie byla vytvořena na základě těchto dokladů. - Sdělení Evropské komise Strategie Evropa 2020 pro inteligentní a udržitelný růst podporující začlenění. KOM (2010) 2020 v konečném znění. Brusel, 2010. Stěžejní iniciativa: "Evropa účinněji využívající zdroje". Bod 3.1.Jednotný trh pro jedenadvacáté století. Bod 3.2. Investice do růstu: politika soudržnosti, mobilizace rozpočtu EU a soukromého kapitálu. - Strategie regionálního rozvoje České republiky na období 2014-2020. Praha 2013. Priorita 9. Podpora spolupráce na místní a regionální úrovni. - Národní strategie regionálního rozvoje 2010-2020: kraje, města, venkovské oblasti. Dokument schválený Radou ministrů dne 13. července 2010. Strategická oblast 2: "zajištění vnitřní soudržnosti v zemi. Prevence nadměrné územních rozdílů ".Problém území d) "Zlepšení rozvojového potenciálu a působení proti marginalizaci oblastí". Horizontální cíl 1.3.7 - "Mezinárodní spolupráce". Cíl 2.4. Překonání nevýhody spojené s umístěním pohraničních oblastí obzvláště podél vnějších hranic EU. - Národní rozvojová strategie 2007-2015. Ministerstvo pro místní rozvoj. Varšava 2006. Priorita 6. Regionální rozvoj a zvyšování územní soudržnosti. - Národní Strategie národního rozvoje 2020 - aktivní společnost, konkurenceschopná ekonomika, efektivní stát, která byla přijata dne 25. září 2012. Radou ministrů. Varšava 2012. Cíl III.3. Posílení mechanismů pro udržitelný rozvoj a územní integraci pro rozvoj a plné využití regionálních potenciálů. Globální cíl 4: Životní prostředí s vysokou kvalitou a vysokou kulturní hodnotou, služby a infrastruktura pro život, práci a návštěvu. Globální cíl 5: Efektivní řízení veřejných záležitostí. - Strategie pro rozvoj českých krajů (Liberecký, Královehradecký, Pardubický, Olomoucký, Moravskoslezský).

S t r o n a 15 - Strategie pro rozvoj polských krajů (Dolní Slezsko, Opole, Silesia). - Strategie pro rozvoj česko-polských Euroregionů. - Program přeshraniční spolupráce INTERREG VA Česká republika-polská republika 2014-2020.

S t r o n a 16 1.3. Zakres terytorialny / Územní působnost. Zakres terytorialny niniejszej strategii obejmuje gminy wymienione w ramach niniejszego podrozdziału. W celu uniknięcia przekazywania informacji powszechnie znanych a dotyczących własnego kraju Informacje na temat polskiej części zostały przedstawione w języku czeskim i odwrotnie. Územní působnost této strategie zahrnuje obce uvedené níže. Aby se zabránilo přenosu informací běžně známých o vlastní zemi, informace o polském území jsou prezentovány v češtině a naopak. Zakres terytorialny niniejszej Strategii obejmuje: - Sudice, - Štěpánkovice, - Třebom, - Velké Hoštice. Po stronie czeskiej: a) stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego: - Związek Gmin Mikroregionu Hlučínska Západ (Svazek obcí mikroregionu Hlučínska Západ), w skład którego wchodzą gminy: - Bolatice, - Hněvošice, - Chlebičov, - Chuchelná, - Kobeřice, - Kravaře, - Oldřišov, - Rohov, - Služovice, - Strahovice, Związek Gmin Hlučínska (Sdruzeni obcí Hlučínska), w skład którego wchodzą gminy: - Bělá, - Bohuslavice, - Bolatice, - Darkovice, - Dolní Benešov, - Hať, - Hlučín, - Hněvošice, - Chlebičov, - Chuchelná, - Kobeřice, - Kozmice, - Kravaře, - Oldřišov, - Ludgeřovice,

S t r o n a 17 - Markvartovice, - Píšť, - Rohov, - Služovice, - Strahovice, - Sudice, - Šilheřovice, - Štěpánkovice, - Třebom, - Velké Hoštice, - Vřesina, - Závada. Celem obydwu związków jednostek samorządu terytorialnego jest współpraca gmin członkowskich przede wszystkim w takich obszarach jak: - gospodarka, - edukacja, - zdrowie, - opieka społeczna, - kultura, - rozwój obszarów wiejskich. Źródło mapy: CRR RCz: http://mapy.crr.cz Strona internetowa Związku Gmin Mikroregionu Hlučínska Západ (Svazek obcí mikroregionu Hlučínska Západ): http://mashlucinsko.cz Strona internetowa Związku Gmin Hlučínska (Sdruzeni obci Hlučínska): http://www.hlucinsko.eu

S t r o n a 18 Powierzchnia: 316,76 km 2. Ludność: ok. 72 000 osób. Gęstość zaludnienia: ok. 230 osób / km 2. wschodzie. Najważniejszym miastem jest Hulczyn (Hlučín). Ziemia hulczyńska (cz. Hlučínsko, niem. Hultschiner Ländchen, hulcz. Prajzsko, Prajsko) jest położona w kraju morawsko-śląskim, pomiędzy Opawą na zachodzie a Ostrawą i Boguminem na Ziemia hulczyńska stanowi część Górnego Śląska i przed 1918 rokiem była częścią Cesarstwa Niemieckiego. Teren ten stał się częścią Czechosłowacji po zakończeniu I wojny światowej. Ziemia hulczyńska źródło zdjęcia: Kraik hulczyński. Autor: Mix321. Wikimedia Commons.

S t r o n a 19 Fot. Typický obraz Głubczycké roviny. Autor: kasjanek21, wikimedia.commons. Územní rozsah této strategie zahrnuje: Na polské straně: A) obce: - Glubczyce, - Branice, - Kietrz, - Baborów, b) Głubczycki okres. Mapa: Okres Hlubčice na mapě opolského kraje. Zdroj mapy: PetrusSilesius, CC BY-SA 3.0. Głubczycki okres - okres v jižní části opolského regionu. Jeho centrem je město Głubczyce. Oblast okresu Głubczyce je historickou obchodní cestou, vedoucí od severu země na jih Evropy, přes Moravskou bránu. Jižní část hranice okresu je rovněž státní hranicí. Dominantní oblastí okresního hospodářství je zemědělství. Velmi úrodná půda vyskytující se v oblasti hlubčické plošiny, potvrzuje, že okres je zahrnut do oblasti zemědělské zóny opolského kraje. Rozloha: 673,1 km2. Počet obyvatel: cca. 50 000 lidí. Hustota obyvatel: cca. 74 osob / km2. Pravomoci okresu Głubczyce podle zákona ze dne 5. června 1998 o okresní vládě (., Dz U. z roku 2013. č 0, pos 595) zahrnují, mimo jiné úkoly týkající se: - veřejného školství, - podpory a ochrany zdraví, - sociální výpomoci, - pro-rodinné politiky, - podpory osob se zdravotním postižením, - veřejné dopravy a veřejných silnic, - kultury a ochrany památek a péče o památky,

S t r o n a 20 - tělesné kultury a cestovního ruchu, - geodézie, kartografie a katastru, - správy nemovitostí. - architektonicko - stavební správy a administrace budov, - vodohospodářství - životního prostředí a ochrany přírody - zemědělství lesnictví a vnitrozemnského rybářství - veřejného pořádku a bezpečnosti občanů - ochrana před povodněmi včetně zařízení pro skladování a údržbu okresního protipovodňového vybavení, požární ochrany a prevence dalších mimořádných ohrožení života a zdraví lidí a životního prostředí - boje s nezaměstnaností a aktivaci místního trhu práce - ochrany práv spotřebitelů - údržby okresních budov a veřejných zařízení a administrativních budov - obrany - ochrany životního prostředí a přírody - propagace okresu, - spolupráce s neziskovými organizacemi. V okrese Hlubčice pracuje místní akční skupina Płaskowyż Dobrej Ziemi. Webové stránky MAS Płaskowyż Dobrej Ziemi: www.plaskowyzlgd.pl Webové stránky Głubczyckého okresu: http://www.powiatglubczycki.pl

S t r o n a 21 Webové stránky obce Głubczyce: http://www.glubczyce.pl Webové stránky obce Branice: www.branice.pl Webové stránky obce Kietrz: www.kietrz.pl Webové stránky obce Baborów: www.baborow.pl

S t r o n a 22 2. Część analityczna / Analytická část. 2.1. Zasoby ludzkie i gospodarka / Lidské zdroje a hospodářství. Liczba obywateli oraz struktura wiekowa: Wiek Liczba ludności Razem 67025 0-14 lat 10031 15-64 lata 46745 65 lat i więcej 10249 Źródło danych: Czeski Urząd Statystyczny: www.czso.cz Narodziny, zgony i migracje: rok narodziny zgony saldo nar./zg. saldo migracji saldo razem 2012 - - - - - 2013 641 686-45 152 107 Źródło danych: Czeski Urząd Statystyczny: www.czso.cz Zgodnie z powszechnie przyjętym w Republice Czeskiej podziałem gospodarkę narodową dzielimy na trzy sektory: - sektor pierwszy (rolnictwo, rybołówstwo i leśnictwo), - sektor drugi (przemysł przetwórczy i budownictwo), - sektor trzeci (usługi). W gospodarce czeskiej części analizowanego obszaru dominuje sektor przemysłu, zatrudniający średnio 37,3% aktywnych zawodowo mieszkańców. Najmniej osób zatrudnionych jest w sektorze pierwszym, czyli rolnictwie, rybołówstwie i leśnictwie (5,1%).

S t r o n a 23 Warunki przyrodnicze i dostępność gruntów ornych wysokiej jakości sprawiają, że czeska część analizowanego obszaru ma duże znaczenie dla rolnictwa w RCz. Rolnictwo jest dominującą, aczkolwiek nie jedyną gałęzią gospodarki na tym terenie. Duże znaczenie w tym zakresie mają również tradycyjne gałęzie przemysłu oraz branża budowlana. W czeskiej części analizowanego terenu usytuowane są duże zakłady przemysłowe, takie jak: MSA w Dolním Benešove czy też Lanex w Bolaticach. Na terenie czeskiej części analizowanego obszaru działają przede wszystkim zakłady produkujące: - konstrukcje oraz wyroby metalowe (25% wszystkich firm), - przemysł drzewny oraz produkcja mebli (23%), - produkcja maszyn elektrycznych (18%), - przemysł tekstylny (15%). Innymi, znaczącymi przedsiębiorstwami działającymi na tym terenie są firmy wydawnicze i drukarskie, przedsiębiorstwa chemiczne oraz produkcji maszyn. Branża budowlana należy do tradycyjnych, silnie reprezentowanych branż w czeskiej części analizowanego obszaru. W przypadku tej gałęzi czeskiej gospodarki na tym terenie przeważają małe firmy i działalność prowadzona w formie jednoosobowej. W porównaniu z okolicznymi powiatami (okresami) analizowany teren cechuje niższa niż średnia krajowa w RCz liczba firm świadczących usługi dla innych podmiotów gospodarczych. Najważniejszym czynnikiem powodujący taki stan rzeczy jest brak dużych ośrodków miejskich na analizowanym terenie (firmy tego typu preferują duże ośrodki miejskie jako miejsca swojej działalności). Jeśli chodzi o siłę nabywczą ludności czeskiej części analizowanego obszaru to jest ona mniejsza niż średnia krajowa. Ta część kraju jest uznawana za jedną z uboższych części Republiki Czeskiej. Kolejny ważny element stanowiący przedmiot niniejszej analizy to liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w Rejestrze Podmiotów Gospodarczych [Registr ekonomických subjektů (RES)] oraz jej przeliczenie na tysiąc mieszkańców. W ostatnich latach liczba podmiotów gospodarczych w Republice Czeskiej stale rośnie. Pod koniec ostatniej dekady wieku corocznie przybywało w Czechach ok. 60 000 nowych podmiotów gospodarczych. Tendencja ta uległa wyhamowaniu w roku 2012, kiedy to liczba nowopowstających firm spadła do niespełna 25 tysięcy. Mniejsza liczba podmiotów gospodarczych odnotowana w ostatnich latach jest spowodowana przede wszystkim ogólnoświatowym kryzysem gospodarczym. W skali całej Republiki Czeskiej na 1000 mieszkańców przypada średnio 259 podmiotów gospodarczych. Wszystkie gminy należące do czeskiej części analizowanego obszaru charakteryzują się wskaźnikiem poniżej średniej krajowej. W czeskiej części analizowanego obszaru funkcjonuje jedna, specjalna strefa przemysłowa. Strefa ta znajduje się w miejscowości Bolatice.

S t r o n a 24 Liczba podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na tysiąc mieszkańców: Łączna liczba podmiotów gospodarczych (wg ewidencji ARES) 107 Liczba mieszkańców 67025 Źródło danych: Czeski Urząd Statystyczny: www.csu.cz Najwięksi pracodawcy w czeskiej części analizowanego obszaru. Miejscowość MSA Lanex Nazwa firmy Dolní Benešov Bolatice Innymi ważnymi pracodawcami w czeskiej części analizowanego obszaru są firmy państwowe o zasięgu ogólnokrajowym - np. Česká pošta [Poczta Czeska], České dráhy [Koleje Czeskie] a także jednostki administracji publicznej. Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie polityki zatrudnienia w Republice Czeskiej jest ustawa nr 435 z 2004 roku o zatrudnieniu. Bezrobocie stanowi jeden z największych problemów w czeskiej części analizowanego obszaru. Na rozwój bezrobocia na analizowanym obszarze wpływają procesy następujące na rynku pracy, jakie jak: - umowy o pracę lub umowy cywilnoprawne zawierane na czas określony, - letnio-jesienne prace sezonowe, - wchodzenie na rynek pracy absolwentów szkół średnich/wyższych po zakończeniu roku szkolnego/akademickiego. Stopa bezrobocia, liczba zarejestrowanych osób ubiegających się o zatrudnienie oraz wolne miejsca pracy: Rok Stopa bezrobocia 2013 8,4 Źródło danych: Czeski Urząd Statystyczny: www.csu.cz

S t r o n a 25 Počet obyvatel: Jednotka územního celku (stav ke konci roku) 2012 2011 2010 Baborów 6 281 6 276 6 337 Branice 6 961 7 061 7 155 Głubczyce 23 270 23 386 23 506 Kietrz 11 384 11 494 11 523 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Věková struktura (2012): Uzemní jednotka celkově V předproduktivním věku - 14 let a méně V produktivním věku: 15-59 let ženy, 15-64 let muži V postproduktivním věku Baborów 6 281 827 4 366 1 088 Branice 6 961 865 4 686 1 410 Głubczyce 23 270 3 289 15 452 4 529 Kietrz 11 384 1 600 7 727 2 057 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Počet narozených a zemřelých (2012) Počet narozených Počet zemřelých Saldo Okres głubczycki 415 572-157 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Polská část území, které je předmětem této analýzy je charakterizováno záporným saldem migrace. Jedním z hlavních důvodů tohoto stavu věcí je nedostatek velkých městských a akademických center. V perspektivě do roku 2020 lze očekávat další ztrátu obyvatel. Vylidňování je také jednou z příčin strukturální změny na trhu práce. Věková struktura se z důvodu vzdělávání mění na nevyužitelnou. Většina mladých lidí, kteří opouštějí region, aby získali vzdělání, již se nevrací na místní trh práce.

S t r o n a 26 Migrace obyvatel (2012): Počet Počet vystěhovaných Saldo přistěhovaných Okres głubczycki 548 683-135 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Nezaměstnanost a trh práce: Úkoly státu, pokud jde o politiku trhu práce v Polsku popisuje zákon ze dne 20. dubna 2004 na podporu zaměstnanosti a trhu práce institucí. Zákon stanoví úkoly státu v oblasti podpory zaměstnanosti, zmírnění dopadů nezaměstnanosti a odborné aktivizace. Tento zákon reformoval fungování institucí na trhu práce, jako je například: - Dobrovolné sbory práce, - pracovní agentury, - školící instituce, - veřejné pracovní úřady, - instituce sociálního dialogu a lokálního partnerství. Veřejné služby zaměstnanosti představují pracovní orgány spolu s okresními a krajskými úřady práce, úřadu ministra odpovědného za pracovněprávní záležitosti a krajskými úřady plnění úkoly stanovené zákonem. Na území polské strany analyzované oblasti je provozován jeden okresní úřad práce - PUP v Głubczycích. Počet hlášených nabídek zaměstnání od roku 2005: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Okres głubczycki 1 0 10 26 41 11 43 3 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl

S t r o n a 27 Podíl nezaměstnaných registrován v populaci v produktivním věku (%): 2009 2010 2011 2012 Baborów 8,9 9,8 10,3 10,9 Branice 8,0 8,7 8,7 10,7 Głubczyce 9,4 10,2 10,5 11,1 Kietrz 8,6 8,6 8,6 8,6 Průměr pro 8,74 9,32 9,52 10,32 analizované území Průměr pro celé Polsko 7,7 7,9 8,0 8,7 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Podíl registrovaných nezaměstnaných v populaci v produktivním věku je cca. 10,32%, což je hodnota vyšší než celostátní průměr zaznamenaný v roce 2012 (polský národní průměr byl 8,7% v roce 2012). Tyto údaje nejsou zcela spolehlivé vzhledem k tomu, že v polské části zkoumané oblasti, existuje fenomén emigrace do západní Evropy (hlavní směry emigrace jsou Německo, Nizozemsko, Itálie, Rakousko a Spojené království). Poměr počtu lidí, vyjíždějích za prací vůči lidem, kteří přijíždějí pracovat (2006). Územní jednotka Počet osob vyjíždějích za Počet osob přijíždějících za Saldo přijíždějících a vyjíždějících za prací prací prací Baborów 554 138-416 Branice 483 199-284 Głubczyce 1 686 2 236 550 Kietrz 992 268-724 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Jediné městské centrum v polské části studované oblasti, které zaznamenalo pozitivní bilanci příjezdů a odjezdů za prací jsou Głubczyce. Nejhorší situace v této oblasti se vyskytuje v obcích Kietrz a Baborów. Hospodářství: Nejdůležitější význam pro polskou část zkoumané oblasti je zemědělský sektor. To je vzhledem k extrémně úrodné zemědělské půdě vyskytující se v oblasti Głubczycké náhorní plošiny.

S t r o n a 28 Subjekty zapsané do registru REGON a fyzické osoby, které vykonávají hospodářskou činnost (2012): Uzemní jednotka Subjekty zapsané do registru REGON na 10 tis. obyvatel Baborów 734 8 Branice 514 6 Głubczyce 979 10 Kietrz 813 9 Průměr pro 760 8,25 analizované území Průměr pro celé Polsko 1032 12 Zdroj: Główny Urząd Statystyczny, www.gus.gov.pl Fyzické osoby provádějící ekonomickou aktivitu na 100 osob v produktivním věku. Největší zaměstnavatelé v polské části studované oblasti: Místo Nazev firmy Głubczyce Zakłady Piwowarskie Głubczyce S.A., Toska Sp. z o.o., Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska), Top Farms Głubczyce" Sp. z o.o., Elektromet, Galmet ASA Sp. z o.o., KOSMED Kietrz Kombinat Rolny Jiní hlavní zaměstnavatelé v polské části studované oblasti jsou státem vlastněné podniky s celostátním pokrytím - např. Poczta Polska, Polské Koleje Państvowe (státní dráhy) a subjekty veřejné správy (státní a místní). V polské části zkoumaného území fungují zvláštní průmyslové zóny. Průmyslová zóna je samostatnou administrativní části polského území, určenou pro provoz obchodní aktivity za zvýhodněných podmínek. Podnikatel v takové zóně získává daňovou úlevu a další výhodou je skutečnost, že může začít pracovat na speciálně připraveném, vybaveném terénu. Do takové zóny lze zahrnout např. Katowicką Specjalna Strefę Ekonomiczną v Kietrzi (oblast. 6,89 ha).

S t r o n a 29 Najważniejsze konkluzje: 1. Na całym analizowanym obszarze zachodzi postępujący proces starzenia się społeczeństwa. W perspektywie długoletniej nastąpi starzenie się populacji a także wrośnie liczba mieszkańców powyżej 65. roku życia i zmaleje liczba dzieci i młodzieży do 14. roku życia włącznie. 2. Cały analizowany region charakteryzuje ujemne saldo migracyjne. 3. Zdecydowana większość młodych ludzi opuszczających ten obszar w celu zdobycia wykształcenia, nie wraca na tutejszy rynek pracy. 4. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON na 10 tys. ludności kształtuje się na poziomie niższym niż średnia krajowa. To samo dotyczy liczby osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na 100 osób w wieku produkcyjnym. Najlepsze wskaźniki w tym zakresie notuje się w głównym ośrodku ekonomicznym polskiej części analizowanego obszaru - Głubczycach. 5. Najważniejsze znaczenie dla analizowanego obszaru ma sektor rolno-spożywczy. 6. Cały analizowany obszar charakteryzuje się niższym poziomem siły nabywczej mieszkańców. 7. Średni udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym kształtuje się na poziomie 10,32%, co stanowi wartość wyższą od średniej krajowej z roku 2012 (8,7%). Klíčové závěry: 1. Na celém analyzovaném území dochází k postupnému procesu stárnutí. V dlouhodobém horizontu, bude docházet ke stárnutí populace a zvýšení počtu obyvatel nad 65 let věku a snížení počtu dětí a mladých lidí do 14 let včetně. 2. Celá analyzovaná oblast je charakterizována záporným zůstatkem migrace. 3. Převážná většina mladých lidí, kteří opouštějí oblast, s cílem získat vzdělání, se nevrací na místní trh práce. 4. Počet podnikatelských subjektů registrovaných v systému REGON na 10 tisíc. Populace je na úrovni nižší než je celostátní průměr. Totéž platí pro počet fyzických osob zapojených do obchodní činnosti na 100 osob v produktivním věku. Nejlepší ukazatele v tomto ohledu jsou zaznamenány v hlavním ekonomickém centru polské části zkoumaného území - Głubczycach. 5. Nejdůležitější význam pro zkoumané území má zemědělsko-potravinářský sektor. 6. Celá analyzovaná oblast se vyznačuje nižší úrovní kupní síly obyvatel. 7. Průměrný podíl registrovaných nezaměstnaných osob v populaci v produktivním věku dosahuje 10,32%, což představuje hodnotu vyšší, než je celostátní průměr z roku 2012 (8,7%).

S t r o n a 30

2.2. Transport / Doprava. Transport drogowy Drogi publiczne w Republice Czeskiej dzielimy na: - autostrady przeznaczone do połączeń dalekobieżnych, również o charakterze transgranicznym (np. autostrada A1); - drogi ekspresowe odpowiednik polskich dróg szybkiego ruchu o podobnym jak autostrada wyposażeniu technicznym; - droga I klasy służy przede wszystkim do transportu dalekobieżnego; - droga II klasy służy przede wszystkim do transportu pomiędzy powiatami (okresy); - droga III klasy przeznaczona do połączeń lokalnych i międzygminnych; - droga lokalna I klasy służy przede wszystkim do transportu na terenie gminy; - droga lokalna II klasy przede wszystkim służy do połączeń z nieruchomościami; - droga lokalna III klasy występuje przede wszystkim w postaci dróg dojazdowych; - droga lokalna IV klasy - drogi o znaczeniu lokalnym niedostępne dla pojazdów mechanicznych. Drogi w Republice Czeskiej struktura własności/zarządu: Rodzaj drogi Właściciel Zarządca Autostrada Droga ekspresowa Droga I klasy Republika Czeska Dyrekcja Dróg i Autostrad RCz Droga II klasy Dyrekcja dróg danego Kraju (jednostka Kraj Droga III klasy samorządowa o znaczeniu regionalnym) Drogi lokalne I klasy Gminy, na Drogi lokalne II klasy których terenie Drogi lokalne III klasy leżą drogi. Drogi lokalne IV klasy Gminy lub ich jednostki budżetowe. Główną cześć sieci komunikacyjnej Ziemi hulczyńskiej tworzy droga I klasy (nr I/56) Opava-Kravaře Dolní Benešov - Hlučín Ostrava. Trasa ta pełni funkcję drugiego, najważniejszego połączenia drogowego powiatu Opava z Ostrawą i jest najważniejszym szlakiem komunikacyjnym Kraju hulczyńskiego. Wyniki badań wskazują, że intensywność ruchu na tym odcinku stale rośnie. Taki stan rzeczy negatywnie wpływa na bezpieczeństwo, płynność ruchu kołowego oraz zanieczyszczenie powietrza w gminach przez które przebiega wspomniany szlak komunikacyjny. Sytuacja ta dotyczy przede wszystkim takich gmin jak: Dolní Benešov, Kravaře, Ludgeřovice oraz Kozmice. Wspomniana droga (wraz z drogą I/11) należy również do najniebezpieczniejszych szlaków komunikacyjnych w powiecie Opava (obie drogi cechuje znacznie wyższa niż średnia w RCz ilość wypadków i kolizji drogowych). Kolejnym szlakiem komunikacyjnym I klasy jest droga nr I/46, która na odcinku Sudice Koberiřce Opava stanowi główny ciąg komunikacyjny powiatu na trasie do Polski i tym samym ma znaczenie ponadregionalne i transgraniczne. W przypadku tego szlaku

S t r o n a 32 komunikacyjnego również największą niedogodnością jest jego przebieg środkiem gmin przede wszystkim taki miejscowości jak: Služovice, Hnevošice oraz Sudice. System dróg II klasy obejmuje w części północnej analizowanego obszaru drogę nr II/466 (Třebom Sudice Rohov Chuchelná Píšt) oraz we wschodniej części drogę numer II/469 (Hlu ín Hať). W celu zwiększenia bezpieczeństwa i płynności ruchu zostały opracowane dokumentacje projektowe dla obwodnic w najbardziej dotkniętych tym problemem gminach (przede wszystkim dotyczy to dróg nr I/56 oraz I/46. Innym problemem zaobserwowanym na wspomnianych szlakach komunikacyjnych jest zwiększony ruch samochodów ciężarowych prowadzący do deformacji nawierzchni oraz skrajni dróg. W wielu przypadkach na analizowanym terenie można przystąpić do realizacji projektów mających na celu budowę chodników oraz ścieżek rowerowych. W czeskiej części analizowanego obszaru działa autobusowa komunikacja zbiorowa. Międzymiastową komunikację zbiorową na tym obszarze obsługuje kilku przewoźników prywatnych (m.in. Arriva Morava a.s. największy przewoźnik autobusowy w RCz). Analizowany obszar objęty jest Zintegrowanym Systemem Komunikacji (IDOS), który cechują jednolite warunki przewozowe a także koordynacja rozkładów jazdy pomiędzy różnymi środkami transportu oraz ofertami poszczególnych przewodników. W skład systemu IDOS w RCz wchodzi zarówno komunikacja kolejowa oraz międzymiastowa jak i miejska komunikacja zbiorowa. Połączenia stanowiące część systemu IDOS można sprawdzić na stronie: http://jizdnirady.idnes.cz Transport kolejowy Najważniejszym organem administracji publicznej zajmującym się transportem kolejowym w Republice Czeskiej jest Ministerstwo Transportu RCz. Bieżącym zarządem zajmuje się państwowa jednostka budżetowa, która pełni rolę właściciela linii kolejowych. Jest nią Zarząd Transportu Kolejowego (Správa železniční dopravní cesty, s. o.). Jeśli chodzi o obsługę transportu kolejowego to w Czechach rolę tą pełni kilka firm przewozowych. Największą z nich są Koleje Czeskie SA (České dráhy, a.s.). Ważną rolę w tym zakresie odgrywają również tacy przewoźnicy jak: LEO Expres a.s. i RegioJet a.s. Najważniejszym przewoźnikiem w ramach towarowego transportu kolejowego jest firma czeskich kolei państwowych - ČD Cargo, a.s. Przez analizowany teren przebiegają linie kolejowe numer 317 (Hlučín Kravaře Opava) oraz 318 (Kravaře Chuchelná). Wspomniane szlaki kolejowe mają znaczenie lokalne i służą przede wszystkim zapewnieniu komunikacji kolejowej pomiędzy Opavą oraz

S t r o n a 33 mniejszymi miejscowościami. W związku z powyższym jednym z priorytetów polityki transportowej na analizowanym obszarze powinno być utrzymanie istniejących połączeń kolejowych. Warto również dodać, że istniejąca infrastruktura wspomnianych szlaków kolejowych umożliwia rozwój i zwiększenie połączeń kolejowych na tym terenie. Na koniec warto dodać, że istnieją również plany polegające na odnowieniu istniejącej wcześniej linii kolejowej z miejscowości Chuchelna do Raciborza. W chwili obecnej projekt ten niewystarczającego wsparcia po stronie polskiej. Transport rowerowy i turystyka piesza Najważniejszą trasą rowerową na wspomnianym terenie jest trasa nr 5 prowadząca z Krakowa na południe, która na terenie Kraju hulczyńskiego przechodzi przez takie miejscowości jak: Hať, Darkovičky oraz Hlučín. Drugorzędne znaczenie na analizowanym terenie ma trasa nr 55 prowadząca z Krnova przez Opavę i Hlučín do Ostravy. Kolejna trasa nr 552 prowadzi z Opavy do Strahovic na granicy z Polską. Większość ścieżek rowerowych na analizowanym obszarze stanowią trasy tzw. 4 kategorii. Wyższa niż średnia dla całej Republiki Czeskiej ilość tras rowerowych istniejących na obszarze Kraju hulczyńskiego jest spowodowana korzystnymi warunkami naturalnymi, delikatnie pagórkowatym terenem oraz bliskością dużych ośrodków miejskich takich jak Opava czy też Ostrava. Na terenie Kraju hulczyńskiego znajduje się system dwóch tras rowerowych - "Prajzská cesta" oraz Hlučínsko. Silniční doprava: Právní úprava, která upravuje otázky týkající se silnic v Polsku, je zákon ze dne 21. března 1985. o veřejných komunikacích (Dz U. 2007. No. 19, poz. ). V souladu s ustanoveními této právní úpravy o veřejných komunikacích v Polsku se dělí na: vnitrostátní silnice včetně: dálnic, rychlostních silnic a dále na: - krajské silnice, - okresní silnice, - obecní silnice.

S t r o n a 34 Státní silnice jsou ve vlastnictví státu. Krajské silnice, okresní a obecní silnice jsou ve vlastnictví příslušné regionální správy, okresu nebo obce. Veřejné cesty spravují příslušné místní orgány státní správy a v případě státních silnic Generální ředitelství národních silnic a dálnic. Vlastnictví a správa silnic v Polsku: Kategorie silnice Správa silnice Správa provozu Vlastník silnice Obecní Starosta, primátor města Starosta Samospráva obce Okresní Správa okresu Starosta Samospráva okresu Krajská Správa kraje Hejtman kraje Samospráva Státní Generalní řediteství silnic a dálnic (GDDKiA) Generální ředitelství silnic a dálnic (GDDKiA) Stát Silniční síť v analyzované oblasti se skládá převážně z regionálních a místních silnic (okresní a obecní silnice). Největší význam má pro analyzovanou oblast má státní silnice číslo 38 vedoucí ve směru na dálnici A4 a na hranici s Českou republikou. Důležitá pro dopravní dostupnost území je i dálnice A4. Dálnice A4 je na mezinárodní trase E40. Obecní silnice podle oblastí v km (od roku 2000). Územní jednotka Mimoměstské V administrativních hranicích měst Baborów 68 11 Branice 76 0 Głubczyce 137 23 Kietrz 74 17 Zdroj: GUS (Bank Danych Lokalnych).

S t r o n a 35 Okresní silnice podle oblastí v km (od roku 2000) Územní jedotka Celkově Okres mimoměstské Se zpevněným povrchem Se zlepšeným zpevněným povrchem Dvoupro udové Okres v administrativních hranicích měst Celkem Se zpevněným povrchem Se zlepšeným zpevněným povrchem Okres głubczycki 310 302 300 0 27 26 26 Zdroj: GUS (Bank Danych Lokalnych). Nejdůležitější právním předpisem definujícím právní rámec pro veřejnou dopravu v Polsku je zákon ze dne 16. prosince 2010 o veřejné dopravě. V polské části analizované oblasti je autobusová doprava jediná forma kolektivní veřejné dopravy. Společné přeshraniční autobusové spojení v analyzované oblasti prakticky neexistují. Deficit tohoto typu je způsoben mimo jiné tím, že autobusová doprava v ČR a Polsku je v kompetenci místních samosprávných celků na různých úrovních (v České republice jsou to Krajské úřady, zatímco v Polsku okresy ve spolupráci s obcemi). Železniční doprava: Ústředním orgánem státní správy v Polsku, odpovědným za otázky týkající se železniční dopravy je ministerstvo infrastruktury a rozvoje (MIR)., významnou úlohu ve struktuře veřejných subjektů působících v této oblasti hraje Úřad železniční dopravy (UTK), který je rozpočtová jednotka MIR. Úkoly UTK jsou především regulační povahy, včetně plnění úkolů týkajících se udělování licencí železniční dopravy. Většina železničních tratí v Polsku je spravována státním podnikem PKP Polskie Linie Kolejowe ve vlastnictví Polskich Kolei Państwowych (PKP). Hlavní železniční dopravci v Polsku jsou součástí skupiny PKP - PKP Intercity a ve vlastnictví jednotlivých samospráv kraje Przewozy Regionalne. V současné době, polská strana analyzované oblasti, nemá železniční spojení osobní dopravy. Reaktivace spojů osobní železniční dopravy mezi obcemi Raclawice Śląskie a Głubczyce (železniční trať č. 294) je jednou z investičních priorit územních samosprávných celků působících v této oblasti. Železniční tratě Baborów - Pilszcz a Kietrz

S t r o n a 36 - Big Pietrowice nejsou používány již několik let a železniční infrastruktura je již ve špatném stavu. Cyklistická doprava a pěší turistika: V analyzované oblasti jsou příznivé podmínky pro rozvoj turistiky a cykloturistiky. Stav infrastruktury pro chodce a cyklistiku v této oblasti by měly být považovány za nevyhovující přičemž velmi malá část národních a krajských silnic je vybavena tímto typem zařízení. K lepší situaci v tomto ohledu dochází na silnicích v obcích a okresech a v případě nových investic v tomto typu dopravních cest se stalo standardním vytyčení chodníku, nebo cyklostezky. Drogowe przejścia graniczne na obszarze stanowiącym przedmiot niniejszej analizy. Silniční hraniční přechody v analyzované oblasti. CZ PL Nr drogi / silnice CZ Nr drogi / silnice PL Ograniczenia / omezení Uwagi / komentáře Třebom Gródczanki III/46826 DP 3526S do 3,5 t Nie dotyczy pojazdów rolniczych / Netýká se zemědělských vozidel Třebom Kietrz II/467 Sudice Sciborzyce Wielke III/04614 Hněvošice Ściborzyce Wielke III/04613 416 (místní silnice /droga lokalna) 20820 místní silnice/drog a lokalna místní silnice/drog a lokalna do 3,5 t do 3,5 t do 3,5 t Źródło / Zdroj: Dane własne na podstawie danych pochodzących z POWT RCz-RP 2007-2013 / Vlastní studie na základě dat z programu OPPS ČR-Polsko 2007-2013.

S t r o n a 37 KONKLUZJE: 1. Konieczne jest zintensyfikowanie działań mających na celu włączenie analizowanego obszaru do sieci TEN-T (zwiększy to znacznie możliwość pozyskiwania środków UE na infrastrukturę transportową w perspektywie finansowej 2014-2020. 2. W polskiej części analizowanego obszaru nie ma pasażerskich połączeń kolejowych. 3. Po czeskiej stronie analizowanego obszaru istnieje zintegrowany system komunikacji, który stanowi wzorcowe rozwiązanie do wdrożenia w Polsce. 4. Na analizowanym obszarze brak bezpośrednich połączeń pomiędzy RP a RCz obsługiwanych przez publiczne środki komunikacji zbiorowej. 5. Należy zintensyfikować działania Euroregionu oraz JST działających na tym terenie w zakresie pozyskiwania zewnętrznych środków pomocowych przeznaczonych na modernizację infrastruktury transportowej. 6. Niezbędna jest integracja planów inwestycyjnych w zakresie rozwoju infrastruktury transportowej po obydwu stronach granicy, tak aby w maksymalny sposób wykorzystać dostępne środki UE. SHRNUTÍ: 1. Je zapotřebí zintenzivnit úsilí o začlenění studijní oblast TEN-T (to výrazně zvyšuje možnost získání finančních prostředků EU pro dopravní infrastrukturu ve finančním výhledu na období 2014-2020. 2. V polské části analyzované oblasti nejsou spoje železniční osobní dopravy. 3. Na české straně analyzované oblasti se nachází integrovaný komunikační systém, který je vzorovým řešením pro použití v Polsku. 4. V analyzované oblasti, je nedostatek přímých spojů mezi Polskem a Českou republikou podporována veřejnými prostředky veřejné dopravy. 5. Euroregion a JTS by měli zintenzivnit činnosti v této oblasti, pokud jde o vyhledávání finančních prostředků na vnější zdrojů pomoci vyčleněné pro modernizaci dopravní infrastruktury. 6. Je třeba integrovat investiční plány v rozvoji dopravní infrastruktury na obou stranách hranice, a tak v maximálním způsobem využít dostupných finančních prostředků EU.

S t r o n a 38

2.3. Infrastruktura techniczna / Technická infrastruktura. Zaopatrzenie w wodę: Głównym źródłem wody pitnej dla Ziemi hulczyńskiej jest zbiornik w miejscowości Kružberk. Wszystkie gminy położone w czeskiej części analizowanego obszaru są wyposażone w sieć wodociągową. Woda pitna jest dystrybuowana za pośrednictwem wodociągu, którego zarządcą jest firma Północnomorawskie Wodociągi i Kanalizacja (Severomoravské vodovody a kanalizace Ostrava, a.s. - www.smvak.cz ). Zarządcą sieci wodociągowej w mieście Hlučín jest lokalna firma VaK Hlučín. Oprócz systemu opisanego powyżej istnieją wodociągi gminne, które wykorzystują lokalne zasoby wód podziemnych (instalacje tego typu występują w gminach: Bolatice Bohuslavice, Darkovice, Hať, Chlebičov, Chuchelná Bělá, Kobeřice, Píšt, Rohov-Sudice, Strahovice Závada, Třebom oraz Velké Hoštice). Alternatywnym źródłem wody pitnej w czeskiej części analizowanego obszaru są studnie przydomowe. Kanalizacja i oczyszczanie ścieków: Kwestia kanalizacji oraz oczyszczania ścieków stanowi jeden z najważniejszych problemów czeskiej części analizowanego obszaru. Stan techniczny infrastruktury jest w wielu przypadkach niesatysfakcjonujący a potrzeby inwestycyjne w tym zakresie są duże. Na obszarze Kraju hulczyńskiego własne oczyszczalnie ścieków posiadają jedynie Hlučín, Dolní Benešov oraz Šilheřovice. Trwają prace związane z wybudowaniem oczyszczalni ścieków w miejscowości Kravaře. Budowa oczyszczalni ścieków planowana jest również w miejscowościach Běla, Bolatice- Borova, Kozmice oraz Sudice. Inwestycje w zakresie sieci kanalizacyjnej są planowane w miejscowościach Ludgeřovice oraz Markvartovice, które to miejscowości zostaną podłączone do oczyszczalni ścieków w Ostrawie. Kwestia odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych na poziomie europejskim jest regulowana przede wszystkim przez postanowienia Dyrektywy Rady z dnia 21 maja 1991 dotyczącej oczyszczania ścieków komunalnych (nr 91/271/EWG). W niedalekiej perspektywie na analizowanym obszarze należy oczekiwać wzrostu wydatków związanych z budową sieci kanalizacyjnych oraz oczyszczalni ścieków, co związane jest z obowiązkami w zakresie ochrony środowiska nałożonymi na państwa członkowskie przez UE. W związku ze znacznym rozdrobnieniem terytorialnym czeskich gmin należy oczekiwać iż tego typu projekty będą realizowane przez kilka gmin w formule partnerstwa międzygminnego.

S t r o n a 40 Zaopatrzenie w energię elektryczną: Dystrybutorem energii elektrycznej w RCz jest firma ČEZ Distribuce, a.s., zapewniająca dostawy do użytkowników i będąca operatorem sieci linii energetycznych. W czeskiej części analizowanego obszaru istnieją dwa transformatory 110/22 kw. Instalacje te znajdują się w powiecie Opava w miejscowościach Dolní Benešov oraz Velké Hoštice. Transformator w miejscowości Velké Hoštice znajduje się na granicy swoich możliwości a jego modernizacja (tak jak modernizacja innych transformatorów położonych w pozostałych gminach) wydaje się niezbędna w najbliższych latach. W czeskiej części analizowanego obszaru jako źródło energii wykorzystywane są także elektrownie fotowoltaiczne. Tego typu instalacje znajdują się między innymi: - w gminie Hať, w której znajduje się elektrownia wiatrowa o mocy 1,8 MW, - elektrownia wodna w gminie Kozmice o mocy 150 kw. Zaopatrzenie w gaz: Gazyfikacja gmin położonych w czeskiej części analizowanego obszaru znajduje się na dobrym poziomie. Dzięki utworzeniu związku międzygminnego Hlučínsko Plyn Sever (Kraj Hulczyński-Gaz-Północ) była możliwa gazyfikacja 8 gmin Ziemi Hulczyńskiej (miało to miejsce w latach 1996-1997). Gaz ziemny w RCz pochodzi z sieci wewnątrzkrajowej i jest przekazywany do sieci dystrybucyjnych regionalnych spółek dystrybucyjnych oraz do bezpośrednich odbiorców. Z gazu w czeskiej części analizowanego obszaru korzysta ponad 50% odbiorców. W związku z notowanym w ostatnich latach wzrostem cen gazu ziemnego na analizowanym obszarze można zaobserwować wzrost zainteresowania źródłami energii w postaci paliw stałych lub źródeł o charakterze alternatywnym. Operatorem gazowej sieci przesyłowej w RCz jest spółka NET4GAS, s.r.o. Zaopatrzenie w energię cieplną: Miejska ciepłownia w czeskiej części analizowanego obszaru działa jedynie w Hulczynie. W pozostałych gminach korzysta się z lokalnych ciepłowni albo kotłowni domowych.

S t r o n a 41 Gospodarka odpadami: Najważniejszym, czeskim aktem prawnym regulującym kwestię gospodarki odpadami jest ustawa nr 185 z 2001 roku o odpadach. W lipcu 2012 roku w Czechach weszła w życie ustawa nr 174 z 2012 roku zmieniająca ustawę nr 565 z 1990 roku o opłatach lokalnych z późniejszymi zmianami. Wspomniany akt prawny wprowadził zasadnicze zmiany w zakresie zarządzania opłatą lokalną za prowadzenie systemu gromadzenia, zbioru, transportu, segregacji, wykorzystywania i utylizacji odpadów komunalnych. Na podstawie przepisów tej ustawy poszerzono grono płatników opłaty i zwiększono górną granicę części opłaty, która ustalana jest na podstawie faktycznych kosztów gminy z poprzedniego roku ponoszonych w związku z wywozem niesegregowanych odpadów komunalnych. Wysokość tej opłaty jest więc różna w różnych gminach. Należy podkreślić, że w czeskiej części analizowanego obszaru recyclingowi poddana jest znaczna część odpadów przemysłowych (przede wszystkim dotyczy to papieru, plastiku, szkła oraz metali). Papier oraz plastik stanowią przedmiot recyclingu w firmie Technické služby Opava (Służby Techniczne w Opawie). Największą firmą zajmującą się zbiorem i segregacją odpadów są na tym terenie spółki: Marius Pedersen oraz OZO Ostrava.

S t r o n a 42 Zásobování vodou: Zásobování vodou v polské části anylyzovaného území zajišťují především veřejné vodovody. Procento lidí, kteří používají veřejný vodovod je cca. 90%. Alternativními zdroji pitné vody v polské části studované oblasti jsou studny pro domácnost. Obyvatelstvo využívající vodovodní síť podle obcí (stav v roce 2011). Obyvatelstvo využivající Uživatelé systému v % z Územní jednotka vodovodní síť celkového počtu obyvatel Baborów 6 127 97,6 Branice 6 289 89,1 Głubczyce 21 332 91,2 Kietrz 10 885 94,7 POLSKO 33 776 493 87,6 Zdroj: GUS (Bank Danych Lokalnych). Procento lidí, kteří používají vodní systém v polské části studované oblasti (93,15%) je vyšší, než je celostátní průměr (87,6%). Kanalizace a čištění odpadních vod: Právní předpisy EU o shromažďování a čištění městských odpadních vod stanovuje především směrnice Rady 91/271 / EWG ze dne 21. května 1991. Tento dokument ukládá polské vládě postavit, rozšířit nebo modernizovat komunální čističky odpadních vod a kanalizace v městských oblastech, do konce roku 2015. Kananlizační síť v polské části analyzovaného území je rozšiřován zejména díky dotacím z fondů EU. Podíl obyvatel využívající kanalizaci v této oblasti je 46,52% nižší, než celostátní průměr 63,5%.

S t r o n a 43 W 2011 r. oddano do eksploatacji transgraniczny gazociąg Polska Czechy. Połączenie z czeskim systemem przesyłowym umożliwia odbiór ok. 0,5 mld m sześc. gazu ziemnego rocznie. Długość gazociągu po polskiej stronie wynosi 22 km i przebiega przez gminy Cieszyn, Hażlach, Dębowiec i Skoczów. Długość czeskiego odcinka gazociągu to ok. 10 km. V roce 2011 byl uveden do provozu přeshraniční plynovod Polsko - Česká republika. Spojení s českou přenosovou soustavou umožňuje přijímat cca. 0,5 miliardy m3. zemního plynu za rok. Délka plynovodu na polské straně je 22 km a vede přes obce Cieszyn, Hażlach, Debowiec a Skoczów. Česká část délky potrubí je cca. 10 km. Největším problémem v oblasti čištění odpadních vod je řešení tohoto problému v malých městech, ve kterých je kvůli rozptýlení bytových domů napojení na kanalizaci s čistírnou odpadních vod mnohem dražší než v městských oblastech. Obyvatelstvo využivající plynovou síť: Územní jednotka 2011 Baborów 2 559 Branice 1 724 Głubczyce 12 126 Kietrz 4 889 Zdroj: GUS. Obyvatelstvo využívající plynovou síť v polské části analyzovaného území - procento lidí, kteří používají systém v obecné populacji: Územní jednotka 2011 Baborów 40,8 Branice 24,4 Głubczyce 51,9 Kietrz 42,5 Zdroj: GUS.

S t r o n a 44 Zásobování teplem: V polské části území existují jak individuální topné systémy tak kolektivní (výtopny, kotelny). Většina domácností využívá jednotlivých topných systémů. Odpadové hospodářství: Nejdůležitější zákon upravujícím zásady nakládání s odpady v Polsku je zákon ze dne 14. prosince 2012 o odpadech (Dz. U. z roku 2013. poz. 21). Tento zákon definuje opatření na ochranu životního prostředí, život a zdraví, na prevenci a snížení negativních dopadů na životní prostředí a lidské zdraví, která vyplývají z výroby a nakládání s odpady, a omezující celkový dopad využívání zdrojů a zlepšováním účinnosti tohoto využívání. Zákon o odpadech obsahuje také ustanovení, kterým se stanoví obecné zásady nakládání s odpady, plány pro nakládání s odpady, pravomoci nezbytné k nakládání s odpady, pravidla evidence subjektů uvádějících produkty, výrobky v obalech a hospodařící s odpady, stejně jako pravidla vedení evidence odpadů. V červenci 2013 v polské části analyzovaného území byl zaveden nový systém pro sběr a recyklaci odpadů spojený s nabytím účinnosti zákona ze dne 1. července 2011, kterým se mění zákon o udržování čistoty a pořádku v obcích a některých dalších zákonů. Poplatek za odvoz odpadků v Polsku se liší v různých obcích. Informace o nakládání s odpady v obcích: Jednotka, která Skládky zajišťuje odvoz komunálního Územní jednotka komunálního odpadu (v obci / odpadu mimo obec) Sběrná místa pro odpad z domácností (ano / ne) Baborów Obec Na území obce Ano Branice Obec Na území obce Ano Głubczyce Obec Na uzemí obce Ano Kietrz Obec Na území obce Ano Zdroj: GUS. Skládky odpadů, kde je komunální odpad likvidován (stav z roku 2011) Skládky odpadů, kde je komunální Územní jednotka odpad likvidován (od roku 2011) Okres głubczycki 4 Zdroj: GUS.

S t r o n a 45 KONKLUZJE: 1. Dostawy wody pitnej w polskiej / czeskiej części analizowanego obszaru są zapewnione dzięki sieci pokrywającej prawie cały analizowany obszar. 2. Na analizowanym obszarze skanalizowana jest większość obiektów a aktualnie realizowane są inwestycje w zakresie budowy nowych sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. Oczyszczalnie ścieków posiadają rezerwę umożliwiającą podłączenie kolejnych obiektów. 3. Dostawy energii cieplnej zapewnione są w wystarczającym stopniu i z wystarczającą efektywnością. Znaczny odsetek domów jednorodzinnych jest zaopatrzony we własne źródła ogrzewania. 4. Na analizowanym obszarze można zaobserwować wzrost produkcji energii elektrycznej i cieplnej z odnawialnych źródeł. 5. Dostawy energii elektrycznej są zapewnione na wystarczającym poziomie, jednak modernizacji wymaga część infrastruktury przesyłowej. 6. W czeskiej części analizowanego obszaru istnieje efektywny i sprawdzony system gospodarki odpadami zapobiegający powstawaniu nielegalnych składowisk odpadów, który może stanowić wzór dla rozwiązań obowiązujących w Polsce. System gospodarki odpadami komunalnymi ma rezerwy w zakresie dodatkowego segregowania oraz maksymalnego wykorzystania odzyskanych surowców. SHRNUTÍ: 1. Dodávky pitné vody v polské / české části analyzovaného území jsou poskytovány prostřednictvím sítě pokrývající téměř celou plochu analyzované oblasti. 2. V analyzované oblasti je napojena na kanalizaci většina objektů a aktuálně probíhají investice do výstavby nových vodovodních a kanalizačních sítí. Čistírny odpadních vod jsou přizpůsobeny pro připojení nových zařízení. 3. Dodávka tepelné energie je k dispozici v dostatečné míře s dostatečnou účinností. Významný podíl rodinných domů je opatřen vlastním zdrojem vytápění. 4. V analyzované oblasti lze pozorovat nárůst výroby elektřiny a tepla z obnovitelných zdrojů. 5. Dodávky elektrické energie jsou k dispozici v dostatečné úrovni, ale vyžadují určitou modernizaci v přenosové infrastruktuře. 6. V české části analyzovaného území, je účinný a osvědčený systém nakládání s odpady, který chrání proti zakladání černých skládek, který může být vzorem pro řešení platné v Polsku. Komunální systém nakládání s odpady má rezervu v oblasti dalšího třídění a maximalizování využití recyklovaných materiálů.

S t r o n a 46 7.W lipcu 2013 roku na terenie polskiej części analizowanego obszaru został wprowadzony nowy system zbierania i recyclingu odpadów związany z wejściem w życie przepisów ustawy z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw. 7. V červenci roku 2013 v polské části analyzovaného území byl zaveden nový systém pro sběr a recyklaci odpadů spojený s nabytím účinnosti zákona ze dne 1. července 2011, kterým se mění zákon o udržování čistoty a pořádku v obcích a některých dalších zákonů.

2.4. Infrastruktura społeczna / Sociální infrastruktura. EDUKACJA Przedszkola umożliwiają edukację przedszkolną dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Placówki przedszkolne w Republice Czeskiej są prowadzone przede wszystkim przez jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminnego. Szkoły podstawowe prowadzą działalność edukacyjną skierowaną do dzieci w wieku od lat 7 do 15. Szkoły podstawowe w Czechach liczą 9 klas i są podzielone na 2 tzw. stopnie (I stopień klasy 1-5, II stopień klasy 6-9). Niektóre szkoły podstawowe prowadzą edukację tylko w zakresie tzw. I stopnia lub poprzez funkcjonowanie tzw. klas łączonych. Szkoły średnie są prowadzone w formie liceów ogólnokształcących, średnich szkół zawodowych oraz zasadniczych szkół zawodowych. W Republice Czeskiej wyróżniamy trzy formy kształcenia w tym zakresie: - wykształcenie średnie (1-2 lata), - wykształcenie średnie wraz z uzyskaniem tytułu zawodowego (2-3 lata), - wykształcenie średnie zakończone maturą (4 lata, ewentualnie sześcioletnie lub ośmioletnie liceum ogólnokształcące). Szkoły średnie w Czechach są prowadzone z reguły przez jednostki samorządu terytorialnego szczebla krajskiego (regionalnego). Portal www.stredniskoly.cz baza danych szkół średnich w Czechach. Policealne szkoły zawodowe placówki edukacyjne skierowane do absolwentów szkół średnich, w których nauczanie kończy się egzaminem maturalnym. Nauka w tego typu szkołach trwa z reguły 3 lata. Ich absolwenci otrzymują tytuł dyplomowanego specjalisty. Szkoły tego typu w Czechach są prowadzone z reguły przez jednostki

S t r o n a 48 samorządu terytorialnego szczebla krajskiego (regionalnego) lub firmy prywatne / organizacje pozarządowe. Szkoły wyższe- najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie związane z prowadzeniem jest ustawa o szkolnictwie wyższym. Uczelnie tego typu oferują naukę w formie studiów licencjackich, magisterskich oraz doktoranckich. W Czechach istnieją zarówno szkoły wyższe prowadzone przez organy publiczne (państwowe lub samorządowe) jak i prywatne. Niektóre uczelnie prowadzą również naukę w formie tzw. uniwersytetów trzeciego wieku.

S t r o n a 49 VZDĚLÁVÁNÍ Mateřské školy V Polsku navštěvují mateřskou školu děti od 3 do 6 let. Ve zvláštních případech, dítě může začít školní docházku od 2,5 let. V případě dětí ve věku 5-6 je povinnost účastnit se předškolního vzdělávání. V Polsku jsou při základních školách také provozovány mateřské školy, mateřské kluby a skupiny. Poslední dvě formy předškolního vzdělávání jsou určeny pro malé skupiny dětí a jsou vytvořeny v menších městech, kde nejsou k dispozici žádné mateřské školky nebo základní školy. Základní školy Vzdělávání na polské základní škole trvá šest let. Ve třídách I-III, probíhá ve formě tzv. integrovaného vzdělávání, tedy bez rozdělení pro jednotlivé předměty a jejich vedení je svěřeno jednomu učiteli-vychovateli. Druhý stupeň základního školního vzdělávání zahrnuje stupně IV až VI. Výuka v této fázi je vedena učitely - specialisty. Předměty provedené v této fázi jsou: polština, moderní cizí jazyk, matematika, přírodní vědy, historie a společnost, hudba, umění, technika, informatika, tělesná výchova, náboženství nebo etika, vzdělání pro rodinný život (od páté třídy). Gymnázia V Polsku jsou 3-leté nižší střední školy, které jsou určeny pro děti a mládež ve věku 13 až 16 let. Vzdělávání na gymnáziu končí gymnazijní zkouškou. Střední školy V Polsku jsou existují následující typy středních škol: 1.a) Odborné školy se studiem po dobu ne méně než 2 roky, a ne více než tři roky (od 1. září 2012 jsou provozovány pouze tříleté obory), které umožňují studentům získání výučního listu potvrzujícího odborné kvalifikace po absolvování zkoušky, jakož i další vzdělávání ve školách uvedených v bodech e) a f).

S t r o n a 50 2.b) tříleté středních školy, jejichž zakončení umožňuje získání maturitního vysvedčení po složení maturitní zkoušky. 3.c) tříleté střední školy poskytujících vzdělání v oborech odborného vzdělávání, jejichž zakončení umožňuje získání maturitního vysvedčení po složení maturitní zkoušky (od 1. září 2012. se nepřijímají studenti na tento typ škol). 4.d) čtyřleté odborné střední školy, které umožňují studentům získání diplomu v odborných kvalifikacích po vykonání zkoušky a také možnost získat maturitní vysvědčení po složení maturity. 5.e) dvouleté nástavbové školy pro absolventy škol uvedených v bodě a), jejichž zakončení umožňuje získání maturitního vysvedčení po složení maturitní zkoušky (od 1. září 2012 nejsou přijímáni studenti na tento typ škol). 6.f) tříleté nástavbové odborné střední školy školy pro absolventy škol uvedených v bodě a), které umožňují studentům získání diplomu v odborných kvalifikacích po vykonání zkoušky, a také možnost získat maturitní vysvědčení po složení maturity (od 1. září 2013. nejsou přijímáni studenti na školy tohoto typu). 7.g) nástavbové střední školy s dobou studia nepřesahující 2,5 roku, které umožňují studentům, se středoškolským vzděláním získání potvrzující diplom v odborných kvalifikacích. 8.h) tříleté speciální školy připravující se na zaměstnání žáky s mentálním postižením v mírné nebo závažné formě a žáky s více vadami, jejichž ukončení je osvědčením pro přijetí do práce. Univerzity Univerzita je v Polsku organizační jednotkou státní, místní samosprávy nebo soukromou, provozovanou na základě zákona o vysokém školství nebo v případě církevních vysokých škol na základě dohody vlády Polské republiky se správou církevních úřadů. V polském vzdělávacím systému je to škola vzdělávající absolventy liceí a technických středních škol kteří složili maturitní zkoušku. Studium prvního stupně je zakončeno získáním titulu odborného bakaláře nebo inženýra, druhý stupeň titulem magistra nebo magistra inženýra. Některé obory, nicméně, mají podobu souvislého studia a jsou zakončeny získáním magisterského titulu nebo titulu lékaře, zubaře, veterináře. Dokončení druhého stupně nebo souvislého studia dovoluje pokračovat ve studiu doktorantském.

S t r o n a 51 Počet škol v polské části analyzovaného území Územní jednotka Počet základních škol Počet gymnázií Střední školy pro mládež bez speciálních potřeb 2012 2011 2011 Baborów 1 1 Branice 3 1 Głubczyce 9 6 3 Kietrz 6 1 1 Zdroj: GUS (Bank Danych Lokalnych).

S t r o n a 52 POMOC SPOŁECZNA Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie pomocy społecznej w Republice Czeskiej jest ustawa nr 108 z 2006 roku o pomocy społecznej. W czeskiej części analizowanego obszaru funkcjonuje większość rodzajów placówek świadczących pomoc społeczną. Czechach są: Do najważniejszych rodzajów placówek pomocy społecznej w - ośrodki usług dziennych (Centra denních služeb), - domy opieki dziennej (denní stacionáře), - domy opieki tygodniowej (týdenní stacionáře), - ośrodki dla osób niepełnosprawnych (domovy pro osoby se zdravotním postižením), - domy dla osób starszych (domovy pro seniory), - domy s usługami opiekuńczymi (domy s pečovatelskou službou), - domy ze szczególnym trybem (domovy se zvláštním reżimem), - mieszkania chronione (chráněné bydleni). SOCIÁLNÍ POMOC Nejdůležitějším zákonem upravujícím rozsah sociální pomoci v Polsku je zákon ze dne 12. března 2004 o sociální pomoci. V polském systému sociálního zabezpečení vyniká: - Pomoc v institucích, jako jsou: komunitní domy svépomoci, střediska péče o děti, - komunitní pomoc, včetně komunitních center, podpůrná střediska (tj. domy s pečovatelskou službou, noclehárny, útulky pro bezdomovce, komunitní domy svépomoci pro osoby s duševními poruchami ).

S t r o n a 53 - finanční pomoc, služby a materiály poskytnuté pro centra sociální péče (a v některých případech okresní střediska rodinné pomoci). V rámci institucionální struktury ústavů sociální péče v Polsku lze rozlišit: - centra sociální péče působí v každé obci, poskytují podporu ve formě sociální práce, peněžitých dávek, přiznávají věcnou a asistenční pomoc a směřují do podpůrných zařízení; - okresní střediska rodinné pomoci (ve městech s okresní správou - obecní střediska rodinné pomoci); - regionální centra sociální politiky (při krajských úřadech) - se zabývají koordinací sociální politiky ve vztahu k pomoci na území krajů; - oddělení sociální politiky na krajských úřadech, které vykonávají kontrolu dohled nad prováděním výkonů místní správy obcí, okresů krajů, včetně kvality fungování oddělení sociální pomoci (v rozsahu úkolů); - Ministerstvo práce a sociálních věcí - se zabývá koordinací sociálních politik celém Polsku a přípravou změn stávajících právních předpisů. V polské části zkoumané oblasti jsou prakticky všechny druhy institucí sociální pomoci působících v Polsku. OCHRONA ZDROWIA W czeskiej części analizowanego obszaru znajdują zarówno placówki medyczne oferujące opiekę zdrowotną o charakterze podstawowym oraz specjalistycznym. dla mieszkańców poszczególnych gmin, miast i rejonów objętych działaniem danej placówki. Do najważniejszych typów placówek oferujących opiekę medyczną w Czechach możemy zaliczyć: - zakłady opieki zdrowotnej, - szpitale, - specjalistyczne zakłady lecznicze, - uzdrowiskowe zakłady lecznicze,

S t r o n a 54 - samodzielne placówki ambulatoryjne, - specjalne zakłady służby zdrowia. System opieki zdrowotnej w Republice Czeskiej jest powszechnie uznawany za jeden z lepiej funkcjonujących systemów tego rodzaju w Unii Europejskiej. ZDRAVOTNÍ PÉČE Zdravotní péče v Polsku je vykonávána v rámci: - Ambulantního zdravotnictví (ambulantní kliniky v oblasti primární péče, specializované kliniky, specializované ordinace, školní a firemní zdravotní služby ); - ústavního zdravotnictví (nemocnice, kliniky, sanatoria); - rychlé lékařské pomoci (záchranná služba). V polské části zkoumané oblasti jsou instituce, které nabízejí základní zdravotní péči v oboru, stejně jako instituce specializované péče, jakož i nemocnice a záchranné služby. Nejdůležitější zákony upravující problematiku zdravotní péče v Polsku jsou: - Zákon o zdravotnické činnosti (Dz. U. z roku 2013 r. 0, poz.), - Zákon o zdravotních službách financovaných z veřejných prostředků ( Dz. U. z roku 2008. číslo 164, poz. ), - Zákon o právech pacientů veřejný ochránce práv pro pacienty ( Dz. U. z roku 2012 0, poz. ), - Zákon o lázeňské léčbě, lázních a oblastech lázeňské ochrany a lázeňských obcích ( Dz. U. z roku 2012. 0, poz. ), - Zákon o povolání lékaře a zubního lékaře (Dz. U. z roku 2011. 277, poz..). Hlavním zdrojem financování pro systém zdravotní péče v Polsku je zdravotní pojištění ve Státním zdravotním fondu. Občané jsou zatíženi povinným pojistným představujícím 9% z příjmů fyzických osob (7,75% se odečte od daně z příjmu a 1,25% hradí pojistník), které je odváděno do institucí zdravotního pojišťění (NFZ).

S t r o n a 55 KONKLUZJE: 1. Sieć szkół oraz placówek opieki społecznej/zdrowotnej na analizowanym obszarze odpowiada obecnym potrzebom. 2. W związku z negatywnymi tendencjami demograficznymi w perspektywie wieloletniej należy spodziewać się spadku liczby placówek edukacyjnych oraz wzrostu liczby placówek opieki zdrowotnej. 3. Istotnym elementem wsparcia projektów współpracy placówek edukacyjnych w latach 2015-20 będzie Fundusz Mikroprojektów programu Interreg VA Republika Czeska-Polska. 4. W polskiej części analizowanego obszaru istnieje lepszy dostęp do specjalistów oparty na systemie edukacji zawodowej o wysokiej jakości dostosowanym do potrzeb rynku pracy. 5. Konieczna jest intensyfikacja transgranicznych działań na rzecz realizacji wspólnych projektów dotyczących kształcenia zawodowego. 6. Osoby objęte ubezpieczeniem zdrowotnym w obydwu krajach mogą uzyskać przed wyjazdem do innego kraju członkowskiego UE Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Uprawnia ona do uzyskania w nagłych wypadkach świadczeń zdrowotnych w zakresie w jakim przysługują one obywatelom danego kraju członkowskiego UE. SHRNUTÍ: 1. Síť škol a institucí sociální/zdravotní péče ve zkoumané oblasti odpovídá současným potřebám. 2. V souvislosti s negativními demografickými trendy v dlouhodobé perspektivě by se mělo očekávat pokles počtu vzdělávacích institucí a zvýšení počtu zdravotnických zařízení 3. Důležitým prvkem podpory projektů spolupráce v oblasti vzdělávání v letech 2015-20 bude Fond Mikroprojektů programu Interreg VA Česká republika- Polsko 4. V polské části studované oblasti, je lepší přístup ke specialistům na základě systému odborného vzdělávání vysoké kvality přizpůsobené potřebám trhu práce. 5. Je nezbytné zintenzivnit přeshraniční aktivity pro realizaci společných projektů týkajících se odborného vzdělávání 6. Osoby, na které se vztahuje zdravotní pojištění mohou v obou zemích získat před odjezdem do jiného státu EU Evropský průkaz zdravotního pojištění. To opravňuje k získání nouzové zdravotnické péče v takovém rozsahu na jaký mají nárok státní příslušníci daného členského státu EU.

S t r o n a 56

2.5. Kultura, sport, rekreacja i turystyka / Kultura, sport, volný čas a turistika. Republika Czeskiej tradycyjnie dzieli się na 15 regionów turystycznych, które są podzielone na obszary turystyczne. Czeska część analizowanego obszaru należy do regionu turystycznego Północne Morawy i Śląsk [Severní Morava a Slezsko], który podzielony jest na sześć obszarów turystycznych: Jeseníky, Opavské Slezsko, Ostravsko, Těšínské Slezsko, Poodří Moravské Kravařsko i Beskydy Valašsko. W Czechach istnieje gęsta sieć punktów informacji turystycznej (również certyfikowanych). Ustalaniem zasad certyfikacji tego typu punktów w Czechach zajmuje się Zrzeszenie Informacji Turystycznych Republiki Czeskiej (Asociace turistických informačních center České republiky) działające w porozumieniu z Czeską Centralą Turystyki CzechTourism i Ministerstwem Rozwoju Regionalnego RCz. Strona internetowa Zrzeszenia Informacji Turystycznych Republiki Czeskiej (Asociace turistických informačních center České republiky): http://www.aticcr.cz Potencjał turystyczny Ziemi Hulczyńskiej polega przede wszystkim na możliwościach krótkookresowej turystyki rekreacyjnej przede wszystkim poprzez korzystanie z licznie odwiedzanych zbiorników wodnych, istnienie zabytków dziedzictwa kulturowego oraz świąt i festynów lokalnych. Na analizowanym obszarze dużą rolę w zakresie turystyki kongresowej odgrywa gmina Šilheřovice, w której znajduje się baza hotelowa wysokiej jakości (z możliwością gry w golfa włącznie). W odniesieniu do występujących na tym terenie możliwości turystyki pieszej oraz rowerowej największe znaczenie ma Las Hnevošický (Hnevošický háj), obiekty wiejskiej architektury drewnianej, obiekty architektury sakralnej oraz dawne fortyfikacje. Las Hnevošický (Hnevošický háj). Źródło fotografii: www.flickr.com.

S t r o n a 58 Turystyka wiejska: Turystyka wiejska jako rodzaj turystyki pobytowej jest ważnym elementem ruchu turystycznego na obszarze objętym strategią. Rodzajem turystyki wiejskiej jest agroturystyka, która w Czechach jest definiowana jako uzupełniająca działalność gospodarstw rolnych z maksymalną liczbą 12 oferowanych miejsc noclegowych. Od roku 1989 w czeskiej części analizowanego obszaru powstało wiele gospodarstw agroturystycznych np. EKO Chlebičov ranczo dziecęce z centrum hipoterapeutycznym (EKO Chlebičov Dětský ranč s hypoterapeutickým centrem). Strona internetowa miasta Kravaře: http://www.kravare.cz Obiekty dziedzictwa kulturowego: Do najważniejszych atrakcji turystycznych na analizowanym obszarze należą: - zamek oraz muzeum w miejscowości Kravaře, - umocnienia w miejscowości Darkovičky, - galerie sztuki w Hulczynie. Zamek w mieście Kravaře. Fot. Barokní zámek v městečku Kravaře. Autor: Prazak. Źródło: wikimedia commons. CCA 2.5 generic. - parki w miejscowościach: Kravaře, Šilheřovice, Dolní Benešov, Velké Hoštice, Hulczyn, - kompleks zamkowy w miejscowości Šilherovice wraz z polem golfowym oraz hotelem (miejsce wykorzystywane przede wszystkim w ramach tzw. turystyki kongresowej regionu ostrawskiego), - pole golfowe w miejscowości Kravaře, - ranczo dziecęce w Hluczynie,

S t r o n a 59 - korty tenisowe w miejscowościach: Hulczyn, Kravaře, Dolní Benešov, Ludgeřovice, Vřesina, - minigolf (Hulczyn, Píšt), - akweny wodne w tym przede wszystkim Jezioro Hulczyńskie (Hlučínské jezero) oraz kąpieliska (Bolatice, Píšt, Vřesina). Kulturní památky a zajímavosti: Venkovská turistika: Rozvoj v Polsku začal v 90. letech dvacátého století. V polském zákoně není oficiální definice agroturistiky. V platných právních předpisech, jsou použity pouze takové termíny jako je "Pronájem místností zemědělci" či "poskytování dalších služeb na farmách spojených s pobytem turistů". V čl. 3 zákona ze dne 2. července 2004 o svobodě podnikání (Dz.U. 2004 č. 173, poz. 1807) bylo rozhodnuto, že její ustanovení se nevztahují na pronájem místností zemědělci a prodej domácích jídel, jako typických služeb nabízených v oblasti ", jakož i poskytování jiných služeb na farmách souvisejících s pobytem turistů. Zákon o svobodě ekonomické činnosti nedefinuje pojem " agroturistická farma", pouze uvádí podmínky, za kterých zemědělci bez registrace v Centrálním registru a informacích o podnikání, mohou poskytovat služby spojené s pobytem turistů. Ustanovení zákona také nezavádějí žádná omezení týkající se pronájmu pokojů či prodeje domácích pokrmů a poskytování dalších služeb na farmě souvisejících s pobytem turistů je právně přípustné. Příklady farem s agroturistikou poskytujících služby na polské straně analyzované oblasti jsou, např. Pension Krysia v Pilszczu nebo také Agrofarma Antończyk v Pielgrzymowie.

S t r o n a 60 K turistickým zajímavostem polské části analyzované oblasti můžeme zahrnout: Zpřístupněné kulturní a historické obiekty: - Městské hradby v Głubczycach, - Okresní muzeum Glubczyce, - Kostel Blahoslavené Panny Marie v Branicích, - Palác ve Wysokiej, - Rozhledna v Włodzieninie, - Kostel - Bazilika Svaté rodiny v Branicích, - Železniční viadukt v Nowe Cerekwi, - Kostel svatého Tomáše Ap. v Kietrzu, - Kostel svatého Marka v Boguchwałowie, - Smírčí kříž v Dzielowie, - Kostel svatého Josefa v Baborowie, - Kostel Svaté Trojice v Opawici, - Farní kostel Narození Nejsvětější Panny Marie v Głubczycach, - Františkánský kostel a klášter v Glubczycach, - Radnice v Głubczycach. Sportovní zařízení - Středisko pro Volný čas a Rekreaci v Pietrowicach Głubczyckich, - Městský Park v Glubczycach, - Krytý plavecký bazén v Kietrzu, - Plavání a koupaliště v Branicach, - Cyklistické trasy (např. Trasa E "Krnov - Hlubčice - Branice.") - Vlek na tzv. Czeskiej górce v Bliszczycach. Webové stránky projektu Slezsko bez hranic: http://www.silesiatourism.com. Hlavním cílem projektu bylo podpořit společnou značku cestovního ruchu pro tři historické oblasti: Prudnik, Glubczyce a Krnov.

S t r o n a 61 KONKLUZJE: 1. Na analizowanym obszarze istnieje relatywnie gęsta sieć drogowa dla indywidualnego transportu samochodowego. 2. Po obydwu stronach granicy istnieje duża ilość atrakcji turystycznych z zakresu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego. 3. Istnieje bariera językowa na poziomie języka specjalistycznego w ruchu turystycznym (obsługa hoteli, restauracji). 4. Brak obiektów hotelowych o podwyższonym standardzie po polskiej stronie znacznie zawęża grupę docelową potencjalnych turystów. 5. Rozpoznawalność Polski jako kraju atrakcyjnego pod względem turystycznych jest w Czechach wciąż słaba. SHRNUTÍ: 1. V analyzované oblasti, je poměrně hustá silniční síť pro individuální automobilovou dopravu. 2. Na obou stranách hranice existuje velké množství památek v oblasti přírodního a kulturního dědictví. 3. Existuje jazyková bariéra na úrovni specializovaného jazyka v oblasti cestovního ruchu (hotelové služby, restaurace). 4. Nedostatek hotelových zařízení s vyšším standardem na polské straně výrazně zužuje cílovou skupinu potenciálních turistů. 5. Vnímání Polska jako země atraktivní pro cestovní ruch v České republice je stále slabé.

S t r o n a 62 2.6. Ochrona środowiska / Ochrana životního prostředí. Najważniejszym aktem prawnym regulującym kwestie związane z ustanawianiem obszarów chronionych jest w Republice Czeskiej Ustawa o ochronie przyrody i krajobrazu (ustawa nr. 114/1992). W czeskim systemie prawnym rozróżniamy następujące formy ochrony przyrody: - park narodowy (národní park) skrót NP, - park krajobrazowy (chráněná krajinná oblast) skrót CHKO, - rezerwat przyrody (národní přírodní rezervace) skrót NPR), - użytek ekologiczny (přírodní rezervace) skrót PR, - narodowy pomnik przyrody (národní přírodní památka) skrót NPP, - pomnik przyrody (přírodní památka) skrót PP. W czeskiej części analizowanego obszaru występują następujące formy ochrony przyrody: - użytek ekologiczny Černý les u Šilheřovic I, - użytek ekologiczny Černý les u Šilheřovic II, - użytek ekologiczny Daranec pomiędzy gminami Vřesina oraz Píšt, - użytek ekologiczny Las Hnevošický (Hněvošický háj), - użytki ekologiczne Koutské/Zábřežské louky (łąki), - pomnik przyrody Hranečník w północno-zachodniej części gminy Píšt. - pomnik przyrody Odkryv w miejscowości Kravaře.

S t r o n a 63 Chráněná území na Hlubčicku: Nejdůležitější zákonem upravujícím otázky týkající se zřízení chráněných oblastí v Polsku je zákon ze dne 16. dubna 2004 o ochraně přírody (Dz. U. 2004. číslo 92, poz. 880). V souladu s ustanoveními tohoto zákona v Polsku rozlišujeme následující formy ochrany přírody: - Ochrana druhů rostlin a živočichů, - Národní parky, - Přírodní rezervace, - Krajinné parky, - Chráněné krajinné oblasti, - Natura 2000 - Ekologické oblasti, - Přírodní památky, - Dokumentační místa, - Přírodně-krajinné celky. V polské části analyzované oblasti jsou tyto formy ochrany přírody: - Oblast chráněné krajinné v regionu Mokre - Lewice, včetně části Opavských hor; - Hlubčický les se nachází severně od města, pokrývající část povodí Straduně spolu s četnými soutěskami a roklemi; - Hora Gipsowa v Kietrzi - přírodní rezervace.

S t r o n a 64 KONKLUZJE: 1. Walory środowiska naturalnego sprawiają dobre warunki dla proekologicznej turystyki o charakterze rodzinnym. 2. Istotnym gwarantem równowagi ekologicznej na pograniczu są współdziałające ze sobą służby ratownicze. 3. Zarówno w Polsce jak i w Czechach w ostatnich latach podjęto dużą ilość działań w zakresie usprawnienia polityki wodno-ściekowej (przede wszystkim współfinansowanych ze środków UE). 4. Obszar ma niewykorzystany potencjał dziedzictwa przyrodniczego w zakresie tworzenia wspólnych transgranicznych produktów ruchu turystycznego. SHRNUTÍ: 1. Kvalita životního prostředí dává dobré předpoklady pro ekologický cestovní ruch rodinného charakteru. 2. Důležitým garantem ekologické rovnováhy na hranici jsou interakce záchranných služeb. 3. Jak v Polsku tak České republice v posledních letech došlo k velkému množství aktivit ke zlepšení vodohospodářství a politiky nakládání s odpadními vodami (především spolufinancovaných Evropskou unií). 4. Oblast má nevyužitý potenciál přírodního dědictví pro vytvoření společných přeshraničních produktů cestovního ruchu.

S t r o n a 65

3. Analiza SWOT / SWOT analýza. Przedstawiana analiza SWOT stanowi podsumowanie informacji przedstawionych w części analitycznej niniejszego dokumentu. Předkládaná SWOT analýza poskytuje souhrn informací uvedených v analytické části tohoto dokumentu. Transport. Słabe strony: - brak dróg szybkiego ruchu łączących polską część analizowanego obszaru z ośrodkami o znaczeniu wojewódzkim, - brak integracji rozkładów jazdy w transgranicznej komunikacji autobusowej/kolejowej, - brak koncepcji uruchomienia publicznej komunikacji transgranicznej po stronie polskiej, - zróżnicowanie w zakresie kategoryzacji i tonażu dróg w Polsce oraz Republice Czeskiej. Mocne strony: - stosunkowo dobra siatka powiązań drogowych o znaczeniu lokalnym, - bliskość autostrady A1, - zadowalający stan i gęstość przejść granicznych pozwalających rozwijać relacje trangraniczne, - korzystne uwarunkowania geograficzne do rozwoju infrastruktury komunikacyjnej. Szanse: - rozwój infrastruktury o charakterze krajowym i transgranicznym z wykorzystaniem środków UE na lata 2014-20, - integracja rozkładów jazdy w transgranicznej komunikacji autobusowej /kolejowej, Zagrożenia: - brak środków własnych JST na inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej, - ograniczenie możliwości finansowania infratruktury drogowej ze środków UE do połączeń nawiązujących do europejskiej sieci TEN-T, - niszczenie połączeń drogowych w sytuacji

S t r o n a 67 - ujednolicenie kategoryzacji dróg w zakresie połączeń transgranicznych (przede wszystkim w zakresie tonażu dróg). stanów powodziowych, - brak możliwości finansowania ze środków UE projektów z zakresu lokalnej infradtruktury drogowej / kolejowej, - protesty społeczności lokalnych związane z nowymi inwestycjami drogowymi, - zły stan infrastruktury kolejowej. Zasoby ludzkie, gospodarka i edukacja. Mocne strony: - mocna identyfikacja społeczności lokalnych w zamieszkiwanym obszarem, - aktywna współpraca transgraniczna o długoletniej historii, - równomierna struktura osadnicza, - zadowalająca infrastruktura społeczna po obydwu stronach granicy (ze wskazaniem na stronę czeską), - efektywna służba zdrowia po stronie czeskiej, - duża aktywność sektora pozarządowego w zakresie inicjatyw lokalnych, - dobrze rozwinięte rolnictwo (przede wszystkim w odniesieniu do strony polskiej), - zaangażowanie JST w rozwiązywanie Słabe strony: - postępujący proces depopulacji, - słane saldo migracji, - ujemny przyrost naturalny, - starzejąca się populacja, - emigracja krajowa i zagraniczna młodzieży. - mało efektywna służba zdrowia po stronie polskiej, - poziom gazyfikacji obszaru na poziomie niższym niż krajowy, - niewielkie zainteresowanie rynkiem polskim ze strony czeskich firm/pracowników, - mniej korzystne świadczenia socjalne po stronie polskiej, - brak nowoczesnych form wsparcia samozatrudnienia np. w formie inkubatorów przedsiębiorczości, - niższe wpływy podatkowe spowodowane kryzysem ekonomicznym,

S t r o n a 68 problemów lokalnego rynku pracy, - korzystne warunki lokalizacyjne działalności przemysłowej, - położenie geograficzne w niewielkim oddaleniu od dużych ośrodków miejskich, - korzystniejsze warunki prowadzenia działalności gospodarczej po stronie czeskiej. - brak zasady domniemania niewinności podatkowej po stronie polskiej, - oferta kształcenia zawodowego niespełniająca potrzeb lokalnego rynku pracy, - mniej efektywna administracja po stronie polskiej, - niejednorodność systemów prawa podatkowego w obydwu krajach, - brak kursów językowych dla pracowników sektora publicznego, organizacji społecznych oraz uczniów i nauczycieli, - słaba innowacyjność gospodarki obszaru, - brak wspólnej strategii rozwoju obszaru transgranicznego. Szanse: - rozwój idei transgranicznej tożsamości lokalnej, - środki programu INTERREG VA CZ-PL 2014-2020, - zacieśnianie współpracy instytucji samorządowych/państwowych w dziedzinie realizacji polityk publicznych, - rozwój działalnośći/współpracy cz-pl organizacji pozarządowych na obszarach miejskich, - rozwój działalności/współpracy cz-pl organizacji pozarządowych oraz Lokalnych Grup Działania na Zagrożenia: - niesprzyjająca sytuacja demograficzna i pogłębiające się trendy migracyjne, - kryzysy gospodarcze, - niski poziom innowacyjności gospodarki lokalnej, - trudna sytuacja na rynku pracy, - brak dostosowania programów edukacyjnych do potrzeb transgranicznego rynku pracy, - brak pełnej kompatybilności systemów certyfikacji zawodów i nadawania uprawnień.

S t r o n a 69 obszarach wiejskich, - wprowadzenie lokalnych funduszy preferencyjnych funduszy pożyczkowych (funduszy dopłat do kosztów finansowych pożyczek) dla NGO, - większa ilość projektów współpracy cz-pl mających na celu przenoszenie dobrych praktyk na drugą stronę granicy, - realizacja wspólnych projektów finansowanych ze środków przeznaczonych na współpracę cz-pl, - dostosowanie oferty edukacyjnej do rzeczywistych potrzeb transgranicznego rynku pracy, - tworzenie form promocji i wsparcia samozatrudnienia lub prowadzania działalności gospodarczej/społecznej (np. w formie inkubatorów dla MŚP/NGO), - integracja programów dydaktycznych po obydwu stronach granicy oraz eliminacja barier prawnych mających na celu tworzenie programów dydaktycznych o charakterze transgranicznym, - wspólna promocja terenów inwestycyjnych, - duże środki przeznaczone na

S t r o n a 70 współpracę instytucjonwalną JST i NGO w INTERREG VA CZ-PL. Turystyka. Mocne strony: - relatywnie gesta sieć drogowa dla indywidualnego transportu samochodowego, - duża ilość atrakcji turystycznych z zakresu dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego po obydwu stronach granicy, - bogate dziedzictwo kulturowe (w tym architektoniczne), - relatywnie niskie ceny usług turystycznych (w porównaniu ze średnią UE), - korzystne położenie geograficzne. Szanse: - wzrost liczby turystów pochodzących z kraju sąsiedniego, - tworzenie komplementarnej, transgranicznej oferty turystycznej, - specjalistyczne kursy językowe dla pracowników sektora Słabe strony: - bariera językowa na poziomie języka specjalistycznego w ruchu turystycznym (obsługa hoteli, restauracji) wzrastająca wraz ze wzrostem odległości od granicy, - brak zintegrowanego systemu informacji turystycznej, - brak obiektów hotelowych o podwyższonym standardzie po stronie polskiej (1 obiekt trzygwiazdkowy w Głubczycach), - niedostateczna, wspólna promocja atrakcji turystycznych, - słaba rozpoznawalnośc Polski jako kraju atrakcyjnego pod względem turystycznych w Czechach, - niezadowalająca dostępność transgranicznych połączeń środkami komunikacji zbiorowej/publicznej. Zagrożenia: - załamanie koniunktury gospodarczej na poziomie krajowym lub europejskim, - możliwy wzrost cen usług turystycznych, - konkurencja ze strony pobliskich obszarów o podobnej atrakcyjności turystycznej zamiast rozwoju komplementarnych ofert,

S t r o n a 71 turystycznego/mśp, - rozwój działań mających na celu promocję wspólnej, transgranicznej atrakcyjności turystycznej, - rozwój turystyki indoor, - wykorzystanie potencjału historycznego do przyciągnięcia turystów niemieckojęzycznych (m.in. tzw. turystyka sentymentalna ), - wspólne polsko-czeskie karnety, systemy zniżek, rabatów, itp. - upowszechniający się wizerunek Polski i Czech w świecie jako krajów danej transformacji ustrojowej, - dalsze wsparcie inicjatyw transgranicznych ze środków programów EWT (np. INTERREG VA), - wzrost udziału nowych technologii w świadczeniu usług przez sektor turystyczny (np. w formie wspólnych systemów rezerwacji), - podwyższenie standardu obiektów turystycznych oraz rozwój komplementarnej infrastruktury turystycznej (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. turystyki kongeresowej ), - niewielkie oddalenie od dużych aglomeracji miejskich, - wprowadzenie wspólnej waluty EUR. - pogorszenie się wizerunku Polski na rynku czeskim, - degradacja walorów przyrodniczych i krajobrazowych (w szczególności po stronie czeskiej ER), - niedostosowanie oferty edukacyjnej do rynku usług nowoczesnych turystycznych, - mała ilość czeskich turystów po stronie polskiej.

S t r o n a 72 Ochrona środowiska. Mocne strony: - relatywnie czyste środowisko naturalne, - dobre jakościowo gleby, - dobra współpraca służb ratowniczych, - duża ilość działań w zakresie usprawnienia polityki wodno-ściekowej (przede wszystkim współfinansowanych ze środków UE), - bardzo dobre uwarunkowania geograficzne, klimatyczne i geofizyczne. Szanse: - rozwój pro-ekologicznych produktów turystycznych realizowanych z zachowaniem zasady zrównoważonego rozwoju, - współpraca transgraniczna w zakresie wykorzystania potencjału przyrody w celu tworzenia wspólnych ścieżek przyrodniczych oraz edukacyjnych, - realizacja wspólnych, transgranicznych działań zwiększająca świadomość ekologiczną mieszkańców (przede wszystkim w Słabe strony: - niewykorzystany potencjał dziedzictwa przyrodniczego w zakresie tworzenia wspólnych transgranicznych produktów ruchu turystycznego, - brak wspólnych projektów z zakresu edukacji pro-ekologicznej, - niewystarczająca ilość terenów rekreacyjnych, - mały stopień zalesienia obszarów nizinnych. Zagrożenia: - ograniczone środki na rewitalizację obszarów miejskich/poprzemysłowych, - niedostateczna ilość punktów recyclingu i segregacji odpadów, - złe nawyki mieszkańców w zakresie segregowania i wywożenia śmieci, - częściowa lokalizacja na terenach zagrożonych powodzią.

S t r o n a 73 odniesieniu do dzieci i młodzieży), - duże środki przeznaczone na zachowanie dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego w INTERREG VA CZ-PL, - rozwój pro-ekologicznych form produkcji energii elektrycznej.

S t r o n a 74 Współpraca transgraniczna instytucji publicznych oraz organizacji pozarządowych Mocne strony: - atrakcyjne położenie transgraniczne, - bardzo dobra współpraca JST/instytucji państwowych, - zdolność do wspólnego pozyskiwania środków UE, - rozwijanie współpracy powstałej na bazie FMP w ramach większych projektów. Szanse: - zwiększenie integracji systemów oraz wymiany informacji w zakresie ratownictwa, - wprowadzenie staży, kursów językowych oraz szkoleń z zakresu prawa i administracji kraju sąsiedniego Słabe strony: - peryferyjne położenie w odniesieniu krajowym, - bardzo słaba znajomość języków obcych (CZ/PL) oraz systemu prawa kraju sąsiedniego wśród urzędników, - relatywnie mały udział organizacji pozarządowych we współpracy cz-pl, - skomplikowane procedury administracyjne utrudniające realizację wspólnych projektów ze środków UE, - różnice instytucjonalne / kompetencyjne w zakresie systemów administracji publicznej w Czechach i w Polsce, - centralizacja w Czechach, - brak instrumentów umożliwiających prefinansowanie projektów współpracy cz-pl (system zaliczkowy, fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeń). Zagrożenia: - bariery oraz odrębności prawne i administracyjne, - zmiany związane z wynikami wyborów samorządowych, które często wpływają na jakość współpracy transgranicznej, - skomplikowane zasady formalne realizacji

S t r o n a 75 dla urzędników, - zwiększenie projektów cz-pl współpracy/wymiany młodzieży, - aktywizacja organizacji pozarządowych oraz zwiększenie ilości projektów cz-pl współpracy realizowanych przez NGO, - uproszczenie procedur wdrażania INTERREG VA, - relatywnie duże środki przeznaczone na współpracę instytucjonalną JST/NGO, - powołanie instrumentów finansowych mających na celu prefinansowanie projektów dotacyjnych NGO(preferencyjne pożyczki, zaliczkowanie, dopłatydo odsetek). projektów współpracy cz-pl finansowanych ze środków UE oraz bardzo długi czas oczekiwania na refundację środków.

S t r o n a 76 Transport Slabé stránky: Silné stránky: - Nedostatek silnic spojující polské části - Relativně dobrá silniční síť spojení analyzováné oblasti s centry regionálního lokálního významu, významu, - blízkost A1, - nedostatečná integrace v přeshraničních - uspokojivý stav a hustota hraničních jízdní řádů autobus / vlak, přechodů, pro rozvoj přeshraničních - chybějící koncepce zavedení veřejných vztahů, přeshraničních spojů na polské straně, - příznivé geografické podmínky pro rozvoj - rozdíly v kategorizaci a tonáže silnic v dopravní infrastruktury. Polsku a České republice. Příležitosti: - Rozvoj infrastruktury s národním a přeshraničním využíváním prostředků EU pro 2014-20, - integrace jízdní řádů v přeshraniční autobus / vlak, - sjednotcení kategorizace silnic v oblasti přeshraničních spojení (především z hlediska tonáže silnic). Hrozby: - Nedostatek vlastních zdrojů JST v investování do silniční infrastruktury, - omezení možnosti financování silniční infratruktury z fondů EU pro připojení navazující na evropské sítě TEN-T, - zničení silničních spojů v případě povodňových podmínek, - nedostatek možností financování EU projektů souvisejících s místní infrastrukturou silnice / železnice - protesty podle místních komunit týkající se nových investic do silniční sítě, - špatný stav železniční infrastruktury.

S t r o n a 77 Lidské zdroje, hospodářství a vzdělávání. Silné stránky: Slabé stránky: - silná identifikace místních komunit v Slabé stránky: obydlené oblasti - progresivní proces vylidňování, - aktivní přeshraniční spolupráce s dlouhou - negativní přirozený přírůstek, historií, - stárnutí populace, - rovnoměrná struktura osídlení, - domácí a zahraniční emigrace mladých - vyhovující sociální infrastruktura na obou lidí, stranách hranice (s označením české - neúčelné zdravotnické služby na polské strany) straně, - efektivní zdravotní péče v České - úroveň plynofikace plochy na nižší úrovni republice, než národní, - vysoká aktivita nevládního sektoru v - malý zájem o polský trh ze strany českých oblasti místních iniciativ, firem / zaměstnanců, - dobře vyvinuté zemědělství (především - méně příznivé sociální dávky na polské ve vztahu k polské straně) straně, - zapojení místních samospráv při řešení - nedostatek moderních forem podpory problémů místního trhu práce, samostatné výdělečné činnosti v podobě - výhodná poloha pro průmyslovou podnikatelských inkubátorů, činnost, - nižší daňové příjmy způsobené - zeměpisná poloha v blízkosti velkých hospodářskou krizí, městských center, - nedostatek presumpce neviny daně na - příznivé podnikatelské prostředí v České polské straně, republice. - nabídka odborného vzdělávání neodpovídá potřebám místního trhu práce, - méně efektivní administrace na polské straně, - různorodost daňového práva v obou

S t r o n a 78 zemích, - nedostatek jazykového vzdělávání pro pracovníky veřejného sektoru, sociální organizace, stejně jako studentů a učitelů, - špatná inovace v ekonomice oblasti - nedostatek společných strategií pro rozvoj přeshraniční oblasti. Příležitosti: - rozvoj koncepce přeshraniční lokální identity, - zdroje programu INTERREG VA CZ-PL 2014-2020, - posílení spolupráce místní samosprávy / státu v oblasti provádění veřejných politik, - Rozvoj aktivit / spolupráce cz-plnevládních organizací v městských oblastech, - Rozvoj činností / spolupráce cz-pl nevládních organizací a místních akčních skupin ve venkovských oblastech, - Zavedení místních fondů zvýhodněné úvěrových fondů (fondy finančních příspěvků na náklady na půjčky) pro nevládní organizace, Hrozby: - nepříznivá demografická situace a prohloubení trendů migrace, - ekonomické krize, - nízká úroveň inovací v místní ekonomiky, - obtížná situace na trhu práce, - neschopnost přizpůsobit učební plány potřebám přeshraničního trhu práce - nedostatek plné kompatibility systémů certifikace profesí a poskytování oprávnění. - větší počet projektů spolupráce cz-pl zaměřených na využití osvědčených postupů na druhé straně hranice, - Realizace společných projektů financovaných z prostředků přidělených

S t r o n a 79 na spolupráci cz-pl, - Přizpůsobení vzdělávací nabídky skutečným potřebám přeshraničního trhu práce - Vytváření formy propagace a podpory samostatné výdělečné činnosti nebo provozování obchodní / sociální činnosti (například ve formě líhní pro malé a střední podniky / nevládní organizace.). - Integrace vzdělávacích programů na obou stranách hranic a odstranění právních překážek zaměřených na vytváření vzdělávacích programů s přeshraničním charakterem - Společná propagace investičních oblastí, - Velké zdroje programu přidělené na spolupráci institucí JTS a nevládních organizací v INTERREG VA CZ-PL. Turistika Silné stránky: -relativně hustá silniční síť pro individuální automobilovou dopravu, - velký počet turistických atrakcí v oblasti přírodního a kulturního dědictví na obou stranách hranice. - bohaté kulturní dědictví (včetně architektonického) - relativně nízké ceny služeb cestovního Slabé stránky: - jazyková bariéra na úrovni specializovaného jazyka v oblasti cestovního ruchu (hotelové služby, restaurace) se zvyšuje rostoucí vzdáleností od hranic, - nedostatek integrovaného turistického informačního systému, - nedostatek hotelových zařízení s vyšším

S t r o n a 80 ruchu (ve srovnání s průměrem EU), standardem na polské straně ( jeden - příznivá zeměpisná poloha. tříhvězdičkový objekt Głubczycích) - nedostatečná, společná propagace turistických atrakcí, - špatné vnímání Polska jako země atraktivní pro cestovní ruch v České republice, - nedostatečná dostupnost přeshraničních spojů hromadné/ veřejné dopravy Příležitosti: Hrozby: - Nárůst počtu turistů ze sousední země, - Pokles ekonomiky na národní nebo - vytvoření komplementární, přeshraniční evropské úrovni turistické nabídky - možné zvýšení cen služeb cestovního - specializované jazykové kurzy pro ruchu pracovníky v oblasti cestovního ruchu - konkurence z okolních oblastí - rozvoj aktivit zaměřených na prosazování podobného turistického charakteru spíše společné atraktivity přeshraničního než rozvoj komplementárních nabídek cestovního ruchu - zhoršení vnímání Polska na českém trhu - rozvoj cestovního ruchu typu "indoor" - degradace přírodních a krajinných - využití historického potenciálu k získání hodnot (zejména na české straně ER) německý mluvících turistů (včetně - selhání vzdělávací nabídky v oblasti takzvaného "sentimentálního cestovního moderního cestovního ruchu ruchu".) - malý počet českých turistů na polské - společné polsko-české slevové karty, straně. systémy slev, atd - šíření pověsti Polska a České republiky ve světě jako země politické transformace, - niewielkie oddalenie od dużych aglomeracji miejskich, - wprowadzenie wspólnej waluty EUR.

S t r o n a 81 Ochrana životního prostředí Silné stránky: - relativně čisté životní prostředí - dobrá kvalita půdy - dobrá spolupráce záchranných služeb - velký počet aktivit na zlepšení vodohospodářské politiky a nakládání s odpadními vodami (hlavně spolufinancované Evropskou unií) - velmi dobré geografické, klimatické a geofyzikální podmínky. Příležitosti: - rozvoj pro-ekologických produktů cestovního ruchu realizovaných s principem trvale udržitelného rozvoje - přeshraniční spolupráce při využívání potenciálu přírody k vytvoření společných přírodních a vzdělávacích stezek - zavedení společných přeshraničních operací zvyšujících povědomí o životním prostředí u obyvatel (zejména s ohledem na děti a dorost) - velké finanční prostředky na zachování přírodního a kulturního dědictví v INTERREG VA CZ-PL - rozvoj pro-ekologických forem výroby elektřiny. Slabé stránky: - nevyužitý potenciál přírodního dědictví pro vytváření společných přeshraničních spojů produktů cestovního ruchu - nedostatek společných projektů v oblasti ekologického vzdělávání - nedostatečný počet rekreačních oblastí - nízká úroveň zalesňování nížinných oblastí. Hrozby: - omezené zdroje na revitalizaci městských brownfieldů - nedostatečný počet bodů recyklace a segregace odpadů - špatné návyky u obyvatel v oblasti třídění a likvidace odpadků - částečné lokalizace v oblastech ohrožených záplavami.

S t r o n a 82 Přeshraniční spolupráce veřejných institucí a nevládních organizací Silné stranky: - Atraktivní přeshraniční lokalita - velmi dobrá spolupráce JST /státních institucí - schopnosti pro společné získávání prostředků z fondů EU - rozvíjení spolupráce postavené na FMP jako součásti větších projektů. Příležitosti: - Nárůst integrace a výměny informací v oblasti záchrany - zavedení stáží, jazykových kurzů a školení v oblasti práva a správy sousední země pro státní úředníky - nárůst počtu projektů cz-pl spolupráce v oblasti výměny mládeže Slabé stránky: - periferní oblast státu - velmi špatná znalost cizích jazyků (CZ PL) a právního systému mezi úředníky sousední země - relativně malý podíl nevládních organizací ve spolupráci cz- pl - komplikované administrativní postupy bránící realizaci společných projektů podporovaných z fondů EU - rozdíly v institucích/ pravomocích v oblasti systémů veřejné správy v České republice a Polsku - centralizace v České republice - nedostatek nástrojů pro předběžné financování projektů spolupráce cz-pl (systém záloh, úvěrových fondů, záručních fondů). - aktivace nevládních organizací a zvýšení doba čekání na vrácení finančních počtu projektů cz-pl spolupráce v oblasti realizovaných nevládními organizacemi Hrozby: - Překážky a právní a správní nezávislost - Změny týkající se výsledků místních voleb, které často ovlivňují kvalitu přeshraniční spolupráce - Komplikovaná formální pravidla realizace projektů v oblasti spolupráce cz-pl financované z fondů EU a velmi dlouhá prostředků.

S t r o n a 83 - zjednodušení postupů pro provádění INTERREG VA - poměrně velké finanční prostředky na institucionální spolupráci JST s nevládními organizacemi - zavedení finančních nástrojů zaměřených na předfinancování nevládních organizací grantových projektů (zvýhodněné úvěry, předběžné financování, úrokové dotace).

S t r o n a 84 4. Propozycje projektów współpracy polsko-czeskiej na lata 2016-2020 / Návrhy projektů polsko-české spolupráce na období 2016-2020. Poniżej przedstawiono przykłady potencjalnych projektów możliwych do realizacji na analizowanym obszarze a mających na celu wsparcie współpracy polsko-czeskiej: Následují příklady možných projektů které mohou být realizovány v analyzované oblasti a na podporu česko-polské spolupráce: Nazwa projektu / Název projektu EDUKACJA I MŁODZIEŻ Sieciowy projekt wymiany uczniów i staży nauczycielskich KULTURA Tworzenie ekspozycji muzealnych i wystaw o charakterze transgranicznym Wymiana doświadczeń pomiędzy instytucjami sektora kultury (szkolenia, wizyty studyjne) Badania dotyczące dziedzictwa kulturowego pogranicza polskoczeskiego Potencjalni wnioskodawcy, / Potenciání žadatelé JST, szkoły JST, NGO JST, NGO JST, NGO, szkoły wyższe, jednostki badawcze Źródła dofinansowania projektu / Zdroje dofinancování projektu INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Fundusz Wyszehradzki INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Forum Polsko-Czeskie, Fundusz Wyszehradzki

S t r o n a 85 OCHRONA ŚRODOWISKA Współpraca jednostek straży pożarnej (szkolenia, inwestycje, zawody) Stworzenie systemu współpracy służb bezpieczeństwa publicznego, ratownictwa oraz zarządzania kryzysowego Zakup pojazdów i sprzętu dla jednostek straży pożarnej Wymiana doświadczeń w zakresie chronionych form przyrody Wymiana doświadczeń w zakresie bezpieczeństwa wraz z modernizacją systemów łączności (policja, straż graniczna) RYNEK PRACY GOSPODARKA Doradztwo dla przedsiębiorców transgranicznych Szkolenia dla pracowników sektora publicznego na temat uznawalności kwalifikacji w kraju sąsiednim. PSP, OSP PSP, OSP, JST PSP, OSP JST, NGO, instytucje państwowe JST, NGO, instytucje państwowe JST, NGO JST INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL

S t r o n a 86 SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE Stworzenie lokalnego / regionalnego funduszu dopłat do kosztów finansowych pożyczek zaciągniętych przez NGO na cele realizacji projektów z udziałem środków zewnętrznych Promocja współpracy polsko-czeskiej wśród organizacji pozarządowych (doradztwo, szkolenia) Wymiana doświadczeń w zakresie rewitalizacji terenów poprzemysłowych oraz zdegradowanych obszarów miejskich / Výměna zkušeností v oblasti revitalizace starých průmyslových areálů a zanedbaných městských oblastí Transgraniczne wymiany grup seniorów SPORT Współpraca klubów sportowych oraz organizacji pozarządowych działających w dziedzinie gminy / województwo gminy gminy JST, NGO JST, NGO Brak dofinansowania (środki własne gmin) INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, INTERREG Europa Środkowa INTERREG VA CZ-PL, Fundusz Wyszehradzki INTERREG VA CZ-PL, Fundusz Wyszehradzki

S t r o n a 87 sportu. TURYSTYKA Inwestycja w dziedzinie JST, NGO, MŚP turystyki mająca logiczne powiązanie z inwestycją podobnego charakteru w RCz (w tym rewitalizacja obiektów atrakcyjnych turystycznie) Budowa ścieżek JST, NGO, instytucje rowerowych połączonych państwowe ze ścieżkami po drugiej stronie granicy Wspólna karta turystyczna JST, NGO (system zniżek) / Společná turistická karta (systém slev) Wspólna promocja atrakcji JST, org. turystyczne turystycznych obszaru WSPÓŁPRACA INSTYTUCJONALNA Organizacja dni JST, NGO czeskich/polskich podczas imprez organizowanych przez JST, NGO Kursy języka JST, NGO czeskiego/polskiego, wyjazdy studyjne oraz staże dla polskich/czeskich urzędników oraz przedstawicieli NGO ZDROWIE INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Fundusz Wyszehradzki. INTERREG VA CZ-PL

S t r o n a 88 Wizyty studyjne, wymiana doświadczeń oraz staże dla pracowników służby zdrowia JST INTERREG VA CZ-PL Nazwa projektu / Název Potencjalni wnioskodawcy, / projektu Potenciání žadatelé VZDĚLÁVÁNÍ A MLÁDEŽ Síťový projekt výměny studentů samospráva, školy a stáže učitelů. KULTURA Vytváření muzejních expozic a samospráva, NGO výstav s přeshraničním charakterem. Výměna zkušeností mezi samospráva, NGO institucemi kulturního odvětví (školení, studijní pobyty) Výzkum týkající se kulturního samospráva, NGO, univerzity, dědictví na polsko-českém výzkumné jednotky pohraničí OCHRANA ŽIVOTNÍHO PROSTŘEDÍ Hasičské sbory spolupráce PSP, OSP (školení, investice, soutěže) Vytvoření systému spolupráce PSP, OSP, samospráva veřejné bezpečnosti, Źródła dofinansowania projektu / Zdroje dofinancování projekt INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Visegrádský fond INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Polskočeské fórum, Visegrádský fond INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL

S t r o n a 89 záchranných služeb a krizového řízení Nákup vozidel a vybavení pro hasičské sbory Výměna zkušeností v oblasti chráněných přírodních forem Výměna zkušeností v oblasti bezpečnosti s modernizací komunikačních systémů (policie, hraniční stráže) TRH PRÁCE HOSPODÁŘSTVÍ Poradenství pro transhraniční podnikatele Školení pro zaměstnance veřejného sektoru o uznávání kvalifikací v sousední zemi. OBČANSKÁ SPOLEČNOST Vytvoření místních /regionálních fondů, dotací na finanční náklady půjček sjednaných nevládními organizacemi na provádění projektů s vnějšími prostředky Propagace polsko-české spolupráce mezi nevládními organizacemi (poradenství, škole Výměna zkušeností v oblasti revitalizace starých průmyslových areálů a PSP, OSP samospráva, NGO, státní instituce samospráva, NGO, státní instituce samospráva, NGO samospráva samospráva samospráva samospráva INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL Nedostatek financování (vlastní zdroje obcí) INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, INTERREG Střední Evropa

S t r o n a 90 zanedbaných městských oblastí Přeshraniční výměny skupin samospráva, NGO seniorů SPORT Spolupráce sportovních klubů samospráva, NGO a nevládních organizací působících v oblasti sportu. TURYSTYKA Investice v odvětví cestovního samospráva, NGO, MŚP ruchu, které mají logické spojení s investicemi podobného charakteru v České republice (včetně revitalizace atraktivních turistických zařízení) Výstavba cyklostezek samospráva, NGO, státní propojených se stezkami za instituce hranicemi Společná turistická karta samospráva, NGO (systém slev) Společná propagace samospráva, turistické turistických zajímavostí území organizace SPOLUPRÁCE INSTITUCÍ Organizace "Českých/Polských samospráva, NGO dnů", na akcích pořádaných JST, NGO Kurzy češtiny/ polštiny studijní samospráva, NGO pobyty a stáže pro polské / české úředníky a zástupce INTERREG VA CZ-PL, Visegrádský fond INTERREG VA CZ-PL, Visegrádský fond INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL INTERREG VA CZ-PL, Visegrádský fond INTERREG VA CZ-PL

S t r o n a 91 NGO ZDRAVÍ Studijní pobyty, výměna zkušeností a stáže pro zdravotníky samospráva INTERREG VA CZ-PL

S t r o n a 92 Załącznik nr 1. Źródła dofinansowania projektów współpracy polsko-czeskiej / Příloha č. 1. Zdroje financování projektů polsko-české spolupráce. Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki małe granty Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? KULTURA EDUKACJA I MŁODZIEŻ WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Osoba prawna bądź fizyczna z krajów Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Polska, Słowacja, Węgry). Na co można uzyskać wsparcie? 1. Współpraca kulturalna. 2. Współpraca naukowa i badania naukowe. 3. Edukacja. 4. Wymiana młodzieży. 5. Współpraca transgraniczna. 6. Promocja turystyki. Opis Organizatorem Programu jest Fundusz Wyszehradzki. Cel Programu: promocja współpracy regionalnej pomiędzy Polską, Węgrami, Czechami i Słowacją, poprzez wspieranie rozwoju wspólnych projektów kulturowych, naukowych i edukacyjnych, a także wymiany młodzieżowej i współpracy transgranicznej. Wniosek aplikacyjny musi zostać wypełniony w języku angielskim. Budżet projektu powinien dotyczyć okresu maksymalnie 6 miesięcy również w przypadku, gdy sam projekt trwa dłużej. Fundusz preferuje projekty, w których jako organizacyjni partnerzy (współorganizatorzy) występują podmioty ze wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej. Organizacyjni partnerzy muszą pochodzić z co najmniej dwóch krajów grupy. Wysokość wsparcia: do 6 000 euro, do 70% ogólnej wartości projektu. Wypłata grantu odbywa się w 2 transzach. Pierwsza transza jest wypłacana z góry.

S t r o n a 93 Ostateczne terminy składania wniosków: 1 marca, 1 czerwca, 1 września, 1 grudnia każdego roku. Więcej informacji http://visegradfund.org/grants/small_grants Kontakt International Visegrad Fund Drotárska cesta 46 811 02 Bratislava Słowacja tel. 00421-2-67207111, tel/faks 00421-2-59354180 email: smallgrants@visegradfund.org Mezinárodní Visegrádský fond - Malé granty KULTURA Tématický rozsah VZDĚLÁVÁNÍ A MLÁDEŽ MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Typ podpory DOTACE Kdo může žádat? Fyzická nebo právnická osoba ze zemí Visegrádské skupiny (Česká republika, Polsko, Slovensko, Maďarsko). Na co je možné získat podporu? 1. Kulturní spolupráce. 2. Vědecká spolupráce a výzkum. 3. Vzdělání 4. Výměna mládeže 5. Přeshraniční spolupráce 6. Propagace cestovního ruchu Popis Organizátorem programu je Visegrádský Fond. Cíl programu: podpora regionální spolupráce mezi Polskem, Maďarskem, Českou republikou a Slovenskem, pomocí podpory rozvoje společných projektů kulturních, vědeckých a vzdělávacích, stejně jako výměny mládeže a transhraniční spolupráce. Žádost musí být vyhotovena v angličtině. Rozpočet projektu by měl zahrnovat období maxilmálně šest měsíců - a to i v případech, kdy samotný projekt trvá déle. Fond preferuje projekty, ve kterých jako organizační partneři (spolupořadatelé) figurují

S t r o n a 94 subjekty ze všech zemí Visegrádské skupiny. Organizační partneři musí pocházet alespoň ze dvou zemí ve skupině. Výše podpory: až 6 000 euro, a to až do 70% z celkové hodnoty projektu. Výplata grantu se provádí ve dvou splátkách. První splátka se platí předem. Lhůty pro podání:1. března, 1. červen, 1. září, 1. prosince každého roku. Další informace http://visegradfund.org/grants/small_grants Kontakt International Visegrad Fund Drotárska cesta 46 811 02 Bratislava Słowacja tel. 00421-2-67207111, tel/faks 00421-2-59354180 email: smallgrants@visegradfund.org PO MKiDN - Ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? KULTURA DOTACJA 1. Państwowe instytucje kultury. 2. Samorządowe instytucje kultury. 3. Archiwa państwowe. 4. Organizacje pozarządowe. 5. Kościoły i związki wyznaniowe. Na co można uzyskać wsparcie? Dofinansowanie następujących rodzajów zadań realizowanych poza granicami i na terenie Rzeczypospolitej Polskiej: 1) rewaloryzacji oraz prac remontowych i konserwatorskich w zabytkach polskich lub z Polską związanych, znajdujących się poza granicami kraju; 2) rewaloryzacji, konserwacji, ochrony i zachowania zabytkowych cmentarzy i miejsc pamięci narodowej poza granicami kraju; 3) dokumentowania utraconego i rozproszonego polskiego dziedzictwa kulturowego za granicą, w tym badań naukowych, kwerend bibliotecznych, archiwalnych i inwentaryzacji;

S t r o n a 95 4) publikacji oraz promocji badań naukowych nad dziedzictwem narodowym poza granicami kraju; 5) upamiętniania wybitnych osób lub zdarzeń historycznych związanych z dziedzictwem narodowym poza granicami kraju; 6) pomocy instytucjom stowarzyszonym w Stałej Konferencji Muzeów, Bibliotek i Archiwów Polskich poza Krajem oraz innym instytucjom emigracyjnym i organizacjom polonijnym, prowadzącym działalność w zakresie ochrony dziedzictwa narodowego. Opis Organizatorem Programu jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Cel: dokumentowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Wnioskowane dofinansowanie nie może przekraczać 85% budżetu przedstawionego we wniosku. Przewidywane terminy składania wniosków: 31 marca, 30 listopada każdego roku. Więcej informacji http://www.mkidn.gov.pl Kontakt Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departament Dziedzictwa Kulturowego ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa, Krystyna Sałańska - tel.22 42 10 569, ksalanska@mkidn.gov.pl

S t r o n a 96 PO MKiDN - Ochrana kulturního dědictví v zahraničí Tématický okruh KULTURA Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1. Národní kulturní instituce. 2. Místní vládní kulturní instituce. 3. Státní archivy. 4. Nevládní organizace. 5. Církve a náboženská sdružení. Na co je možné získat podporu? Financování těchto typů aktivit prováděných v zahraničí a v Polsku: 1) restaurování a renovace v památek polských nebo s polskem-souvisejících, nacházejicích se za hranicemi země; 2) restaurování, konzervace, ochrana a zachování historických hřbitovů a národních památníků v zahraničí; 3) dokumentování ztraceného a rozptýleného polského kulturního dědictví v zahraničí, včetně výzkumu, rešerší v knihovnách, archivech a inventářích; 4) zveřejňování a podpora vědeckého výzkumu národního dědictví v zahraničí; 5) připomenutí významných osob nebo historických událostí týkajících se národního dědictví v zahraničí; 6) pomoc institucím přidruženým ke Stálé konferenci muzeí, knihoven a archivů v zahraničí a dalším institucím v exilu a krajanských organizacím, působících v oblasti ochrany národního dědictví.; Popis Organizátorem programu je Ministerstvo kultury a národního dědictví. Cíl: dokumentace a ochrana kulturního dědictví za hranicemi Polské republiky. Požadovaný příspěvek nesmí přesáhnout 85% rozpočtu předloženého v žádosti. Předpokládaný termín podávání žádostí: 31. března 30. listopadu každého roku. Více informací http://www.mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/finanse/programy Kontakt Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Departament Dziedzictwa Kulturowego ul. Krakowskie Przedmieście 15/17 00-071 Warszawa, Krystyna Sałańska - tel.22 42 10 569, ksalanska@mkidn.gov.pl

S t r o n a 97 Kreatywna Europa Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? KULTURA DOTACJA Instytucje i organizacje (publiczne, pozarządowe, prywatne przedsiębiorstwa) prowadzące działalność kulturalną. Na co można uzyskać wsparcie? 1. Projekty współpracy międzynarodowej. 2. Wspieranie europejskich sieci organizacji kulturalnych. 3. Wspieranie europejskich platform. 4. Tłumaczenia literackie (w założeniu tylko literatura piękna). Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program będzie realizowany w latach 2014-2020. Przewidywany budżet programu: 1,8 miliarda euro. Program Kreatywna Europa ma inwestować w sektory kreatywne i kulturę, aby wzmacniać ich konkurencyjność i znacząco przyczyniać się do wzrostu gospodarczego, zatrudnienia, innowacji i spójności społecznej. Drugim celem programu nadal będzie ochrona i promocja różnorodności kulturowej i językowej Europy Przewidywany termin składania wniosków: I kwartał roku 2016. Więcej informacji http://www.program-kultura.eu/kreatywna-europa-2014-2020 Kontakt Punkt Kontaktowy ds. Kultury www.program-kultura.eu ul. Krucza 16/22 (wejście od ul. Wilczej, II piętro), 00-526 Warszawa Anna Hieropolitańska - ahieropolitanska@iam.pl, telefon: 22 578 22 30, 601 800 708 Monika Miąsko - mmiasko@iam.pl, telefon: 22 111 00 13 Aneta Stankowska - astankowska@iam.pl, telefon: 22 578 22 30 Kamila Rola - krola@iam.pl, telefon: 22 578 22 30

S t r o n a 98 Kreativní Evropa Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? KULTURA DOTACE Instituce a organizace (veřejné, nevládní organizace, soukromé společnosti), organizující kulturní aktivity. Na co je možné získat podporu? 1. Projekty mezinárodní spolupráce. 2. Podpora evropské sítě kulturních organizací. 3. Podpora evropské platformy. 4. Literární překlad (za předpokladu, že je to beletrie). Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Program bude realizován v 2014-2020. Odhadovaný rozpočet pro program: 1,8 miliard euro. Program Kreativní Evropa má investovat do tvůrčích odvětví a kultury s cílem posílit jejich konkurenceschopnost, a významně přispět k hospodářskému růstu, zaměstnanosti, inovaci a sociální soudržnosti. Druhým cílem tohoto programu bude i nadále ochrany a podpory kulturní a jazykové rozmanitosti Evropy., Předpokládaný termín předkládání žádostí: I čtvrtletí roku 2016. Více informací http://www.program-kultura.eu/kreatywna-europa-2014-2020 Kontakt Punkt Kontaktowy ds. Kultury www.program-kultura.eu ul. Krucza 16/22 (wejście od ul. Wilczej, II piętro), 00-526 Warszawa Anna Hieropolitańska - ahieropolitanska@iam.pl, telefon: 22 578 22 30, 601 800 708 Monika Miąsko - mmiasko@iam.pl, telefon: 22 111 00 13 Aneta Stankowska - astankowska@iam.pl, telefon: 22 578 22 30 Kamila Rola - krola@iam.pl, telefon: 22 578 22 30

S t r o n a 99 Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki granty standardowe Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia KULTURA WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Kto może złożyć wniosek? Jednostki samorządu terytorialnego, organizacje pozarządowe oraz inne instytucje nie działające dla osiągnięcia zysku. Na co można uzyskać wsparcie? 1. Współpraca kulturalna (np. festiwale, publikacje). 2. Współpraca naukowa i badania naukowe (np. konferencje, publikacje, badania). 3. Edukacja (np. seminaria, szkoły letnie). 4. Wymiana młodzieży (np. sport, imprezy edukacyjne i kulturalne dla dzieci i młodzieży). 5. Współpraca transgraniczna (np. projekty dwóch państw, dotyczące regionów przygranicznych, w odległości nie większej niż 50 km od granicy). 6. Promocja turystyki (np. przewodniki, prezentacje, targi). Opis Organizatorem Programu jest Fundusz Wyszehradzki. Roczny budżet programu: 2 200 000 Euro. Wysokość dofinansowania: od 6 001 euro, do 70% kosztów kwalifikowanych. Czas na realizację projektu: 1 rok. Fundusz preferuje projekty, w których jako organizacyjni partnerzy (współorganizatorzy) występują podmioty ze wszystkich krajów Grupy Wyszehradzkiej. Terminy składania wniosków: 15 marca i 15 września każdego roku. Wnioski nalezy przesyłać na adres: International Visegrad Fund, Kráľovské údolie 8 811 02 Bratislava, Słowacja Więcej informacji http://visegradfund.org/grants/standard_grants Kontakt International Visegrad Fund, Kráľovské údolie 8 811 02 Bratislava, Słowacja smallgrants@visegradfund.org

S t r o n a 100 Mezinárodní Visegrádský Fond standardní granty Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? KULTURA MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE DOTACE Jednotky místní správy, nevládní organizace a další instituce nepracující pro zisk. Na co je možné získat podporu? 1.Kulturní spolupráce (např. festivaly, publikace). 2.Spolupráce ve vědě a výzkumu (např. konference, publikace, výzkum). 3.Vzdělávání (např. seminář, letní škola). 4.Výměna mládeže (např. sportovní, vzdělávací a kulturní akce pro děti a mládež). 5.Přeshraniční spolupráce (např. projekty dvou zemí týkající se příhraničních regionů, ve vzdálenosti ne větší než 50 km od hranic). 6.Podpora cestovního ruchu (např. průvodci, prezentace, veletrhy). Popis Pořadatelem programu je Visegrádský Fond. Roční rozpočet programu: 2 200 000 EUR. Výše grantu: od 6 001 EUR, a to až do výše 70% způsobilých nákladů. Čas na realizaci projekut: jeden rok. Fond preferuje projekty, ve kterých jako organizační partneři (spolupořadatelé) figurují subjekty ze všech zemí Visegrádské skupiny. Termíny pro podávání žádostí: 15. března a 15. září každého roku. Žádosti posílejte na adresu: International Visegrad Fund Kráľovské údolie 8 811 02 Bratislava Slovensko Další informace http://visegradfund.org/grants/standard_grants Kontakt International Visegrad Fund Kráľovské údolie 8 811 02 Bratislava Słowacja smallgrants@visegradfund.org

S t r o n a 101 PO MKiDN - Promocja kultury polskiej za granicą Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? KULTURA DOTACJA 1. Samorządowe instytucje kultury - z wyjątkiem instytucji współprowadzonych przez ministra i jednostki samorządu terytorialnego. 2. Organizacje pozarządowe. 3. Podmioty prowadzące działalność gospodarczą. Na co można uzyskać wsparcie? Dofinansowanie zadań prezentujących i promujących kulturę polską, realizowanych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej: 1) prezentacji i promocji kultury polskiej w ramach znaczących międzynarodowych projektów kulturalnych; 2) zadań prezentujących i promujących kulturę polską, organizowanych lub współorganizowanych przez podmioty prawa polskiego; 3) zadań dotyczących współpracy i wymiany kulturalnej, realizujących umowy międzyrządowe i resortowe. Z priorytetu wyłączone są zadania wydawnicze oraz zadania dotyczące digitalizacji i archiwizacji. Opis Organizatorem Programu jest Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Cel: popularyzacja poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej historycznych i współczesnych dokonań kultury polskiej. Prognozowany budżet: 5 000 000 zł. Minimalna kwota wnioskowanego dofinansowania wynosi 30 000 zł. W szczególnych przypadkach minister może przyznać dofinansowanie w kwocie niższej od minimalnej kwoty wnioskowanej. Wnioskowane dofinansowanie nie może przekraczać 75% budżetu przedstawionego we wniosku. Przewidywane terminy składania wniosków: marzec, listopad każdego roku. W przypadku wyczerpania lub obniżenia budżetu po zakończeniu I naboru minister może odwołać II nabór do priorytetu. Więcej informacji http://www.mkidn.gov.pl

S t r o n a 102 Kontakt Instytut Adama Mickiewicza ul. Mokotowska 25, 00-560 Warszawa Małgorzata Ustymowicz - 22 447 61 29, mustymowicz@iam.pl Bartosz Świetlicki - 22 447 61 49, bswietlicki@iam.pl PO MKiDN - Propagace polské kultury v zahraničí Tématický okruh KULTURA Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1. Místní vládní kulturní instituce - s výjimkou těch spoluřízených ze strany vlády a místních samospráv. 2. Nevládní organizace. 3. Provozovatelé hospodářské činnosti. Na co je možné získat podporu? Financování aktivit prezentujících a podporujících polskou kulturu, realizovaných za hranicemi Polské republiky: 1) prezentace a propagace polské kultury v rámci významných mezinárodních kulturních projektů; 2)aktivity prezentace a propagace polské kultury, organizované nebo spoluorganizované polskými právními subjekty; 3)aktivity související se spolupráci a kulturní výměnou, provádějící mezivládní dohody a dohody mezi odvětvími; Z prioritních úkolů jsou vyloučeny vydavatelské aktivity a úkoly související s digitalizací a archivací jsou vyloučeny. Popis Pořadatelem programu je Ministr kultury a národního dědictví. Cíl: popularizovat mimo Polsko historické nebo současné úspěchy polské kultury. Plánovaný rozpočet: 5 000 000 zł. Minimální výše finančních prostředků je 30 000 zł. Ve zvláštních případech, může ministr udělit částku financování nižší, než je minimální požadovaná částka. Požadovaný příspěvek nesmí přesáhnout 75% rozpočtu předloženého v žádosti. Očekávané termíny podávání žádostí: březen, listopad každý rok. V případě vyčerpání nebo snížení rozpočtu po skončení prvního kola přijímání žádostí může ministr odvolat druhé kolo. Další informace http://www.mkidn.gov.pl

S t r o n a 103 Kontakt Instytut Adama Mickiewicza ul. Mokotowska 25, 00-560 Warszawa Małgorzata Ustymowicz - 22 447 61 29, mustymowicz@iam.pl Bartosz Świetlicki - 22 447 61 49, bswietlicki@iam.pl Europa Środkowa 2014-2020 Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Partnerami projektowymi mogą być: 1. Władze publiczne szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego takie jak ministerstwa, samorządy regionalne, jednostki administracyjne, samorządy miejskie oraz ich wydziały; 2. Instytucje o charakterze publicznym (Public Equivalent Bodies), takie jak stowarzyszenia rozwoju regionalnego oraz agencje innowacyjności i rozwoju. Oznacza to jakąkolwiek jednostkę: - stanowioną zgodnie z prawem publicznym lub prywatnym w konkretnym celu zaspokojenia potrzeb o charakterze powszechnym, nie mających charakteru przemysłowego ani handlowego, oraz; i - posiadającą osobowość prawną, i - finansowaną w większej części przez państwowe, regionalne, bądź lokalne władze, czy też inne podmioty podległe prawu publicznemu lub podlegającą tym podmiotom w zakresie nadzoru kierowniczego lub posiadającą radę organizacyjną, kierowniczą lub nadzorczą, ponad połowa której wyznaczana jest przez państwowe, regionalne, bądź lokalne władze lub inne podmioty podległe prawu publicznemu. 3. Instytucje prywatne, w tym prywatne firmy posiadające osobowość prawną. Na co można uzyskać wsparcie? 1. Współpraca w zakresie innowacji na rzecz zwiększenia konkurencyjności Europy Środkowej. 2. Współpraca w zakresie strategii niskoemisyjnych w Europie Środkowej. 3. Współpraca w zakresie zasobów naturalnych i kulturowych na rzecz trwałego wzrostu.

S t r o n a 104 4. Współpraca na rzecz poprawy powiązań transportowych Europy Środkowej. Opis Europa Środkowa 2014-2020 to program Unii Europejskiej wspierający transnarodową współpracę między instytucjami z dziewięciu krajów UE: Austrii, Chorwacji, Czech, wybranych regionów Niemiec, Polski, Słowacji, Słowenii, Węgier oraz wybranych regionów Włoch. Program w latach 2014-2020 będzie wspierał głównie działania o charakterze nieinwestycyjnym. W ramach projektów możliwa będzie jednak realizacja inwestycji o charakterze pilotażowym lub demonstracyjnym. Konsorcja partnerskie angażować powinny: - co najmniej trzech partnerów finansujących, - z co najmniej trzech krajów oraz - z których co najmniej dwóch partnerów usytuowanych jest w unijnych regionach Europy Środkowej. Przewidywany termin składania wniosków: I połowa 2016. Więcej informacji http://europasrodkowa.gov.pl Kontakt http://europasrodkowa.gov.pl/kontakt Střední Evropa 2014-2020 Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? Projektovými partnery mohou být: 1. Veřejné orgány vládní moci národní, regionální a místní, jako jsou ministerstva, regionální samospráv, správní celky, obce a jejich útvary; 2. Instituce veřejného charakteru (Public Equivalent Bodies), jako jsou sdružení regionálního rozvoje, agentury inovace a rozvoje. Rozumí se tím, jakýkoli subjekt: - Ustavený podle veřejného nebo soukromého práva se zvláštním účelem uspokojování potřeb veřejného zájmu, které nemají průmyslovou nebo obchodní povahu, a; také - má právní subjektivitu, a

S t r o n a 105 - je financován z větší části státem, regionálními nebo místními orgány, nebo jinými subjekty veřejného práva, nebo podléhá řídícímu dohledu těhto subjektů nebo má správní, řídící nebo dozorčí radu, kde je více než polovina členů je jmenována státem, regionálními nebo místními orgány nebo jinými veřejnoprávními subjekty: 3. Instituce soukromého sektoru, včetně soukromých společností s právní subjektivitou. Na co je možné získat podporu? 1. Spolupráce v oblasti inovací ke zvýšení konkurenceschopnosti střední Evropy. 2. Spolupráce v oblasti nízkoemisních strategií ve střední Evropě. 3. Spolupráce v oblasti přírodních a kulturních zdrojů pro udržitelný růst. 4. Spolupráce na zlepšení dopravního spojení ve střední Evropě. Popis Střední Evropa 2014-2020 je program Evropské unie na podporu nadnárodní spolupráce mezi institucemi z devíti zemí EU: Rakouska, Chorvatska, České republiky, vybraných regionů Německa, Polska, Slovenska, Slovinska, Maďarska a vybraných regionů Itálie. Program na období 2014-2020 bude podporovat především činnost o neinvestičním charakteru. V rámci projektů bude možné, provádění investic o pilotním či demonstračním charakteru. Partnerství by mělo zahrnovat: Alespoň tři finanční partnery, Nejméně ze tří zemí a Z nichž nejméně dva partneři se nachází v regionech střední Evropy EU. Pravděpodobný termín podávání žádostí: I polovina 2016. Další informace http://europasrodkowa.gov.pl/ Kontakt http://europasrodkowa.gov.pl/kontakt

S t r o n a 106 Forum Polsko-Czeskie Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA 1. Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia, fundacje). 2. Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. 3. Spółdzielnie socjalne. 4. Szkoły wyższe. 5. Instytuty badawcze. Zadanie musi być realizowane we współpracy co najmniej jednego podmiotu polskiego i czeskiego. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty współpracy polsko-czeskiej. Opis Organizatorem konkursu jest Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Cel konkursu: zacieśnienie szeroko pojętej współpracy w stosunkach polsko-czeskich obejmującej różne dziedziny: polityczną, gospodarczą, samorządową, medialną, kulturalną, naukowo-techniczną czy młodzieżową. Budżet konkursu: 431 000 zł. Minimalny wymagany wkład własny: 15% kosztów kwalifikowalnych. Czas realizacji projektów: do końca danego roku kalendarzowego. Przewidywany termin składania wniosków: luty/marzec 2016. Więcej informacji http://www.msz.gov.pl Kontakt Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Al. J. Ch. Szucha 23, 00-580 Warszawa tel.: +48 22 523 9085, fax: +48 22 523 9898, ddpk.sekretariat@msz.gov.pl

S t r o n a 107 Polsko-České Fórum Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1. Nevládní organizace (sdružení, nadace). 2. Sdružení územních samosprávných celků. 3. Sociální družstva. 4. Vysoké školy. 5. Výzkumné ústavy. Aktivity musí být provedeny ve spolupráci s alespoň jedním polským a českým subjektem. Na co je možné získat podporu? Projekty polsko-české spolupráce. Popis Organizátorem programu je Ministerstvo zahraničních věcí. Cíl: posílení širší spolupráce v polsko-českých vztazích pokrývajících různé oblasti: politické, ekonomické, místní samosprávy, médiální, kulturní vědecko-technické a mládežnické. Rozpočet : 431 000 zł. Minimální požadovaný vlastní příspěvek: 15% způsobilých nákladů. Doba realizace projektu: do konce kalendářního roku. Předpokládaný termín podávání žádostí: únor / březen 2016. Další informace http://www.msz.gov.pl Kontakt Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej Al. J. Ch. Szucha 23, 00-580 Warszawa tel.: +48 22 523 9085, fax: +48 22 523 9898, ddpk.sekretariat@msz.gov.pl

S t r o n a 108 INTERREG EUROPA Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA 1. Organizacje z siedzibą w państwie członkowskim UE (28), Norwegii lub Szwajcarii, jeśli są: - władzą publiczną, regionalną lub lokalną, - inną instytucją podlegającą prawu publicznemu (np. uczelnie, agencje rozwoju regionalnego. 2. Instytucje wspierające biznes etc. Każde państwo określa, które instytucje kwalifikują się do wsparcia, zgodnie z regulacjami krajowymi. Na co można uzyskać wsparcie? Zakres tematyczny programu obejmuje: - wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji; - zwiększanie konkurencyjności MŚP; - wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach; - ochronę środowiska i promowanie efektywnego gospodarowania zasobami. Opis Cel programu: poprawa wdrażania polityk i programów rozwoju regionalnego, szczególnie programów realizowanych w ramach celu Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia, a także - w uzasadnionych wypadkach - celu Europejska Współpraca Terytorialna (EWT). Wspierana będzie wymiana doświadczeń i pogłębianie wiedzy wśród podmiotów decydujących o rozwoju regionów. Program umożliwia współpracę instytucji o charakterze publicznym oraz podmiotów prawa publicznego z obszaru całej Unii Europejskiej, Norwegii i Szwajcarii. Budżet programu na lata 2014-2020: 359 milionów euro. Przewidywany termin składania wniosków: luty 2016. Więcej informacji

S t r o n a 109 http://www.interreg4c.eu/interreg-europe/ Kontakt http://www.interreg4c.eu/contacts INTERREG EUROPA Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCÉ Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1. Organizace se sídlem v jiném členském státě EU (28), v Norsku nebo ve Švýcarsku, pokud jsou: - - Veřejné orgány, regionální či místní, - Jiná organizace veřejnoprávního subjektu (např. univerzity, regionální rozvojové agentury. 2. Instituce podporující podnikání, atd. Každý stát určuje, které orgány jsou způsobilé, v souladu s národními předpisy. Na co je možné získat podporu? Tematická oblast působnosti tohoto programu zahrnuje: - Posílení výzkumu, technologického rozvoje a inovací; - Zvýšení konkurenceschopnosti malých a středních podniků; - Podpora přechodu na nízkouhlíkovou ekonomiku ve všech odvětvích ; - Ochrana životního prostředí a podpora účinného využívání zdrojů. Popis Cílem programu je: zlepšit provádění politik a programů pro regionální rozvoj, zejména programů realizovaných v rámci "Investic pro hospodářský růst a zaměstnanost", a také - v odůvodněných případech - v cíli "Evropská územní spolupráce" (EUS). Výměna zkušeností a rozvoj znalostí mezi subjekty rozhodných pro rozvoj regionů. Program umožňuje spolupráci veřejných orgánů a institucí veřejného práva v celé EU, Norska a Švýcarska. Rozpočet programu na období 2014-2020 je: 359 miliónů euro. Předpokládaný termín podávání žádostí: únor 2016. Další informace http://www.interreg4c.eu/interreg-europe/ Kontakt http://www.interreg4c.eu/contacts

S t r o n a 110 Know-how Exchange Programme (CEI) Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Podmioty publiczne i prywatne oraz organizacje międzynarodowe i pozarządowe działające w interesie publicznym, jak: władze krajowe, regionalne i lokalne, instytucje edukacyjne i badawcze, organizacje działające na rzecz środowiska naturalnego itp. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty związane z capacity building oraz transferem dobrych praktyk z krajów IŚE będących członkami UE (donatorzy) do krajów ISE będących poza strukturami UE (beneficjenci). Przykładowe działania: warsztaty i seminaria, szkolenia, wizyty studyjne, udział w przygotowaniu dokumentów strategicznych (np. plany rozwoju, reformy, studia strategiczne itp.), transfer technologii, pomoc techniczna, oddelegowanie pracowników, misje. Opis Inicjatywa Środkowoeuropejska (IŚE) (Central European Initiative - CEI) jest największym międzyrządowym forum współpracy regionalnej w Europie. Obecnie członkami ISE jest 18 krajów Europy Środkowej i Południowo-Wschodniej: Albania, Austria, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Czarnogóra, Chorwacja, Czechy, Macedonia, Mołdawia, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry oraz Włochy (10 krajów unijnych oraz 8 krajów spoza UE). Organizacja działa m.in. na rzecz integracji europejskiej, umacniania instytucji demokratycznych, budowania społeczeństwa obywatelskiego oraz przyspieszenia transformacji gospodarczej, przede wszystkim poprzez współpracę między krajami członkowskimi. Jeden wnioskodawca może złożyć tylko jeden wniosek. Budżet naboru: 285 000 euro. Wysokość dofinansowania: 50% całkowitych kosztów kwalifikowalnych, do 40 000 euro. Przewidywane terminy składania wniosków: marzec 2016, czerwiec 2016.

S t r o n a 111 Wniosek (w języku angielskim) wraz z załącznikami należy wysłać elektronicznie na adres: kep@cei.int oraz jednocześnie do wiadomości krajowego koordynatora usytuowanego w MSZ. Więcej informacji http://www.cei.int/kep Kontakt http://www.cei.int/kep Know-how Exchange Programme (CEI) Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? Veřejné a soukromé subjekty, mezinárodní organizace a nevládní organizace působící ve veřejném zájmu, jako jsou: vnitrostátní, regionální a místní orgány, vzdělávací instituce a výzkumné organizace v oblasti životního prostředí, atd. Na co je možné získat podporu? Projekty vztahující se k budování kapacit a předávání osvědčených postupů ze zemí SEI, které jsou členy EU (dárci) do zemí SEI mimo struktury EU (příjemci). Příklady aktivit: workshopy a semináře, školení, studijních pobyty, účast na přípravě strategických dokumentů (např rozvojových plánů, reforem, strategických studií, atd.), transfer technologií, technická pomoc, vyslání zaměstnanců, misí. Popis Středoevropská iniciativa (SEI) (Central European Initiative - CEI) je největší mezivládní fórum pro regionální spolupráci v Evropě. V současné době, je členy SEI 18 zemí střední a jihovýchodní Evropy: Albánie, Rakousko, Bělorusko, Bosna a Hercegovina, Bulharsko, Černé Hora, Chorvatsko, České republika, Makedonie, Moldávie, Polsko, Rumunsko, Srbsko, Slovensko, Slovinsko, Ukrajina, Maďarsko a Itálie (10 zemí EU a 8 zemí mimo EU). Organizace působí, mimo jiné ve prospěch, evropské integrace, posilování demokratických institucí, budování občanské společnosti a urychlení ekonomické transformace, a to především prostřednictvím spolupráce mezi členskými státy. Jeden žadatel může podat pouze jednu žádost. Rozpočet volání: 285 000 eur. Výše dotace: 50% z celkových způsobilých nákladů, a to až na 40 000 eur. Předpokládaný termín podávání žádostí: březen 2016, červen 2016.

S t r o n a 112 Žádost (v angličtině) spolu s přílohami zasílejte elektronicky na adresu: kep@cei.int a současně národnímu koordinátorovi, který se nachází na ministerstvu zahraničí. Další informace http://www.cei.int/kep Kontakt http://www.cei.int/kep Międzynarodowa wymiana młodzieży dotacje Ministerstwa Edukacji Narodowej Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? EDUKACJA I MŁODZIEŻ WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ww. ustawy (instytucje kościelne, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, spółdzielnie socjalne, spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie i nie działające dla osiągnięcia zysku). Na co można uzyskać wsparcie? Projekty z zakresu międzynarodowej współpracy szkół i wymiany młodzieży. Opis Organizatorem programu jest Ministerstwo Edukacji Narodowej. Cel konkursu: wyłonienie najlepszych ofert wnioskodawców, którzy zrealizują projekty z zakresu międzynarodowej współpracy szkół i wymiany młodzieży. Ostatecznymi beneficjentami konkursu są uczniowie szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Przewidywany termin składania wniosków: marzec 2016. Więcej informacji http://www.bip.men.gov.pl Kontakt

S t r o n a 113 Ministerstwo Edukacji Narodowej Katarzyna Tyczka Tel. 22 34 74 551 katarzyna.tyczka@men.gov.pl Mezinárodní výměna mládeže - dotace ministerstva školství VZDĚLÁVÁNÍ A MLÁDEŽ Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? Nevládní organizace ve smyslu čl. 3. ust. 2 zákona o veřejně prospěšné činnosti a dobrovolnictví, a subjekty uvedené v čl. 3. ust. 3. výše uvedené dle znění zákona (církevní instituce, sdružení, místní samosprávné celky, sociální družstva, akciové společnosti a společnosti s ručením omezeným, sportovní kluby společností působících v souladu s ustanoveními zákona ze dne 25. června 2010 o sportu, a nikoli za účelem zisku). Na co je možné získat podporu? Projekty v oblasti mezinárodní spolupráce mezi školami a výměny. Popis Organizátorem programu je Ministerstvo školství. Cíl: vybrat nejlepší nabídky uchazečů, kteří budou provádět projekty v oblasti mezinárodní spolupráce mezi školami a výměny mládeže. Konečnými příjemci soutěže jsou studenti středních škol a vysokých škol. Předpokládaný termín podávání žádostí: březen 2016. Další informace http://www.bip.men.gov.pl Kontakt Ministerstwo Edukacji Narodowej Katarzyna Tyczka Tel. 22 34 74 551 katarzyna.tyczka@men.gov.pl

S t r o n a 114 Wsparcie samorządowego i obywatelskiego wymiaru polskiej polityki zagranicznej Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA ZAGRANICZNA DOTACJA 1. Organizacje pozarządowe. 2. Jednostki samorządu terytorialnego. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty, których realizacja wpłynie na: a) rozwój debaty publicznej na temat polskiej polityki zagranicznej; b) wzmocnienie zaplecza merytorycznego regionalnej współpracy międzynarodowej. Opis Organizatorem konkursu jest Minister Spraw Zagranicznych. Wymagane jest, aby przedmiotem wniosku projektowego były realizowane w Polsce działania o zasięgu co najmniej regionalnym (wojewódzkim). Całość dotacji będzie przekazana po podpisaniu umowy o dotację. Przekazanie dotacji nastąpi nie później niż 14 dni od dnia podpisania umowy o dotację. Przewidywany termin składania wniosków: styczeń 2016. Więcej informacji http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/konkursyministra Kontakt Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/kontakt_msz

S t r o n a 115 Podpora místní samosprávy a občanské dimenze polské zahraniční politiky Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? ZAHRANIČNÍ SPOLUPRÁCE DOTACE 1. Nevládní organizace 2. Jednotky místní správy Na co je možné získat podporu? Projekty, jejichž realizace bude mít vliv na: a) vývoj veřejné debaty o polské zahraniční politice; b) posílení hmotného zázemí regionální mezinárodní spolupráce. Popis Dotační program je organizován ministrem zahraničních věcí. Je nutné, aby předmětem návrhu projektu byly aktivity realizováné v Polsku s rozsahem nejméně regionálním, krajským. (Celý grant bude převeden po podpisu grantové smlouvy. Převod dotací bude proveden nejpozději do 14 dnů ode dne podpisu smlouvy o poskytnutí dotaci. Předpokládaný termín podávání žádostí: leden 2016 Další informace http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/konkursyministra Kontakt Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Dyplomacji Publicznej i Kulturalnej http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/kontakt_msz

S t r o n a 116 Współpraca z Polonią i Polakami za granicą Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA 1. Organizacje pozarządowe w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ww. ustawy. 2. Publiczne i niepubliczne szkoły wyższe w rozumieniu ustawy z dnia 27 lipca 2005 r., Prawo o szkolnictwie wyższym. 3. Instytuty badawcze w rozumieniu ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o instytutach badawczych. 4. Polska Akademia Nauk i jej jednostki organizacyjne. 5. Jednostki samorządu terytorialnego. Warunkiem przyznania dofinansowania jest posiadanie przez oferenta doświadczenia we współpracy z Polonią i Polakami za granicą oraz posiadanie doświadczenia w gospodarowaniu środkami finansowymi w kwocie nie mniejszej niż 50 tys. złotych w skali wybranego roku kalendarzowego w latach 2010-2013. Na co można uzyskać wsparcie? Obszar tematyczny I: Nauczanie języka polskiego, w języku polskim i o Polsce. Obszar tematyczny II: Media polonijne. Obszar tematyczny III: Infrastruktura polonijna. Obszar tematyczny IV: Pozycja środowisk polskich w krajach zamieszkania (z wyłączeniem mediów i nauczania języka polskiego i po polsku). Obszar tematyczny V: Więzi i kontakty z Polską. Opis Organizatorem konkursu jest Minister Spraw Zagranicznych. Cel konkursu: realizacja projektów w dziedzinie wybranych zadań z obszaru współpracy z Polonią i Polakami za granicą odpowiadających założeniom, zasadom i priorytetom Planu Współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Przewidywany termin składania wniosków: grudzień 2016. Więcej informacji http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/konkursyministra Kontakt Ministerstwo Spraw Zagranicznych

S t r o n a 117 Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą al. J. Ch. Szucha 23, 00-580 Warszawa Tel.: +48 22 523 9441 Fax: +48 22 523 8029 polonia.konkurs@msz.gov.pl Spolupráce s Polonií a Poláky v zahraničí Tématický okruh MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1.Nevládní organizace ve smyslu čl 3. ust. 2 zákona ze dne 24. dubna 2003. o veřejně prospěšné činnosti a dobrovolnictví, a subjekty uvedené v čl. 3. 3. výše uvedeného zákona. 2.Veřejné a soukromé instituce vyššího vzdělání ve smyslu zákona ze dne 27. července 2005. zákona o vysokém školství. 3.Výzkumné ústavy ve smyslu zákona ze dne 30. dubna 2010. o výzkumných ústavech. 4.Polská akademie věd a její organizační jednotky. 5.Místní vládní jednotky. Podmínkou poskytnutí grantu jsou zkušenosti žadatele s prací s Poláky v zahraničí a zkušenosti s řízením finančních prostředků ve výši ne méně než 50 tisíc. zlotých ve vybraném kalendářním roce, v letech 2010-2013 Na co je možné získat dotaci? Tématická oblast I: Výuka polštiny, v polštině a o Polsku Tematická oblast II: Polonistická Media Tématická oblast III: Polonistická Infrastruktura Tématická oblast IV: Centra polských komunit v zemi jejich bydliště (kromě médií výuky polštiny polsky Tematická oblast V: vazby a kontakty s Polskem Popis Dotační program je organizován ministrem zahraničních věcí Cíl: realizace projektů v oblasti vybraných úkolů v oblasti spolupráce s Poláky v zahraničí odpovídajících zásadám a prioritám "Plánu spolupráce s Polonií a Poláky v zahraničí" Předpokládaný termín předkládání žádostí: prosinec 2016. Další informace http://www.msz.gov.pl/pl/ministerstwo/konkursyministra Kontakt

S t r o n a 118 Ministerstwo Spraw Zagranicznych Departament Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą al. J. Ch. Szucha 23, 00-580 Warszawa Tel.: +48 22 523 9441 Fax: +48 22 523 8029 polonia.konkurs@msz.gov.pl Interreg VA Czechy-Polska Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA DOTACJA Instytucje państwowe, samorządowe oraz organizacje pozarządowe działające na pograniczu polsko-czeskim. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty współpracy polsko-czeskiej. Opis Instytucją Zarządzającą programu jest Ministerstwo Rozwoju Lokalnego Republiki Czeskiej. Cel konkursu: wsparcie projektów współpracy polsko-czeskiej. Alokacje przewidziane w ramach programu: 1. Projekty z obszaru dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego - 135,7 mln euro. 2. Wsparcie rozwoju współpracy instytucji publicznych i społeczności lokalnych - 54,5 mln euro. 3. Wspólne bezpieczeństwo na pograniczu polsko-czeskim - 12,2 mln euro. 4. Rozwój edukacji w powiązaniu z rynkiem pracy - 10,2 mln euro. Kwota dofinansowania tzw. dużych projektów : > 30 tys. euro. Dofinansowanie mikroprojektów (komponent zarządzany przez euroregiony): 2 tys. do 20 tys. euro na tzw. projekty miękkie i od 2 tys. do 30 tys. euro na projekty, których częścią są inwestycje. Wysokość dofinansowania projektu ze środków UE: 85%. Przewidywany termin składania wniosków: co najmniej jeden nabor rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji www.cz-pl.eu Kontakt

S t r o n a 119 Wspólny Sektretariat Jeremenkova 40B 779 00 Olomouc tel. +420 587337710-6 fax. +420 587337717 jts.olomouc@crr.cz

S t r o n a 120 Interreg VA Česko-Polsko Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? MEZINÁRODNÍ SPOLUPRÁCE DOTACE Státní instituce, místní úřady a nevládní organizace působící na Česko-polském pohraničí. Na co je možné získat podporu? Projekty polsko-české spolupráce Popis Řídící orgán programu je Ministerstvo pro místní rozvoj České republiky. Cíl: podpora projektů polsko-české spolupráce. Alokace v rámci programu: 1. Projekty v oblasti kulturního a přírodního dědictví - 135,7 milionů eur. 2. Podpora rozvoje spolupráce veřejných institucí a místních komunit - do 54.500.000 eur. 3. Společná bezpečnost na polsko-českém pomezí - 12,2 mil. 4. Rozvoj školství v souvislosti s trhem práce - 10,2 mil.výše spolufinancování tzv. "Velké projekty":> 30.000 euro. Spolufinancování mikroprojektů (komponenta řízena euroregiony): 2000 až 20 tisíc. euro. měkké projekty a od 2000 do 30 tisíc. eur na projekty, kterých součástí jsou investice. Výše financování projektů z fondů EU: 85%. Předpokládaný termín předkládání žádostí: alespoň jedna vyzva v letech 2016-2020. Další informace www.cz-pl.eu Kontakt Wspólny Sektretariat Techniczny Jeremenkova 40B 779 00 Olomouc tel. +420 587337710-6 fax. +420 587337717 jts.olomouc@crr.cz

S t r o n a 121 Łącząc Europę (Connecting Europe Facility) 2014-2020 Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE TRANSPORT OCHRONA ŚRODOWISKA DOTACJA Centra badawcze, gminy, powiaty, województwa, przedsiębiorstwa, instytucje państwowe, organizacje pozarządowe, organizacje międzynarodowe. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty dotyczące rozwoju, budowy lub modernizacji istniejącej infrastruktury, w dziedzinie transportu, energetyki i telekomunikacji. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program będzie realizowany w latach 2014-2020. Budżet programu na lata 2014-2020: 33,24 miliarda euro. Realizowane projekty mają przyczynić się do zrównoważonego wzrostu, który będzie sprzyjał włączeniu społeczeństwa poprzez tworzenie nowoczesnych sieci transeuropejskich o wysokiej wydajności. Cele zdefiniowane w poszczególnych sektorach Komunikacja: - zwiększenie połączeń z miejscami zagrożonymi wykluczeniem, tworzenie wspólnych inwestycji między państwami; - zapewnienie zrównoważonego i efektywnego transportu w perspektywie długoterminowej, stworzenie nowoczesnych sieci szybkich kolei; - stworzenie dogodnych połączeń pomiędzy portami lotniczymi a miastami za pomocą sieci kolejowych. Energia: - promowanie tworzenia sieci połączeń energetycznych pomiędzy państwami członkowskimi; - zwiększenie bezpieczeństwa dostaw energii do UE, dywersyfikacja źródeł zaopatrzenia; - przyczynienie się do zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, w szczególności poprzez wspieranie inicjatyw promujących rozwój energii odnawialnej. Sieci telekomunikacyjne:

S t r o n a 122 - dalsze tworzenie szybkich i ultraszybkich sieci szerokopasmowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, - tworzenie ponadnarodowych sieci internetowych; - bezpieczny internet dla dzieci. Terminy składania wniosków: co najmniej 2 nabory wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/connecting-europe-facility Kontakt http://ec.europa.eu/digital-agenda/contact

S t r o n a 123 Spojování Evropy (Connecting Europe Facility) 2014-2020 Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? INFORMAČNÍ SPOLEČNOST DOPRAVA OCHRANA ŽIVOTNÍHO PROSTŘEDÍ DOTACE Výzkumná střediska, obce, okresy, kraje, firmy, státní instituce, nevládní organizace, mezinárodní organizace. Na co je možné získat podporu? Projekty na rozvoj výstavby nebo modernizace stávající infrastruktury, dopravy, energetiky a telekomunikací. Popis Organizátorem programu pořadatelem je Evropská komise. Program bude realizován v období 2014-2020. Rozpočet programu na období 2014-2020: 33,24 miliard euro. Vymezuje projekty společného zájmu, které by měly přispět především k hospodářskému růstu, podpořit rozvoj jednotného trhu, zlepšit každodenní život občanů, firem, vlád, stimulovat celoevropský rozvoj bezprostřední a superrychlých širokopásmových sítí a podpořit snížení emisí skleníkových plynů. Cíle jsou definovány v jednotlivých sektorech Komunikace: - Nárůst spojení s místech ohrožených vyloučením, vytvoření společných investic mezi zeměmi; - Zajištění udržitelné a efektivní dopravy v dlouhodobém horizontu, vytvoření moderní vysokorychlostní železniční sítě; - Vytvoření pohodlného spojení mezi letišti a městy prostřednictvím železničních sítí. Energie: - Podporování vytváření sítí energetického propojení mezi členskými státy; - Zvýšení bezpečnosti dodávek energie do EU, diverzifikace zdrojů dodávek; - Přispět k udržitelnému rozvoji a ochraně životního prostředí, zejména podporou iniciativ na podporu rozvoje obnovitelných zdrojů energie. Telekomunikační sítě: - Další vývoj rychlých a ultrarychlých širokopásmových sítí pro malé a střední podniky, - Vytváření nadnárodních sítí; - Internet bezpečný pro děti. Termín podávání žádostí: minimálně 2 výzvy k předkládání žádostí v roce 2016-2020.

S t r o n a 124 Další informace http://ec.europa.eu/digital-agenda/en/connecting-europe-facility Kontakt http://ec.europa.eu/digital-agenda/contact

S t r o n a 125 COSME Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? PRZEDSIĘBIORSTWA DOTACJA Władze lokalne oraz regionalne, przedsiębiorstwa, organizacje branżowe i zawodowe, państwa członkowskie, organizacje pozarządowe, organizacje okołobiznesowe. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty mające na celu: - wspieranie działalności innowacyjnej, - zapewnianie lepszego dostępu do środków finansowych oraz świadczenie usług wsparcia dla biznesu na poziomie regionalnym, - zachęcanie do szerszego i lepszego wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT), - wspomaganie rozwoju społeczeństwa informacyjnego, - promowanie wzmożonego wykorzystania energii odnawialnej i efektywności energetycznej. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program będzie realizowany w latach 2014-2020. Roczny budżet programu: 275 milionów euro. Na program składają się trzy programy operacyjne: Program na rzecz przedsiębiorczości i innowacji (EIP), Program na rzecz wspierania polityki w zakresie technologii informacyjnych i komunikacyjnych (ICT PSP), Inteligentna energia - program dla Europy (IEE). Z założenia mają przyczyniać się one do poprawy konkurencyjności przedsiębiorstw oraz wspierać ich zdolność innowacyjną w danych obszarach prowadzonej działalności. Terminy składania wniosków: co najmniej 2 nabory wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/enterprise/initiatives/cosme/index_en.htm Kontakt http://ec.europa.eu/enterprise/contact/index_en.htm

S t r o n a 126 COSME Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? PODNIKY DOTACE Místní a regionální orgány, podniky, obchodní a profesní organizace, členské státy, nevládní organizace, organizace související s obchodem. Na co je možné získat podporu? Projekty zaměřené na: - Podpora inovačních aktivit, - Poskytování lepší přístup k finančním zdrojům a poskytování služeb na podporu podnikání na regionální úrovni, - Podpora širšího a lepšího využití informačních a komunikačních technologií (ICT) - Podpora rozvoje informační společnosti, - Prosazování většího využívání obnovitelných zdrojů energie a energetické účinnosti. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Program bude realizován v období 2014-2020. Roční rozpočet programu je: 275 milionů eur. Program se skládá ze tří operačních programů: Program pro podnikání a inovaci (EIP), Program pro podporu informační politiky a komunikačních technologií (ICT PSP) Inteligentní energie - program pro Evropu (IEE). V zásadě mají přispět ke zlepšení konkurenceschopnosti podniků a podpořit jejich inovační kapacitu v oblastech jejich činnosti. Termín předkládání žádostí: minimálně 2 výzvy k předkládání návrhů v roce 2016-2020. Další informace http://ec.europa.eu/enterprise/initiatives/cosme/index_en.htm Kontakt http://ec.europa.eu/enterprise/contact/index_en.htm

S t r o n a 127 EaSI - Employment and Social Innovation Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? ZASOBY LUDZKIE DOTACJA Władze lokalne oraz regionalne, przedsiębiorstwa, organizacje branżowe i zawodowe, państwa członkowskie, organizacje pozarządowe, organizacje okołobiznesowe. Na co można uzyskać wsparcie? Inicjatywy związane z koordynacją reform, identyfikacją problemów, analizą potrzeb i wymianą doświadczeń z zakresu zatrudnienia i spraw społecznych. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Roczny budżet programu: 111,257 miliona euro. Okres realizacji programu: 2014-2020. Program zastąpił trzy dotychczas istniejące programy PROGRESS (na rzecz zatrudnienia i solidarności społecznej), EURES (europejskie służby zatrudnienia) oraz Europejski Mechanizm Mikrofinansowy Progress. Terminy składania wniosków: co najmniej 2 nabory wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/social Kontakt http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=2&langid=en&acronym=contact

S t r o n a 128 EaSI - Employment and Social Innovation Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? LIDSKÉ ZDROJE DOTACE Místní a regionální orgány, podniky, obchodní a profesní organizace, členské státy, nevládní organizace, organizace související s obchodem. Na co je možné získat podporu? Iniciativy související s koordinací reforem, identifikací problémů, analýzou potřeb a výměnou zkušeností v oblasti zaměstnanosti a sociálních věcí. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Roční rozpočet programu je: 111,257 milionů euro. Programové období je 2014-2020. Program nahradil tři dříve existující programy - Progress (pro zaměstnanost a sociální solidaritu), EURES (evropské zaměstnanecké služby a Evropský nástroj mikrofinancování Progress. Termín předkládání žádostí: minimálně 2 výzvy k předkládání návrhů v roce 2016-2020. Další informace http://ec.europa.eu/social Kontakt http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catid=2&langid=en&acronym=contact

S t r o n a 129 ERASMUS PLUS Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? EDUKACJA I MŁODZIEŻ DOTACJA Centra badawcze, władze regionalne oraz lokalne, szkoły, przedsiębiorstwa, ośrodki szkoleniowe, państwa członkowskie, szkoły wyższe, organizacje pozarządowe. Na co można uzyskać wsparcie? 1. Trzy główne typy działań: - Akcja 1: mobilność edukacyjna (wyjazdy w celach edukacyjnych), - Akcja 2: współpraca na rzecz innowacji i wymiany dobrych praktyk, - Akcja 3: wsparcie reform w obszarze edukacji. 2. Dwa rodzaje działań specjalnych zarządzanych centralnie: Jean Monnet i Sport. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program będzie realizowany w latach 2014-2020. Budżet programu: 14,774 miliarda euro. Program zastąpił dotychczasowe programy: Uczenie się przez całe życie (oraz jego programy sektorowe Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius i Grundtvig), akcję Jean Monnet, program Młodzież w działaniu oraz pięć innych programów (m.in. Erasmus Mundus i Tempus). Największy nacisk w nowym programie został położony na edukację formalną i pozaformalną służącą rozwijaniu umiejętności uczniów, nauczycieli i pracowników oraz poprawy ich sytuacji na rynku pracy. Terminy składania wniosków są uzależnione od rodzaju akcji lub działania specjalnego. Więcej informacji http://erasmusplus.org.pl Kontakt http://erasmusplus.org.pl/kontakt

S t r o n a 130 ERASMUS PLUS Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? VZDĚLÁVÁNÍ A MLÁDEŽ DOTACE Výzkumná centra, regionální a místní orgány, školy, obchody, školicích středisek, členské státy, univerzity, nevládní organizace. Na co je možné získat podporu? 1. Tři hlavní typy činností: - Akce 1: Mobilita ve vzdělávání (výlety pro vzdělávací účely). - Akce 2: Spolupráce pro inovace a výměnu osvědčených postupů, - Akce 3: podpora pro reformy v oblasti vzdělávání. 2. Dva typy činností "zvláštní" řízeny centrálně: Jean Monnet a sportu. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Program bude realizován v období 2014-2020. Program má rozpočet: 14,774 miliard euro. Program nahradil stávající programy: "Celoživotní vzdělávání " (a jeho sektorové programy - Program Erasmus, Leonardo da Vinci, Comenius a Grundtvig), Jean Monnet, program "Mládež v akci" a pět dalších programů (jako je Erasmus Mundus a Tempus). Důraz v novém programu byl kladen na formálním a neformálním vzdělávání sloužící rozvoji dovedností studentů, učitelů a zaměstnanců a zlepšení jejich situace na trhu práce. Termíny předkládání žádostí jsou závislé na druhu akce nebo "speciálních akcích ". Další informace http://erasmusplus.org.pl/ Kontakt http://erasmusplus.org.pl/kontakt/

S t r o n a 131 Health for Grow (Zdrowie na rzecz wzrostu gospodarczego) Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? 1. Władze i organy publiczne. 2. Instytucje badawcze. 3. Instytucje zajmujące się ochroną zdrowia. 4. Placówki akademickie. 5. Uczelnie wyższe. 6. Przedsiębiorstwa. Na co można uzyskać wsparcie? ZDROWIE DOTACJA Projekty mające na celu: - podjęcie niezbędnych reform na rzecz innowacyjności i stabilności systemów opieki zdrowotnej, - zwiększanie dostępu do lepszej i bezpieczniejszej opieki zdrowotnej dla obywateli, - promocję zdrowia wśród obywateli europejskich i zapobiegania chorobom, - ochronę obywateli europejskich przed transgranicznymi zagrożeniami dla zdrowia. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program będzie realizowany w latach 2014-2020. Budżet programu: 446 milionów euro. Maksymalna wysokość współfinansowania: - do 60% ogólnych kosztów kwalifikowalnych, - do 80% ogólnych kosztów kwalifikowalnych w przypadkach wyjątkowej użyteczności. Cele szczegółowe programu: Cel szczegółowy nr 1: wspieranie innowacyjności i stabilności systemów opieki zdrowotnej. Cel szczegółowy nr 2: zwiększanie dostępu do lepszej i bezpieczniejszej opieki zdrowotnej dla obywateli UE. Cel szczegółowy nr 3: promocja zdrowia i zapobieganie chorobom. Cel szczegółowy nr 4: ochrona obywateli przed transgranicznymi zagrożeniami dla zdrowia. Przewidywany termin składania wniosków: co najmniej 1 nabór wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji

S t r o n a 132 http://europa.eu/legislation_summaries/public_health Kontakt http://ec.europa.eu/dgs/health_consumer/contact/index_en.htm

S t r o n a 133 Health for Grow (Zdraví pro ekonomický růst) Tématický ZDRAVÍ okruh Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? 1. Orgány a veřejné subjekty. 2. Výzkumné instituce. 3. Orgány zapojené do zdravotnictví. 4. Akademická pracoviště. 5. Univerzity. 6. Firmy. Na co je možné získat podporu? Projekty mají za cíl: - provádět potřebné reformy pro inovaci a udržitelnost systémů zdravotní péče, - zvýšení přístupu k lepší a bezpečnější zdravotní péči pro občany, - podpora zdraví mezi evropskými občany a prevenci nemocí, - ochrana evropských občanů před přeshraničními zdravotními hrozbami. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Program bude realizován v období 2014-2020. Rozpočet programu: 446 milionů EUR. Maximální míra spolufinancování: - Až 60% z celkových způsobilých nákladů, - Až 80% z celkových způsobilých nákladů v případech výjimečné užitečnosti. Specifické cíle: Specifický cíl č 1: podpora inovativních a udržitelných systémů zdravotní péče. Specifický cíl č 2: zvýšení přístupu k lepší a bezpečnější zdravotní péči pro občany EU. Specifický cíl č 3: podpora zdraví a předcházení nemocem. Specifický cíl č 4: ochrana občanů před přeshraničními zdravotními hrozbami. Předpokládaný termín podání žádostí: alespoň jedna výzva k předkládání návrhů v letech 2016-2020. Další informace http://europa.eu/legislation_summaries/public_health Kontakt http://ec.europa.eu/dgs/health_consumer/contact/index_en.htm

S t r o n a 134 Horyzont 2020 Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE DOTACJA Centra badawcze, gminy, powiaty, województwa, państwa członkowskie, małe i średnie przedsiębiorstwa, instytucje państwowe, organizacje pozarządowe, szkoły wyższe. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty mające na celu budowę gospodarki opartej na wiedzy oraz innowacjach i prowadzącej do zrównoważonego rozwoju. Opis Organizatorem programu Horyzont 2020 (H2020) jest Komisja Europejska. Budżet programu: 77 miliardów euro. Program jest realizowany w latach 2014-2020 i stanowi kontynuację działań realizowanych w latach 2007-2013 przez 7 Program Ramowy Unii Europejskiej. Przykładowe zagadnienia przekrojowe w H2020: - ułatwianie drogi od pomysłu do przemysłu, - interdyscyplinarne i międzysektorowe badania naukowe i innowacje, - nauki społeczne, ekonomiczne i humanistyczne, - wspieranie funkcjonowania i realizacji Europejskiej Przestrzeni Badawczej i Unii Innowacji, - poszerzenie uczestnictwa w badaniach naukowych i innowacyjności w UE, - współpraca z państwami trzecimi, - zaangażowanie MŚP w badania naukowe i innowacje oraz szersze uczestnictwo sektora prywatnego, - zwiększenie atrakcyjności zawodu naukowca, - ułatwianie ponadgranicznej i międzysektorowej mobilności naukowców. Przewidywany termin składania wniosków: co najmniej 2 nabory wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/ Kontakt Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej ul. Krzywickiego 34 02-078 Warszawa http://kpk.gov.pl

S t r o n a 135 Horizon 2020 Tématický okruh Druh podpory Kdo může žádat? INFORMAČNÍ SPOLEČNOST DOTACE Výzkumná střediska, obce, okresy, kraje, členské státy, malé a střední podniky, veřejné instituce, nevládní organizace, univerzity. Na co je možné získat podporu? Projekty mající za cíl vybudování ekonomiky založené na znalostech a inovacích a vedoucí k trvale udržitelnému rozvoji. Popis Organizátorem programu Horizont 2020 (H2020) je Evropská komise. Rozpočet programu je: 77 miliard euro. Program je realizován v 2014-2020 a je pokračováním činností prováděných v 2007-2013 podle 7. rámcového programu Evropské unie. Příklady průřezových témat v H2020: - Usnadnění cesty "od nápadu k průmyslu" - Interdisciplinární a meziodvětvový výzkum a inovace - Společenské vědy, ekonomické a humanitní vědy - Podpora fungování a provádění Evropského výzkumného prostoru a Unie inovací - Rozšíření účasti ve vědeckém výzkumu a inovací v EU - Spolupráce s třetími zeměmi - Zapojení malých a středních podniků v oblasti výzkumu a inovací a širší účast soukromého sektoru, - Zvýšení přitažlivosti výzkumných profesí, - Usnadnění přeshraniční a mezisektorové mobility výzkumných pracovníků. Předpokládaný termín předkládání žádostí: minimálně 2 výzvy k předkládání návrhů v roce 2016-2020. Další informace http://ec.europa.eu/programmes/horizon2020/ Kontakt Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych Unii Europejskiej ul. Krzywickiego 34 02-078 Warszawa http://kpk.gov.pl/?page_id=15

S t r o n a 136 JUSTICE Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? WYMIAR SPRAWIEDLIWOŚCI I BEZPIECZEŃSTWO DOTACJA Władze lokalne oraz regionalne, przedsiębiorstwa, organizacje branżowe i zawodowe, państwa członkowskie, organizacje pozarządowe, centra badawcze, organizacje międzynarodowe. Na co można uzyskać wsparcie? Projekty współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Budżet programu na lata 2014-2020: 378 milionów euro. Cel programu: wspieranie współpracy prawnej w dziedzinie prawa cywilnego oraz karnego. Przewidywany termin składania wniosków: co najmniej 1 nabór rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/justice Kontakt http://ec.europa.eu/justice/contact/index_en.htm

S t r o n a 137 JUSTICE Tématický okruh SPRAVEDLNOST A BEZPEČNOST Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? Místní a regionální úřady, podniky, obchodní a profesní organizace, členské státy, nevládní organizace, výzkumná střediska, mezinárodní organizace. Na co je možné získat podporu? Projekty spolupráce v oblasti justice. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Rozpočet programu na období 2014-2020: 378 milionů eur. Cíl programu: podpora právní spolupráce v oblasti občanského a trestního práva. Předpokládaný termín předkládání žádostí: nejméně 1 příjem za rok 2016-2020. Další informace http://ec.europa.eu/justice Kontakt http://ec.europa.eu/justice/contact/index_en.htm

S t r o n a 138 LIFE 2014-2020 Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? OCHRONA ŚRODOWISKA DOTACJA Władze lokalne oraz regionalne, przedsiębiorstwa, organizacje branżowe i zawodowe, państwa członkowskie, organizacje pozarządowe, organizacje okołobiznesowe, małe i średnie przedsiębiorstwa, centra badawcze, Na co można uzyskać wsparcie? Program na rzecz środowiska będzie wspierać działania w następujących dziedzinach: - środowisko i efektywność wykorzystania zasobów innowacyjne rozwiązania w zakresie lepszego wdrażania polityki w dziedzinie środowiska i integracji celów związanych z ochroną środowiska w innych sektorach - różnorodność biologiczna opracowanie najlepszych praktyk służących powstrzymaniu utraty różnorodności biologicznej i przywróceniu usług ekosystemowych, z zachowaniem głównego celu, jakim jest wspieranie sieci Natura 2000, szczególnie poprzez zintegrowane projekty zgodne z traktowanymi priorytetowo ramowymi programami działania państw członkowskich - zarządzanie w zakresie ochrony środowiska i informacja propagowanie wymiany wiedzy, rozpowszechnianie najlepszych praktyk, działanie na rzecz lepszego przestrzegania przepisów oraz kampanie na rzecz podnoszenia świadomości społecznej Program na rzecz klimatu będzie wspierać działania w następujących dziedzinach: - łagodzenie zmiany klimatu działania skoncentrowane na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych - przystosowanie do zmiany klimatu zwiększenie zdolności adaptacji do zmiany klimatu - zarządzanie działaniami w zakresie zmiany klimatu i informacja działania w zakresie zwiększenia świadomości, komunikacji, współpracy oraz rozpowszechnianie wiedzy na temat działań mających na celu łagodzenie zmiany klimatu oraz działań adaptacyjnych. Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Budżet programu na lata 2014-2020: 3 456 655 000 euro. W nowym okresie finansowania w ramach LIFE wyróżnione zostały dwa podprogramy dedykowane: podprogram na rzecz środowiska i podprogram na rzecz klimatu. Priorytety LIFE obejmą: obszary Natura 2000, woda, odpady i

S t r o n a 139 powietrze, a duży nacisk kładziony będzie na projekty komplementarne z innymi projektami unijnymi i krajowymi instrumentami finansowymi oraz większą skalę terytorialna. Przewidywany termin składania wniosków: co najmniej 2 nabory wniosków rocznie w latach 2016-2020. Więcej informacji http://ec.europa.eu/environment/life/index.htm Kontakt http://ec.europa.eu/environment/life/contact/lifeunit.htm

S t r o n a 140 LIFE 2014-2020 Tématický okruh OCHRANA ŽIVOTNÍHO PROSTŘEDÍ Druh podpory DOTACE Kdo může žádat? Místní a regionální úřady, podniky, obchodní a profesní organizace, členské státy, nevládní organizace, organizace s podnikáním související, malé a střední podniky, výzkumná střediska. Na co je možné získat podporu? Program pro životní prostředí bude podporovat akce v těchto oblastech: - životní prostředí a účinné využívání zdrojů - inovativní řešení pro lepší provádění politiky a integrace cílů v oblasti životního prostředí v souvislosti s ochranou životního prostředí v jiných odvětvích - biologická rozmanitost - vývoj osvědčených postupů pro zastavení úbytku biologické rozmanitosti a obnovení služeb ekosystému, při zachování hlavního cíle, jakým je podpora sítě Natura 2000, a to zejména prostřednictvím integrovaných projektů, v souladu s prioritními rámcovými programy ze strany členských států. - řízení v oblasti ochrany životního prostředí a informací - podporování výměny znalostí, šíření osvědčených postupů, podporu lepšího dodržování předpisů a kampaně s cílem zvýšit povědomí veřejnosti. Program v oblasti klimatu bude podporovat opatření v těchto oblastech: - zmírňování klimatických změn - opatření zaměřená na omezení emisí skleníkových plynů - přizpůsobení se klimatickým změnám - zvyšuje odolnost vůči klimatickým změnám - řízení činností v oblasti změn klimatu a informací - zvýšení informovanost, komunikace, spolupráce a šíření znalostí o opatřeních zaměřených na zmírnění změny klimatu a adaptaci. Popis Organizátorem programu je Evropská komise. Rozpočet programu na období 2014-2020: 3 456 655 000 euro. V novém období financování programu LIFE byly uděleny dva podprogramy věnovaných: podprogram pro životní prostředí a podprogram pro oblast klimatu. Priority programu LIFE zahrnují: místa Natura 2000, voda, odpady a ovzduší, a velký důraz bude kladen na projekty doplňující jiné projekty EU a vnitrostátní nástroje financování a ve velkém uzemním měřítku. Předpokládaný termín předkládání žádostí: minimálně 2 výzvy k předkládání žádostí v roce 2016-2020.

S t r o n a 141 Další informace http://ec.europa.eu/environment/life/index.htm Kontakt http://ec.europa.eu/environment/life/contact/lifeunit.htm

S t r o n a 142 Europa dla obywateli Zakres tematyczny Rodzaj wsparcia Kto może złożyć wniosek? SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE DOTACJA Władze lokalne oraz regionalne, instytucje państwowe, organizacje pozarządowe. Na co można uzyskać wsparcie? Działanie 1: Pamięć europejska. Działanie 2: Demokratyczne zaangażowanie i uczestnictwo obywatelskie (partnerstwo miast, sieci miast, projekty społeczeństwa obywatelskiego). Opis Organizatorem programu jest Komisja Europejska. Program ma na celu zwiększenie świadomości obywateli o historii i integracji europejskiej oraz pomoc obywatelom w lepszym zrozumieniu polityki UE i jej wpływie na ich codzienne życie. Przewidywany termin składania wniosków: 2 nabory wniosków rocznie (marzec, wrzesień) w latach 2016-2020. Więcej informacji http://www.europadlaobywateli.pl Kontakt Punkt Kontaktowy "Europa dla Obywateli" w Polsce (ECP Poland) Al. Ujazdowskie 41 00-540 Warszawa (wejście główne) tel: +48 22 111 00 14 +48 22 447 61 74 www.europadlaobywateli.pl edo@iam.pl