3. Čas a počasí Вре ме (астрономи ческо и метеорологи чно)

Transkript

1 3. Čas a počasí Вре ме (астрономи ческо и метеорологи чно) 3.1. Roční období, měsíce, dny v týdnu Сезо ни, ме сеци, дни те на седми цата Obecné pojmy о бщи поня тия brzy нар. ско ро čas м. вре ме: jednou za ~ от вре ме на вре ме; ~ letí, plyne, ubíhá вре мето лети, тече, отмина ва; mám dost ~u и мам доста тъчно вре ме; mrhat ~em; mařit, ubíjet, zabíjet ~ пропиля вам (си), пиле я (си), уби вам (си) вре мето; na ~ за изве стно вре ме; na to je dost ~u има вре ме за това ; nemám ~ ня мам вре ме; ~ od ~u от вре ме на вре ме; po ~e след (изве стно) вре ме; v posledním ~e в после дно вре ме; před ~em неотда вна, преди (изве стно) вре ме; trávit ~ прека рвам вре ме; v pravý ~ то чно навре ме; v nepravý ~ в неподходя щ моме нт; získat ~ спече ля вре ме; ztrácet ~ пропиля вам, гу бя вре ме, гу бя си вре мето; letní ~ ля тно вре ме; zimní ~ зи мно вре ме datum ср. да та den м. ден: ob ~ през де н; всеќи вто ри де н; pracovní ~ рабо тен де н; ~ pracovního klidu почи вен де н; sváteční ~ пра зничен де н; пра зник; úřední ~ прие мен де н в учрежде ние; všední ~ де лничен де н; ve dne през деня dnes нар. днес doba ж. перио д, вре ме: ~ ledová ле дников перио д; ~ trvání времетра ене; pracovní ~ рабо тно вре ме hodina ж. час: kolik je hodin ко лко е часъ т?; přesně ve tři ~y то чно в три часа ; za půl ~y след полови н ча с; otevírací ~y рабо тно вре ме (в магази ните); úřední ~y прие мни часове 23

2 Čas a počasí lhůta ж. срок: dodací ~ сроќ за доста вка; výplatní ~ сроќ за пла щане; ~ vypršela сроќът изте че měsíc м. ме сец měsíční прил. ме сечен: ~ plat ме сечна запла та noc ж. нощ: v ~i през нощта období ср. перио д, вре ме, ета п, сезо н: letní ~ ле тен сезо н, ля тно вре ме; roční ~ годи шно вре ме, сезо н; zkouškové ~ и зпитна се сия pozdě нар. къ сно pozítří нар. вдруѓиден předevčírem нар. о нзи ден, за вчера termín м. срок: dodržet ~ спа зя сроќ; prodloužit ~ продължа сроќ; před stanoveným ~em преди определе ния сроќ; ~ splatnosti сроќ за пла щане trvání ср. тра ене, продължи телност včera нар. вче ра vteřina ж. секу нда: každou ~u всяќа секу нда zítra нар. у тре Týden, dny v týdnu Се дмица, дни на се дмицата čtvrtek м. четвъ ртък neděle ж. неде ля pátek м. пе тък pondělí ср. понеде лник sobota ж. съ бота středa ж. сря да týden м. се дмица úterý ср. вто рник víkend м. уиќенд 24

3 Roční období, měsíce Сезо ни, ме сеци březen м. март červen м. ю ни červenec м. ю ли duben м. апри л jaro ср. про лет květen м. май leden м. януа ри léto ср. ля то listopad м. ное мври měsíc м. ме сец období ср. перио д: roční ~ сезо н podzim м. е сен prosinec м. деке мври říjen м. окто мври srpen м. а вгуст sezóna ж. сезо н: letní ~ ле тен сезо н; mrtvá ~ мъ ртъв сезо н únor м. февруа ри září ср. септе мври zima ж. зи ма 3.2. Počasí Вре ме (метеорологи чно) atmosféra ж. атмосфе ра bezvětří ср. безве трие blesk м. светка вица, мъ лния bouře ж. бу ря: sněhová ~ сне жна бу ря, вие лица, фърту на déšť м. дъжд: období ~ů дъждо вен перио д; tropický ~ тропи чески дъжд deštivo нар. дъждо вно, дъждови то вре ме 25

4 Čas a počasí duha ж. дъга dusno ср. за дух horko ср. жеѓа hrom м. гръм, гръмоте вица chladno нар. студе но, хла дно вре ме kroupy мн. град, граду шка: padají ~ вали гра д, и ма граду шка krupobití ср. граду шка led м. лед liják м. проли вен, поро ен дъжд louže ж. лоќва mlha ж. мъгла mlhavo нар. мъгли во mrak м. о блак mráz м. сту д, мра з: bod mrazu ~ то чка на замръ зване mrholení ср. ръме не náledí ср. поле дица námraza ж. скреж obloha ж. небе oteplení ср. зато пляне: globální ~ глоба лно зато пляне podnebí ср. кли мат: mírné ~ уме рен кли мат; přímořské, vnitrozemské ~ мо рски, континента лен кли мат podnebný прил. климати чен: ~é pásy климати чни по яси počasí ср. вре ме: aprílové ~ променли во, непостоя нно, ма ртенско вре ме; deštivé ~ дъждо вно вре ме; předpověď ~ прогно за за вре мето; za takového ~ в тако ва вре ме; nepříznivé ~ неблагоприя тно вре ме; proměnlivé ~ променли во, непостоя нно вре ме pršet безл. и третол. -í несв. вали přeháňka ж. краткотра йно преваля ване rosa ж. роса sněžit безл. и третол. -í несв. вали сняѓ 26

5 sníh ж. сняг: ~ taje снегъ т се топи srážky мн. вале жи sucho ср. су ша sychravo нар. вла жно и студе но teplo нар. то пло tornádo ср. торна до, урага н vánice ж. вие лица, вихру шка větrno нар. ветрови то: venku je ~ навъ н е ветрови то vichřice ж. вихру шка, вие лица, фърту на, ви хър vánek м. ветре ц vlhkost ж. влаѓа: ~ vzduchu вла жност на въ здуха vločkа ж. снежи нка zamračeno нар. мра чно, о блачно zima нар. студе но Přírodní katastrofy Приро дни бе дствия hurikán м. урага н katastrofa ж. бе дствие: přírodní ~y приро дни бе дствия katastrofální прил. катастрофа лен: ~ následky катастрофа лни после дици lavina ж. лави на: sněhová ~ сне жна лави на meteorit м. метеори т povodeň ж. наводне ние požár м. пожа р sesuv м. свли чане: ~ půdy свли чане на по чва sopka ж. вулка н: činná, vyhaslá ~ де йстващ, изга снал вулка н; výbuch ~y изриѓване на вулка н tornádo ср. торна до, урага н tsunami ср. цуна ми zemětřesení ср. земетресе ние: náhlé, silné ~ внеза пно, си лно земетресе ние 27