Přírodověda v muzeu Natur im Museum ISBN 978-3-9810142-8-0 Přírodověda Konference bavorských, českých v muzeu a saských muzejních pracovníků Natur Tagung bayerischer, böhmischer im Museum und sächsischer Museumsfachleute 14 14 Asociace muzeí a galerií České republiky Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern Sächsische Landesstelle für Museumswesen des Freistaates Sachsen
14. mezinárodní konference bavorských, českých a saských muzejních pracovníků Přírodověda v muzeu 5. až 7. září 2005 14. Internationale Fachtagung bayerischer, böhmischer und sächsischer Museumsfachleute Natur im Museum 5. bis 7. September 2005 MUSEUM BULLETIN MUZEUM Asociace muzeí a galerií České republiky Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern Sächsische Landesstelle für Museumswesen des Freistaates Sachsen Místo konání konference Tagungsort Česká Lípa 1
Titul: Zkamenělý les v Přírodovědeckém muzeu v Chemnitz Titel: Versteinerter Wald im Museum für Naturkunde Chemnitz Museum Bulletin Muzeum 14 Přírodověda v muzeu 14. mezinárodní konference bavorských, českých a saských muzejních pracovníků Česká Lípa, 5. až 7. září 2005 Natur im Museum 14. Internationale Fachtagung bayerischer, böhmischer und sächsischer Museumsfachleute Česká Lípa, 5. bis 7. September 2005 Duben April 2011 Prag / München / Chemnitz Vydavatel Herausgeber Asociace muzeí a galerií České republiky www.cz-museum.cz Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern www.museen-in-bayern.de Sächsische Landesstelle für Museumswesen des Freistaates Sachsen www.museumswesen.smwk.sachsen.de Redakce Redaktion Christine Schmid-Egger, Zemské ústředí pro nestátní muzea v Bavorsku, a Dietlinde Peter, Saské zemské ústředí pro muzejnictví, pro texty v německém jazyce Christine Schmid-Egger, Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern, und Dietlinde Peter, Sächsische Landesstelle für Museumswesen, für die Texte in deutscher Sprache Konečné redakční úpravy textů v českém jazyce nebyly při redakční uzávěrce k dispozici. Die Endredaktion der Texte in tschechischer Sprache durch den tschechischen Mitherausgeber lag zum Redaktionsschluss nicht vor. Překlady Übersetzungen Gudrun Heißig, München Jana Heumos, Moosburg Obálka a layout Umschlaggestaltung und Reihenlayout Anke Albrecht, Pirna Grafická úprava a sazba Gestaltung und Satz Anke Albrecht, Pirna Tisk Druck Druckhaus Dresden Prag / München / Chemnitz 2011 Za obsah příspěvků jsou odpovědni (odpovědni ve smyslu tiskového práva) příslušní autoři popř. vydavatelé. Všechna práva vyhrazena. Toto dílo je chráněné autorským právem. Jakékoliv využití mimo volných mezí autorského práva je bez souhlasu vydavatele nepřípustné a trestné. Platí to zejména pro rozmnožování, překlady, zhotovování mikrofilmů a pro ukládání a zpracovávání v elektronických systémech. Für den Inhalt der Beiträge verantwortlich (V.i.S.d.P.) sind die jeweiligen Autoren bzw. die Herausgeber. Alle Rechte vorbehalten. Das Werk ist urheberrechtlich geschützt. Jede Verwertung außerhalb der Freigrenzen des Urheberrechts ist ohne Zustimmung des Herausgebers unzulässig und strafbar. Das gilt insbesondere für Vervielfältigungen, Übersetzungen, Mikroverfilmungen und die Einspeicherung und Verarbeitung in elektronischen Systemen. ISBN 978-3-9810142-8-0 2
K situaci přírodovědných muzeí a sbírek v letech 2005 až 2011 Zur Situation der Naturkundemuseen und -sammlungen 2005 bis 2011 6 Václav Ziegler Národní muzeum Praha Nationalmuseum Prag 9 Katja Margarethe Mieth Ředitelka Saského zemského ústředí pro muzejnictví Direktorin der Sächsischen Landesstelle für Museumswesen 11 Michael Henker Vedoucí Zemského ústředí pro nestátní muzea v Bavorsku Leiter der Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern Přírodověda v muzeu 14. mezinárodní konference bavorských, českých a saských muzejních pracovníků Česká Lípa, 5. až 7. září 2005 Natur im Museum 14. Internationale Fachtagung bayerischer, böhmischer und sächsischer Museumsfachleute Česká Lípa, 5. bis 7. September 2005 Einführung Úvod 15 York Langenstein Vedoucí Zemského ústředí pro nestátní muzea v Bavorsku Leiter der Landesstelle für die nichtstaatlichen Museen in Bayern 20 Katja Margarethe Mieth Ředitelka Saského zemského ústředí pro muzejnictví Direktorin der Sächsischen Landesstelle für Museumswesen 3
Beiträge Příspěvky Přehled Überblick 25 Andreas Kunkel Přírodopis v bavorských muzeích. Přehled a naléhavé úkoly Naturkunde in bayerischen Museen. Überblick und Herausforderungen 32 Jürgen Knauss Zahrady ve skanzenech Gärten in Freilichtmuseen Zoologie: Koncepty sbírek, prezentace a zprostředkování Zoologie: Sammlungskonzepte, Präsentation und Vermittlung 41 Zdeněk Vitáček Přírodovědné expozice v muzeích, zaměřené na prezentaci živočichů Die Präsentation der Tierwelt in naturwissenschaftlichen Ausstellungen von Museen 45 Martina Kölbl-Ebert Jurské muzeum Eichstätt. Bohaté na tradice, zvědavé, moderní Jura-Museum Eichstätt. Traditionsreich, neugierig, modern 53 Olaf Zinke Sbírat, jak to doba vyžaduje. Zoologická sbírka Muzea západní Lužice, Kamenec (Kamenz) Zeitgemäß Sammeln. Die zoologische Sammlung des Museums der Westlausitz Kamenz Zoologie: Muzeální prezentace sbírek a jejich zprostředkování Zoologie: Museale Präsentation der Bestände und ihre Vermittlung 61 Libor Jůn Několik kapitol z přírodovědy 19. a 20. století v Archivu Národního muzea Einige Kapitel aus der Naturkunde des 19. und 20. Jahrhunderts im Archiv des Nationalmuseums 67 Willi Xylander Prezentace bezobratlovců v přírodovědných výstavách Präsentation von wirbellosen Tieren in naturkundlichen Ausstellungen 77 Matthias Mäuser und Peter Turek Všichni ptáčci jsou již tu Bamberský ptačí sál je po rozsáhlé rekonstrukci opět otevřen Alle Vöglein sind schon da Der Bamberger Vogelsaal ist nach umfassender Instandsetzung wieder geöffnet 4
Botanika: Rostliny a jejich zobrazení v muzeu Botanik: Pflanzen und ihre Darstellung im Museum 85 Rudolf Schlatter Klávesnice přírody. Zkušenosti Přírodovědného muzea Lipsko z projektů na téma»přírodovědné muzeum bez bariér«die Tastatur der Natur. Erfahrungen des Naturkundemuseums Leipzig aus Projekten zum Thema»Naturkundemuseum barrierefrei«92 Christa Haubelt-Schlosser Cílová skupina děti. Nové přírodovědné oddělení v městském muzeu Nabburg Zielgruppe Kinder. Die neue Naturkundeabteilung im Stadtmuseum Nabburg 100 Karel Sutorý Herbářové doklady ve sbírkách českých muzeí, prezentované na internetu Im Internet präsentierte Herbariumbelege in den Sammlungen tschechischer Museen 102 Ronny Rößler»Zkamenělý les«a jeho muzejnjní prezentace. Sterzeleanum v Muzeu přírodních věd města Saská Kamenice (Chemnitz) Der»Versteinerte Wald«und seine museale Präsentation. Das Sterzeleanum im Museum für Naturkunde der Stadt Chemnitz 115 Eckhard Mönnig Přírodovědné sbírky v Coburgu od 18. století do dnešní doby Die naturkundlichen Sammlungen in Coburg vom 18. Jahrhundert bis heute Speciální geologické sbírky Spezialsammlungen zur Geologie 125 Václav Ziegler Křída ve sbírkách českých muzeí Die Kreide in den Sammlungen tschechischer Museen 130 Robert Darga Přírodopisné a mamutí muzeum v Siegsdorfu. 10 let muzejní práce pohled zpět a pohled do budoucnosti Naturkunde- und Mammutmuseum Siegsdorf. 10 Jahre Museumsarbeit Rück- und Ausblick 135 Autoři vyobracení Bildnachweis 136 Kontaktní údaje Kontaktdaten 5