Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп

Transkript

1 Адамзаттың бәрін сүй, бауырым деп 4 (316) Абай аудандық қоғамдық-саяси апталық газетi (Газет 2006 жылдан шығады) Облыс әкімінің ресми сапары Даму даңғылындағы көшін түзеген Абай елі аймағымыз бойынша көптеген іргелі істердің де көшбасшысы болуда. Атқарылған шаруа мол болғанымен алдағы еңсерілер жұмыс шаш етектен. Қаңтар айының 28 күні облыс әкімі Даниал Ахметов Абай ауданына арнайы ат басын бұрып, өңіріміздегі ел игілігін еселейтін істермен танысты. Бұрындары ҚР Премьер министрі, бірнеше облыстар басшылығында болған, республикалық деңгейдегі маңызды салаларда жемісті қызмет атқарып, өткен жылдың соңында ғана шырайлы Шығыс өлкесіндегі билік тізгінін қолына алғаны баршамызға белгілі. Бұл аймақ басшысының Абай еліне облыс әкімі ретінде жасаған алғашқы сапары. Шыңғыстау мекенінде ЮНЕСКО көлемінде тойланған қазақтың бас ақыны Абай Құнанбаевтың 150 жылдық торқалы тойында өлкемізбен танысқан Даниал Кенжетайұлы араға тұп тура 20 жыл салып, екінші мәрте Ұлылар еліне зиярат ете келді. Бұл жолғы сапардың өзгешелігі аймақ басшысы ретінде Абай елінің ахуалын назарға алу болатын. Жекелеме жұмыстарға да назар салу мақсатында ауданымызға арнайы келген сала басшылары облыс әкімінің орынбасары Дүйсенғазы Мусин мен облыстық ауылшаруашылығы басқармасының бастығы Дюсумбай Селиханов та кейбір сауалдарды көңілдеріне түйіп қайтты. Мұражайға мән берілмек Аймақ басшысы Даниал Кенжетайұлы алдымен хакім Абайдың 170 жылдық мерейтойының қарсаңында ел ішінде екшелуі тиіс мәселелерге көңіл аударды. Бұл ретте Д.Ахметов аудан көлемінде атқарылуы тиіс шаралар қатарының әлі де бар екендігін тілге тиек етті. Себебі, төрткүл дүниенің түкпіртүкпірінен ат терлетіп келетін қонақтар алдында есімі тек иісі қазаққа ғана емес, әлемге мәшһүр Абай Құнанбаевтың 170 жылдығын өткізу бірінші кезекте Абай ауданына сын болатыны сөзсіз. Облыс басшысы осынау арнайы іс - сапарын Жидебай қорықмұражайын аралаумен бастады. Әр нәрсенің өз бәтуасы бар. Ата - баба рухын ардақтауды алдыңғы жолға қоятын қазақ баласы әуелі абыз - бабаларына Құран бағыштауды ізгі ұрпақ ретінде парыз тұтқан. Осындай игілікті дәстүрден аттап өтпей, алдымен Абайдай хакім, Шәкәрімдей қажы бабалар кесенесіне зиярат еткен облыс басшысының ісі әрине құптарлық. Жандос Әубәкіров басқаратын Абайдың әдеби - мемориалдық қорық мұражайын аралай келе, Даниал Кенжетайұлы ақын өмірі жайлы шежіреге бай мұражай қызметіне разылығын білдіре отырып, әлі де болса жаңашылдық пен тың серпіліс беретін, Жидебайды насихаттауда жемісті нәтиже көрсететін шараларды қарқынды түрде қолға алу керектігін баса айтты. Мәселен, Сарыарқа төсінің ақ кемесіндей көрінетін бабалар мазарына жүйелі түрде күрделі жөндеу жүргізу талапты түрде тапсырылды. Сондайақ, «Қызыл қойдың дауындай» болған Жидебайдағы келуші қонақтарға арналған комплекстің әлі күнге қаңырап тұрғаны басшыны қынжылтпай қоймады. (Жалғасы 4 бетте) Нұржан БАЙТӨС, Тоғжан РАХЫМБЕКҚЫЗЫ «Абай елі» Үндеуге үн қосу Ағымдағы жыл атаулы мерекелерге толы. Елбасы Н.Назарбаев өзі баса атап өткендей, Қазақ хандығының 550 жылдығы, Қазақстан Халқы Ассамблеясы мен Ата Заңымыздың 20 жылдығы, Жеңістің 70 жылдығы, ең бастысы Ұлы Абайдың 170 жылдығы сынды айтулы мерекелер ел бойынша атап өтілмек. Осынау ретте дана Абайдың 170 жылдық мерейтойына орай аудан әкімінің басшылығымен дайындық іс-шаралары басталып та кетті. Аудандық басылымның биылғы жылғы 3-ші нөмірінде мерекені лайықты қарсы алуға байланысты аудан халқына Үндеу жарияланған болатын Аталмыш үндеу аудан мекемелер і және ауылды қ окр угтер а ктив тер і мен ардагерлер кеңесінің жиналысында қабылданып, жан-жақты талқы ла нға н- ды. Әсі ресе, ауданымыздың қоғамдық өміріне бей-жай қарамайтын аға буын өкілдері жастарға үлгі-өнеге көрсетуді мақсат тұтуда. Осыған дейін де, аудандағы өтетін әрбір іс-шараларға белсене атсалысып, ө з ақыл-кеңестер і н, пікір ұсыны старын білдіре келген ардагерлер биылғы жылы да іргелі шараларға бастамашы болмақ. Жақында бір топ қариялар осы үндеу аясында тағы да бас қо с ты. Қар ауыл ауылды қ бастауыш ардагерлер ұйымының төрағасы Шыңғыс Несіпбай аудан ха лқы на жолда нға н үндеуді құптай келе, жиынға жиналған қарияларды белсенділік танытуға шақырды. Өздерінің өмірлік бай тәжірибелерін жас өрендерге сіңіре отырып, саналы ұрпақтың салауатты өмір жолын қалыптастыруларына үлес қосатындарына жоғары сенім білдірді. Мазмұнды жиында сөз алған Б ейсенба й Ба за рба й ба ты р бабаларымыздың бірегейі Мамай Жұмағұлұлына аудан орталығынан айшықты, еңселі ескерткіштің бой көтеретінін айта келе, ақсақалдарды «Мамай қорына» қаржылай көмек көрсетіп, үлес қосуға шақырды. Ақын Совет Ысқақ та өз пікір-ұсынысын білдіріп, осындай игілікті іске қазыналы қарттардың жү рек қалауларымен, шын ниеттерімен ат салысатындықтарын айтып өтті. Осылайша ауданымызда өтетін айтулы мерекелерді екшеп ө ткен қа риялар «жұмыла көтерген жүк жеңіл» демекші а лдағы уа қы тта да ұйымш ылды қпен жұмы с жа са й беретіндіктерін жеткізді. Анар СӘРСЕНБИНА, «Абай елі» Бағасы келiсiмдi

2 Аудан әкімінің «20» қаңтар 2015 жылғы 62 шешімінің 1-қосымшасы «Қазақстан-өткені тарих, келешегі кемел ел!» атты аудан көркемөнерпаздарының өнер байқауының өту КЕСТЕСІ: АҚПАН, 2015 ЖЫЛ 20 ақпан- Құндызды ауылдық округі 21 ақпан- Саржал ауылдық округі 27 ақпан- Архат ауылдық округі 28 ақпан- Қарауыл ауылдық округі НАУРЫЗ, 2015 ЖЫЛ 13 наурыз- Көкбай ауылдық округі 14 наурыз- Медеу ауылдық округі 20 наурыз- Қасқабұлақ ауылдық округі 27 наурыз- Кеңгірбай би ауылдық округі 28 наурыз- Абай атындағы мектеп-лицейі СӘУІР, 2015 ЖЫЛ 3 сәуір- Қарауыл гимназиясы 4 сәуір- Тоқтамыс ауылдық округі 10 сәуір- Аудандық емхана бірлестігі 11 сәуір Б.Байғожина атындағы ясли бақша мен Абай ауданы бойынша ШҚО балалар, жасөспірімдер спорт мектебі 17 сәуір- Абай колледжі 18 сәуір-ж.кәрменов атындағы Саз мектебі (байқаудан тыс) Aудан әкімінің «20» қаңтар 2015 жылғы 62 шешімінің 2-қосымшасы «Қазақстан-өткені тарих, келешегі кемел ел!» тақырыбымен өтетін аудан көркемөнерпаздары байқауының ЕРЕЖЕСІ: І.Байқаудың мақсаты мен міндеттері: Қазақстан Республикасы Президентінің «Нұрлы жол-болашаққа бастар жол» атты Жолдауын жүзеге асыру бағытында, үстіміздегі жылғы елдің маңызды саяси оқиғалары мен атаулы мерекелері-ұлы Жеңістің 70, Қазақстан Конституциясы мен Қазақстан Халқы Ассамблеясының 20, Қазақ хандығының 550 және Хакім Абайдың 170 жылдығын атап өту. Осы шаралар аясында ауданның экономикалықәлеуметтік дамуын жақсарта түсіп, өнер мен мәдениетті өркендету, жас ұрпақ бойына ұлттық намыс пен сананы орнықтыру, халықтар достығы мен Қазақстандық патриотизм сезімдерін СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚТЫ БАРЛЫҒЫМЫЗ БІРГЕ ЖЕҢЕ АЛАМЫЗ Сыбайлас жемқорлық мемлекеттiк мiндеттердi атқаратын адамдардың, сондай-ақ соларға теңестiрiлген адамдардың, сонымен қатар коммерциялық және өзге де мекемелерде басқару функцияларын атқаратын адамдардың лауазымдық өкiлеттiгiн және соған байланысты мүмкiндiктерiн пайдалана отырып не мүлiктiк пайда алу үшiн олардың өз өкiлеттiктерiн өзгеше пайдалануы, жеке өзi немесе делдалдар арқылы заңда көзделмеген мүлiктiк игiлiктер мен артықшылықтар алуы, сол сияқты бұл адамдарға жеке және заңды тұлғалардың аталған игiлiктер мен артықшылықтарды құқыққа қарсы беруi арқылы оларды сатып алуы. Құрметті азаматтар! Біздің қызметіміз сыбайлас жемқорлықтың кез келген көрінісіне төзбеушілік жағдайын туғызуға бағытталған. Сондықтан біз Сіздермен бірлесе отырып, екіжақты тиімді, ұзақ мерзімді және ашық қызмет етуге аса көңіл бөлеміз. Егер Сізге лауазымдық адамдардың заңда көзделмеген әркеттері туралы, заң бұзушылықтары мен теріс қылықтары туралы белгілі болған жағдайда төменде көрсетілген байланыс телефондарына бірден хабарласуларыңызды сұраймыз. Ақпараттарды алу барысында толығымен жасырындылық режімі сақталады жылғы 1077 Үкімет қаулысымен бекітілген сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық фактісі туралы хабарланған немесе сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте өзге де жолмен жәрдемдескен адамдарды көтермелеу қағидаларына сәйкес бір реттік ақшалай сыйақы түрінде көтермелеу жүргізіледі. Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес сыбайлас жемқорлыққа қолдау көрсеткен жағдайда жауапкершілікке тартылатындығын ескертеміз. СЫБАЙЛАС ЖЕМҚОРЛЫҚ ДЕРЕКТЕРІ ТУРАЛЫ СІЗ ҚАЛАЙ ХАБАРЛАЙ АЛАСЫЗ: Сall-center 1494 хабарлау. (7232) сенім телефонына немесе Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері және сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл Агенттігінің Шығыс Қазақстан облысы бойынша Департаментіне хабарлау: Өскемен қаласы, Лихарев, 2 көшесі. Хабарламаны anticorruption@kyzmet.kz электрондық мекен-жайына жолдауыңызға болады. қалыптастыру; Ауданда өнер мен мәдениетті жақсарту, көркемөнерпаздар шығармашылығын одан әрі дамытуға қажетті жағдайлар жасау. Ауыл тұрғындарын, әсіресе жастардың шығармашылық бастамаларын қолдау; Мәдениет үйлері мен клубтарда өнер мен мәдениетті өркендетуге байланысты жаңашылдықпен жұмыс істеу, жаңа шығармашылық ұжымдар құру және олардың орындаушылық шеберліктері мен кәсіби деңгейін жақсарту. ІІ.Өтетін орны мен уақыты: Байқау аудандық мәдениет үйінде 2015 жылдың ақпан-сәуір айларында, әр аптаның жұма күндері сағат 16:00-де, сенбі күндері сағат 15:00-де өткізіледі. ІІІ. Байқаудың өтуіне басшылық жасау: Байқауды ұйымдастыру мен өткізуге байланысты жалпы басшылықты ауданның мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің қатысуымен аудан әкімі аппараты жүзеге асырады. IV. Байқауға қатысушылар Ауылдық округтер: 1. Кеңгірбай би 2. Көкбай 3. Құндызды 4. Медеу 5. Саржал 6. Тоқтамыс 7. Қасқабұлақ 8. Архат 9. Қарауыл Мекемелер: 1. Абай атындағы жалпы білім беретін мектеплицейі 2. Қарауыл гимназиясы 3. Абай колледжі 4. Аудандық емхана бірлестігі 5. Б.Байғожина атындағы ясли бақша мен Абай ауданы бойынша ШҚО балалар, жасөспірімдер спорт мектебі 6. Ж.Кәрменов атындағы саз мектебі (байқаудан тыс). V. Байқауды бағалау тәртібі: Байқауды бағалауды аудан әкімінің Шешімімен бекітілген бағалау алқасы жүргізеді. Ережеде көрсетілген өнер түрлеріне бағалау алқасының әрбір Биылғы жыл еліміздегі Заңнама бойынша да елеулі жаңалықтарға толы болайын деп тұр. Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың «Нұрлы жол - Болашаққа бастар жол» Жолдауында алдағы кезеңдегі атқарылуы тиіс нақты бағыттар мен міндеттер белгіленіп, еліміздің гүлденуі жолындағы қадамдар баса атап көрсетілді. Жыл басынан бастап түрлі салалар мен басқармаларда жаңа қағидалар қолға алынып, өзгерістер мен жаңашылдықтар енгізілуде. Өткен жылдың соңында салық комитеті, кеден комитеті және қаржы полициясы бірігіп, ҚР ҚМ мемлекеттік кірістер комитеті болып қайта құрылған еді. Жуырда аудан орталығында аталмыш комитеттің алғашқы жиыны болып өтті. Жиында ҚР-ның жылғы 99-4 «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Салық кодексіне 2015 жылдың бірінші қаңтарынан бастап енген өзгерістермен толықтырулар мәселесі сөз болды. Сонымен қатар жеке табыс салығы бойынша 2014 жылға 230,00 нысанға Салық есептіліктерін тапсыратын Мемлекеттік қызметкерлер салық есептілігін тапсыру бойынша түсіндірме жүргізу жайы қозғалды. Семинарды Мемлекеттік кірістер басқармасының басшысы Ұ.Тайгулов алғысөзбен ашып, ауданымыздағы салық төлеушілерге қатысты нақты өзгерістер жайында тоқталып өтті. Ал келесі сөз кезегі Абай ауданы бойынша Мемлекеттік кірістер басқармасының «Ақпаратты қабылдау және өңдеу бөлімінің» бас маманы Шакурук Тұрсын Түсіпбайұлына берілді. Бас маман еліміздің Салық кодексіне енген өзгерістер мен толықтыруларға сәйкес БЖС салығы негізінде жұмыс жасау үшін жер учаскесі көлемі Шығыс Қазақстан облысы бойынша 3500 гектардан аспауы керектігін жеткізді. Сол себепті, камералық бақылау барысында аудан бойынша 59 шаруа қожалығының жер учаскелері сәйкес келмеуіне орай, 38 шаруа қожалығы жер учаскелерін үкіметке кері қайтарған. Қалған 19 шаруа қожалығы оңайлатылған декларация негізінде жұмыс жасауға ауысса, 2-і жалпыға бірдей белгіленген тәртіпке ауыстырылғандығын айтты. Биылдан бастап БЖС негізінде жұмыс жасайтын дара кәсіпкерлер қоршаған ортаны ластағаны үшін төлем эмиссиясын төлемейтіндігін айта келіп, - БЖС салығы бойынша бұған дейін жер учаскесінің бағаланған құнының 0,1 пайызын төлеп келсеңіздер, биылдан бастап бұл мөлшерлеме 0,2 пайызға көбейетін болды, - деп тоқталып өтті. Биылдан бастап жергілікті өкілді органдардың Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес Аудандық семинарда мүшесі жеке баға береді. Байқау талаптары 10 балдық жүйемен бағаланады. Оның ішінде: 1. Театрландырылған көрініске бөлек баға беріледі; 2. Концерттік жанрдың әр түріне бөлек баға беріледі; 3. Қолөнер бұйымдары мен мал шаруашылығы өнімдері көрмесіне баға беріледі. VІ. Байқаудың өту реті мен оған қойылатын талаптар: І бөлім. Ұлы Жеңістің 70, Қазақстан Конституциясы мен Қазақстан Халқы Ассамблеясының 20, Қазақ хандығының 550 және Хакім Абайдың 170 жылдығына арналған театрландырылған көрініс (Өз таңдауларыңыз бойынша.тақырып: Ұлы Жеңіс, Абай, Қазақ хандығы. Ұзақтығы минут). ІІ бөлім. Концерттік бөлім. (Ұзақтығы 1 сағат). Көрсетілетін өнер түрлері: 1. Фольклорлық ансамбль (15 адамнан кем болмауы тиіс.күй, шығарма орындау); 2. Фольклорлық ансамблдің сүйемелдеуімен ән орындау; 3. Эстрадалық топ. Соңғы жылдардың танымал әндері (Музарт, Жігіттер, Қайрат Нұртас, Әлішер Каримов, Маржан Арапбаеваның репертуарынан) 4. Дәстүрлі ән (Қиса, жыр, терме.мысалы: «Еңлік- Кебек», «Қалқаман-Мамыр» сияқты жырларды халықтық мақаммен айту); 5. Жанұялық ансамблдің өнері «Әнші жұптар» (Жанұялық өнер) 6. Би байқауы: -Қазақ биі (жеке, топтық) ж.ж. хит билер(мысалы:буги-буги, шеришери,стоп биі,твист) -Қазақстандағы өзге ұлттардың биі. 7. Аспаптық шығарма (домбырамен орыс, Батыс, Еуропаның классикалық танымал әуендерін орындау); 8. Балалар хоры. (Құрамы 30 адамнан кем болмауы керек.қазақстан халықтарының тілдерінде); 9. Ардагерлер ансамблі (Ұлы Жеңістің 70 жылдығына орай); 10. Қыздар тобы: акапелла (сүйемелдеусіз, көп дауыста, еркін тақырып); САЛЫҚ САЛАСЫНДА ӨЗГЕРІС КӨП пайдаланылмайтын ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге бірыңғай жер салығының мөлшерлемелерін жергілікті атқарушы органдардың ұсыныстары негізінде он еседен асырмай жоғарылатуға құқығы бар екендігі де айтылды. Сол себепті, аудандық жер қатынастары бөлімі мәслихатқа жер учаскелеріне жер салығының мөлшерлемелерін 10 есеге дейін жоғарылату үшін ұсыныс жасалынуда. Сондықтан пайдалынылмай отырған жер учаскелері болса, БЖС 2 пайызбен төлейтін болады деп бас маман өз баяндамасын түйіндеді. Келесі сөзді «Ақпаратты қабылдау және өңдеу бөлімінің» басшысы Смагулова Меруерт алды. Меруерт Серікбосынқызы акциз және мемлекеттік қызмет жөнінде қысқаша тоқтала отырып, 2015 жылдың 1 қаңтарынан бастап алкогольды өнімдерін көтерме және бөлшек сауда бойынша өткізетін салық төлеушілерге осы Заңға сәйкес, жылдық лицензиялық алым енгізілгендігін жеткізді. Алкоголь өнімдерін бөлшек сауда бойынша өткізетін тұлғаларға жылдық лицензиялық алым әкімшілікаумақтық бірлікке байланысты төленеді екен. Атап айтсақ, Астанада, республикалық және облыстық маңызы бар қалаларда 100 АЕК, қалалық маңызы бар аудандар мен ауылдарда 70 АЕК, ауылдық мекендерде 30 айлық есептік көрсеткішті құрайды. Сонымен қатар, осы Заңның 472 бабының 3 бөліміне сәйкес, алкоголь өнімдерін бөлшек саудада өткізуге лицензиясы бар жеке кәсіпкерлер жылдық лицензиялық алымды әр объекті бойынша әр жылдың қаңтар айының 20- на дейін төлеуге тиіс екен. Егер жылдық лицензиялық алымды уақытында және толық төлемеген жағдайда ҚР ӘҚБК-ің 282 бабы бойынша әкімшілік жауапқа тартылады. Яғни, Қазақстан Республикасының алкоголь өнімдері мен этил спиртінің айналамы мен өндірісін мемлекеттік реттеу туралы заңдылығын бұзу жайындағы баптың 8 бөлімі бойынша айыпты деп танылады. Мұндай жағдайда ҚР «Салық және бюджетке төленетін басқа да төлемдер туралы» Салық кодексінде белгіленген жыл сайынғы төленетін лицензиялық алымның мерзімінде және өз мөлшерлемесінде төлемеу - шағын кәсіпкерлік субъектілер 150 АЕК мөлшерінде ( тенге), орта кәсіпкерлік субъектілері- 200 АЕК мөлшерінде , ірі кәсіпкерлік субъектілері 700 АЕК мөлшерінде айыппұл төлейді екен. Сонымен қатар тиісті қызмет түріне арналған лицензиясы тоқтатылады. Осы жайында кең көлемде мағлұмат берген Меруерт Серікбосынқызы тақырыпқа терең шолу жасады. Мысалы ҚР Үкіметінің жылғы 983-ші Қаулысымен бекітілген салық органдары көрсетілетін мемлекеттік қызметтердің жиыны 32 түрі болса, оның ішінде Абай аудандық Мемлекеттік кірістер басқармасында 18 түрлі берілетін қызмет түрлері көрсетіледі. Осы қызметтердің қанша күнде көрсетілетіндігі, дара кәсіпкер, жекеше нотариус, сот орындаушысы, адвокат, кәсіби медиатор ретінде тіркеу есебіне қою мәселесі, қандай құжаттар керектігі, кімдердің алым төлеуден босатылатындығы жөнінде де мәлімет берілді. Сонымен қатар, Салықтарды, бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді, өсімпұлдар мен айыппұлдарды есепке жатқызу және қайтару бойынша берілген өтінішті қарастыру кезінде расталған болса, қате есептелінген сомасы бір бюджеттік сыныптама кодынан екінші бюджеттік сыныптама кодына ауыстырылатындығын жеткізді. Және де артық немесе қате төленген салықтар, төлемдер, өсімпұлдар сомасын қайтаруда қандай құжаттар қажеттігін, қандай бюджетке төленетін міндетті төлемдер қайтаруға жатпайдығын да айты. Және де ҚР ж. 257-V Заңының 3 бабына сәйкес, 2015 жылдың 1 қаңтардағы жағдай бойынша салықтық есептілікті тоқтатқан ҚҚС төлеушілері 2015 жылдың 1 қаңтарынан ҚҚС бойынша тіркеу есебінен шығарылу талаптары енгізілген өзгеріске сәйкес Салық кодексінің 568 бабының 7 тармағына салық төлеушінің салық салынатын ең төмен айналымынан асып кеткендігін растайтын құжаттар көшірмесін міндетті түрде қоса беру туралы талаптар енгізілген. Мамандардың айтуынша, орындалған жұмыстардың, көрсетілген қызметтердің актілері және осы баптың 2-тармағында көрсетілген айналымның жасалу фактісі туралы куәландыратын өзге де құжаттар салық төлеушінің ең төмен айналымынан асып кеткендігін растайтын құжаттар деп танылады. Сонымен қатар, қосылған құн салығы бойынша тіркеу есебіне қою туралы куәлікті берген кезде салық органы шағын кәсіпкерлік субъектілеріне жататын Қазақстан Республикасының резидент заңды тұлғасының бірінші басшысын, дара кәсіпкерді суретке түсіруді жүзеге асырады. 11. Ұлдар тобы (трио), ұлттық аспаптарда өздері ойнап, өздері орындайды (еркін, көңілді тақырып); 12. «Ұмытпаймыз сені-жеңіс солдаты» Ұлы Жеңістің 70 жылдығына арнаған жас ақындар өз өлеңдерін оқиды; 13. Әзіл жанры. («Әзіл әлемі», «Шаншар», «Тамаша», Тұрсынбек Қабатов т.с.с). (ұзақтығы-3-5 мин); 14. «Ұстаз-шәкіртімен»-еркін тақырыпта. 15. Хор (Туған ел, Отан, Қазақстан тақырыбы). ІІІ бөлім. «ЭКСПО-2017-ге үлес қосамыз» тақырыбымен өнертапқыштардың және халықтық қолөнер бұйымдары мен тамақ өнімдері көрмесін ұйымдастыру. (Ескерту: өткен жылғы көрсетілген көрмедегі бұйымдар қатыстырылмайды, барлығы жаңа шығармашылық туындылар болуы керек). Аталған байқауда жоғарғы баға алған бұйымдар облыстық көрмеге қойылады. Ескерту: Мектеп оқушылары байқаудың 3 түріне қатыстырылады (хор, оркестр, би). Ереже бойынша байқаудың басқа түрлеріне мектеп оқушылары қатысқан болса, ұпай саны кемітіледі. Былтырғы өнер байқауында көрсетілген номерлер қайта қойылса, онда ол номер есептелмейді. Концерттік бағдарлама көрініспен қоса есептегенде 1 сағат 30 минуттан аспауы керек. Сахнаға бір орындаушы екі реттен артық шықпауы шарт. VІІ. Бағдарламаны тапсыру: Осы мәдени шараға жауапты ауыл әкімдері мен мекеме басшылары байқау бағдарламасын (7 дана) ауданның мәдениет және тілдерді дамыту бөліміне байқауға 3 күн қалғанда әкеліп өткізуге тиіс. ІХ. Байқаудың өту мерзімін анықтау: Байқаудың өту мерзімі жеребе арқылы анықталады. Әр ауылдық округ пен мекеме өкілдерінің қатысуымен жеребе тартылады. Х. Мараптаттау тәртібі: Жоғары дәрежеде өнер көрсеткен ауыл, мекеме ұжымдары аудан әкімінің арнайы дипломдары мен ақшалай сыйлықтарымен марапатталады. Байқауда ерекше көзге түскен өнер ұжымы «Халықтық» өнер ұжымы атағын алу үшін жоғары тұрған мәдениет орындарына ұсынылады. Семинар бағдарламасына сәйкес «Салық төлеушілерімен жұмыс» бөлімінің басшысы Махат Ербол Мұхтарбекұлы арнаулы салық режимін қолданушы дара кәсіпкерлер туралы қысқаша тоқталып өтіп, әрбір сауда орындарында бақылау касса машинасының болуы және бақылау-касса машиналарын қолдану тәртібін сақтау мәселелері жөнінде түсінік берді. Сондайақ, алкоголді өнімдерді арнайы лицензиясыз дүкендерде сақтауға және сатуға болмайтындығын, 2015 жылға 1 литр алкогольдік өнімнің бағасы 1300 теңгеден кем болмауы керектігін атап айтты. - Ал оңайлатылған декларацияны табыс ету мерзімдері салық төлеушінің орналасқан жері бойынша салық органына есепті салық кезеңінен кейінгі екінші айдың 15-інен кешіктірілмей табыс етіледі. Яғни, табыс ету мерзімі ағымды жылдың ақпан айының 15 жұлдызынан кешіктірілмей, екінші жартыжылдық бойынша келесі жылдың салық есептіліктерін тапсырулары қажет, - деді өз сөзінде Е.Мұхтарбекұлы. Бөлім басшысы жер, мүлік салықтары бойынша жылдық салық есептіліктерінің де мерзімі келіп қалғандығын айтты. Сонымен қатар, мемлекеттік қызметкерлермен, жағымсыз себептермен қызметтен босатылған тұлғалар және қылмыстық-атқару кодексіне сәйкес декларация тапсыру бойынша міндет жүктелген тұлғалар мен олардың жұбайларына жеке табыс салығы бойынша салық декларациясын толтыруы қажеттігін де түсіндіріп өтті. Ал «Салық төлеушілерімен жұмыс бөлімінің» бас маманы Әзімбай Гүлнар Заңды тұлғалардың төлейтін ӘС, ЖТС, ҚҚС, КТС жөнінде қысқаша тоқталып, арнайы салық режимімен жұмыс жасайтын Заңды тұлғалардың жер салығы бойынша 70 пайыздық жіңілдіктерін алып тастандағын, ҚР Қаржы министрлігінің 2014 жылдың 30 қыркүйегіндегі «Қазақстан Республикасының Біріккен бюджеттік сыныптамасының кейбір сұрақтары» бұйрығына өзгерістер енгізу туралы 420 бұйрығына сәйкес 2015 жылдың 1 шілдесінен бастап 89 БСК болатынын айтты. Тоқтала кетер болсақ, 208 БСК-ның 119 БСК қысқартылды, оның ішінде салық төлемдері бойынша 164 БСК-ның 101 БСК қысқартылды, кеден салықтар мен төлемдер бойынша 44 БСК-нан 18 БСК қысқартылады, - деді өз сөзінде Гүлнар Әнуарбекқызы. Бас қосу соңында жиналысты қорытындылаған Ұ.Тайгулов мырза семинарға қатысқандарға алғысын білдіріп, алдағы жұмыстарына сәттілік тіледі. «Абай елі» ақпараты

3 Соғыс ардагері 100 жаста Ерліктің даңқы мәңгілік Совет халқы мен оның қарулы күштері фашизммен болған соғыста Отанымыздың тәуелсіздігін қорғап қана қойған жоқ сонымен қатар басқа халықтарға да азаттық әперді. Зардабы орасан ауыр болған бұл соғыста миллиондаған адам қаза болды, мүгедек атанды. Осы соғыста майданға аттанған жүздеген абайлық жігіттер соғыс даласында батырлық пен ерліктің ерен үлгісін көрсетті. Үш жауынгер Совет Одағының Батыры атағын алса, 1 жауынгер Даңқ орденінің толық иегері атанды. Жүздеген майдангер жігіттер отанымыздың орден, медальдарымен марапатталды. Солардың бірі Жеңіс күнімен туғанына 100 жасқа толуы қатар келіп отырған марқұм Ұлықбек Байырбеков. Байырбек бастатқан 6 туысқан азаматты Анненковтың жігіттері қылышпен кескілеп аяусыз өлтіреді. Оған жігіттердің үстіндегі қызыл армияның киімдері мен қару жарактарының болуы себеп болған. Жетім қалған Ұлықбек Көкбай медресесінде оқып сауатын ашып хат таниды. Оқи жүріп Көкбайдың үйіне келіп апталап, айлап жатып кететін алаш азаматтарының сөздерін естіп, олардың жүріс тұрысын, сөз сөйлеу мәдениетін бойына сіңіре береді. Көкбай ақын ауырып қалған кезде Маян деген жердегі Есентай Бердин ашқан мектепте оқуын жалғастырады жылдары Қарауылдағы жетімдер тәрбиеленетін балалар үйіне ауыстырылып осы арадан 4 кластық білім алады жылдар аралығында өз талабымен Семей қаласындағы «Кен зерттеу» техникумын оқып бітіреді. Алайда мамандығы бойынша басқа жаққа барып істеуге жағдайы болмайды. Шешесі мен өзімен тете апайын және қарындасын тастап кете алмайды жылдарда Семей мұғалімдер институтында оқып тарих- география мамандығы бойынша диплом алады. Осы жылдан бастап Ұқаңның ұстаздық қызметі басталады. Саржал, Қызылтас, Абай атындағы мектептерде мұғалім, оқу ісінің меңгерушісі, мектеп директоры қызметтерін абыройлы атқарады. Ұлы Отан соғысы басталған тұста Ұқаң аудандық оқу бөлімінің бастығынан партиялық жұмысқа ауыстырылған кез еді. Осы жұмыстан армияға шақырылады. Сөйтіп 1942 жылы солдат шинелін киіп қаруын асынып майданға аттанады. Ұқаң соғысты Брянск майданының қияңкескі шайқасынан бастайды. Бұл шайқас атақты «Курск-Орел иіні» деген атпен тарихта қалды жылдың ақпан айында Круск облысының «Малоархангельск» станциясының маңында болған соғыста жараланып алғашқыда Тула сонан соң Плавск қаласында үш ай емделеді. Осында бір кездегі шәкірті соғыстан кейін облыстық дәрежеде қызмет жасаған беделді азамат Бәткен Сағындықовты кездестіреді. Бұл кездесу жөнінде Б.Сағындықов өз естелігінде былай деп жазады «1943 жылдың апрель айында Плавск қаласында госпитальда бұрынғы мұғалімім Байырбеков Ұлықбекті кездестірдім. Майданда госпитальда оқытушысы мен оқушысының кездескені қандайлық әсер беретінін айтпасам да түсінікті болар. Госпитальдан шыққан соң екеуіміз екі бөлімге кеттік. Содан 1943 жылы октябрьде Ұлықпекпен тағы да кезуге тура келді.... Белоруссия. Сож өзені үшін қиян кескі соғыс болып жатқан кез. Мен қызмет істейтін бөлім түнгі ұрысқа қатынасып өзеннен ары өте алмай көп шығынға ұшырап құрамамызды толықтыру және біраз тыным алу үшін тылға келдік. Біздің орнымызға келген жаңа бөліммен бірге Ұлықбек мұғалім келді. Сержант, бөлімше командирі екен. Көп сөйлеуге уақыт тар. Амандық білістік те жөнімізге кете бардық. Ұлықбектің бөлімі фашистерге қырғидай тиіп, келген бетте Сож өзенінен өтіп жауды арғы жағадан асырып қуып кетті. Командир Байырбеков осы ұрыста «Ерлігі үшін» медалімен наградталды. (Б.Сағындықов «Майдандағы кездесулер», «Совхоз туы» газеті ) Ұлықбек Байырбеков Курск Орел соғысындағы шешуші шайқастарға ондаған қалалар мен елді мекендерді азат етуге қатысады. Олардың ішінде: Тула, Орел, Гомел, Минск қалалары бар жылы октябрь айында Польша мен Беларусия шекарасына тақау Андреевка деген село үшін кескілескен ұрыс жүріп жатады. Қатты ұрыстан қалжыраған жауынгерлер атой салып алға ұмтылған шақта тұтқиылдан пайда болған жау бомбардировщиктері ауыр бомбаларды төбеден жаудырады. Осы ұрыста Ұқаң ауыр жараланады. Жарты денесі топыраққа көміліп ессіз жатып қалады. Үш күннен кейін жауынгерлер тауып алып Ақ теңіз жағасындағы Архангельск госпиталіне жеткізеді. Майданның алғы шетінде алуан ерлік көрсеткен ол ауыр жарақат алып 1944 жылдың апрель айында мүгедек болып елге оралады. Ол Ұлы Отан соғысының көптеген орден медальдарымен марапатталған жылдан КПСС мүшесі Ұлықбек Байырбековтың енді азаматтық қызметі басталды. Армиядан келген бетте аудандық оқу бөлімінің меңгерушісі қызметіне тағайындалады. Өмірде біршама тәжірибе жинақтаған Ұқаң негізгі жұмысымен қатар аудандағы қоғамдық жұмыстарға да белсене араласады. Аудандық партия комитетінің мүшесі, аудандық Советтің депутаты 1945 жылы бүкіл ел бойынша тойланған Ұлы Абайдың жүз жылдық тойын өткізуге белсене араласады, осы тойды өткізу жөніндегі комиссияның мүшесі болады. Тойды жоғары дәрежеде өткізу жөніндегі Ұқаңның айтқан ұсыныстары қолдау тауып отырады. Осы тойға қатысқан қазақ палуаны Қажымұқан Мұңайтпасовты және осы тойға келген беделді меймандарды үйінде күтеді. Құрмет көрсетеді. Ұқаңның жан-жақты іс-әрекетімен бедел алып мақтауға ие болып өздерінен асып бара жатқаны аудан басшыларына ұнамайды. Оның әр ісін бақылауға алып жағымсыз материалдар іздестіре бастайды. Өзі жоқта аудан басшысымен бірігіп алған ішкі істер бөлімінің бастығы мен аудандық прокурор аудандық оқу бөлімінің есеп жұмысын тексеріп 7714 сомды жеп қойып, орнына артынан салынған деп кінәлайды жылдан бастап жоғарыда айтылған үш тұлға Ұқаңды ашық қудалауға артынан шырақ алып түседі. Олар: соғыс кезінде немістердің тұтқынында болған мұғалімдерді қызметтен босат олар «халық жаулары» дейді: (олар 7 мұғалім еді) Ұқаң: мұғалім кадрлары жеткіліксіз олар соғыстан бұрын да мұғалім болып істеген, қазір істеп жатқан жұмыстарын да кемшілік жоқ, сондықтан оларды босатпаймын жазықтары жоқ дейді. Осы бір кезде РҚКП аудандық комитетінің бірінші хатшысы мен кадр жөніндегі хатшы арасында келіспеушілік болып кеңседе отырып төбелесіп бірінбірі жаралайды. Кадр жөніндегі хатшы Мамай руынан екен. Осы төбелесті Ұлықбек ұйымдастырып отыр, аудан мектептерінің директорлығына мамайларды қойған, солардың сөзін сөйлейді. Ұлықбек мамайшыл, жершіл, туысшыл, сондай -ақ пленде болған халық жауларын қолдап отыр, яғни оның өзі де халық жауы деген жалалар тағылады жылы қыркүйек айында партия комитетінің тосын бюросы шақырылып Ұлықбек Байырбеков халық жауы, мемлекет мүлкін талан- таражға салған, мамайизация ұйымын кұрушы деген айып тағып партиядан шығарылып, тұтқынға алынсын деп шешім алады. Сол күні әділдік іздеп мәселені дұрыс шешкізу үшін Семейге обкомға жүріп кетеді. Арғы бетке пароммен өткелі тұрғанда ауданның екі милициясы келіп сізді управлениеге шақырып жатыр деп алдап ертіп барады. Сол арада 4 милиционер партбилетін тартып алып жанып тұрған пешке (контрамарка) жағып жіберіп, өзін тұтқындап түрмеге жабады жылы сотта қаралған Ұқаңды 20 жыл түрмеде отыруға. Ол біткен соң 3 жыл сайлау құқығынан айыруға шешім алады. Ұқаң әділдік іздеп облыстық партия комитетіне, КПСС ХХІҮ съезіне, КПСС орталық комитетіне бірнеше рет және ЦҚ ның бірінші хатшысы Хрушевка хат жазады. Хат жергілікті жерге тексеруге жіберіліп отырылған. Алайда бас жұмысынды «Халық жауы» жершіл, туысшыл, мамайшыл оның басшысы, мемлекет мүлкін талан таражға салған деген ойдан шығарылып жала жабылған шешімді қайта қаратуға ешкімнің батылы бармаған. Ұлы Отан соғысына қатысушы, соғыс мүгедегі Ұлықбек Байырбеков Ноғай Сібір, Өскемен түрмелерінде 1954 жылдың күзіне дейін отырады. Тек 1954 жылы Өскемен қаласына келген көшпелі сот Ұқаңның мәселесін қарап сот үстінде ақталып шығады. Сайлау құқысы қалпына келтіріледі. Жаратылысынан қайсар Ұқаң түрмеден шығысымен өзіне жала тауып жазықсыз соттатқан хатшыны іздеп барып шерін тарқатады... Содан кейін барып отбасына оралады. Ұқаңды түрмеде отыру, онда көрген азап мойыта алмады, жазықсыз сотталғандығын айтып партиялық стажын қалпына келтіруін сұрап орталық комитетке жазған өтініші қанағаттандырылмайды. Осы өтініш бойынша Москваға барып оқу министрі Фурцеваның қабылдауында болады. Түрмеден шыққан соң бір жылдан кейін 1957 жылы партия қатарына қайта қабылданады. Қазақ ССР-нің халық ағарту ісінің озық қызметкері Ұқаң өмірінің қалған уақытын жас ұрпаққа тәрбие мен білім беруге арнады. Ұқаңның мұғалімдік беделін еңбек ардагері сол кезде мұғалім болып бірге істеген Нағима Құтжанова өз естелігінде былай деп жазады. «Ерте кездегі мұғалімдердің бірі с а н а л а т ы н Б ай ы рбеков Ұлықбек сөзге шешен, беделі көп еді. Сол мектептің ко л л е к т и в і н і ң ішіндегі алып тұлға. Абай атындағы мектептің алтын айдары деуге болады», мен солар сияқты мұғалім бола тұра олар келе жатса жол беріп құрметтейтін едім. («Совхоз туы» газеті 26 желтоқсан 1989 жыл) Халық ақыны Тәңірберген Әміренов Ұқаңның ұстаздық қызметі жөнінде былай дейді: «Шәкірттері оны ұстаз ретінде үлгі тұтып әке есебінде қадірлейді. Алуан мамандықты игеріп республиканың түкпір- түкпірінде қызмет істеп жүрген Абай орта мектебінің түлектері Ұлықбек есімін ерекше қастерлейді. Кездейсоқ кездескенде әңгімелесе қалсаң ұлағатты ұстаздарының ішінен алдымен соның аты аталатын еді. Азаматтың арқалар жүгі ауыр, оны айқын сезінгенде ғана азамат тұлғасы дараланып айқындала түседі. Мен ұзақ жылдар бірге өскен Ұлықбекті сондай парасаты мол азамат, беделі биік адам деп есептеймін. Жалғыз мен емес оны білетіндердің көпшілігі солай бағалайды. Еңбегінің бағаланып, қайраты мен білімінің халық кәдесіне жарағанын өзі де мақтан етеді, қуаныш тұтады». (Семей таңы ж. Т.Әміренов) Ұ. Байырбеков 1961 жылдан КСРОның Санк-Петербург қаласындағы географиялық қоғамның корреспондент мүшесі. Осы арада отырып- ақ қоғамға құнды материалдар жіберіп отырған. Оған осы қоғамнан келген алғыс хаттары дәлел. Россияда алғаш ашылған бұл қоғамға Шоқан Уалиханов та мүше болған екен. Бұл кісі зейнеткерлікке шыққан соң қазақтың ұмытылып бара жатқан «тоғызқұмалақ» ойынын қайта тірілтті. Аудандық спорт мектебінен арнайы класс ашып мектеп оқушыларын үйретумен айналысты. Қазірде аудан ойыншылары республикалық жарыстарда үнемі жүлдегер атанып келеді. Ұлы Отан соғысының ардагері Ұ.Байырбеков ұзақ жылдар қоғамдық негізде аудандық халық ағарту саласы кәсіподақтарының төрағасы болып адал қызмет атқарды жылы алғаш құрылған аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы болып сайланды. Ұлықбек аудан басшыларының, іс-әрекетіне сынай қарайтын. Кемшіліктер болып жатса кез келген уақытта, ашық айтатын. Аудан халқының ядролық полигоннан зардап шегіп жатқанын және оны алғаш байқаған да осы кісі. Өткен ғасырдың сексенінші жылдары аудан ардагерлерінің жиналысында «Әсіресе Саржал ауылында өзіне-өзі қол жұмсағандар саны күнненкүнге көбейіп барады. Басым көпшілігі өрімдей жастар. Бір жақтан ауру келген жоқ. Ол ядролық сынақтан. Сондықтан біз неден жасқанамыз. Бізге қызмет бермейақ қойсын. Жоғарыға хабарлайық, үндеу тастайық полигонды жабу жөнінде»деген сөзін естігенім әлі күнге көз алдымда. Алайда осы жиналыста ешкім бұл мәселе жөнінде ешнәрсе дей алмады. Себебі уақыт солай еді. Ұқаң жерін, елін сүйді.сол үшін өмір сүрді, қызмет етті. Бабаларды бағалады оларды өзіне пір тұтты. Ұқаң тобықты «Мамай батыр» жөнінде көптеген материалдар жинақтап ақын Қалихан Алтынбаевқа беріп, ақынға жан-жақты құрметтер көрсетіп Мамай батыр поэмасын жаздыртты. Осы атпен шыққан кітапты Ұқаң өз қаражатымен баспадан шығарды. Ұқаңның бала кезден қалыптасқан болмысы кім-кімге де болсын үлгі өнеге. Ол Шыңғыс өңірінің шежіресі. Елдің тарихын терең білетін. Ұқаңның тарихи қызықты әңгімелерін сол кездегі аудан басшылары арнайы үйіне келіп сағаттан отырып тыңдайтын. Ұқаңның тұрмыс - тіршілігі ғибрат болатын, бала жастан қанымен қалыптасқан тазалық өзімен бірге кетті. Оның аяқ киімі үнемі жарқырап тұратын киіміне шаң тұрмайтын, киім тоздырмайтын. Даладан үйге кіргенде арнайы орында сырт киімін тазалайтын тазалағыш тұратын. Үй маңында көлденең бір тал шөп, қоқыс жатпайтұғын. Соның бәрін арнайы жұмыс киімін киіп алып өзі тазалайтын,ерінбейтін. Егер біреу жұмысына көмектескендей болса оған арнайы киім кигізіп қолына қолғап беретін. Ұқаң атбегі болды. Ол жылқы малының тілін білетіндей көрінетін. Қандай асау ат болмасын бір күннен кейін сол аттың бауырынан ары бері өтіп ат тарағымен тарап тұратұғын. Ол атқа нық отыратын жылы жасы сексеннен асқанда Ұлы Абайдың 150 жылдық тойында бәйге атқа мініп шауып жүргенінің ел куәсі болды. Ұқаңды Шыңғыстың жерін тауып, суын жетік білетін шежіреші дедік. Бір жолы Ұқаңа Еңлік-Кебек тығылған үй тас дейміз. Көріп тұрсыз, желдің өті, адам түгіл мал ықтап тура ала ма мына жерге дедім. Ол оның рас. Абайдың 125 жылдық мерекесін өткізу қарсаңында Еңлік-Кебек тығылған осы жер деп біреулер көрсеткен болу керек. Мен кейіндеу біліп қалып, бұл жер емес, ол жер Орда тауының оңтүстік шығысында емес пе еді деп едім. Аудан басшысы: Ұқа дайындық басталып, күре жолдан бері қарай жол салу басталып кетті. Қозғамай-ақ қойсаңыз екен деді. Кейіннен мені Еңлік-Кебек тығылған қуысқа ертіп барып көрсетті. Бірде Қодар құлатылған қаражартастың түбіне қойылған белгіні көрсетіп. Негізі бұл жер емес, мынау өзеннің жоғарғы жағында асты кертік тас бар, сол тастан құлатылған, деп тарихты бұрмалаушыларға реніш білдірді. Мамай батырдың мекен-жайы Орда тауының ішіндегі Мамай қорғанын біздерге көрсеткен де осы кісі. Ұқаң кімге де болсын жақсылық істегісі келіп тұратын. Туған-туыстарға сыйлы да құрметтісі болды. Оның қамқорлығын, қазіргіше айтсақ демеушілік көмегін көрмедікдеп айта алмаймыз. Олкісі кездескен бетте сұрайтыны «Амансыңдар ма? Тамақтарың бар ма? Үйлерің жылы ма?» Қарап тұрсаңыз осы амандасуынан сенің барлық тыныс-тіршілігің көрініп тұр емес пе. Ұлы Отан соғысының ардагері Ұлықбек Байырбековтың үлкен қызы Әнтай жоғары білімді ұстаз болған, Нұрсұлу( Нұртай) мамандығы адам дәрігері, жоғары санатты Семей өңіріне танымал кардеолог.жолдасы Аманжол ұзақ жылдар Семейдің Автомех техникумында мұғалім болған. Кенжесі Айжан(Әкку) адам дәрігері, жолдасы Қарағандыда кен орнында заводтта басшылық қызметте істейді. Ұқаңның тәрбиесін көріп өскен ұрпақтары балалы-шағалы, өсіп-өнген. Бұл кісі 1998 жылы денсаулығы сыр беріп ауырды, мойымады, қайтыс болғанша ауырып төсекке жатпады, аурумен күресті жылдың апрель айында отбасы жиналып отырғанда мен биыл өлемін. Қай күні екені белгісіз тек білетінім мен өлген күні күн тұтылады дегені бар. Осы айтқаны ойымызда, қиналып ауырып калса далаға шығып күн бетіне қарайтын болдық. Туралап келген ажал алмай қоймайды жылдың 10 тамызында арада 4 ай өткенде 85 жасқа қарағанда дүниеден өтті. Өзінің айтқаны дәл келді. Сол күні түстен кейін күн тұтылып қараңғылық басты. Ұлы Жеңістің 70 жылдығы мен 100 жасы қатар келіп отырған соғыс ардагері Ұлықбек Байырбековтың өмір жолында айтылмаған ұрпағымыз ғибрат алатын сәттер өте көп. Ұрпақ білгені абзал. Базарбай БЕЙСЕНБАЕВ

4 Облыс әкімінің ресми сапары биік жетістіктерге жетуіне де себеп болары ақиқат. Денсаулық пен әлеуметтік салада да ілгерілеу бар Осыдан соң аймақ басшысы аудандық орталықтандырылған емхана жұмысымен жақынырақ танысты. Емхананың сол жақ бөлігіндегі поликлиникалық бөлімнен бастап, күндізгі статционар бөлімдерін аралаған Даниал Ахметов халықтың денсаулығын жіті назарда ұстайтын ақ халатты абзал жандардың жұмысы мен жаңадан алынған, заман талабына сай жабдықталған аппараттық құрыл- (Соңы. Басы 1-бетте) Осы тұрғыда Абай мен Шәкәрім және олардың мұралары үлгі етілетін мекеннің бүгінгі ахуалын облыс әкімі жіті назарда ұстайтындығын, тұралап қалған нысан алдағы уақытта Ұлылар өлкесіне зиярат ете келген қауым үшін қалтқысыз қызмет атқарып, ел игілігіне есігі ашық тұруы керектігін жергілікті басшылар қауымына атап тапсырды. Еуразия кіндігінде орналасқан әдеби мемориалдық қорық мұражайы көз тартарлық туристік орталыққа айналуы керектігін де баса айтты. Мұндағы қалыптасқан ахуалды өз көзімен көрген Даниал Кенжетайұлы Ұлы Абайдың 170 жылдығы қарсаңында арнайы қаражат бөлінетіндігін, соған тиісінше қарқынды жұмыс жасалатындығын, сондай-ақ, бұл шаралардың облыс басшылығының қамқорлығына алынатындығын жеткізді. Спортшыларымыз сүйсінтті Мұнан соң аймақ басшысы аудан орталығындағы белгілі меценат, Абай елінің тумасы, ел азаматы Медғат Құтжановтың демеушілігімен былтырғы жылы бой көтерген «Шыңғыстау» спорт кешенінде болып, Ұлылар елінің айбынын асқақтатып, әлемдік деңгейдегі спорттық додаларда атой салып жүрген ел ұландарымен жүздесті. Атап айтар болсақ, боз кілем шеберлері, «Қазақстан барыстары» Айбек Нұғымаров пен Мұхит Тұрсынұлы, самбодан нәзік жандылар арасында нәтижелі көрсеткішімен дараланып, әлем чемпионы деңгейіне көтерілген Зере Бектасқызы, кеше ғана Ресейде өткен әлем біріншілігінде алтыннан алқа таққан, халықаралық спорт дәрежесінің иегері Айдос Сейпілұлы, кіші буын балуандар арасында «Қазақстанның жас барысы» титулының тұғырына көтерілген Қуан Барыс сынды спорт саңлақтары, желкесі жерге тимей жүрген балуандардың бірі Шалқар Жоламановпен сұхбаттасып, ахуал сұрасты. Бұл ретте Даниал Кенжетайұлы спорт саласы бойынша тек Абай ауданы ғана емес, күллі Шығыстың намысын биік ететін өрендердің баршылық екендігіне разылығын білдіріп, заманауи талапқа сай жасақталған комплекстің әлі де болса әлем чемпиондарын баптайтындығына үміт етті. Мұндай бірегей кешен аймағымыздың көптеген аудандарында жоқ. Абай елінің осынау жетістігіне мерейленген облыс басшысы, тіпті, шет елдерден кәсіпқой бапкерлер алдырып, Шыңғыстау өңіріне шоғырландырып, олимпиадалық ойындарға енетін спорт түрлерін түлетіп, тиісті нәтиже көрсету жолында жұмыс жасау керектігін мәлім етті. Осынау ретте спорттың күрес, бокс, шығыс жекпе жегі түрлері бойынша абайлық ұландардан олимпиада резервтерін даярлауға әбден болады. «Бес қаруы сай» аталмыш спорттық кешен, аудан әкімдігі тарапынан бөлінген жіті көңіл бұған зор мүмкіндік береді. Сол себептен де хоккей, жеңіл атлетика, қысқы ойын түрлері, жүзу, қазақ күресі сияқты спорт түрлеріне екпін беріп, елеулі жетістіктер қатарын көбейту мақсатында облыс орталығында ашылған жаттықтыру - даярлық кешеніне жыл сайын 200-ге тарта дарынды жас спортшыларды топтастырып, ел чемпиондарын осы өңірден өрбіту, біліктіліктерін өрістету керектігін негізге алуды тапсырды. Жоғарыда есімдері аталған спортшылардың елеулі еңбектеріне көңілі марқайған басшы биік белестерді бағындырған айтулы азаматтарға арнайы қаржылық қолдау мен шәкіртақылар тағайындалатындығын айтып, самбошы қызымыз Зере Бектасқызына Семей қаласынан баспана берілетіндігін уәде етті. Бұл демеу сөз жоқ, спортқа ден қойған өрендерді қолдау ғана емес, оны өзгелерге үлгі ету екендігі де белгілі. Облыс басшысы тарапынан байқалған спортқа деген кең жүректілікке осылайша тәнті болдық. Жан - жақты қамтылған жастар игілігіндегі спорт кешеніндегі әрбір жаттығу бөліміне бас сұққан аймақ басшысы спорттың түр - түрімен шыныққан тәрбиеленушілерге толағай табыстар тіледі. Бірі бокс залында былғары қолғап түйістіріп, енді бірі боз кілем үстінде белдесіп жатса, тоғызқұмалақ бөлімінің бүлдіршіндері өзара жеңімпаздарды анықтап жатқан болатын. Д.Кенжетайұлы зіл темірлер мен заманауи құрылғыларға толы жаттығу залында шынығып жатқан шымыр ұлдарға да тәнті болып, жастардың спортқа деген құлшыныстары мен қабілеттерін оятуға үлкен серпіліс болып отырған осынау алып нысанның жалпы жұмысына жоғары баға беріп, ауданның спорттағы жеңісті жетістіктеріне сүйсінді. Сондай-ақ, өңір басшысы алдағы уақыттарда осы салаға бөлінер қаражаттың да қомақты болатындығын жеткізді. Аймақ басшының бұл демеуі спортшылардың ғыларды көріп шығып, күрделі жөндеуден өткен емхананың іші - сыртымен танысты, ем қабылдаушы тұрғындармен пікір алысты. Аталмыш сала мамандарының жұмысы толықтай көңілдерінен шығатынын жеткізген емделушілер де ешқандай шағымдары жоқтығын айтып жатты. Емхана бірлестігі жанынан тікелей аудан әкімінің бастамашылдығымен құрылып, БҰҰ ы мен Тұңғыш Президент қорынының қолдауымен арнайы әлеуметтік қызметтер көрсету бөлімшесі бүгінде қызу жұмыс жасап отыр. Онда кембағал жандар өз мүмкіндіктерін тиімді пайдаланып, салт- дәстүрді берік ұстанатын «Нұр Сана» орталығының әжелерімен бірлесе қолөнер бұйымдарына машықтанып, арнайы шынығу залында түрлі спорттық құралдармен дене сергітер жаттығулар жасауды әдетке айналдырған еді. Мұнымен қатар, мүмкіндігі шектеулі жандарға арналған арнайы компьютерлік бағдарламаларға машықтану бөлімі де жұмыс жасап тұр. Елбасы Н.Назарбаевтың Жолдауында баса атап көрсеткен мүгедек жандарға әлеуметтік көмек көрсету Абай ауданында жүйелі қарқын алғандығына осынау игілікті шаралар анық дәлел бола алады. Қам көңіл жандарға бөлінген көңілдің де ерекше екендігіне аймақ басшысы айқын көз жеткізді. Ал, зейнеткерлердің бос уақытын тиімді өткізу мақсатында ұсынылған ардагерлер бөлмесі де бұл күндері ерікті қариялардың бас қосар орынына айналған. Орталықтың осы бөлімдерімен де танысқан облыс әкімі ауыл ақсақалдарымен дидарласып, әлеуметтік топтағы балғындардың кең мүмкіндіктерін көріп, қолдарынан шыққан қолөнер бұйымдарына бағасын берді. Мәдениет пен білім саласына да баса мән берілді Өнері ұйыған, қасиеті тұнған Абай елінің өнер сахнасының саңлақтары, «Қаламқастың» қарлығаштары, мәдениет саласының үздіктері, адуынды ақын ағаларымыз мәдени ошаққа арнайы келген аймақ басшысымен дидарласқан соң өрісті өнерлерін ортаға салды. Әуезді ән тербеліп, кербез билері көмкерілген концерттік бөлімде Мәдениет саласының үздіктері, күміс көмей әншілер мен «Айгөлек» ансамблінің балғын бүлдіршіндері тамаша нөмірлерін назарға ұсынды. Сахна төрінде алып монитор арқылы көрсетілген сюжеттік қойылымды көріп Даниал Кенжетайұлы өзге аудандармен салыстырғанда Абай елінің дарындары даусыз алда деп жоғары баға берді. Концерттік нөмірлер жалғасынан соң Көкбай, Саржал, Медеу, Қасқабұлақ сынды ауылдық округтер көрсеткішінен тұратын презентацияға кезек берілді. Ауылдық округ әкімдері аймақ басшысына қарқынды атқарылған құрылыс жұмыстары мен шараларды баяндап берді. Аудан ахуалы слайд көрінісі арқылы да көрсетіліп, бедел арттырарлық бірталай істерді тізбекетеген аудан әкімі Тұрсынғазы Мүсәпірбеков тыңнан сүрең салған серпілісті істермен де таныстырды. Атап айтсақ, ауданымыздағы көріктендіру, абаттандыру, көше бойларын жарықтандыру шараларымен қатар соңғы жылдары зор нәтиже беріп жатқан Туған жерге тағзым акциясының жемісі жайлы тұщымды мағлұматтармен кең көлемде тоқталып өтті. Тұрсынғазы Жантұяқұлы ауданымыздағы Көкбай, Саржал, Қасқабұлақ тәрізді үш бірдей тірек ауылды дамыту бағытындағы шаралар жайы және бірқатар мемлекеттік бағдарламалардың орындалу барысы тарапында баяндап өтті. Сөзінің соңында Елбасының халыққа арнаған Нұрлы жол болашаққа бастар жол атты жаңа Жолдауының негізгі басымдықтарының орындалуы жайлы да түсінік берді. Бұл ретте ауданымызда идеологиялық шараларға да баса мән берілуде. Облыс басшысының келесі назарға алғаны Абай ауданындағы білім беру саласын бағдарлау болды. Осы орайда аудандағы 40 жылдық тарихы бар Абай атындағы мектеп - лицейінде болып, ондағы «Қазақстан жолы» кабинеті мен «Абай ұрпақтары» атты тарихи мұражайдың ішін аралап, сөрелерге қойылған құнды жәдігерлер мен шежірелі кітаптарды көріп танысты. Өткізіліп жатқан сабаққа кіріп, оқушылардың оқу үлгеріміне де ден қоюды назардан тыс қалдырмаған облыс әкімі сынып журналына арнайы көз жүгіртіп өтті. Аймақ басшысының оқушылардың бұлайша сабақ үлгерімдерін ерекше назарға алуы түлектердің талабы мен білім деңгейлері Ұлттық бірыңғай тестілеуде төмен көрсеткіштерге табан тіреуінен болса керек. Сол себепті, облыс басшысы өз сөзінде оқушыларға оқуда озат болуларын міндеттеді. Осылайша аудандағы спорт, денсаулық, мәдениет және білім беру салаларымен таныс болысымен кезек ауданның негізгі кәсібі ауыл шаруашылығы саласына ойысты. Шаруашылық саласында да маңызды мәселелер бар Мал шаруашылығына маманданған ауданымыз бүгінде үкіметтік бағдарламаларды игеруде белсенділік танытып, мал басын асылдандыру, үлес салмағын ұлғайту негізде қарқынды жұмыстар жасауда. Осы тұрғыда іскер азамат Сармурзин Ерсіннің иелігіндегі «Серік» шаруа қожалығында болып, жұмыс барысымен танысқан Даниал Кенжетайұлы қожалықтағы мал сою алаңы мен мал бордақылау алаңдарындағы асыл тұқымды жылқы, қылшық жүнді қой мен МІҚ түліктері түрлерін көріп, жұмыс барысымен танысты. Жалпы аудандағы алынған субсидияның үлесі жайында, өңірдегі аграрлық өнеркәсіп өнімінің көлемі жайында баяндаған аудан әкімі Тұрсынғазы Мүсәпірбеков арнайы әзірленген стенді арқылы ауылшаруашылығы саласындағы көрсеткіштерді ұсынды. Сондай-ақ, ауыл шаруашылығы саласында жетекші маңызға ие бірқатар шаруа қожалықтары басшыларымен жүзбе-жүз пікірлескен облыс басшысы оларды сөзге тартып, шаруашылық жайымен жақынырақ танысты. Бүгінде ауданымызда етті бағыттағы қазақтың ақбас сиырларын өсірумен шұғылданатын «Шәлипан» шаруа қожалығының жетекшісі Сағатбек Асқаров осы өңірге бейімделген 500 бас түлік өсіріп отырғандығын жеткізіп, аймақ басшысы тарапынан қолдау тапты. Шаруашылық жетекшісінің бұл бастамасын бірден құптаған Даниал Ахметов өзге де қожалық иелеріне жылдам салмақ қосып ет алатын, өсімтал, шөлейтті аймаққа, аязға төзімді келетін

5 Елі ардақтаған ел ағасы ақбас сиырлар өсірумен айналысу тиімділігінің жоғары екендігімен келісетінін жеткізді. Осы тұста өнімділігі қарқынды көршілес аудандармен тәжірибе алмасып, мал тұқымын асылдандыруда әртүрлі тағы да басқа түлік түрлерін сатып алуды тапсырды. - Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың бүгінгі жүргізіп отырған саясатының нәтижесінде еліміз тұрақты өркендеуге қол жеткізді. Маңыздысы, бірлігімізді бекем етіп, елдегі тұрақтылықты сақтау, шаруашылық саласында жүйелі жұмыс жүргізіп ел ырысын еселеу басты мақсат. Бұл орайда ауыл шаруашылығы саласына келсек, ең бастысы асылтұқымды мал өсіруді мықтап қолға алып, ірі қара шаруашылықтарының қатарын көбейту қажет. Бұл мақсатта сіздерге жеңілдікпен несиелер беріледі. Асылтұқымды мал басын арттыруға Абай ауданы баса мән беруі қажет. Бұл жолғы сапарымда көңіліме біршама жайтты түйдім. Алдағы уақыттарда Абай елі дамудың жаңа даңғылына түседі деп білемін. Бұл ретте қолдан келген көмектен аянып қалмайтын боламыз, - деді Даниал Ахметов. Д.Кенжетайұлы қожалық иелерімен қатар ауыл ақсақалдарына да құлақ түрді. Өз сөзінде аймағымызда жайылымдық жерлер көп болғанымен, шабындық, егістік жерлер жоқтығын атап өткен Амантай Мұқатаев ақсақал өзі де шаруа баққан жандардың бірі екендігін, осы ретте малдың тұқымдық сапасын жақсарту мақсатында аудан көлемінде түрлі жұмыстар жасалып жатқандығын айтты. Алайда, қойдың еті мен қазақтың қылшық жүнді қой жүнін тұрақты саудалайтын арнайы нарық болса деген өз пікірін де білдіріп өтті. Сондай-ақ, қазақ қойының етіне Иран, араб мемлекеттері үлкен сұраныс білдіріп отырғанын жеткізіп, бұл іске барынша көмек көрсетуін, өзара қарым- қатынасты реттеп беруін сұрады. Бүгінде шаруамен күнелткен тұрғындар үшін жүн мен мал терілерінің саудасы шатқаяқтап тұрғандығы шаруаларға біршама теріс әсерін тигізуде. Осы орайда «Дерикар» ЖШС-нің жұмысының да қаңтарылып, тері саудасының тоқтап тұрғанына да жылға жуықтапты. Осынау мәселемен арнайы «Дерикар» ЖШС жұмыс орынына барып, мәселенің мәнісіне ден қойған аймақ басшысы тығырықтан шығар жолды қарастырып, шешімін табу керектігін айтты. Жалпы, өндіріс орнының жұмысы жайлы тоқталып өткен «Дерикар» ЖШС-нің директоры Тасболат Битенов шаруашылық ауданы болған соң, жылына 1,5 млн.тонна жүн шығатынын айта келіп, қара қойдың жүніне деген сұраныстың жоқтығының салдарынан бірсыпыра тонна жүнді әлі күнге дейін қоймада сақтауға мәжбүр болып отырғандарын жеткізді. Қара қойдың жүнінен түрлі кілемдер тоқуға болатынын, алайда оның өзіне 120 млн. теңгеге техника алу керектігі қол байлау болып тұрғандығын да қоса айтты. Көзімен көріп куә болған бұл мәселені де көңілге түйген облыс басшысы алдағы уақытта кәсіпорын жұмысын қайта жандандыру бағытында бірқатар шараларды қарастырып көретінін айтты. Осылайша облыс әкімі Даниал Ахметовтың Абай ауданында жоспарланған жұмысының соңғы сапары «ГРК Бөрлі» ЖШС «Мақсұт» кеніш орынындағы кен байыту цехының жұмысын көріп танысумен қорытындыланды. Бүгінде Мемлекет басшысының жиі назарға алып, заманның озық технологияларын тарту арқылы жұмыс күшін жеделдететін үдемелі индустриалды- инновациялық даму бағдарламасына бет түзеп, өндірістік ошақтардың көптеп ашылуына көңіл бөлінуде. Осы ретте, ауданымыздан ашылғалы отырған өндірістік жұмыстың жайжапсарына үңілген облыс әкімі «Бөрлі» тау-кен компаниясы ЖШСне 24 шақырым жерден 35 кв. электр желісі облыстық бюджет қаражаты есебінен тартылатындығын мәлім етіп, күрмеуі шешілмей тұрған мәселенің түйінін тарқатып берді. Тобықтай түйін: Аймақ басшысы ауданымызға жасаған осынау сапары барысында ауданның қазіргі қалыптасқан ахуалын назарға ала отырып, жасалуы тиіс жұмыстардың да баршылық екендігін баяндады. Әсіресе, Ұлы Абайдың 170 жылдық мерейтойы қарсаңында «тігісі сөгіліп» тұрған тас жолдар мен алыс-жақыннан жиналған алаш жұрты зиярат етер бабалар кесенесінің күрделі жөндеуден өтетіндігін негізге алды. Абай елінің ғана емес, әрбір алаш баласының ары мен намысы, ақыл кені саналар Абай хакімнің бұл торқалы тойы өз мәнінде өтуі тиіс. Мерейтой атап өтілер жаз соңына дейінгі аралықта қарқынды жұмыспен қауырт қимылдап қалу қажеттігі туып тұр. Ең бастысы облыс басшысы тарапынан жанды қолдау бар. Тек осынау мүмкіндікті сәтімен пайдаланып қалу шарт. «Бітер істің басына жақсы келер қасына» демекші бұл ретте Абай елінде көптеген істің орайы келіп, шешуін табады деп білеміз. Аймақ басшысының ресми сапармен алғаш басқан аяғы құтты секілді. Абай елінің атын аспандатып жүрген Зере Бектасқызына Семейден пәтер беруге уәде етсе, спорт саласына тағы да тың серпін алдыруға алыстан бапкер алдыратынын жеткізді. Сондай-ақ, тоқырап қалған «Дерикар» ЖШС кәсіпорынына қайтадан дем бітіруге уәде етіп кетті. Рас, мұның барлығы аз уақыт ішінде бітер шаруа емес. Облыс әкімі тек орайын келтіріп берер, арғысы өзіміздің белді бекем бууымызға, бірлікпен күш жұмылдыруымызға байланысты деп білеміз. Ең бастысы Даниал Кенжетайұлы ауданымыздағы атқарылған шараларға оң баға берді. Ендігі аралықта да осы үдеден табылып, саясат сахнасында асығы алшысынан түсіп жүрген бүгінгі аймақ басшысының сенімінен шығып, қолдауына ие бола беру болса керек... Нұржан БАЙТӨС, Тоғжан РАХЫМБЕКҚЫЗЫ «Абай елі» оқушылар да ақын ағаларына әуезді ән, арнау жырларын жолдады. Мереке осы күннің екінші жартысында аудандық тарихиөлкетану мұражайында жалғасын тапты. Мұражай қызметкерлері де 65 жасқа келген ақынға айшықты тарту ретінде ұйымдастырылған жиынға тыңғылықты дайындалған екен. Мұражай меңгерушісі, туған күн иесінің жақын «Ада болған ұсқыннан, Ажарындай жігіттің. Қара желі ысқырған, Қарауылда туыппын...» деп, өз ғұмырын өлеңмен сабақтаған, мінезі де, тіпті, өлеңінің табиғаты да өзі өскен өңір - Қарауылынан аумай қалған Төлеген Жанғалиевтей ақынның атын білмейтін жерлесіміз жоқ шығар?! «Ел» деп еңбек атқарып, «өлең» деп өмір сүрген сол ақын аға қаңтардың 27-і абыроймен 65 жасқа толды. Осынау күні өзі ардақтаған елі ақыны үшін арнайы кеш өткізді. Бұл шарада Қазақстан Жазушылар одағының және Журналисттер одағының мүшесі, 10-нан астам жыр жинағының авторы, Жамбыл қорының және Шығыс Қазақстан облысы әкімі сыйлығының лауреаты, ұстаздық ұлағаты үшін Ыбырай Алтынсарин атындағы төсбелгі иегері атанған Төлеген ағаны ортаға алып, мерейлі мерекесімен құттықтаған жерлестеріміздің қатары көп болды. Мәселен, айтулы мерекеге Қарауыл гимназиясының ұжымы мейлінше мән беріп, танымдық кеш ұйымдастырса, аудандық тарихиөлкетану мұражайы сұхбат пен сырлы әуенге толы мәдени шараны тарту етті. «Өмірге артар өкпем жоқ, Өмірім-жарық шамшырақ! «Өлең боп қана өтсем» деп, Өзімді келем қамшылап» деген жыр жолдарының авторы бұл күндері бір ауданның бойында қазынасы мол ел ағасына айналып отыр. Төлеген Жанғалиұлы бүгінгі поэзияның сыршыл ақыны Қалқаман Сарин, қазақ радиосының майталман журналисі Жадыра Жүмакүлбай, белгілі тілші Айдос Имантай, айтыскер ақын Бақытжан Байболов, жыр додаларының көмбесінен табылып жүрген Арман Шеризатов, жырлары облыстың ұжымдық жинақтарға еніп жүрген Әлия Құлбаева, Ұлан Сағадиев, Нұржан Байтөс, Еңлік Құндызбаева, Айсана Қайрат, Динара Қабышева, Жайдар Жақсылықов, Айдана Дәуренқызы, Серік Мұратов, Нұрқыз Мырзаханова сияқты көптеген жас ақындарға, Ұлпан Қамбелова, Қуат Айтқали сынды шәкірттеріне публицистика бағытында бағдар беріп, ел ішінде «ақын-ұстаз» аталып кеткен жан. Төлеген аға Мерғали Ибраев атындағы «Ақсұңқар» ақындар сыныбын ашып, жазба ақындар поэзиясы, айтыс, публицистика жанрларында сан түрлі таланттарды түлетіп ұшырды. Ол сынып тек қана Қарауыл ауылынан шыққан дарынды балаларды құрамай, Құндыздыдан Мақпал Жмашева, Медеу ауылынан Әйгерім Әділбаева және Кеңгірбай Шәкірт лебізі Өмірде осынау өлшеулі жасалған, Мереке болғанмен әр күнгі атар таң. Өмірдің есігін ашқан күн әркімге, Ерекше меншікті мереке қашаннан. Құтты боп мереке туылған күніңіз, Әрдайым бақыттың төрінде тұрыңыз. Ешқашан тоқырап, мұқалмай жыр-қалам, Шаттықты жырласын жазатын жырыңыз. Қаңтардың қарындай кіршіксіз көңілмен, Жүректен ақ тілек лек-лек боп төгілген. Жүзге де келіңіз, баянды, ұзақ боп, Ырғақты бұл өмір өлеңмен өрілген. Ділда УӘЛИБЕКОВА Қарауыл гимназиясының 10-сынып оқушысы *** 65- мерейлі жас ер үшін, Еңбегіңіз еселенсін ел үшін. Бұл ғаламда болса дағы сан ұстаз, Сіздің орын ерекше ғой мен үшін. би ауылының тумасы, кеше ғана ортамыздан өткен Дулат Аюбаев сынды бірқатар жастарды да қанатының астына алды. Сол түлектерінің халықаралық, республикалық жыр мүшайраларынан шаппай озып жүргендеріне бұқаралық ақпарат құралдары арқылы куәміз. Сол себепті, өзінен кейін «сап-сары саусаған қол» қалдырып келе жатқан ақынның туған күні аудан үшін де айтулы мереке екендігі анық. Қаңтардың 29-ы Қарауыл гимназиясының акт залында Төлеген ағаның оқушылармен кездесу сәті өте әсерлі өткен шаралардың алғашқысы болды. Оған себеп, 2016-шы жылы ашылғанына 20 жыл толғалы отырған «Ақсұңқар» ақындар сыныбы осы мектептің іргесінде құрылған еді. Осындай сыныппен арқаланып отырған аталмыш ұжым аяулы ақынға сый-құрмет даярлауда аянып қалмады. Шара барысында әуелгі болып тілек білдірген мектеп директоры Қуаныш Жарасбаев ақынсыз қоғам болса да, қоғамсыз ақынның болмайтындығын, өмірдің өзі өлең екендігін тілге тиек етті. Расында, руханият пен мәдениет бар жерден ақынды да табуға болатыны анық қой. Артынша мектеп директоры туған күн иесіне ұжым атынан сыйлықтар табыстап, әлі де болса жыр жауһарларын күтетіндігін айтып өтті. Осыдан соң кезегімен сөз тізгінін алған мектеп ұстаздары да жүрекжарды тілектерін білдіріп, ақын өлеңдерін жатқа оқып, кеш көркін қыздырып жіберді. Ұстаздар қауымынан қалыспай досы Малгаждар Жүнісжанов бастаған ұжым аталмыш кешке ауданымыздың саяси және мәдени өміріне арқау болып отырған зиялы қауым өкілдерін, қоғам белсенділерін, Мерғали Ибраев атындағы «Ақсұңқар» ақындар сыныбының түлектері мен оқушыларын шақырыпты. Атап айтар болсақ, ауданның мәслихат хатшысы Төлеубек Аманғазы, ауданның мәдениет және тілдерді дамыту бөлімінің басшысы Әсет Мырзақасым, аудандық мұрағат бөлімінің басшысы Совет Махметов, аудандық ардагерлер кеңесінің төрағасы Марат Түңлікбаев, «Қаламқас» ән-би ансамблінің бұлбұл көмей әншілері Бақыт Шағатаева, Тамара Көзбаева және ақынның шәкірттері Ұлан Сағадиев пен Нұржан Байтөс, «Ақсұңқар» ақындар сыныбының өрендері қатысты. Әр басқосудың өз қызығы болады. Бұл әдеби-сазды кеш те өлеңмен өріліп, Төлеген ағаның өмірінде болып өткен естеліктері айтылып, кей жырлардың тарихы ортаға салынып, тыңдарман қауымға тартымды болды. Жиналған көпшілік мекеме қызметкерлері әзірлеген көрмеге де көз салып шықты. Көрмеге ақындар сыныбы ұстазының өз шәкірттерімен түскен суреттері, әр түрлі уақыттарда жарық көрген жыр жинақтары, еңбегі үшін алған төсбелгілері мен марапат қағаздары тізілген екен. Оған қоса қабырғада бейнеленген слайд арқылы ақын өмірінен үзік сырлар, қоғам қайраткерлерінің пікірлері көрсетілгені айтулы шараның айшықты сәттері болды. Замандас достарының атынан Құтты болсын Төлеген ұстаз тойыңыз, Орындалсын мұрат-арман ойыңыз. Әулетіңнің құрметіне бөленіп, Әрқашанда биік төрде болыңыз. Зарина ОРАЛҚЫЗЫ М.Ибраев атындағы «Ақсұңқар» ақындар сыныбының оқушысы сөз алған Төлеубек Аманғазы Төкеңнің тентектік жасаған кездерінен сыр тартып, еңбекке араласқан белсенді шақтарынан да бірер мысал айтып берді. Мәслихат хатшысының сөзіне құлақ түрген қауым артынша ел ағасының ақынға жазған арнауын да тыңдады. Т.Аманғазы сондай-ақ, аудан әкімі Т.Мүсәпірбеков арнайы жолдаған марапатын да тапсырды. Әдеби-танымдық кеш барысында мерекенің барлық қатысушылары сөз алды. Ақжарқын пейілді аға жайлы сыр тербеп, ағынан жарылды. Өз өлеңдерін де арнап жатты. Әсем әннен шашу шашылып, ұстаз шәкірттері балғын жырларымен сусындатты. Кеш соңында мұражай басшысы Төлеген Жанғалиұлына сыйсипаттарын ұсынып, ақын иығына шапан жапты. Жылы пікір, жарқын естелікпен өрілген көркем шарадан зор әсер алғандықтан болар, тараған жұршылық арасында Төлеген ағаның өлеңдерін оқып бара жатқандарды да көрдік. «Өз газетім - өз елім!», «Некролог» сияқты тақырыптардағы өлеңдері арқылы аудандық басылымды да жырына қосқан Төлеген Жанғалиұлы газеттің де тұрақты оқырманы, жанашыры! Редакция алқасы өлкеміздің мақтанышы, өлмес мұра иесі Төлеген ағаны құттықтай отырып, әлі де қаламыңыздан жалынды жыр, сарқылмас қазынадай жаңа туындылар тосамыз дегіміз келеді. «Абай елі» ақпараты