Posoł. Prošu, prošu, prošu! Katolski

Transkript

1 Katolski Posoł ISSN Časopis katolskich Serbow Załoženy 1863 Wudawa Towarstwo Cyrila a Metoda z.t. čisło meje 2015 Prošu, prošu, prošu! Bjez přestaća móže małe dźěćo, hdyž chce něšto měć, słowo prošu wospjetować. Při tym zamóže nutrnje prosyć, žebrić, skiwlić abo so złobić. Dźěćo zamóže wšu swoju energiju za sadźić, hdyž sej něšto přeje. Při tym wobstajnje na toho hlada, wot kotrehož spjelnjenje swo jeho přeća wočakuje. Poćah mjez woběmaj so takle po hłub ši, a čim dlěje dźěćo prosy, ćim nutrni ši tutón poćah je. We wobstajnosći prošaceho dźě sća jewi so njesměrnje wulka dowěra. Ty móžeš mi dać, štož je mi wažne. Ty móžeš mi pom hać. Ty na mnje hladaš, na mnje słuchaš a njewostajiš mje bjez wotmołwy. Kóžda próstwa stwori poćah mjez prošacym a pro šenym. Wona wužada tamne ho, kotryž próstwu spjelni abo rozjasni, čehodla ju njespjel ni. Jako je Jězus swojich wučomni kow wučił so modlić, njeje jich na moł wjał, na spočatku Boha chwa lić a sławić za rjanu stwórbu a přirodu, abo za jeho wulkosć, njeje tež jich namołwjał so dźakować za žiwjenje abo dal še dobre skutki. Jězus nawu či jich w Bohu widźeć swo jeho Wótca, kotryž nas čłowjekow lu buje a widźi, za čim žedźimy, če ho so nadźijamy a što trje bamy. Wón pokaza nam Boha, kotryž ma zajim na kóždym čłowje ku, kotryž kóždeho pyta. We Wót čenašu jewja so wosebje pró stwy. Štóž mjenujcy prosy, zwuraznja dowěru k tomu, ko tre hož wo něšto prosy a nje spušća so jeničce na swoje mocy. Štóž prosy, podawa so ze swo jimi starosćemi do ruki tamne ho. Tohodla směmy w swojich modlitwach Boha stajnje znowa pro syć. Njeje zmylk, modlitwu z pró stwu zahajić. Wučomnicy, ko třiž su často z Jězusom hroma dźe byli, su wězo w běhu časa mnohostronskosć modlenja na zhonili. Prošmy kaž dźěći, wosebje wo dary Ducha Swjateho. Foto: kna Najlěpje wopisuje wšelake waš nja so modlić sćěhowaca sta wizna: Swójba swjeći ku lowa te narodniny nana. Mać a dźěći su mały swjedźeń spřiho to wali. Na spočatku wšak kóž dy na nej gratuluje. Mały hól čec je ba seń nawuknył a ju na nej před njese. Nan jemu praji: To sy ty wulkotnje sčinił. Najstarši syn je přihotował narěč. Nan so po dźa kuje a praji: Njebych sej my slił, zo sy hižo tak mudry, zo za móžeš takle derje rěčeć. Nět ko je na rjedźe 14lětna dźow ka. Wona ma k w ěć e l z č e rw j enym i ć e r n i k a m i w ruce, ale je roz budźena, tež tróšku strachoćiwa a njezamóže nimale ničo rjec. Da kwěćel na nej a praji cyle mjelčo: Wšo dobre, nano, a dźakuju so. Při tym jeho wo koši. Nan jej wotmoł wi: Widźu, zo maš mje rady. Nětko je mać na rjedźe. Wo na nima žadyn dar. Wona pohlada měrnje na swo jeho man dźelskeho a wón po hlada měrnje na nju. Ničo nje trjebataj rjec. Wšitko je z tym pra jene. Tu te krótke po hla dnjenč ko woběmaj dosaha. Přetož staj so zeznałoj a so w běhu zhro madnych lět přeco bóle zbližiłoj, tak zo kóždy z njeju wě, što tam ny mysli. Sło wa njejsu hižo trěbne. W tutych dnjach do swjatkow mo dlimy so wo Ducha Swja teho, zo by cyrkej a kóždeho z nas wobnowił. Swjaty Duch za móže nam pomhać so wob staj nje modlić. Clemens Hrjehor

2 ZdK žada sej požohnowanje za jenakosplažne pory Na swojej plenarnej zhro madźiznje sobotu, 9. meje, we Würzburgu je sej Centralny ko mitej ka tolikow Němskeje (ZdK) žadał, zo so formy žohnowanja za ho moseksuelne pory a za dźěle nych, kotřiž su w nowym partner stwje žiwi, nadeńdu. Je dnohłós nje tole wobzamknychu w pismje, kotryž wěnuje so při cho dnej swětowej biskopskej sy nodźe nazymu w Romje. Bjez wuměnjenjow měli so jena ko splažne partnerstwa akceptować a kóždežkuli wu mjezowanje homoseksualnych přewinyć. Čłonojo ZdK žadachu sej zdobom, zo cyrkej kumštne metody Statny prezident Kuby, Raul Ca stro, zetka so zašłu njedźelu, 10. meje, we Vatikanje z bamžom Franciskusom. Nimale hodźin sku rozmołwu po su dźo wachu jako jara wutrobnu. Castro dźakowaše so swjatemu wót cej za pomoc vatikanskeje di plomatije při wutworjenju nowych zwiskow z USA. Kuba so hi žo wjeseli na wopyt bamža w sep tembru. Castro bě nje wšědnje hnuty z tutoho zetkanja. Na swojej přichodnej staciji pola italskeho ministerskeho pre zidenta Matteja Renzija rjek ny wón tohodla: Jeli budźe bamž tak dale postupować, nawróću so ke katolskej cyrkwi. Za sakły rewolucionar a ko munist, bratr znateho Fidela Castra, je z bamžom samym rě čał, kiž sej za tule ryzy pri watnu rozmołwu wjace chwile wza Biskop Oster kritizuje rozsud katolskich lajkow za dźěwanja samodruhosći znowa pohódnoći. Njeje dru heje žiwjenskeje sfery, hdźež je taj ki wulki rozdźěl mjez cyr kwin skej wučbu a žiwjenskej praksu, zwu razni ZdK. Z tym zwisuje tež njebojazliwše wob cha dźenje z čłowječej seksualnosću. Hódnoty zhromadneho žiwjenja kaž mjezsobne njepowalne haj Wothłosowanje na plenarnej zhromadźiznje ZdK Foće: kna na maka so tež w druhich formach partnerstwa, wu zběhnychu zastupjerjo katolskich lajkow. Njehladajo na to pak wuzna wa so Centralny komitej ka tolikow Němskeje k wu znamej mandźelstwa a pozbudźuje po ry k mandźelskemu slubej a k załoženju swójby. Wutrobna rozmołwa mjez bamžom a Castrom Bamž Franciskus poda so w septembru do Kuby hač za druhich mócnarjow. Z pre zidentom USA, Barackom Oba mu, rozmołwješe so 50 Druhi najmłódši němski biskop Stefan Oster z Passauwa je dekla raciju ZdK raznje kritizował. Na swojej facebookowej stronje wón jednohłósne wobzam knjenje wo žohnowanju homo seksualnych porow jako njezro zumliwe hódnoći. Z tutym žadanjom zabywa so na bytostne as pek ty bibliskeho wobraza wo čło wjeku. To by rěkało, zo so cył kowny kurs změni a z tym tež mnoho z toho, štož je cyrkej do tal wo mandźelstwje a sek sualnosći wučiła. Biskop porokuje tež wo spjetne po wołanje w tutym prašenju na bam ža Franciskusa. Njeje ani je ničkeho zjawneho wuprajenja bamža abo cyr kwinskeho wu čerstwa, kotrež by jeno w bli sko sći požadanja ZdK ležał. Je ho znjeměrnjuje, zo wjetšina za stupjerjow němskich ka to likow na tutym puću kroči. Bis kop Oster tež rjekny, zo zro zu mi, hdyž mnozy ka tolikojo cen tral ny komitej jako swo je za stu pjerstwo hižo njez ač u w a j a. Runje tak kritizowaše ar gumen taciju deklaracije. Město to ho, zo by so na hódnoty powo łała, ma wona praktikowanu sek sualnosć w nje man dźel skich partnerstwach za wo praw njenu. KP/kna Raul Castro je bamžej Franciskusej dźakowny. mjeń šin, ze zwjazkowej kancler ku Angelu Merkel 40 mjeńšin. KP/kna Biblija je přeco rozšěrjeniša W zašłym lěće bu cyłkowne Swja te pismo Noweho a Sta reho zakonja do dalšich 18 rěčow pře łožene. Němska biblijowa towaršnosć w Stuttgarće tole wozjewja po zdźělenju swě to weho zwjazka bibliskich to warš nosćow. Tuchwilu předleži No wy zakoń w dalšich rě čach a dźěle biblije we wjace hač rěčach. Njehladajo na to čakaja hi šće 1,3 miliardy lu dźi na cyłkowny přełožk Swja teho pisma w maćeršćinje. KP/kna Mandźelskaj před zbóžnoprajenjom Druhi raz w stawiznach cyrkwje bu dźe man dźelski por zbó žnopra jeny, wozjewi Vatikan srje du, 6. meje. Bamž Franciskus je heroiski stopjeń počinka wo be ju připóznał, štož je wuměnjenje na puću k zbóžnoprajenju. Ital skaj mandźelskaj rěkataj Sergio Bernardini ( ) a Do menica Be donni ( ). KP/kna Bjez stracha na prašenja reagować Katolska teologowka Dorothea Sattler je měnjenja, zo njeměła cyrkej so temam načasneho du cha zawrěć. Před Cen tralnym komitejom katolikow Němskeje wona praji, zo je spóznaće du cha časa wažne za duše pastyrstwo. Zdobom sej wona chwali, zo bamž Franciskus zna mjenja časa prawje spóznawa a začuwa. Mnozy wěriwi su so wot cyrkwje wotsalili, dokelž njemóža swójske na zhonje nja w konteksće mandźelstwa a swójby z cyrkwinej wučbu zjednoćić. KP/kna Rěčna hodźina za dźěći Syłu italskich šulerjow je swjaty wótc póndźelu, 11. meje, k awdien cy přijał. Spontanje wón swo ju narěč nabok połoži, zo by so z nimi rozmołwjał. Swojim m ał y m h o s ć o m p ow ěd a š e z e swójskeho žiwjenja, zo je so tež rady zwadźił, samo dźen sa hišće. Wažne pak je, zo so wšědny dźeń přeco zaso wu jednaš, hewak njemóžeš po koj nadeńć. Šulerjo wobdźělichu so na projekće Měrowa fa brika, kotraž za sadźuje so za měrliwe zhroma dne žiwjenje wšelakich kulturow. KP/kna Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 142

3 Dom w Rudnych horach wusko ze Serbami zwjazany Móžu so hišće derje na kóždolětne młodźinske kubłanske dny w Schmiedebergu do pomnić. Stajnje spočatk lěta poda so skupina serbskich mło dostnych do tamnišeho Win frie doweho domu, kotryž wobsteji mje ztym 60 lět. Tele dny tam róč nicu woswjeća. Při tym njeběše jenož za mnje stajnje z rjanej a dobrej tradiciju, w chronikach tutoho domu listować. Běchu to wjacore tołste kni hi, zdźěla lětdźesatki stare, pjel njene z hrónčkami, mól bami, dźaknymi słowami a wo sebje z mjenami tych skupin, kotrež běchu do nas w tutym domje přebywali. Wězo pytach při tym wosebje za serbskimi za piska mi a mjenami. A husto nadeń dźech potom tež mjeno maće rje, nana, wuja abo ćety. Tamniše chroniki swědča wo tym, kak wusko je Winfriedowy dom ze Serbami a wosebje ze serbskej młodźinu zwjazany. A tak tež dźensa mjez pře ćelemi přeco zaso rady wróćo zhla dujemy na rjane dožiwjenja w Schmiedebergu, na zabawu, Winfriedowy dom w Schmiedebergu wobsteji tele dny 60 lět Winfriedowy dom je wšelakim ge neracijam kaž tež narodam wote wrjeny. Foto: E. Meuser zet kanja a modlitwy. Ně chtóžku li je tam poćah k cyrkwi a wěrje znowa wotkrył, nowych přeće low zwonka swójskeje wo sady našoł, je so skrućił w na rodno sći a nabožnosći. A někotři namakachu tam samo swoju wul ku lubosć za žiwjenje. Tež ja mam cyle wosobinski po ćah k tutomu domej. Tak rozsu dźich so w času studija za poł lětny praktikum w Schmiede bergu. Tehdy běše nětčiši Wy sće cyrkwi pokład a swětej žohnowanje Putnikowanje starych a chorych ludźi do Róžanta de kan Wito Sćapan diecezanski du šepastyr młodźiny a z tym zdo bom nawoda Winfriedo weho domu. Na jeho iniciatiwu přitwa ri so nowa moderna ka pałka, kotruž skića ze swojej ku lowatej formu runje młodostnym naj wšelakoriše formy modlenja a spěwanja. W slědowacych lětach wabjachu mje potom lětnje dwutydźenske europske młodźin ske campy, kotrež sobu nawjedowach. W tym času do žiwich pak drje tež najbóle hórki wo komik domu: wulke powodźe nje lěta Hač do prěnje ho poschoda steješe tehdy wo da rěki Weißeritz. Prudźeše z njesměrnej mocu přez žurlu a zniči wulki dźěl delnjeho poscho da. Ale hižo dźeń pozdźišo jako wi dźachmy doskónčny roz mach zničenja stejachu hižo prěni pomocnicy před du rjemi. Mjez nimi wězo tež skupina Serbow. Njesebičnje a dźak njewočakowawši pomhachu při ru mowanju. W měsacach po tym bu dom saněrowany a je dźen sa rjeńši dyžli něhdy. Jako referentka biskopskeje Nimale połsta wěriwych z wokol nych wosadow bě so sobotu, 9. meje, do Róžanta podało, zo by chu na hnadownym městnje sakrament žałbowanja chorych při jeli. Kóžde lěto sćěhuja mnozy přeprošenje Jězusa z ewange lija: Pójće wšitcy ke mni, kiž sće sprócni a wobćeženi, ja was wokřeju. (Mt 12,28). Zdobom wužiwaja rady přiležnosć a dowěrja maćeri Božej swoje naležnosće a próstwy. W tutym zmysle wuspěwachu do kemši zhromadnje róžowc. Boža mša je so swjećiła jako wo tiwna za přitomnych a njepřitomnych chorych ze serbskich wosadow. Celebrant, farar Michał Anders, na prě do wanju rjekny, zo mamy drje dźensa wuběrne móžnosće, sej stro wotu wobchować, ale što je wo na hódna, hakle prawje pytnješ, hdyž sy chory a kipry. Prě dar doda: Na druhim boku sym pak tež hižo słyšał, zo je něchtó rjekł: Přez moju chorosć sym spóznał, što je w žiwjenju waž ne, sym zrawił a sym ćim Božej mši přizamkny so towaršliwe zetkanje w administraturje. Foto: M.A. Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 143 młodźiny dožiwich přeco zaso, kak wažny je Winfriedowy dom za katolskich młodostnych cyłeje diecezy. Tule namakaja wo ni w diasporje tak trěbny rum, so zetkawać a wuměnjeć. A tak spjelnja dom nic njewažnu funk ciju w pastoralnym dźěle cy łeho našeho Drježdźansko- Miš njanskeho biskopstwa. Njezapomnite wostanu mi naj wšelakoriše kursy, zajimawe zetkanja z młodostnymi, z cuzy mi kulturami a wašnjemi. Najbóle pak zwjeselich so stajnje z wopytow serbskorěčnych młodost nych. Kaž tehdy, tak podawa so hač do dźensnišeho serb ska skupina spočatk lěta do Schmiedeberga. Při tym tróšku wobžaruju, zo hladajo na lič bu wobdźělnikow serbske kubłanske dny po wšěm zdaću hi žo tak woblubowane njejsu. Ško da, přetož tak skomdźa młodostni njezapomnite wo ko mi ki w serbskej a katolskej zhro ma dnosći, kotrež moja a wje le dalšich generacijow našich mło dostnych w Schmiedebergu dožiwi. Jadwiga Nukowa dźa kowniši za wšo. Runje starša generacija je nimoměry wažna, dokelž so zastupujo mo dli a wo pruje. A citowaše z na rěče bam ža Jana Pawoła II., ko tryž bě 1980 staršim ludźom w Mnicho wje přiwołał: Wy sće cyr kwi pokład a swětej žo hno wanje. Zo měli sej młodźi swojich starych česćić, su prjedownicy samo z přisłowom zwuraznili: Hdyž dźědojo rěča, njech ro stu młodźencam wuši! 37 sta rych a chorych ludźi přija sakra ment žałbowanja. Po kemšach zetkachu so woni na Róžeńčanskej farje k swači ni. Zamołwity Carity, Handrij Rjenč, a pilne pomocnicy běchu blida spřihotowali. Kofej, ty kanc a kołbaski čakachu na při tomnych. Při dobrej bjesadźe je wšěm słodźało. Wuprajam wu trobny dźak a zapłać Bóh wšit kim, kotřiž su ze swojim sobu dźěłom widźomnje abo njewi dźomnje k poradźenju putnikowanja přinošowali, tež najmłód šemu, organistej Danielej Ma tikej. M. Anders

4 Znamjo nadźije a přichoda Najwjetša cyrkej wuchodneje Němskeje w Lipsku poswjećena To běše wulki swjedźeń, kajkiž jón jeno jara zrědka doži wiš: po swjećenje Lipšćanskeje propstowskeje cyrkwje so bo tu, 9. me je. Samo bamž Franciskus pósła postrow lu dźom do pře wažnje ateistiskeho města. Archaisce skutkowaše cere moniel: Z ruku rozmaza Drježdźan sko-mišnjanski biskop Hei ner Koch pomału chryzam na wołtarnej plaće tak dołho, do niž so wšón marmor ze zelen kojtej wolijowej worštu njeswě ćeše. Na wšěch róžkach woł tarja kaž tež wosrjedź njeho roz płomjeni wohenčki a spali woruch. Do toho zakłapa biskop, prjedy hač do noweho cyrkwineho ruma zastupi, ze swojim kijom wo ćežke bronzowe durje propstow skeje cyrkwje a rysowaše z nim, po tym zo běchu wone wo tewrjene, na proze křiž. Wěriwych a wosebite liturgiske měst na wokrjepi ze swjećenej wo du. Prjedy hač buchu čitani a ewan gelij přednjesene, wón Sta ludźi su poswjećensku Božu mšu noweje Lipšćanskeje propstowskeje cyrkwje před njej sobu swjećili, kotraž bě ze 700 ludźimi hižo połna. Foto: kna am bo, a zo by so eucharistija swje ćić móhła, potom tež wołtar poswjeći. Na to wožałbowa cyr kej na dwanaće tak mje nowa nych japoštołskich křižach na sćěnje Božeho domu. Po swja tym woprawjenju poswjeći tež tabernakl. A skónč nje bu wěč na swěca zaswěćena ele ktrisce. W 21. lětstotku porědki po dawk je zdokonjany: Lipšćan ska propstowska cyrkej St. Tri ni tatis, najwjetši cyrkwinski twar wu chodne je Němskeje po po litiskim pře wró će, je po swje ćeny. Samo bamž Fran ci skus při pósła postrow k po swje ćenju cyr kwje, kotryž ja po štołski nun cius w Němskej, arcybiskop Nikola Etero vić, před njese. W nim swjaty wótc wu zbě hny, zo wo zna mjenja dźens niši dźeń we wulkim němskim měsće cyr kej na twarić, zna mjo na dźije a při choda. Zdobom pokaza směr, do kotrehož měła cyr kej w hla daj cy se kular nym swě će hić: Nowa cyrkej wot wě ra swoje du rje tež tym, kotřiž Chry stusa njeznaja, a chce wšěch přeco zaso znowa na wjetši horicont skedźbnić. Jeničce štyri procenty wšěch Lipšćanow su katolikojo, 80 procentow ludźi w tutym mě sće je bjez konfesije. Runje jich hódnoćeše biskop Koch w swo jim prědowanju: Smy Wam nje křćenym dźakowni, kotřiž sće nam ze swojimi žiwjenskimi na zhonjenjemi, ze swojim py tanjom a swojimi prašenjemi bohat stwo, wuznamne za žiwjenje a wěru. Pozbudźi jich, zo bychu katolikow přewodźeli a wuzna bjez tajenja: Najskerje smy sej wo wjele bliši, hač sej to před stajamy. Na poswjećenje cyrkwje su wšak přewažnje katolikojo přišli, tež sakski ministerski pre zident Stanisław Tilich. Nimo bam žowskeho wulkopósłanca ar cybiskopa Eterovića běchu tež hosćo ze susodnych biskop stwow přitomni. Něhdźe 700 lu dźi je Božu mšu w nowej cyrkwi sobu swjećiło, dalše wja ce hač 400 před njej, hdźež bě widejowa sćěna připrawjena. Wu ska cyrkwina wěža sahaše 50 metrow do jasneho módreho njebja. K poswjećenju cyrkwje słuša tež kermuša, swjedźeń k poswje ćenju. Mnozy so zaba wjachu, pohladachu pak tež do cyrkwje. Dźěći sej wšo cyle do kładnje wobhladowachu a dachu so rady z biskopom foto gra fować. To bě cyrkej, kotrejež sy so dótknyć móhł. Mjez přitomny mi knježeše wjesoła nalada. Tro chu wosamoćene bě stejnišćo Strony piratow a cyrk winsko kritiskeje Załožby Giordana Bru na. Ale tež tam mějachu tajke něšto kaž mału party. Grilujemy a chcemy tu prosće być. Někotre ličby a fakty Photovoltaicowa płonina na juž nej stronje cyrkwineje wě že je 144 kwadratnych me trow wul ka, płonina na třěše cyrkwje sa mo 333 kwadratnych metrow. Wob lěto nadźěła so telko mi liny, kaž ju 20 přerěznych domjacnosćow trjeba. Z tym naprodukuje twarjenje 76 pro centow energije, kotruž trjeba. Ležownosć za twar płaćeše nima le milion eurow. Spočatnje wobličena cyłkow na suma 15 milionow euro bu na kóncu wo něhdźe dźesać procen tow překročena. Rochlitzski porfyr, z kotrehož mu rjowana fasada wobsteji, je 280 milionow lět stary. Za fasadu wužichu wjace hač tonow porfyra a něhdźe 50 tonow zornowca za spódk. Křiž na 50 metrow wysokej wěži z drohotneho wocla je sydom metrow wysoki. Wokno cyrkwje z tekstom Stare ho a Noweho zakonja je 3,06 me trow wysoke a 22 metrow šě roke. Zhotowił je tute wuměłc Falk Haberkorn z Lipska. W cyrkwi ma wjace hač 600 ludźi město k sedźenju. Biskopstwo a wosada stej sej pře dewzałoj, zo sydom milionow eurow wot darow wuproša. Kónc měrca 2015 běše eurow nahromadźenych. Hač do kónca lěta 2016 chcedźa hišće dalšej milionaj eurow za wu hotowanje cyrkwje zwjesć. Wulki křiž na sćěnje za woł ta rjom je 9,18 metrow króć 9,18 me trow wulki. Samsnej měrje ma křiž na napřećiwnej sćěnje. Nowe pišćele změja 45 re gistrow, tři manuale a pedal kaž tež pišćelow, najwjetša z nich je 5,75 metrow dołha. Na zhotowjenju noweje cyrkwje z wosadnicu wobdźěli so 40 twar skich firmow, 32 z nich ze Sakskeje. Božu mšu z poswjećenjom cyrkwje je ludźi přez tele wiziju sćěhowało. Z wosom pro centami podźěla je to za pře njesenje Božeje słužby nje wšědnje wysoka ličba, rjekny na wodnica cyr kwinskeje re dakcije sćelaka MDR, Susanne Sturm. Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 144

5 Po połoženju zakładneho kamjenja běše w zašłymaj lě tomaj lědma protestow přećiwo no wemu Božemu domej na prom i n e n t n y m m ě s t n j e n ap ř eć o ra dnicy při Martina Luthe ro wym wobkruhu. Starobiskop Joachim Reinelt hla da spokojnje na fasadu: To je tola poměrnje wulka wěc nasta ła. Wón přeje wosadźe połne rumnosće: Přetož tale cyrkej skutkuje předewšěm, hdyž je tak połna žiwjenja kaž na dnju poswjećenja. Štóž do njeje zastupi, hdyž je prózdna, na to ho skutkuje wona jara prosta. Ku bansko-ameriski wuměłc Jor ge Padro je so při nutř kownym wuhotowanju na zlutniwu este tiku złožował. Na 20 metrow wysokej běłej sćěnje za woł tarjom wisa prosty křiž, kotryž je dobre dźewjeć metrow wy soki a šěroki, bjez korpusa. Wo brazy žane njenańdźeš. Čer wjeno-złota ornamentika na kři žu, wołtarju, tabernaklu a dupje je jeničke trochu zahrajkane w cyłym rumje. Lipšćanski wuměłc Falk Haberkorn bě stworił 22 metrow dołhe a něšto wjace hač tři metry wysoke wokno. W nim pokazuja so při rozdźělnym wobswětlenju raz słowa Sta reho, raz Noweho zakonja. Dźak zwurazni biskop Koch wo sebje swojemu před cha dnikej Joachimej Reineltej, kotryž bě twar noweje cyrkwje w lěće 2008 zastorčił, kaž tež prje dawšemu propstej Lotharej Vier hockej a nětčišemu poměrnje nowemu propstej Gregorej Gieli. Zdobom wuzběhny wón wěryhó dnu zhromadnosć ewan gelskich sotrow a bratrow w mnohich lětdźesatkach. Naćisnyłoj staj nowu cyrkej ar chitektaj bratraj Ansgar a Benedikt Schulz z Lipska. Do cyłe ho kompleksa słušeja tež wo Biskop Koch wožałbowa woł tar a rozpłomjeni na nim wo heń čki z woruchom. W po zadku je japo štołski nuncius Eterović. Pohlad do Lipšćanskeje propstowskeje cyrkwje, kotraž skutkuje jara prosta Wječor do poswjećenja noweje cyr kwje w Lipsku wobdźělich so na wigiliji, liturgiskim nócnym mo dlenju, w prjedawšej propstow skej cyrkwi, kotraž bu njedźe lu, 3. meje, profanizowana. Započatk bě pjatk, 8. meje, w 21 hodź. Wotměnjachu so instru mentalna a wokalna hudźba, spěwanje wosadnych, modle nje, čitanja ze Stareho a No weho zakonja a meditacije. Ně kotři wosadni spominachu Wigilija na předwječoru poswjećenja na něhdźe 30 lět čiłeho wo sadneho žiwjenja po poswjećenju cyr kwje St. Trinitatis na kromje centruma při Róžowej dolinje w lěće We wjeselu a w zrudo bje běchu wosadni zje dnoće ni. Zwučenu wokolinu, wu trobje bliski dotalny Boži dom a do brych susodow nětko wo pušćić měć, woznamjenja na kóždy pad cezuru we wosadnym a wo sobinskim žiwjenju. Bóh Knjez pak njebydli w tym, štož su čłowječe ruki stworili. Tuž chce so wosada w nowej cyr kwi, kiž leži w centrumje Lipska, z Božej pomocu nowym wu žadanjam stajić. Kruh ludźi, ko třiž budu wotnětka do cyrkwje Swjateje Trojicy chodźić, budźe bjezdwěla wjetši wšako ma nowotwar wotewrjeny być za domoródnych a turistow, za křće nych a njekřćenych kaž tež za tych, kiž njejsu hišće ženje ničo wo Chrystusu słyšeli. W Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 145 Foto: kna sadny centrum kaž tež bydlenja za měšnikow a domownika. Won kownje napadnje cyrkej z fa sadu, kotraž bu z Rocklitzskim porfyrom murjowana. Dotwarjena cyrkej hišće cyle nje je. Za něšto tydźenjow hakle bu du w njej pišćele poswjećić móc. Natwarjene drje hižo su, ale za poslednje dźěła na nich njesmě so něšto tydźenjow w cyr kwi ničo tajke činić, štož by k pró šenju dowjedło. Tež na zwo ny hišće čakaja. Z nimi liča kónc lěta. Po cyłej Němskej znaćiša budźe nowa cyrkej klětu. Potom budźe wona duchowny centrum 100. zjězda katolikow Němskeje, kotryž so w meji 2016 w Lip sku wotměje. K. Wollschläger / KP me ditacijach pak so tež zwu razni, zo wostanu wosadni mo dlitwje a Božemu słowu dale swěrni. Chrystus budźe jich na puću do hišće njeznateho pře wo dźeć. Tutu nutrnosć, kotraž zawosta ji we mni hłuboki zaćišć, zakón či procesion ze swěčkami wot prjedawšeje cyrkwje při Ró žowej dolinje po měsće hač k nowej cyrkwi napřećo No wej ra dnicy. Celebrant bě propst Gre gor Giele. I. Šěrakowa

6 Dnjowy wotběh přetorhnyć, pomhać a so za mzdu njeprašeć Boža mša w Róžeńće z wohnjowymi wobornikami zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe Słužba k blišemu je Boža słužba, rjekny farar Clemens Hrjehor na dźaknej Božej mši wo hnjowych wobornikow pjatk, 8. me je, w Róžeńće. Při tym po kaza na patrona wobornikow, swja teho Floriana, kotryž je w lě će 304 ja ko swědk wěry swo je žiwjenje woprował. W prědowanju předstaji farar, kak je lěta 1953 młody wohnjowy wobornik wšu swoju fan ta ziju zasadźił, zo by we wulko měsće žonu wuchować móhł, kotraž je jeno z wulkim napinanjom hi šće nuzowe čisło wolić za móhła. Njewědźeše pak po zra njenju ani swoje mjeno ani adresu. Bór ze padny do womory. Wobor nik wupósła tuž 20 awtow ze si renami a da jednu po druhej has nyć. Přez telefon zamó na tu te wašnje zwěsćić, w kotrym mě šćanskim dźělu žona bydli. Skónč nje da přez wótřerěčaki wo zjewić, zo bywa žona we wul kej nuzy a zo měli wšitcy ludźo swěcu hasnyć. We wo morje ležaca žona tole wězo njemó žeše, a tuž wobornicy jeje Jězus je pěstka a my kćenjowe łopjena wokoło njeje Prěnje swjate woprawjenje w Chrósćicach W našej Chróšćanskej cyrkwi mějachmy njedźelu, 10. me je, prěnje swjate woprawjenje. Swjedźeń zahaji so na farje. Knjez farar Clemens Hrjehor nas prě njo wo prawjenske dźěći a našich staršich postrowi a požohnowa naše swěčki. Starši mo dlachu so za nas a my za nich. Potom zaćahnychmy zhroma dnje do cyrkwje. Na swjatočnej Božej mši zawo ła knjez farar kóždeho z nas Na kemšach w Chrósćicach by dlenje nańdźechu a ju na to do chorownje dowjezechu. Wona bu wuchowana. Farar Hrjehor poćahowaše so da le na sćenje wo miłosćiwym sa maritanje, kotryž je, pom haw ši mužej, swój dnjowy wot běh přetor hnył, kiž je pomhał a kiž njeje Zaćah na dźaknu Božu mšu wohnjowych wobornikow. Wjace: z mjenom. Kóždy postany a zaswěći swoju swěčku při ju trownej swěčce. Jako my wšě woprawjenske dźěći we woł tar nišću w połkruhu stejachmy, pono wichmy křćenski slub. Symbol swjateho woprawjenja bě lětsa ćernik. Na prědowanju měješe knjez farar róžu sobu a rozkładźe nam woznam tuteje kwětki. Wotšćipa wšě něhdźe 60 kćenjowych ło pjenow tuteje róže, kotrež běchu wokoło pěst ki (Stempel). Knjez farar po wě daše, zo je pěstka kaž Jězus a my wě riwi kćenjowe łopjena wokoło njeje. Foto: M. Dźisławk Hakle hdyž pytamy stajnje kontakt k Jězusej a smy z nim zwjazani, potom je tež róža wo prawdźe rjana z pěstku a wšě mi łopje nami wokoło njeje. Po prě dowanju přednjesechu star ši, kmótřa a někotre z nas prě njo wo prawjenskich dźěći pró stwy. Tež w při hotowanju za eu charistiju skut kowachmy sobu. A potom bě skónčnje tak dalo ko. Wokomik najwjetšeje napja to sće. Wokomik, jako přijachmy chlěb ži wjenja, Jehnjo Bože, Jě zusa Chry stusa. Běše to wo se bite začuće za nas wšěch, ja ko połoži knjez farar kóždemu wo blatko do erta. Po swjatym wo prawjenju pomodlichmy so a před nje sechmy naš nawuk nje ny paćer. Jako bě rjana Boža mša nimo, kotruž wobohaćichu cyrkwinski chór a młodźi hudźbnicy Chróšćan skeje wosady, ze stu pachmy so za zhromadne foto. Po wo bjedźe zetkachmy so znowa w cyrkwi, nětko k dźaknemu nyš porej. Tu požohnowa knjez farar dary, kotrež smy sobu přinjesli. Nimo toho da kóžde dźěćo swój pjenježny dar za nuzu ćer pjace dźěći do kolekty. Po nyš porje swjećachmy doma hišće ze swójbu, kmótřami a znaty mi tutón krasny swjedźeń. Johanna Hadankec z Kopšina Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 146 so za mzdu prašał. Tu ta zasada płaći, kaž duchowny dale rozłoži, tež za wohnjowych wo bornikow. W čłowjeku, ko tryž je w nuzy, měli Chrystusa sa mo ho widźeć. Kóžde lěto wokoło swjedźenja swjateho Floriana, 4. meje, swjeća wohnjowi wobornicy ze zarjadniskeho zwjazka Při Kló šterskej wodźe a dalši dźaknu Bo žu mšu w Róžeńće. Lětušu su wobor nicy z Chrósćic při ho to wali. Z chorhoju zaćahnychu do cyr kwje zastupjerjo wobo row z Pančic- Kukowa, Worklec, Smječ kec, Kulowa a Wotrowa. KP Foto: Jan Šołta Ja sym Z wosom dalšimi dźěćimi smědźach w našej wosadnej cyrkwi w Njebjelčicach njedźelu, 3. me je, prěni raz Jězusa w swjatym woblatku přijeć. Dołho smy so na tutón wjeršk swo jeho žiwjenja přihotowali a so na njón wje se lili. Pod temu Ja sym winowy pjenk a wy pru ćata staj nam knjez fa rar Beno Jakubaš a knje ni Sa bi na Lanzyna wědu wo Bo hu zbli žiłoj a nas we wě rje p os y ln i ł o j. Wšitke štyri holcy běchmy na naš swjedźeń w krasnej druž čej dra sće přišli. Za ćahnychmy z na šimi staršimi do r j en j e w up yš en e j e c y r k w j e. Tam hižo naši kmó třa a přiwuzni čakachu, zo by chu z nam i p r ě n j o w op r aw j e ns k u B ož u mšu sobu swje ćili. Cyr kwinski chór ju rjenje wob rubi. Prjedy hač prěni raz k bli du Božemu přistupichmy, za njesechmy my p r ě n j ow o p r aw j e ns ke d ź ě ći spěw Za tobu, mój Jězu, ko tryž je z nami knje ni Franciska Bjedrichowa na zwu čowała. Běchmy połni ra dosće a Prěnje

7 Po wjele lětach pytanja namakachmy row Mój pradźěd Michał Brojer ze Šu nowa běše jako wójnski jaty w Druhej swětowej wójnje w fran coskim Auxey-Duressesu (Burgund) padnył abo zemrěł. Po starych podłožkach, kotrež mě jachmy, slědźachmy jara doł ho w interneće. Skónčnje po dach so ze star šimaj a sotru w zymskich prózdni nach na puć. Zo njeby to předołha jězba była, smy pola mojeje sotry w Šwicarskej star towa li. Po štyrihodźinskej jězbje do jědźechmy do wsy Auxey- Du resses. Je to jara wulkotna wi nowa kónčina. Při starej cyrkwič ce namakachmy jenož pom nik padnjenych wojakow Prě njeje swětoweje wójny. Pytachmy dale za kěrchowom, ale žadyn njenańdźechmy. Ani domo ródni ludźo nam pomhać nje móžachu. Tuž dale w blišej wo kolinje za pomnikami pytach my. Po dołhim dnju wróćich my so zrudni zaso do Šwicar skeje. Moja mać slědźeše hi šće samsny wječor dale w in ter neće. Skónčnje storči na stro nu wjesela, zo smě dźach my Jězusa přijimać. Popołdnju zetkachmy so hišće ke krótkemu nyšporej, na ko trymž nam knjez farar Ja kubaš mały darik přepoda. Njech wostanje nam tutón rjany dźeń nje zapomnity, zo bychmy w myslach a jednanjach stajnje we wěrje dale krući wostali. Christiana Wokec při rowje swojeho pradźěda winowy pjenk a wy prućata swjate woprawjenje w Njebjelčicach Zapłać Bóh wuprajam w mjenje wšěch Njebjelčanskich prě njowoprawjenskich dźěći a jich staršich knjezej fararjej Ja ku ba šej, knjeni Lanzynej, knjeni Bje drichowej kaž tež wšitkim, kiž su na někajke waš nje k to mu dopomhali, zo bě to za nas wul kotny dźeń. Johana Cyžec Foće: pr graeberstaetten. Tam za pi sachmy wšitke daty mojeho pra dźěda, kotrež nam wot Bayer skeho Čer wjeneho křiža před ležachu. Tu zhonichmy, zo bu row do druheje kónčiny Fran coskeje přepołoženy, mje nuj cy do An dil ly w Lothringskej. Tam je najwjetše pohrjebnišćo padnjenych wo jakow Druheje swětoweje wójny. Tu wotpočuje pa dnjenych němskich wojakow. Tuž po dachmy so nazajtra hišće raz do Francoskeje. Po znowa štyri hodźinskej jězbje tam do jědźechmy. Zwonka małeje wsy steji kapałka z jara wulkim kěrcho wom. Běše to jara hnujace. Přez wulke železne wrota zastu piwši wuhladaš wid křiža. Na prawo je rumnosć, kiž ma w sćě nje kamor, kotryž je po dobny tabernaklej. W nim su wulke kni hi z mjenami padnjenych wo jakow. Tam namakachmy mje no našeho pradźěda a dźěda. Tu steja předmjeno, mjeno, da tum narodźenja, datum zemrě ća, blok a ličba rowa. Nalěwo je małe wołtarnišćo z wulkim drje wjanym křižom, kotryž běchu wojacy sami rězbarili, kaž tež mały wołtar. Nětko po čachmy row pytać. Dokelž zna jachmy z knihi blok a ličbu rowa, row spěš nje nadeńdźechmy. Je to wul ke pohrjebnišćo z jara, jara wje le zornowcowymi křižemi. Na jednym křižu steja z kóž deho boka tři mjena wojakow. Tu wot počuje tež wjele wojakow, kotrychž mjeno znate njeje. Na kěr chowje wuhladachmy tež jara wjele mjenow, kiž su typiske w našej serbskej kónčinje, na při kład Jeschke, Han drick a Völ kel. Stajichmy nad ro wom pra dźěda swěčku a kwět ki a po modlichmy so za njeho. Potom dachmy so zaso na dompuć. To běše jara hnujacy woko mik. Smy jara wolóženi, zo smy skónčnje row nadešli. Domoj so na wróćiwši wowce wobraz rowa jeje nana přepodachmy. Wow ka je so jara wjeseliła a bě zdo bom wolóžena. Christiana Wokec, Šunow Pomnik za nućenych dźěłaćerjow Přinos darow. Wjace fotow: Foto: M. Buk Farar Beno Jakubaš požohnowa njedźelu, 10. meje, pomnik Płomjo a sylzy, nadźija a ćerpjenje Nadja. Tutón steji w Nje bjelčicach napřećo pohrjebnišću a napomina, zo měli so lu dźo njeprawdźe a njeswobodźe spřećiwjeć a zo měli zmu žitosć k wěrnosći měć, rozłoži farar na poswjećenskej swja točno sći. Postajeny bu pomnik za nućenych dźěłaćerjow kaž bě to lěta 1924 rodźena Nadježda Tokarskaja z Ukrainy, kotraž bu 1942 doma zajata a kotraž přińdźe do Njebjelčic, doniž njebu w apryla 1945 wot sowjetskeho wójska wuswobodźena. Stworił je pomnik čěski sochar Robert Alger w formje sylzow. Na tafli při pomniku su jeho mysle k tomu podate. Ze sylzami poka zuje wón na to, zo je Nadja w cuzbje wjele płakała, zdobom pak tež na lubosć ke krajanej a přećelej Wolodji Lukašikej, ko tryž bě runja jej nućeny dźěłaćer a kiž je kónc wójny za błudźe neje němskeje granaty dla swoje žiwjenje přisadźił. Něhdyša nućena dźěłaćerka, dźensa 91 lětna Nadja, njemóžeše na poswjećenje do Njebjelčic přijěć. Wobdźělił pak je so jeje syn Nikolaj Tokarski, kotryž bě přewšo hnuty. Foto: Feliks Haza Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 147

8 Pokiwy Beachvolleyballowy turněr Dekanatne dušepastyrstwo młodźiny přeprošuje sobotu, 6. junija, wot 15 hodź. na beach volley ballowy turněr do Ralbic. Mustwa njech so prošu hač do štwórtka, 28. meje, w Don Boskowym domje pod telefonowym čisłom ( ) abo na facebookowej stronje Referentka DekanatnaMlo dzina Worklecy při zjewja. Hrać budźe so, jeli so znaj mjeńša štyri mustwa přizjewja. Za putnikowanje do Krupki so přizjewić Młodostni wot 16 lět su přeproše ni wot njedźele, 26. julija, do Krupki putnikować. Woni nawró ća so pjatk, 31. julija. Přizje wić měli so zajimcy hač do pjatka, 26. junija, w Chró sćicach na farje, telefonowe čisło ( ) Po tym so přizje wje nja hižo nje přijimuja. Putnicy zetkaja so nje dźelu, 5. julija (nic 29. junija, kaž bě to raz planowane), po nyš po rje w Chró sći cach na farje, štož je za wšitkich nowačkow wi nowa tosć. Nyš por započnje so w 14 hodź. Putniska Boža mša w Krup ce bu dźe srjedu, 29. julija, w 10 hodź. Pytaja rjedźerku za nócnu słužbu Dom swjateho Jana w Smječ kecach pyta rjedźerku za nócnu słužbu. Dźěłowy čas je wot 20 hodź. hač do ranja w 6 hodź., a to dwě do tři nocy wob tydźeń. Městno ma so 1. junija, naj pozdźišo 1. julija wobsadźić. Swoje pi somne požadanje pósćelće pro šu na adresu: Dom swjateho Jana, Tadej Šiman, Janska kupjel 1, Worklecy. Sčinja chórowu hudźbu popularnišu Młody chór Festino ze Sankt Peters burga wuhotuje srjedu, 27. me je, w hodź. w Chróšćan skej cyrkwi koncert. Při tym spy taja spěwarjo runje młodym ludźom chórowu hudźbu popularnišu sčinić. Spěwaja rusku a europsku barokowu runje tak kaž načasnu hudźbu 20. a 21. lětstotka. Wšitcy su wutrobnje přeprošeni. Dźěći žaruja hinak W Kamjencu změja skupinu žarowacych dźěći Předstaja nowu knihu wo putnikowanjach Serbow Nowu putnisku knihu Ze žoh no wanjom na puć před staji Ludowe nakładnistwo Domo wina wutoru, 19. meje, w 19 hodź. w awli Šule Ćišin skeho w Pan čicach- Kukowje. Wudawaćel farar Gerat Wornar a dalši awtorojo budu z njeje čitać. Na tym wječoru knihu pokićeja. wot njedźele do njedźele Dźěći a jich dorosćenych přewodźerjow, kotřiž wo bliskeho přiwuzneho abo přećela žaruja, přeprošuje Hornjołužiski zwjazk Carity, zo bychu so rozmołwjejo swoje nazhonjenja wuměnjeli. Prěnje zetkanje budźe wutoru, 9. junija, w Katolskim dźěćacym domje swjateho Bjarnata, kotrež ma wot 17 do 19 hodź. trać. Skupina ma so dźesać króć w měsačnym wotstawku zetkać. Smjerć nana abo maćerje, bratra abo sotry, dźěda, wowki abo přećela wubudźa w dźěsću abo młodostnym nimo začućow zrudo by, stracha a zadwělowa nja tež mnohe prašenja, njewěstosć a problemy. Hustohdy změ ni so cyła žiwjenska situacija. Dorosćeni čuja so we wobchadźenju ze žarowacymi dźěći mi přežadani, trjebaja dźě sa mi tež podpěru. W rozmołwje do prěnjeho zetkanja móža so indiwiduelna situacija a wosobinske přeća dźěći z jich staršimi abo přisłušnym kubłarjom wob jednać. Sylvia Marschler a Bernward Kreuzkam w domje Ca ri ty na Haydnowej 8 w Kamjen cu stejitaj jako partneraj k dispoziciji. Z nimaj měli sej zajimcy k tomu pod telefono wym čisłom ( ) termin do jednać. KP Nalětni koncert na klóšterskej zahrodźe Křesćansko-socialny kubłanski skutk z.t a chór Lipa z.t. pře prošujetej na tradicionalny nalětni koncert do zahrody zežiwjen skeho a zelo we ho centruma w klóštrje Marijinej Hwězdźe w Pan čicach-kukowje njedźelu, 17. meje, w hodź. Na kćějatej zahrodźe za spěwa chór Li pa pisa ny kwěćel pěsnjow na rjanosć při rody. Hóstny chór je lětsa dźěćacy chór Budyskeho Serb skeho gym na zija pod nawodom Bernadety Hencyneje. Wot hodź. poskića tam kofej a ty kanc. Za wulět samostejacych so přizjewić Samostejacy ze serbskich wo sadow změja wutoru, 2. junija, swój lětuši zhro ma dny wulět z busom, kotryž po wjedźe do Cho ćebuza a do Błótow. Za jim cy njech so hač do wutory, 26. me je, w re dak ciji Katolske ho Posoła přizjewja, tele fo no we čisło ( ) Časy wot jězda busa z je dno tli wych wsow so njedźelu do wulěta wozjewja. njedźelu, 17. meje: 7. jutrowna Paskala Japsk 1, a.c-26 / 1 Jan 4,11-16 / Jan 17,6a.11b-19 póndźelu, 18. meje: Jana I. Japsk 19,1-8 / Jan 16,29-33 wutoru, 19. meje: Iwa Japsk 20,17-27 /Jan 17,1-11a srjedu, 20. meje: Bernardina Japsk 20,28-38 / Jan 17,6a.11b-19 štwórtk, 21. meje: Eugena Mazenodskeho Japsk 22,30;23,6-11 / Jan 17,20-26 pjatk, 22. meje: Renaty, Julije Japsk 25,13-21 / Jan 21, sobotu, 23. meje: Deziderija Japsk 28, / Jan 21,20-25 njedźelu, 24. meje: swjatkownička Dagmary, Madleny Japsk 2,1-11 / Gal 5,16-25 / Jan 15,26-27; 16,12-15 městno za adresowy nalěpk rozšěrjenja Nječwěluj so z prašenjom, hač sy Swjateho Ducha přijał, ale prašej so jeničce: Sym so wo njeho modlił? Martin Hubacher Katolski Posoł Časopis katolskich Serbow Wudawaćel: Towarstwo Cyrila a Metoda z.t., Póstowe naměsto 2, Budyšin Katolski Posoł spěchujetej Załožba za serbski lud, kotraž dóstawa lětnje přiražki Zwjazka, Swobodneho stata Sakskeje a Kraja Braniborskeje, a Drježdźansko- Miš njanske biskopstwo. Zamołwity redaktor: farar Michał Anders Adresa redakcije a rozšěrjenja: Póstowe naměsto 2 / Postplatz Budyšin / Bautzen telefon: ( ) telefax: ( ) Katolski@Posol.de internet: Postvertriebsnummer: F 8485 Lětny abonement płaći: 25 eurow, z póstom 50 eurow. Konto: TCM-Katolski Posoł IBAN: DE BIC: GENO DEF 1M 05 banka: LIGA Dresden kontowe čisło: BLZ: Ćišć: Łužiska ćišćernja, Budyšin Štóž w nastawkach swoje měnjenje zastu puje, ma je ze swojim mjenom pod pisać. Přinoški njekryja so stajnje z mě njenjom redakcije. Katolski Posoł 17. meje 2015 strona 148