«КАЗКОММЕРЦБАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ 31 наурызда аяқталған үш ай іші қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпараты
«КАЗКОММЕРЦБАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ МАЗМҰНЫ Бет 2016 Ж. 31 НАУРЫЗДА АЯҚТАЛҒАН ҮШ АЙ ІШІ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫ АҚПАРАТЫН ДАЙЫНДАУ ЖӘНЕ БЕКІТУ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ ТУРАЛЫ БАСШЫЛЫҚ МӘЛІМДЕМЕСІ (АУДИТ ЖҮРГІЗІЛМЕГЕН) 1 ҚЫСҚАРТЫЛҒАН АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫ АҚПАРАТЫН ШОЛУ БОЙЫНША ТӘУЕЛСІЗ АУДИТОРЛАР ЕСЕБІ 2 2016 Ж. 31 НАУРЫЗДА АЯҚТАЛҒАН ҮШ АЙ ІШІ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫ АҚПАРАТЫ (АУДИТ ЖҮРГІЗІЛМЕГЕН): Пайда немесе залал туралы аралық шоғырландырылған есеп 3 Жиынтық кіріс туралы аралық шоғырландырылған есеп 4 Қаржы жағдайы туралы аралық шоғырландырылған есеп 5 Капиталдағы өзгерістер туралы аралық шоғырландырылған есеп 6-7 Ақша қаражатының қозғалысы туралы аралық шоғырландырылған есеп 8-9 Қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратына іріктемелі түсіндірме ескертулер 10-38
3
5
5
«КАЗКОММЕРЦБАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ 2015 Ж. 31 НАУРЫЗДА АЯҚТАЛҒАН ҮШ АЙ ІШІ КАПИТАЛДАҒЫ ӨЗГЕРІСТЕР ТУРАЛЫ АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП (АУДИТ ЖҮРГІЗІЛМЕГЕН) Жарғылық капитал Сатып алынған меншікті акциялар Қосымша төленген капитал Жылжымай тын мүлік пен ғимараттарө ды қайта бағалау қоры Сатуға арналған қолда бар инвестиция ларды қайта бағалау дефициті 1 Бағамдық айырмашылықтар қоры 1 Хеджирлеу резерві 1 Бөлінбеген пайда 1 Негізгі банк акционерлерінің барлық капиталы Бақыланбайтын үлес Барлық капитал 2014 ж. 31 желтоқсан 213,301 (52,356) (6,405) 7,166 (1,649) (3,220) 702 208,164 365,703 50,338 416,041 Таза пайда/(залал) - - - - - - - 4,130 4,130 (287) 3,843 Басқа жиынтық кіріс/(залал) - - - 811 (1,136) 484 (70) - 89 (2,570) (2,481) Барлық жиынтық кіріс/(залал) - - - 811 (1,136) 484 (70) 4,130 4,219 (2,857) 1,362 Меншікті акцияларын сату - (68) - - - - - - (68) - (68) Бұрын қайта бағаланған Жылжымайтын мүлік пен ғимараттардың тозуы мен істен шығуының нәтижесінде Жылжымайтын мүлік пен ғимараттарды қайта бағалау қорын есептен шығару - - - (19) - - - 19 - - - БТА үлесін сатып алу - - - - - - - (32,551) (32,551) (40,947) (73,498) Жай акцияларды шығару 73,510 - - - - - - - 73,510-73,510 31 наурыз 286,811 (52,424) (6,405) 7,958 (2,785) (2,736) 632 179,762 410,813 6,534 417,347 6
7
«КАЗКОММЕРЦБАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ 2016 Ж. 31 НАУРЫЗДАҒЫ АЯҚТАЛҒАН ҮШ АЙ ІШІ АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ ТУРАЛЫ АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ЕСЕП (АУДИТ ЖҮРГІЗІЛМЕГЕН) 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕН КЕЛІП ТҮСЕТІН АҚША ҚАРАЖАТЫНЫҢ ҚОЗҒАЛЫСЫ: Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінен алынған пайыздар 1,949 1,526 Банктерге және басқа қаржы институттарына берілген несиелер мен қаражаттан алынған пайыздар 4,292 2,551 Клиенттерге берілген несиелерден алынған пайыздар 32,315 33,704 «Самұрық-Қазына» Ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ-тың облигацияларынан алынған пайыздар - 9,000 Сатуға арналған қолда бар инвестициялардан алынған пайыздар 258 4,751 Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялардан алынатын пайыздар 5,864 57 Банктердің және басқа қаржы институттарының несиелері мен қаражаты бойынша төленген пайыздар (2,051) (11,397) Клиенттер қаражаты бойынша төленген пайыздар (24,265) (23,602) Шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша төленген пайыздар (21,281) (6,560) Тартылған басқа құралдар бойынша төленген пайыздар (905) (4,287) Реттелген қарыз бойынша төленген пайыздар (1,997) (1,624) Алынған қызметтер мен комиссия 10,875 12,286 Төленген қызметтер мен комиссия (4,687) (4,638) Алынған басқа кіріс 3,562 1,847 Төленген операциялық шығыс (14,567) (19,634) Операциялық активтер мен міндеттемелер өзгертілгенге дейін операциялық қызметтен келіп түсетін ақша қаражаттың жылыстауы (10,638) (6,020) Операциялық активтер мен міндеттемелердің өзгеруі Операциялық активтердің азаюы/(ұлғаюы): Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкте орналастырылған ақша қаражаты 3,033 (3,532) Ресей Федерациясы Орталық банкте орналастырылған ақша қаражаты (901) (473) Тәжікстан Республикасы Ұлттық Банкте орналастырылған ақша қаражаты 294 31 Қымбат металдар (187) 369 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері 178,206 33,465 Банктерге және басқа қаржы институттарына берілетін несиелер мен қаражат 19,587 (9,014) Клиенттерге берілген несиелер (69,481) 74,928 Басқа активтер (11,189) (622) Операциялық міндеттемелердің (азаюы)/ұлғаюы: Банктердің және басқа қаржы институттарының несиелері мен қаражаты (65,443) (1,327) Клиенттердің қаражаты 43,155 (85,648) Басқа міндеттемелер 25,702 9,758 Салық салынғанға дейінгі операциялық қызметтен келіп түсетін ақша қаражатының түсімі 112,138 11,915 Төленген пайда салығы (28,023) (7,653) Операциялық қызметтен келіп түсетін ақша қаражатының таза түсімі 84,115 4,262 8
9
«КАЗКОММЕРЦБАНК» АКЦИОНЕРЛІК ҚОҒАМЫ 2016 Ж. 31 НАУРЫЗДА АЯҚТАЛҒАН ҮШ АЙ ІШІ ҚЫСҚАРТЫЛҒАН АРАЛЫҚ ШОҒЫРЛАНДЫРЫЛҒАН ҚАРЖЫ АҚПАРАТЫНА ІРІКТЕМЕЛІ ТҮСІНДІРМЕ ЕСКЕРТУЛЕР (АУДИТ ЖҮРГІЗІЛМЕГЕН) 1. ҰЙЫМ «Казкоммерцбанк» (бұдан әрі - «Банк» немесе «Казкоммерцбанк») акционерлік қоғамы (бұдан әрі «АҚ») акционерлік қоғам болып табылады және өз қызметін Қазақстан Республикасында 1990 ж. бастап жүзеге асырады. Банк қызметі 2014 ж. 2 желтоқсандағы 1.2.16/222/32 лицензияға сәйкес, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкпен (бұдан әрі - «ҚРҰБ») реттеледі. Банктің негізгі қызметі коммерциялық банктік қызмет көрсету, бағалы қағаздармен, шетел валютасымен және туынды қаржы құралдарымен операциялар жүргізу, несиелер мен кепілдіктер беру болып табылады. Банктің тіркелген офисі келесі мекенжайда орналасқан: Қазақстан Республикасы, 050060, Алматы қ., Гагарин даңғ., 135Ж-үй. 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша, Банктің Қазақстан Республикасында 23 филиалы бар. Казкоммерцбанк банктік Топтың (бұдан әрі - «Топ») негізгі компаниясы болып табылады, оған 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратына шоғырландырылған келесі компаниялар кіреді: Атауы Қатысу пайызы/дауыс беруші акциялар пайызы 31 наурыздағы 31 желтоқсандағы Қызметін жүргізетін елі жағдай бойынша жағдай бойынша Қызмет түрі «Казкоммерц Секьюритиз» АҚ «Процессинг компаниясы» ЖШС Kazkommerts International B.V. Kazkommerts Finance II B.V. «Казкоммерцбанк Таджикистан» ЖАҚ «Москоммерцбанк» КБ АҚ «КУСА ККБ-1» ЖШС «КУСА ККБ-2» ЖШС «КУСА ККБ-3» ЖШС «БТА Секьюритис» «БТА Банк» АҚ еншілес ұйымы» АҚ «АлемКард» ЖШС «Титан-Инкассация» ЖШС «Казкоммерц Life» өмірді сақтандыру компаниясы» АҚ «Казкоммерц-Полис» Сақтандыру Компаниясы АҚ «Грантум» ЖЗҚ АҚ Қазақстан Республикасы 100% 100% Бағалы қағаздар нарығындағы операциялар Төлем карталары бойынша процессинг операцияларын және басқа да Қазақстан байланысы бар операцияларды жүзеге Республикасы 100% 100% асыру Нидерланд Халықаралық капитал нарығынан Корольдігі 100% 100% Банк үшін қаражат тарту Нидерланд Халықаралық капитал нарығынан Корольдігі 100% 100% Банк үшін қаражат тарту Тәжікстан Республикасы 100% 100% Коммерциялық банк Ресей Федерациясы 100% 100% Коммерциялық банк Қазақстан Республикасы 100% 100% Стресс активтерін басқару Қазақстан Республикасы 100% 100% Стресс активтерін басқару Қазақстан Республикасы 100% 100% Стресс активтерін басқару Қазақстан Республикасы 100% 100% Қазақстан Республикасы 100% 100% Қазақстан Республикасы 100% 100% Инкассациялау Қазақстан Республикасы 100% 100% Өмірді сақтандыру Қазақстан Республикасы 99.97% 99.97% Сақтандыру Қазақстан Республикасы - 82.52% Зейнетақы қоры Бағалы қағаздар нарығындағы операциялар мен активтерді басқару Төлем карталары бойынша процессинг операцияларын және басқа да байланысы бар операцияларды жүзеге асыру 10
Акционерлер 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша келесі акционерлер Банктің шығарылған жай акцияларына иелік етті: 31 наурыз 31 желтоқсан Акциялар саны Тікелей иелену %* Акциялар саны Тікелей иелену %* К.Х. Ракишев 228,642,743 28.69 228,642,743 28.69 «Qazaq Financial Group» АҚ** 223,922,790 28.10 223,922,790 28.10 «Орталық-Азия инвестициялық компаниясы» АҚ («ОАИК») 185,561,734 23.28 185,561,734 23.28 «Самұрық-Қазына» ұлттық әлауқат қоры» АҚ 85,517,241 10.73 85,517,241 10.73 Н.С.Субханбердин 47,800,962 6.00 47,800,962 6.00 Басқа акционерлер 25,469,926 3.20 25,490,812 3.20 Барлығы*** 796,915,396 100.00 796,936,282 100.00 Ескертулер: * Бұл иелік ету үлестері Банкпен және оның еншілес компанияларымен сатып алынған жай акцияларды ұстап қалғандағы Банктің орналастырылған жай акцияларының жалпы санына әрбір акционердің тікелей иелік ету үлесі ретінде есептелген. Банктің еншілес компаниясы «Казкоммерц Секьюритиз» АҚ жергілікті қор биржасында Банктің маркет-мейкері болып табылады. **Осыған дейін «Alnair Capital Holding» АҚ. **** Көрсетілген сандар Банктің жалпы орналастырылған жай акциялары бойынша, Қазақстан қор биржасының талаптарына сәйкес, Банктің маркет-мейкері сатып алған акцияларды шегеріп тастағанда әрбір есептік күнге есептеледі. 2. НЕГІЗГІ ҰСЫНУ ҚАҒИДАЛАРЫ Бухгалтерлік есептің негізгі қағидалары Топтың қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпараты 34 «Аралық қаржы есептілігі» Халықаралық қаржы есептілігі стандартына (бұдан әрі - «ХҚЕС (IAS) 34») сәйкес дайындалған. Сәйкесінше, негізінен, жылдық шоғырландырылған қаржы есептілігіне ескертулерге қосу үшін қажет етілетін айқындалған деректер мен ашылулар жіберіліп алынды немесе қысқартылған. Бұл қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратын Топтың 31 желтоқсанда аяқталған жыл іші шоғырландырылған қаржы есептілігімен және шоғырландырылған қаржы есептілігіне іріктемелі ескертулерімен бірге қарау қажет. Қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратын ХҚЕС (IAS) 34 сәйкес дайындау Топ басшылығынан Топтың есептілікте келтірілген активтері мен міндеттемелерінің сомасына, есептік күнгі жағдай бойынша шартты активтер мен міндеттемелерді және есептілікте есептік кезеңдегі кіріс пен шығыстың келтірілген сомасын ашуға ықпал ететін бағалар мен болжамдарды өңдеуін талап етеді. Нақты нәтижелердің осы бағалардан айырмашылығы бар болуы мүмкін. Нақты нәтижелерден айырмашылығы бар бағалары несие мен дебиторлық берешектің құнсыздану қорларын қалыптастырумен және қаржы құралдарының әділ құнын айқындаумен анағұрлым ықтимал байланысты. Қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпарат барлық түзетуді көрсетеді, Топ басшылығының пікірінше, бұл түзетулер аралық кезеңдердегі қызмет нәтижелерін шынайы көрсету үшін қажет. Қаржы ақпаратына мұндай түзетулердің өзіндік сипаты бар әрі кезеңнен кезеңге қайталанып тұрады. Жай банктік қызмет нәтижелері бір-бірімен тығыз байланысты әрі нарықтық жағдайлардың өзгерістеріне байланысты болатындықтан, аралық кезеңдегі қызмет нәтижелері міндетті түрде бір жылғы күтілетін көрсеткіш нәтижелер болып табылмайды. Функционалды валюта Топқа кіретін әр компанияның қаржы есептілігіне енгізілген баптар компанияға қатысы бар оқиғалар мен жағдайлардың экономикалық мәнін көрсететін валютада өлшенеді (бұдан әрі - «функционалды валюта»). Қазақстан теңгесі («теңге») бұл қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратының есептік валютасы болып табылады. 11
3. ЕСЕП САЯСАТЫНЫҢ НЕГІЗГІ ҚАҒИДАЛАРЫ Осы қысқартылған аралық шоғырландырылған қаржы ақпаратын дайындаған кезде, Топ, Топтың 31 желтоқсанда аяқталған жыл іші жылдық шоғырландырылған қаржы есептілігін дайындаған кезде қолданған есеп саясатының қағидалары мен есеп айырысу әдістерін қолданды. 31 наурызда аяқталған үш ай іші есеп саясатына қандай да бір өзгертулер енгізілмеді. БТА несиесін бағалау Есеп саясаты Қазіргі сәтте, несиенің қолданыста болуына байланысты, БТА берген, жалпы бақылаудағы несиенің құнсыздануына арналған резервтер Топтың есеп саясатына сәйкес, құнсызданбаған несие үшін бағаланған болатын; өйткені пайыз бен негізгі борыш шарттық өтеу кестелеріне сәйкес төленеді. Бұдан басқа, несиені бағалаған кезде, Банк БТА берген бизнес-жоспарды қарап шықты, аталған бизнес-жоспарға БТА қазіргі қызметінен келіп түсетін келешектегі ақша ағыны кіреді. Бизнес-жоспар басшылық білдірген, БТА-ның ықтимал тәуекелдің болатынына түзетуі бар қазіргі және шартты активтерінің мерзіміне және оларды сатудан келешекте келіп түсетін түсімдерге қатысты пайымдарынан тұрады. Топ басшылығы қолданылатын есеп айырысуды толық және шынайы болып табылады деп есептейді. 12
4. ТАЗА ПАЙЫЗДЫҚ КІРІС 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші Пайыздық кіріс: Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс: - ұжымдық құнсыздандырылған қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс 3,171 5,115 - құнсыздандыру мақсатында жекелеп бағаланған құнсыздандырылған қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс 6,737 22,341 - құнсызданбаған қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс, соның ішінде ұжымдық құнсызданбаған қарыз 105,155 48,346 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс 2,211 1,541 Сатуға арналған қолда бар инвестициялар бойынша пайыздық кіріс 2,121 3,819 Пайыздық кірістің барлығы 119,395 81,162 Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс: Клиенттерге берілген несиелер бойынша пайыздар 106,442 62,893 Банктерге және басқа қаржы институттарына берілген несиелер мен қаражат бойынша пайыздар 4,582 2,782 Өтеуге дейін ұсталатын инвестициялар бойынша пайыздар 4,039 452 «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ облигациялары бойынша пайыздық кіріс - 9,675 Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы активтері бойынша пайыздық кірістің барлығы 115,063 75,802 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері бойынша пайыздық кіріс: Саудаға арналған қаржы активтері бойынша пайыздар 2,211 1,541 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері бойынша пайыздық кірістің барлығы 2,211 1,541 Сатуға арналған қолда бар инвестициялар бойынша пайыздық кіріс 2,121 3,819 Пайыздық кірістің барлығы 119,395 81,162 Пайыздық шығыс: Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы міндеттемелері бойынша пайыздық шығыс 60,430 49,123 Пайыздық шығыстың барлығы 60,430 49,123 Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы міндеттемелері бойынша пайыздық шығыс: Клиенттердің қаражаты бойынша пайыздар 35,572 22,651 Шығарылған борыштық бағалы қағаздар бойынша пайыздар 15,839 9,306 Тартылған қаражат бойынша пайыздар 5,207 2,106 Банктер мен басқа қаржы институттарының несиелері мен қаражаты бойынша пайыздар 2,469 14,346 Артықшылықты акциялар бойынша дивидендтер 481 242 Басқа да пайыздық шығыс 862 472 Амортизацияланған құны бойынша бейнеленетін қаржы міндеттемелері бойынша пайыздық шығыстың барлығы 60,430 49,123 Пайыздар есептелетін активтерді құнсыздандырылуға арналған резервтер қалыптастырғанға дейінгі таза пайыздық кіріс 58,965 32,039 13
5. ПАЙЫЗДАР ЕСЕПТЕЛЕТІН АКТИВТЕРДІҢ ҚҰНСЫЗДАНУЫНА АРНАЛҒАН РЕЗЕРВ Пайыздар есептелетін активтердің құнсыздануына арналған резервтердің қозғалысы туралы ақпарат келесідей берілген: Банктерге және басқа қаржы институттарына берілген несиелер мен қаражат Клиенттерге берілген несиелер Сатуға арналған қолда бар инвестициялар Барлығы (12- Ескерту) 2014 ж. 31 желтоқсан - 508,276 144 508,420 Резервтерді қалыптастыру 18 7,488-7,506 Активтерді есептен шығару - (78,023) - (78,023) Бұрын есептен шығарылған активтерді қалпына келтіру - 984-984 Еншілес ұйымның шығуы - (259) - (259) Бағамдық айырма (18) 940-922 31 наурыз - 439,406 144 439,550 31 желтоқсан 99 314,442 60 314,601 Резервтерді (қалпына келтіру)/қалыптастыру (91) 22,960 (2) 22,867 Активтерді есептен шығару - (74,176) - (74,176) Бұрын есептен шығарылған активтерді қалпына келтіру - 6,781 159 6,940 Бағамдық айырма (8) 6,656-6,648 31 наурыз - 276,663 217 276,880 6. ПАЙДА НЕМЕСЕ ЗАЛАЛ АРҚЫЛЫ ӘДІЛ ҚҰНЫ БОЙЫНША БАҒАЛАНАТЫН ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ ЖӘНЕ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ БОЙЫНША ТАЗА ПАЙДА/(ЗАЛАЛ) 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері мен міндеттемелері бойынша таза пайда/(залал): Туынды қаржы құралдарымен операциялар бойынша таза пайда/(залал) 21,226 (13,501) Саудаға арналған қаржы активтерінің әділ құнын түзету кезінде туындайтын іске асырылмаған залал (528) (3,648) Сауда операциялары бойынша іске асырылған пайда/(залал) 1,790 (358) Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері мен міндеттемелері бойынша таза пайданың/(залалдың) барлығы 22,488 (17,507) 14
7. ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ШЫҒЫС 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші Қызметкерлерге жұмсалатын шығыс 8,438 8,573 Жылжымайтын мүлік, ғимараттар, жабдықтар ға техникалық қызмет көрсету 977 801 Пайда салығынан басқа, салық 935 1,775 Тозу және амортизация 901 1,059 Ағымдағы жалдау 770 861 Күзет 370 361 Банк балансына қабылданған активтер бойынша шығыс 353 491 Жарнама шығысы 346 234 Банктік карталар жүйесіне қызмет көрсету 337 276 Заңгерлік және консультациялық қызметтер 316 4,314 Байланыс қызметтері 213 296 Коллекторлық қызметтер 129 94 Іссапар шығысы 121 152 Автокөлік құралдарына қызмет көрсету 96 84 Өсімпұл, айыппұл 34 12 Басқа шығыс 1,132 1,310 15,468 20,693 8. ПАЙДА САЛЫҒЫ Топ пайда салығы бойынша есепті, Банк пен оның еншілес компаниялары қызметін жүзеге асыратын елдің салық заңнамасы талаптарына сәйкес жүзеге асырылатын, және ХҚЕС-тен өзгеше болуы мүмкін салық есебінің деректері негізінде құрастырады. 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша уақытша айырмашылықтан салық әсері мына түрде берілген: 31 наурыз 31 желтоқсан Кейінге қалдырылған салық активтері: Бағалы қағаздар мен туынды құралдарды қайта бағалаудан іске асырылмаған залал 18,761 8,677 Бағалы қағаздар мен туынды құралдар бойынша келешек кезеңдерге ауыстырылған салық шығындары 3,265 3,192 Төлемге есептелген пайыздар 1,496 1,198 Банктер мен клиенттерге берілген қаражаттың құнсыздануы бойынша залалдар бойынша резерв 1,183 13,926 Келешек кезеңдерге ауыстырылған салық шығындары 192 26 Жылжымайтын мүлік, ғимараттар, жабдықтар, материалдық емес активтер мен жинақталған амортизация 26 14 Басқа активтер 26 131 Кейінге қалдырылған салық активтерінің барлығы 24,949 27,164 15
31 наурыз 31 желтоқсан Кейінге қалдырылған салық (міндеттемелері)/активтері: Жылжымайтын мүлік, ғимараттар, жабдықтар, материалдық емес активтер мен жинақталған амортизация (4,650) (2,921) Сауда бағалы қағаздар мен туынды құралдарды қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған пайда (597) (24,651) Ақша ағындарын хеджирлеу құралы ретінде есептелетін қаржы құралдарын қайта бағалаудан түскен іске асырылмаған пайда (81) (101) Берілген кепілдіктер мен аккредитивтер бойынша резервтер 373 373 Басқа міндеттемелер (1,060) (1,060) Кейінге қалдырылған салық міндеттемелерінің барлығы (6,015) (28,360) Кейінге қалдырылған таза салық активтері/(міндеттемелері) 18,934 (1,196) 2016 және 2015 жж. 31 наурызда аяқталатын үш ай іші салықты төлеу шығыны мен бухгалтерлік есептің пайдасы арасындағы қатынас келесідей берілген: 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші Салық салынғанға дейінгі пайда 34,620 4,793 Белгіленген мөлшерлеме бойынша салық (20%) 6,924 959 Тұрақты айырмашылықтардан салық әсері: - салық салынбайтын кіріс (3,451) (2,333) - қарызды есептен шығарудағы шегеруге жатпайтындар 6,924 1,133 - шегеруге жатпайтын басқа шығыс 5,662 1,191 Өткен жылдар үшін декларация бойынша ағымдағы пайда салығының шығынын түзету 110 - Пайда салығының шығысы 16,169 950 Ағымдағы пайда салығының шығыс 34,181 7,683 Өткен жылғы залалды көшіру 3,485 - Кейінге қалдырылған пайда салығын үнемдеу (21,497) (6,733) Пайда салығының шығысы 16,169 950 Қазақстан Республикасындағы корпоративтік пайда салығының мөлшерлемесі 2016 және 2015 жж. 31 наурызда аяқталған үш ай іші 20% деңгейде белгіленді. 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 желтоқсанда аяқталған үш ай іші Кейінге қалдырылған салық (міндеттемелері)/активтері: Кезең басына 1,196 (6,022) Пайда немесе залал туралы есепте танылған, пайдаға салынатын кейінге қалдырылған салық бойынша (үнемдеу)/шығыс (21,497) 7,643 Сатуға арналған қолда бар инвестицияларды қайта бағалау резервтері бойынша кейінге қалдырылған салықтың өзгеруі (258) (132) Ақша ағындарын хеджирлеу бойынша кейінге қалдырылған салықтың өзгеруі (20) (74) Жылжымайтын мүлік, ғимараттар, жабдықтар ды қайта бағалау бойынша кейінге қалдырылған міндеттемелердің өзгеруі 1,679 (74) Басқасы (34) (145) Кезең соңына (18,934) 1,196 16
9. АКЦИЯ ПАЙДАСЫ Акцияның базалық және таратылған пайдасы Негізгі банктің акционерлеріне қатысты таза пайданың бір кезеңдегі жай акциялардың орташа өлшенген көлеміне қатынасы ретінде есептелген. Жай акциялар бойынша дивидендтер сол кезеңдегі артықшылықты акциялар бойынша дивидендтер сомасынан аспайды. Сондықтан кезеңдегі таза пайда жай және артықшылықты акциялар арасында, олардың бөлінбеген пайдаға қатысуға заңды және шартты құқықтарына сәйкес бөлінген: 31 наурызда аяқталған үш ай іші 31 наурызда аяқталған үш ай іші Акцияның базалық және таратылған пайдасы Негізгі банктің акционерлеріне қатысты бір жылдағы таза пайда 18,450 4,130 Пайданы толық бөлген жағдайда артықшылықты акция акционерлеріне төленген қосымша дивидендтерді шегергенде (2,060) (396) Жай акциялардың акционерлеріне қатысты бір жылдағы таза пайда 16,390 3,734 Акцияның базалық және таратылған пайдасын есептеу үшін жай акциялардың орташа есептелген саны 796,851,516 716,267,004 Акция пайдасы базалық және таратылған (теңге) 20.57 5.21 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша акцияның әр түрі бойынша бір акцияның баланстық құны төменде берілген: 31 наурыз 31 желтоқсан Акция түрі Айналымдағы акция саны Таза активтер (млн. теңге) Бір акцияның баланстық құны, теңге Айналымдағы акция саны Таза активтер (млн. теңге) Бір акцияның баланстық құны, теңге Жай акциялар 796,915,396 388,519 487.53 796,936,282 364,138 456.92 Артықшылықты акциялар 123,797,783 22,396 180.91 123,160,124 21,729 176.43 410,915 385,867 Айналыстағы жай және артықшылықты акциялардың саны сатып алынған меншікті акцияларды шегеріп есептелген. Қазақстан Қор Биржасының (бұдан әрі «ҚҚБ») Листингтік ережесіне 2010 ж. 25 тамыздан бастап енгізілген өзгертулерге сәйкес, сауда-саттық тізіміне енгізілген компаниялардың қаржы есептілігі бір акцияның (жай және артықшылықты) баланстық құны туралы деректерден тұруы тиіс. Топ басшылығы, материалдық емес активтерді шегергенде, жоғарыдағы кестеде берілген бір акцияның баланстық құнының ҚҚБ Листингтік ережесіндегі әдіснамасына сәйкес есептелген деп санайды. 17
10. ҰЛТТЫҚ (ОРТАЛЫҚ) БАНКТЕРДЕГІ АҚША ҚАРАЖАТЫ МЕН ШОТТАР 31 наурыз 31 желтоқсан Кассадағы қолма-қол қаражат 102,281 96,702 Ұлттық (орталық) банктердегі шоттардағы қалдықтар 46,068 27,206 148,349 123,908 Ақша қаражатының қозғалысы туралы аралық шоғырландырылған есептілікте берілген ақша қаражаты мен олардың баламалары мынадай компоненттерден тұрады: 31 наурыз 31 желтоқсан 31 наурыз Ұлттық (орталық) банктердегі ақша қаражаты мен шоттары 148,349 123,908 276,760 Бастапқы орналастыру мерзімі 3 айға дейін, банктерге берілген несиелер мен қаражат 248,867 212,611 104,675 Бастапқы аяқталу мерзімі 3 айға дейін, банктермен жасалған РЕПО 28,007 596 59,945 Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде орналастырылған ақша қаражатын шегергенде (62,272) (65,305) (54,100) Ресей Орталық банкінде орналастырылған ақша қаражатын шегергенде (3,735) (2,834) (1,846) Тәжікстан Ұлттық банкінде орналастырылған ақша қаражатын шегергенде (256) (550) (110) 358,960 268,426 385,324 11. ПАЙДА НЕМЕСЕ ЗАЛАЛ АРҚЫЛЫ ӘДІЛ ҚҰНЫ БОЙЫНША БАҒАЛАНАТЫН ҚАРЖЫ АКТИВТЕРІ МЕН МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ 31 наурыз 31 желтоқсан Борыштық бағалы қағаздар 133,162 100,866 Туынды қаржы құралдары 8,965 210,486 Үлестік бағалы қағаздар 54,043 53,925 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің барлығы 196,170 365,277 31 наурыз 31 желтоқсан Туынды қаржы құралдары 70,561 75,409 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы міндеттемелерінің барлығы 70,561 75,409 18
Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері сауда қаржы активтері тобына жатады. 31 наурыз Атаулы пайыздық мөлшерлеме % Сомасы 31 желтоқсан Атаулы пайыздық мөлшерлеме % Сомасы Борыштық бағалы қағаздар: Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің облигациялары 3.83-8.20 53,709 3.30-8.75 60,385 ҚРҰБ қысқа мерзімді ноталары - 49,664 - - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің еурооблигациялары 4.88-6.50 15,322 4.88-6.50 15,928 Қазақстан компанияларының еурооблигациялары 4.63-6.95 3,550 4.63-6.95 3,417 Қазақстан банктерінің облигациялары 7.25-9.00 3,144 6.38-9.00 3,333 Қазақстан компанияларының облигациялары 7.50-14.90 2,493 7.50-10.00 2,345 Қазақстан Даму Банкінің облигациялары 6.00-6.50 2,207 6.00-6.50 2,194 РФ муниципалдық облигациялары 13.47 1,943 13.26 1,743 Қазақстан банктерінің облигациялары 4.90-11.00 694 4.90-11.00 10,720 Ресей компанияларының облигациялары 10.75 436 10.75 373 Ресей банктерінің облигациялары - - 7.9 374 Халықаралық қаржы мекемелерінің, шетел банктерінің және шетел қаржы ұйымдарының облигациялары - - 4.77-13.78 54 133,162 100,866 31 наурыз Меншік үлесі Сомасы %* 31 желтоқсан Меншік үлесі Сомасы %* Үлестік бағалы қағаздар: Шетел банктерінің акциялары 10.91 24,592 10.91 24,714 Қазақстан компанияларының ЖДҚ* 0.00-2.14 22,939 0.00-2.14 22,634 Қазақстан компанияларының акциялары* 0.00-3.81 4,394 0.00-3.72 4,295 Қазақстан банктерінің ЖДҚ 0.00-0.46 1,794 Қазақстан банктерінің акциялары* 0.00-0.82 290 0.00-0.82 304 Шетел компанияларының акциялары* 0.00-0.006 34 0.00-0.57 1,978 54,043 53,925 * Егер өзгесі көрсетілмесе, үлестік бағалы қағаздардағы меншік үлесі 1%, 19
31 наурыздағы жағдай бойынша РЕПО келісімдері бойынша қамтамасыз ету ретінде берілген, пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтерінің әділ құны нөл теңге ( 31 желтоқсан: 27,469 млн. теңге). 31 наурыз 31 желтоқсан Атаулы құны Таза әділ құны Атаулы құны Таза әділ құны Туынды қаржы құралдары Активтер Міндеттемелер Активтер Міндеттемелер Валюталық келісімшарттар: Своп 740,457 8,949 (56,872) 603,059 210,464 (61,578) Спот 5,891 12 (9) 6,175 21 (27) Форвард - - - 105 1 - Пайыздық келісімшарттар: Своп 4,307 - (398) 4,625 - (408) Басқасы: Бағалы қағаздарға форвард 14,312 - (13,282) 13,698 - (13,396) Бағалы қағаздарды сатып алуға спот 1,538 - - - - - Қымбат металдар бар спот 1,068 4 - - - - 8,965 (70,561) 210,486 (75,409) 31 наурыздағы жағдай бойынша «Самұрық-Қазына ҰӘҚ» АҚ-пен жасалған шарттың талаптарына сәйкес, Шекербанк TAS акцияларының әділ құны мен сату бағасы арасындағы айырмашылық 13,282 млн. теңге ( 31 желтоқсан: 13,396 млн. теңге) мөлшеріндегі форвард бойынша міндеттеме ретінде танылды. 12. КЛИЕНТТЕРГЕ БЕРІЛГЕН НЕСИЕЛЕР 31 наурыз 31 желтоқсан Несие және дебиторлық берешек ретінде есепке алынғандар: Клиенттерге берілген несиелер 4,237,172 4,140,641 Қаржы лизингіне таза инвестициялар 3,882 3,537 4,241,054 4,144,178 Құнсыздануға арналған резервтерді шегергенде (276,663) (314,442) 3,964,391 3,829,736 31 наурыздағы жағдай бойынша құнсыздану бойынша резервтерді шегергенге дейінгі несие құрамына активтер мен міндеттемелерді бір мезгілде тапсыру туралы шарттың аясында 547,784 млн. теңге көлемінде БТА-дан алынған несие енгізілген ( 31 желтоқсан: 568,879 млн. теңге). Аталған несиелер жоғарыда берілген кестеде провизияларды шегергенде көрсетілген. Шегерімде көрсетілген резервтер сомасы 300,573 млн. теңгеге тең ( 31 желтоқсан: 308,249 млн. теңге). Егер резервтер шегерімде көрсетілмейтін болса, 31 желтоқсандағы жағдай бойынша құнсыздану бойынша резервтерді шегерусіз несиелер 4,537,745 млн. теңге құрайды ( 31 желтоқсан: 4,448,890 млн. теңге). 2016 және 2015 жж. 31 наурызда аяқталған үш ай іші клиенттерге берілген несиелердің құнсыздануға арналған резервтерінің қозғалысы 5-Ескертуде берілген. 20
Келесі кестеде қамтамасыз етудің әділ құнының сомасына қарағанда, кепіл түрлері бойынша қамтамасыз етілген несиелер берілген: 31 наурыз 31 желтоқсан Кепіл түрлері бойынша талдау: Алуға шоттармен қамтамасыз етілген несиелер 2,391,701 2,338,089 Жылжымайтын мүлікпен және жермен қамтамасыз етілген несиелер 667,479 671,016 Жабдықпен қамтамасыз етілген несиелер 218,306 178,674 Тауар қорларымен қамтамасыз етілген несиелер 192,310 192,450 Кепілді несиелер ресміделіп жатыр (жылжымайтын мүлік, жер телімдері, акциялар, кепілдіктер, басқалары) 155,571 71,626 Қаржы мекемелерінің кепілдіктерімен қамтамасыз етілген несиелер 52,579 57,751 Аралас кепіл түрлерімен қамтамасыз етілген несиелер 37,361 35,490 Акциялармен қамтамасыз етілген несиелер 35,967 33,985 Қазақстан Республикасы Үкіметінің ақшасымен немесе кепілдіктерімен қамтамасыз етілген несиелер 26,069 30,001 Компаниялардың кепілдіктерімен қамтамасыз етілген несиелер 15,534 19,916 Қамтамасыз етілмеген несиелер 171,514 200,738 3,964,391 3,829,736 Аралас кепіл түрлері әртүрлі кепілдерден тұрады, соның ішінде жылжымайтын мүлік, кепілдіктер мен тауар қорлары. Жоғарыда көрсетілген санат бойынша бөлу мүмкін болмаса, несиелер аралас кепіл түрлерімен қамтамасыз етілген несие санатына жіктеледі. 31 наурыз 31 желтоқсан Экономика секторы бойынша талдау: Инвестиция және қаржы 2,453,606 2,389,208 Жеке тұлғалар 332,268 353,717 Тұрғын үй құрылысы 206,931 203,720 Жылжымайтын мүлік 203,891 202,725 Көтерме және бөлшек сауда 137,119 140,148 Ауыл шаруашылығы 105,055 19,049 Өнеркәсіптік және басқа құрылыс 86,113 85,588 Қонақүй бизнесі 82,694 84,890 Коммерциялық жылжымайтын мүлік құрылысы 66,003 58,450 Энергетика 63,362 58,273 Көлік және байланыс 39,042 41,345 Кен өндіру өнеркәсібі және металлургия 38,597 44,282 Тамақ өнеркәсібі 33,173 31,233 Машина жасау 23,794 22,423 Құрылыс материалдарын өндіру 12,226 8,457 Медицина өнеркәсібі 6,479 5,864 Өзге металл емес бұйымдарды өндіру 2,012 2,052 Басқасы 72,026 78,312 3,964,391 3,829,736 31 наурызда аяқталған үш ай іші және 31 желтоқсанда аяқталған бір жыл ішінде Топ қамтамасыз ету ретінде ұсталатын қаржылық емес активтерге иелік ету құқығын алды. 31 наурыздағы жағдай бойынша 43,977 млн. теңге сомасындағы ( 31 желтоқсан: 44,901 млн. теңге) осындай активтер қаржылық жағдай туарлы аралық шоғырландырылған есептің сатуға арналған активтері құрамында көрсетілген. Бұл активтер көбінесе сауда-саттықта өткізілетін жылжымайтын мүлік ретінде ұсынылған. Осыған қоса 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Топ құрылысы аяқталмаған құрылыс түрінде берілген қамтамасыз ету ретінде ұсталатын активтерге иелік ету құқығын алды. 31 наурыздағы жағдай бойынша 8,236 млн. теңге сомасындағы ( 31 желтоқсан: 8,164 млн. теңге) осындай активтер қаржы жағдайы туралы шоғырландырылған есептің сатуға арналған активтері құрамында көрсетілген. 31 наурыздағы жағдай бойынша Топ қарыз алушыларға, әрқайсысының берешектері Топтың капитал сомасынан 10% асатын, жалпы сомасы 2,488,644 млн. теңгеге ( 31 желтоқсан: 2,447,520 млн. теңге) несиелер берді. 21
31 наурыздағы жағдай бойынша клиенттерге берілген жалпы қоржынның несиесінің айтарлықтай бөлігі 93.40% ( 31 желтоқсан: 92.59%) өз қызметін Қазақстан Республикасы аумағында жүргізетін қарыз алушыларға берілді, бұл өз кезегінде елеулі түрде географиялық шоғырландыруды көрсетеді. 22 маусымда Банктің Директорлар Кеңесі Банктің БТА-ға: (i) Банк пен БТА арасында жасалған активтер мен міндеттемелерді бір мезгілде тапсыру туралы шарт; (ii) тиісті кредит құжаттамасын (теңгеде және АҚШ долларында) жасау арқылы «Самұрық-Қазына» ҰӘҚ» АҚ, Банк, БТА арасында міндеттемелерді тапсыру туралы келісім; (iii) БТА мен Банк арасында жасалған 2014 ж. 14 қарашадағы борышты аудару туралы келісім бойынша бірыңғай кредит желісін ұсыну туралы шешім қабылдады. Банк пен БТА арасында Кредит желісін ашу туралы келісім жасалды, келісім шарттары бойынша Банк БТА-ға 2024 ж. 30 маусымға дейінгі мерзімге, теңгемен берілген кредит сомасынан жылдық 9% және АҚШ долларында берілген кредит сомасынан жылдық 8% есебінен сыйақы есептелетін, 630,000 млн. теңге және 5,600 млн. АҚШ доллары лимиті бар кредит желісін ашты. Берешек пен пайыздар БТА тарабынан тоқсан сайын шартта көрсетілген белгіленген көлемде өтеледі, берешектің қалдығы кредит желісі мерзімінің соңына жатқызылады. 13. КЛИЕНТТЕРДІҢ ҚАРАЖАТЫ 31 наурыз 31 желтоқсан Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатындар: Мерзімді салымдар 2,726,368 2,617,235 Талап етілгенге дейінгі салымдар 681,393 703,619 Клиенттердің металл шоттары 4,042 3,880 3,411,803 3,324,734 31 наурыздағы жағдай бойынша шығарылған аккредитивтер және шартты міндеттемелермен байланысты басқа операциялар бойынша кепілдік ретінде ұсталған клиенттердің қаражаты 32-Ескертуде көрсетілгендей, 80,346 млн. теңге ( 31 желтоқсан: 90,598 млн. теңге) сомасын құраған. 31 наурыз 31 желтоқсан Секторлар бойынша талдау: Жеке сектор 1,456,242 1,470,221 Мемлекеттік компаниялар 439,943 428,250 Қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктер 406,725 402,603 Химиялық және мұнай-химиялық өнеркәсіп 286,430 215,145 Инвестиция және қаржы 221,131 179,595 Құрылыс 112,817 121,211 Білім беру 91,889 90,226 Көтерме және бөлшек сауда 75,460 83,517 Көлік және байланыс 75,319 93,373 Қызметтерді ұсыну 71,519 75,391 Кен өндіру өнеркәсібі және металлургия 40,873 55,801 Ауыл шаруашылығы 27,016 11,972 Электр қуаты, газ және су өндірісі және оны тарату 11,909 17,408 Басқасы 94,530 80,021 3,411,803 3,324,734 22
14. ШЫҒАРЫЛҒАН БОРЫШТЫҚ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР Валютасы Өтеу мерзімі 31 наурыз Пайыздық жүргізілмеген мөлшерлемесі, ) жылдық % 31 желтоқсан Амортизацияланған құны бойынша есепке алынатындар: Еурооблигациялар: 98.282% бағасы бойынша 2006 ж. қарашада шығарылған 99.277% бағасы бойынша 2007 ж. ақпанда шығарылған 99.353% бағасы бойынша 2011 ж. мамырда шығарылған АҚШ доллары Еуро АҚШ доллары қараша 7.50 99,059 97,646 2017 ж. ақпан 6.88 145,480 138,384 2018 ж. мамыр 8.50 102,217 101,039 346,756 337,069 (Есепке қоспағанда)/есепке алғанда: Еурооблигациялар бойынша дисконтты (970) (1,128) Еурооблигациялар бойынша есептелген сыйақының сомасын 7,140 10,165 Шығарылған еурооблигациялардың барлығы 352,926 346,106 99.95% бағасы бойынша «Казкоммерцбанк» АҚ-тың шығарылған облигациялары Теңге 2022 ж. қаңтар 8.75 95,182 101,372 99.97% бағасы бойынша «Казкоммерцбанк» АҚ-тың шығарылған облигациялары 102.21%-104.48% бағасы бойынша «Казкоммерцбанк» АҚ-тың Теңге 2019 ж. қараша 8.40 61,743 60,509 шығарылған облигациялары Теңге сәуір 9.00 2,430 2,382 «Москоммерцбанк» АҚ-тың шығарылған вексельдері АҚШ доллары, еуро, Ресей рублі 2017 ж. наурыз 4.50-12.00 543 518 99.00% бағасы бойынша Moscow Stars B.V. шығарылған облигациялары АҚШ доллары 2021 ж. сәуір 5.69 3,907 4,231 100.00% бағасы бойынша «БТА Банк» АҚ-тың осыған дейін шығарылған облигациялары АҚШ доллары 2022 ж. желтоқсан 5.50 188,872 180,365 705,603 695,483 «БТА Банк» АҚ-пен осыған дейін шығарылған облигациялардың атаулы құны 257,003 млн. теңге, бұл ретте, дисконт пен есептелген пайыздық шығыс сәйкесінше, 71,665 млн. теңге және 3,534 млн. теңге. 31 наурызда аяқталған үш ай іші Топ жалпы құны 1,594 млн. теңге ( ішінде: 3,287 млн. теңге) құрайтын шығарылған борыштық бағалы қағаздарды сатып алды. 31 наурызда аяқталған үш ай іші Топ жалпы құны 4,103 млн. теңге ( ішінде 3,539 млн. теңге) құрайтын шығарылған борыштық бағалы қағаздарды сатты. 23
15. ҚАРЖЫ ЖӘНЕ ШАРТТЫ МІНДЕТТЕМЕЛЕРІ Қызметін атқару барысында клиенттердің қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін Топ баланстан тыс тәуекелдері бар қаржы құралдарын пайдаланады. Құрамында түрлі дәрежедегі кредит тәуекелдері бар, бұл құралдар қаржы жағдайы туралы аралық шоғырландырылған есептілікте көрсетілмейді. Екінші тарап мәміле бойынша өз міндеттемелерін орындамаған жағдайда және барлық қарсы талаптар, бағалы қағаздар түріндегі қамтамасыз ету мен кепіл құнсызданған жағдайда, Топтың шартты қаржы міндеттемелері және несие беру бойынша міндеттемелері бойынша кредит тәуекелінің ең жоғарғы мөлшері осы құралдардың шарттық құнына тең болады. Топ шартты міндеттемелерге қатысты, дәл сондай, баланстық операцияларға қатысты қолданылатын кредит саясатын қолданады. 31 наурыздағы жағдай бойынша кепілдіктер мен басқа да шартты қаржы міндеттемелері бойынша құрылған резерв 5,179 млн. теңге ( 31 желтоқсан: 5,894 млн. теңге) құрады. Тәуекел ескеріле отырып мөлшерленген сома Базель II стандартталған әдіспен белгіленген қағидаларға сәйкес, кредит тәуекелі коэффициенттерінің және контрагентке қатысты тәуекел коэффициенттерінің көмегімен анықталады. 31 наурыздағы жағдай бойынша шартты міндеттемелер және несиелер беру бойынша міндеттемелер бойынша кредит тәуекелі 131,564 млн. теңге ( 31 желтоқсан 138,318 млн. теңге) сомасындағы қамтамасыз етумен жабылды. Қамтамасыз етудің құрамына жылжымайтын мүлік, депозиттер және басқа қаржылық және қаржылық емес активтер кіреді. 31 наурыздағы және 31 желтоқсандағы жағдай бойынша атаулы сома немесе шарттарға сәйкес сома және тәуекел ескеріле отырып мөлшерленген сома төмендегіні құраған: 31 наурыз 31 желтоқсан Қаржы және шартты міндеттемелері: Берілген кепілдіктер және осы тектес шартты қаржы міндеттемелері 127,077 130,047 Аккредитивтер және шартты қаржы міндеттемелеріне жатқызылатын басқа операциялар 46,907 53,815 Несиелер және пайдаланылмаған кредит желілері бойынша міндеттемелер 14,940 15,667 «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» АҚ-қа сатылған кері талап құқығы бар қарыздар бойынша міндеттемелер 18 18 Қаржы және шартты міндеттемелердің барлығы 188,942 199,547 Ақшалай қамтамасыз етуді шегергенде (80,346) (90,598) Қаржы және шартты міндеттемелер бойынша резервтерді шегергенде (5,179) (5,894) Резервтерді және ақшалай қамтамасыз етуді шегергенде, қаржы және шартты міндеттемелердің барлығы 103,417 103,055 Тәуекел есебімен мөлшерленген соманың барлығы 133,028 138,780 24
Клиенттерге ашық кредит желілері сомасының шегінде несиелер ұсыну туралы шешім Топ тарапынан клиент кредиттік ресурстар алу мақсатында әрбір кезекті келуі уақытында қабылданады және қарыз алушының қаржылық жай-күйіне, кредит тарихына және басқа факторларға байланысты болады. 31 наурыздағы жағдай бойынша осындай пайдаланылмаған кредит желілері бойынша шартты міндеттемелер сомасы 291,338 млн. теңге ( 31 желтоқсан: 314,230 млн. теңге) құрады. Топ қарыз алушыға кредит желісін ұсынуды уақытша тоқтату немесе доғару және кез келген негізде клиентке кредит ұсынудан бас тарту, соның ішінде қарыз алушы Топ алдындағы міндеттемелерін бұзған жағдайда; кепіл затын қайта бағалау барысында оның кепіл құнының төмендеуі немесе нарықтағы бағалардың өзгеруі салдарынан қамтамасыз ету жеткіліксіз болған жағдайда; немесе егер кредит желісін ұсыну (кредит ұсыну) барысында Топ реттеуші органдардың екінші деңгейдегі банктерге белгілеген пруденциялық нормативтерінің кез келгенін бұзған жағдайда қарыз алушыға ескертусіз бас тарту құқығына ие болғандықтан несие беру туралы шешім міндетті болып табылмайды. Сот талап-арыздары Кейде Топтың қызметі барысында клиенттер мен контрагенттер Топқа шағым-талаптар қояды. Басшылықтың пайымдауынша, олар бойынша істі қарау нәтижесінде Топқа айтарлықтай шығын келтірілмейді және тиісінше, шоғырландырылған қаржы есептілігінде резерв құрылған жоқ. Міндеттеменің туындауына себепші жағдайлардың орын алуы ықтимал болғанда және міндеттеменің сомасы жеткілікті дәл дәрежеде есептелуі мүмкін болған жағдайларда ғана Топ жекелеген жағдайлардың нәтижесінде туындайтын қомақты міндеттемелердің пайда болу ықтималдығын бағалайды және өзінің қаржы есептілігінде резервтер қалыптастырады. Осы шоғырландырылған қаржы есептілігінде төменде көрсетілген қандай да бір шартты міндеттемелер бойынша резервтер қалыптастырылған жоқ. Шекербанк TAS Ыстамбұл қаласы Коммерциялық сотының 2012 ж. 7 ақпандағы шешіміне сәйкес Turkiye Vakiflar Bankasi T.A.O. талабы бойынша «БТА Банк» АҚ Еншілес ұйымы «БТА Секьюритис» Акцоинерлік қоғамына (бұдан әрі - «БТА Секьюритис») тиесілі Sekerbank T.A.S ұйымының 101,726,214 акциясына алдын ала тыйым салынды және аталған акцияларды үшінші тұлғаларға тапсыруға тыйым салынды. БТА Секьюритиске тиесілі акцияларды тыйым салудан босату мәселесі 2013 ж. 13 мамырда, 2013 ж. 11 қыркүйекте, 2014 ж. 5 ақпанда және 2014 ж. 2 маусымда өткен сот отырыстарында қаралды. 5 ақпанда соттың кезекті отырысы өтті. Негізгі судьялардың бірі отырысқа қатыспағандықтан, сот тыңдалуы 9 сәуірге ауыстырылды. Осыған қоса Ыстамбұл қаласы Коммерциялық соты акцияларды тыйым салудан босату туралы өтініш кезектен тыс отырыс шақыру арқылы қаралады деп шешті. 13 наурызда Түркия, Ыстамбұл қаласының Коммерциялық сотының шешімімен БТА Секьюритиске тиесілі Шекербанк акцияларының жалпы санынан 86.47% көлеміндегі үлеске, сонымен қоса барысында сатып алынған және өтеусіз негізде алынған акцияларға бұғат қойылды. 3 желтоқсанда Түркия, Ыстамбұл қ. бірінші сатысындағы бірінші коммерциялық соты шешімін Turkiye Vakiflar Bank T.A.O. (Түркия) пайдасына шығарып, оның талап-арызының талаптарын қанағаттандырды. Сот шешіміне сәйкес, «БТА Банк» АҚ-мен аталған талапкердің пайдасына мерзімі өткен борыш бойынша жыл сайынғы пайыздық мөлшерлеме 22.5%-бен кепілдік берілген қарыз сомасының жауапкерлер БТА Банкі мен БТА Секьюритистен ортақ өндіріп алынуы қаулы етілген. 11 наурызда Түркия, Ыстамбұл қ. 1-ші сатысындағы Экономикалық сотының шешімі негізінде Шекербанктің саны 17,083,367 дана көлемінде БТА Секьюритиске тиесілі, сондайақ ELT LojistikLtd. Şti.-мен (Түркия) TurkiyeVakiflarBank T.A.O.-дан (Түркия) алынған қарыз бойынша берілген «БТА Банк» АҚ кепілдігі бойынша қамтамасыз ету ретіндегі акцияларының жалпы санынан қалған 13.53%-на бұғат қойылды. 29 сәуірде көрсетілген сот шешімін орындау аясында Шекербанктің БТА Секьюритиске тиесілі 9.5% акциялар топтамасын өткізу бойынша сауда-саттық өтті. Аталған сауда-саттықта Шекербанк қатысты, аталған Банк сауда-саттықтың жеңімпазы атанды. Алайда, БТА және БТА Секьюритис сауда-саттықтың заңсыздығына байланысты, оның нәтижелеріне шағым беру туралы сотқа арыз білдірді. Осы негізде аталған өтініштің қаралуы аяқталғанға дейін сауда-саттық қорытындысының есеп-айырысуы сотпен тоқтатылды (қарау кезеңі бір жылдан үш жылға дейін болуы мүмкін). Осыған байланысты, қазіргі сәтте, Шекербанктің БТА Секьюритиске тиесілі акциялар саны өзгерген жоқ. 25
«БТА Банк» АҚ мен БТА Секьюритис бұл шешімге шағым беруге, сондай-ақ соттың аталған шешімін орындау бойынша іс әрекеттерді тоқтату туралы арыз беруге дайындалуда. Негізгі компания заңгерлерінің пікірі бойынша, соттың аталған шешімі мен оны орындау бойынша TurkiyeVakiflarBank T.A.O. (Түркия) кейінгі әрекеттерінен олардың Түркия заңнамасын бірнеше рет бұзғанын көруге болады. Сондықтан, «БТА Банк» АҚ мен БТА Секьюритис TurkiyeVakiflarBank T.A.O. (Түркия) әрекеттеріне шағым беру шараларының оң нәтижемен аяқталуына зор мүмкіндіктер бар деп болжайды. Осы айтылғандардың негізінде, Топ басшылығы қаралып жатқан сот ісі тиісті түрде заңгерлік жағынан қамтамасыз етілген жағдайда оның БТА мен БТА Секьюритис пайдасына аяқталуы барынша ықтимал деп есептейді. Салық салу Топ қызметі елдерінің коммерциялық заңнамасында және, әсіресе, салық заңнамасында бір түсіндірмеден артық түсіндірмесі бар ережелері болуы мүмкін. Сонымен қатар, салық органдары тарабынан Топ қызметінің мәселесі бойынша еркін түрдегі пікір білдіру тәуекелі бар. Егер Басшылықтың заңнаманы Топ қызметіне қатысты талқылауына негізделген қандай да бір нақты әрекеттері салық органдары тарабынан дау тудыратын болса, бұл қосымша салықтардың, айыппұлдардың және өсімпұлдардың есептелуіне әкеп соғуы мүмкін. Осындай белгісіздік қаржы құралдарын бағалауға және мәмілелер бойынша баға көрсеткіштерінің нарықтық деңгейін анықтауға қатысты болуы мүмкін. Сонымен қатар, осындай белгісіздік салық салынатын кірісті төмендету ретінде клиенттерге берілген несиелердің құнсыздануына қатысты сақтық қорларды қалыптастыру және қалпына келтіру бойынша уақытша айырмашылықтарды бағалауға қатысты болуы мүмкін. Топ Басқармасы барлық ықтималды салық есептеулері жүргізілгені жөнінде сенімді. Корпоративтік салық бойынша шығыспен байланысты резервтер әр есептік кезең соңында қаралады және ең үздік бағаны көрсету мақсатында түзетіледі. Операциялық кеңістік Дамушы елдердің, соның ішінде Қазақстанның нарығы басқа дамыған елдердің тәуекелдерінен өзгеше экономикалық, саяси, әлеуметтік, сот және заңнамалық тәуекелдерге ұшырағыш болып келеді. Қазақстандағы бизнес жүргізуді реттейтін заңдар мен нормативтік актілер бұрынғыдай жылдам өзгерістерге ұшырауы мүмкін, осыған қоса оларды әртүрлі түсіндірудің мүмкіндігі бар. Қазақстанның дамуының болашақ бағыты көбіне мемлекеттің салық және ақшалай-кредиттік саясат шараларымен, қолданылатын заңдары мен нормативтік актілерімен, сондай-ақ елдегі саяси жағдайдың өзгерулерімен анықталады. Қазақстанның мұнай мен газды ауқымды көлемде өндіруіне және экспорттауына байланысты Қазақстанның экономикасы әлемдік нарықтағы мұнай мен газдың бағасының өзгеруіне аса сезімтал. 2014, 2015 жж. бойы, сондай-ақ бірінші тоқсанында энергоресурстар құнының айтарлықтай төмендеуі экспорттық түсімнің барынша қысқаруына әкелді. 20 тамызда Үкімет пен ҚРҰБ теңгенің еркін құбылмалы бағамына негізделген жаңа ақша-кредит саясатына ауысуы жөнінде хабарлады және валюталық дәліздің күшін жойды., сондайақ бірінші тоқсанында теңге негізгі шетел валюталарына қатысты елеулі түрде құнсызданды. Топ басшылығы экономикалық жағдайдың ағымдағы өзгерістерін бақылайды және көз жетерлік болашақта Топ бизнесінің тұрақтылығын қамтамасыз ету және дамыту үшін қажет деп санайтын шараларды қабылдайды. Алайда, қазіргі таңда экономикалық жағдай іші өзгерістердің Топ қызметінің болашақ нәтижелері мен қаржылық жағдайына әсер етуін анықтау қиын. 26
16. БАЙЛАНЫСТЫ ТАРАПТАРМЕН ОПЕРАЦИЯЛАР Байланысты тараптар немесе байланысты тараптармен операциялар 24 «Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашып көрсету» ХҚЕС (IAS) берілген анықтамаға сәйкес бағаланады. Әрбір болуы мүмкін байланысты тарапты қарау барысында қарым-қатынастардың заңгерлік нысанына ғана емес, олардың мазмұнына да ерекше назар аударылады. Банк пен Банкке қатысты байланысты тараптар болып табылатын еншілес компаниялар арасындағы операциялар шоғырландыру барысында алып тасталынды және аталған ескертпеде ашылып айтылмайды. Топ пен басқа да байланысты тараптар арасындағы операциялардың бөлшектері төменде берілген: 31 наурыз Байланысты тараптардың баланстары Қаржы есептілігінің баптарына сәйкес санаттар бойынша барлығы 31 желтоқсан Қаржы есептілігінің баптарына сәйкес санаттар бойынша барлығы Байланысты тараптардың баланстары Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері - 196,170 10,783 365,277 - басқа байланысты тараптардың - 10,783 Банктерге және басқа қаржы институттарына берілген несиелер мен қаражат 5,178 356,069-296,677 - басқа байланысты тараптардың 5,178 - Клиенттерге резервтерге дейін берілген несиелер 2,435,337 4,241,054 2,376,155 4,144,178 - компанияның немесе оның негізгі компаниясының негізгі басқарушы қызметкерлеріне 5 5 - басқа байланысты тараптардың 2,435,332 2,376,150 Клиенттерге берілген несиелер бойынша құнсыздануға арналған резерв (61,924) (276,663) (41,927) (314,442) - басқа байланысты тараптардың (61,924) (41,927) Сатуға арналған қолда бар инвестициялар - 32,240 174 34,544 - басқа байланысты тараптардың - 174 Басқа активтер 90 102,245-102,153 - басқа байланысты тараптардың 90 - Банктер мен басқа қаржы институттарының несиелері мен қаражаты 37 61,529 1 123,063 - басқа байланысты тараптардың 37 1 Клиенттердің қаражаты 88,764 3,411,803 49,085 3,324,734 - негізгі компанияның 113 127 - компанияның немесе оның негізгі компаниясының негізгі басқарушы қызметкерлеріне 2,647 3,353 - басқа байланысты тараптардың 86,004 45,605 Несиелер және пайдаланылмаған кредит желілері бойынша міндеттемелер 98 14,940 112 15,667 - компанияның немесе оның негізгі компаниясының негізгі басқарушы қызметкерлеріне 98 112 Берілген кепілдіктер және осы тектес міндеттемелер 6,815 127,077 6,810 130,047 - басқа байланысты тараптардың 6,815 6,810 Аккредитивтер және шартты қаржы міндеттемелеріне жатқызылатын басқа операциялар - 46,907 17 53,815 - басқа байланысты тараптарға - 17 27
Бұдан әрі 2016 және 2015 жж. 31 наурызда аяқталған үш ай іші пайда немесе залал туралы аралық шоғырландырылған есептілікке қосылған, байланысты тараптармен жасалған операциялар барысында туындаған сома берілген: Байланысты тараптармен жүргізілген операциялар 31 наурызда аяқталған үш ай іші Қаржы есептілігінің баптарына сәйкес санаттар бойынша барлығы Байланысты тараптармен жүргізілген операциялар 31 наурызда аяқталған үш ай іші Қаржы есептілігінің баптарына сәйкес санаттар бойынша барлығы Пайыздық кіріс 54,224 119,395 12 81,162 - бірлескен бақылаудың нысаны болып табылатын тараптардың - 12 - басқа байланысты тараптардың 54,224 - Пайыздық шығыс (19) (60,430) (67) (49,123) - негізгі компанияның - (5) - бірлескен бақылаудың нысаны болып табылатын тараптардың - (19) - компанияның немесе оның негізгі компаниясының негізгі басқарушы қызметкерлеріне (19) (43) Операциялық шығыс (66) (15,468) (75) (20,693) - қызметкерлерге берілген қысқа мерзімді сыйақылар (66) (8,438) (75) (8,573) Пайыздар есептелетін активтердің, басқа операциялардың, кепілдіктердің және басқа да баланстан тыс міндеттемелердің құнсыздануына арналған резервтердің қалыптасуы (19,844) (22,749) (2) (7,808) - компанияның немесе оның негізгі компаниясының негізгі басқарушы қызметкерлеріне - (2) - басқа байланысты тараптардың (19,844) - Негізгі басқарушы қызметкерлердің 2016 және 2015 жж. 31 наурызда аяқталған үш ай іші сыйақысы қысқа мерзімді сыйлықақы түрінде көрсетілген. 2016 және 2015 жж. 31 наурыздағы жағдай бойынша Топ Басшылықтың пайдасына кепілдіктер шығаруымен байланысты қандай да бір активтерді кепілге берген жоқ. 17. СЕГМЕНТТЕР БОЙЫНША АҚПАРАТ Операциялық сегменттер Топ өз қызметін төрт негізгі операциялық сегмент бойынша жүзеге асырады және есеп береді. 28
Төменде сегменттердің талдауында ашылған сомаларды операциялық шешімдерді қабылдауға жауапты басшылар ұсынып, қарайды. Жеке клиенттерге қызмет көрсету Корпоратив тік клиенттерге қызмет көрсету Инвестиция -лық қызмет Басқасы Бөлінбеген сома Элиминация лар 31 наурызда аяқталған үш ай іші Сыртқы пайыздық кіріс 20,096 86,355 12,772 172 - - 119,395 Ішкі пайыздық кіріс 20,840 17,261 69,463 - - (107,564) - Сыртқы пайыздық шығыс (13,623) (16,222) (30,585) - - - (60,430) Ішкі пайыздық шығыс (7,374) (59,441) (40,749) - - 107,564 - Пайыздар есептелетін активтердің құнсыздануына арналған резервтер қалыптастырғанға дейінгі таза пайыздық кіріс 19,939 27,953 10,901 172 - - 58,965 Пайыздар есептелетін активтердің құнсыздануына арналған резервтерді қалыптастыру (3,195) (19,674) - 2 - - (22,867) ТАЗА ПАЙЫЗДЫҚ КІРІС 16,744 8,279 10,901 174 - - 36,098 Пайда немесе залал арқылы әділ құны бойынша бағаланатын қаржы активтері және міндеттемелері бойынша операциялардың таза пайдасы - - 22,488 - - - 22,488 Шетел валютасымен және қымбат металдармен операциялар бойынша таза пайда/(залал) 3,158 (68) (22,519) (51) - - (19,480) Қызметтер бойынша кіріс және комиссиялар 7,435 3,212 94 - - - 10,741 Қызметтер бойынша шығыс және комиссиялар (4,028) (457) (212) (41) - - (4,738) Сатуға арналған қолда бар инвестициялардан түскен таза пайда/(залал) - - 6 (431) - - (425) Дивидендтік кіріс - - 20 - - - 20 Басқа (шығыс)/кіріс (79) 462 1,736 3,147 - - 5,266 ПАЙЫЗДЫҚ ЕМЕС ТАЗА КІРІС 6,486 3,149 1,613 2,624 - - 13,872 ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ШЫҒЫС (8,949) (4,011) (571) (1,937) - - (15,468) БАСҚА ОПЕРАЦИЯЛАР БОЙЫНША РЕЗЕРВТЕР ҚАЛЫПТАСТЫРҒАНҒА ДЕЙІНГІ ПАЙДА 14,281 7,417 11,943 861 - - 34,502 Басқа операциялар бойынша құнсыздануына арналған резервтерді қалпына келтіру - (287) - (372) - - (659) Кепілдіктер мен шартты міндеттемелер бойынша резервтерді қалпына келтіру - 776 1 - - - 777 САЛЫҚ САЛЫНҒАНҒА ДЕЙІНГІ ПАЙДА 14,281 7,906 11,944 489 - - 34,620 Сегменттік активтер 387,025 3,789,036 1,101,642 111,611 2,718 (234,373) 5,157,659 Сегменттік міндеттемелер 1,463,886 2,083,688 1,288,891 95,398 25,374 (197,235) 4,760,002 29