МАЗМҰНЫ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ 34 ҚЫСҚАША ҚЫЗМЕТТІК НӘТИЖЕЛЕР 2 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ 38 БАСШЫЛЫҚ ҮНДЕУІ 4 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ 8 ТҰРАҚТЫ ДАМУ 52

Transkript

1 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014

2

3 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 МАЗМҰНЫ ҚЫСҚАША ҚЫЗМЕТТІК НӘТИЖЕЛЕР 2 Компания профилі 2 Негізгі қызметтік көрсеткіштер 2 Қызмет ету географиясы 3 Жылдың негізгі оқиғалары 3 Басым міндеттерді жүзеге асыру нәтижелері 3 БАСШЫЛЫҚ ҮНДЕУІ 4 Директорлар кеңесі Төрағасының үндеуі 4 Бас директордың үндеуі 6 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ 8 Тарихы 9 Бизнес-модель 9 Негізгі өндірістік көрсеткіштер 10 Топ құрылымы 10 Еншілес компаниялар туралы ақпарат 11 Рейтингтер 15 Даму стратегиясы 15 НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ 16 Экономикаға шолу 17 Энергетика саласына шолу 19 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ 24 Қызмет нәтижелері 25 Инвестициялық жобаларды жүзеге асыру нәтижелері 27 Алдағы жылдың негізгі мақсаттары мен міндеттері 29 Қаржылық-экономикалық көрсеткіштер 30 ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ 34 «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қызметіне айтарлықтай ықпал ететін негізгі тәуекелдерге талдау 35 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ 38 Акционерлік капитал құрылымы 39 Дивидендтер туралы ақпарат 42 Директорлар кеңесі 42 Директорлар кеңесі жанындағы комитеттер 44 Директорлар кеңесінің маңызды шешімдеріне шолу 45 Корпоративтік басқару кодексін сақтау туралы есеп 46 Атқарушы орган 49 Ішкі бақылау және аудит 50 Ақпараттық саясат 51 ТҰРАҚТЫ ДАМУ 52 Мүдделі тараптармен өзара жұмыс 53 Кадрлық және әлеуметтік саясат 55 Экологиялық саясат 56 ҚАРЖЫЛЫҚ ЕСЕПТІЛІК 64 ГЛОССАРИЙ 71 ҚЫСҚАРТЫЛҒАН СӨЗДЕР ТІЗІМІ 73 БАЙЛАНЫС АҚПАРАТЫ 74

4 ҚЫСҚАША ҚЫЗМЕТТІК НӘТИЖЕЛЕР КОМПАНИЯ ПРОФИЛІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» Акционерлік Қоғамы Солтүстік Қазақстан облысы бойынша электр және жылу энергиясын өндіру, тасымалдау және өткізуді жүзеге асыратын вертикалды түрде біріктірілген компания. Кәсіпорын жетекші әлемдік тәжірибелерді белсенді түрде қолданысқа енгізіп, өз қызметін өндіріс, экология, денсаулық қорғау және әлеуметтік сала бойынша халықаралық стандарттарға сай жүргізеді. НЕГІЗГІ ҚЫЗМЕТТІК КӨРСЕТКІШТЕР Өткізу көлемі Таза табыс EBITDA EBITDA margin млрд теңге ,0 24, , млрд теңге 3,5 3,0 2,5 2,8 3,2 2,0 1,5 1,8 1,0 0, млрд теңге ,9 7,7 6 5, % ,8 36,5 35, Энергия өндірісі Электр энергиясы (млн квт.c) Жылу энергиясы (мың Гкал) Активтер млрд теңге Ағымнан тыс активтер Ағымдағы активтер Инвестициялар көлемі млрд теңге

5 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ҚЫЗМЕТ ЕТУ ГЕОГРАФИЯСЫ СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ электр энергиясын тұтынушылар саны жылу энергиясын тұтынушылар саны Петропавл 2-ЖЭО «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ «Петропавл жылу желілері» ЖШС «Севказэнергосбыт» ЖШС ЖЫЛДЫҢ НЕГІЗГІ ОҚИҒАЛАРЫ Q Q «Эксперт РА Қазақстан» «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның жоғары рейтингін А+ деңгейінде растады. Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2-ЖЭО-нда 8 қазандық агрегат іске қосылды. Q Q 2014 жылы Петропавл 2-ЖЭО-нда 1 және 5 турбоагрегаттарды, сондай-ақ 12 қазандық агрегатты жаңғырту жұмыстары басталды. Q Q 2014 жылғы қаңтарда «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда басшылық пен Петропавл 2-ЖЭО, «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ, «Петропавл жылу желілері» ЖШС және «Севказэнергосбыт» ЖШС еңбек ұжымдары арасында жаңа ұжымдық шартқа қол қою рәсімі өтті. Q Q 2014 жылғы маусымда Петропавл қаласында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ базасында Қазақстан Электроэнергетикалық қауымдастығының (ҚЭҚ) бастамасымен ұйымдастырылған Қазақстан энергетикасы ардагерлерінің жыл сайынғы 6-Республикалық форумы өткізілді. БАСЫМ МІНДЕТТЕРДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ басым міндеттері Компанияның қарқынды дамуына ықпал ететін негізгі қондырғыларды жаңғырту мен қайта құру бойынша шаралар болып табылады жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ дамуына салынған капитал сомасы, өндірістік және тасымалдаушы кәсіпорындарды қоса алғанда, 9,6 млрд теңге болды. Оның басым бөлігі 7,3 млрд теңге Петропавл 2 ЖЭО-на жұмсалса, 1,5 млрд теңгеге «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ инвестициялық шаралары атқарылды, сондай-ақ 738 млн теңге «Петропавл жылу желілері» ЖШС қондырғыларының техникалық жағдайын жақсартуға бағытталды. Қазақстан Республикасы Үкіметінің жылғы қаулысымен бекітілген Шекті тарифтер жұмыс жасап тұрған уақытта жылдары Петропавл 2 ЖЭО-нда станцияны дамытуға 23,7 млрд теңге, оның ішінде жылдар аралығында жыл сайын 4 млрд теңгеден астам, ал 2014 жылы 5,9 млрд теңге бағытталды жылдар аралығында Компанияның инвестициялық бағдарламасы аясында барлығы 47 млрд теңге игерілді. 3

6 БАСШЫЛЫҚ ҮНДЕУІ ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІНІҢ ТӨРАҒАСЫ ЕРКІН АДАМИЯҰЛЫ ӘМІРХАНОВТЫҢ ҮНДЕУІ 4

7 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Құрметті акционерлер мен серіктестер! Сіздердің назарларыңызға «СЕВКАЗЭНЕРГО» Акционерлік Қоғамының 2014 жылғы есебін ұсынамыз. Бүгінде «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Солтүстік Қазақстанның ірі энергетикалық компаниясы болып табылады, ол көп жылдардан бері электр және жылу энергиясын өндіру, тасымалдау және тұтынушыларға өткізу бойынша өндірістік және экономикалық көрсеткіштер өсімінің тұрақты да жоғары динамикасын көрсетіп келеді. Компанияның қазіргі таңдағы ерекшелігі энергетикалық кешеннің қарқынды дамуы. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарында негізгі жабдықтарды қайта құру, жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру және жаңарту бойынша ауқымды шаралар қуаттылықтарды жүйелі түрде арттыруға және тұтынушыларға қызмет көсретудің жоғары деңгейін ұстап тұруға негіз болады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» кәсіпорындар тобында жүзеге асырылып жатқан инвестициялық бағдарлама арқасында энергетикалық қондырғылардың тозуы төмендеп, энергия шығындары азаюда және өндірістің энерготиімділігі артуда. Компания қызметінің жоғары нәтижелеріне автоматтандырылған энергоүнемдеуші технологияларды енгізу, сондай-ақ жоғары білікті мамандарға зор мән беру арқасында қол жеткізілуде. Компанияның өндірістік кәсіпорны Петропавл 2 ЖЭО-нда шекті тарифтердің мемлекеттік бағдарламасы жұмыс жасайтын 5 жыл ішінде қондырғыларды жаңартуға 23,7 млрд теңге бағытталды. Бағдарлама арқасында негізгі жабдықтардың тозуы 2009 жылғы 89%-дан 22%-ға төмендеп, 2014 жыл соңында 67%-ды құрады жылға дейін бұл көрсеткішті 59%-ға дейін төмендету жоспарлануда жыл аяғында жылу электр орталығының белгіленген қуаты 434 тен 517 МВт-қа артады деп күтілуде, ал 2013 жылы ол 347 МВт болған. Алдағы үш жылда «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ энергетикалық кешеннің дамуына 22,5 млрд теңге жұмсайды. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО-нда 1 және 5 турбоагрегаттарды ( жж.), 12 ( жж.), 1 (2020 жылға дейін), 2 (2018 жылға дейін) және 3 (2018 жылға дейін) қазандық агрегаттарды жаңғырту міндеттері тұр жылдар аралығында «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ-нда жөндеу, қайта құру және жаңғырту жұмыстарына 6,9 млрд теңге, оның ішінде капиталдық салымдар аясында 5,85 млрд теңге, ағымдағы жөндеу жұмыстары аясында 1,05 млрд теңге бағыттау жоспарланып отыр. «Петропавл жылу желілері» ЖШС-нде қазіргі таңда 2020 жылға дейінгі стратегиялық инвестициялық бағдарлама әзірленген. Ол 2017 жылдың аяғына дейін нормативтен тыс шығындарды толықтай жоюды және 2020 жылға қарай жылу энергиясы нормативті шығындарын 18% деңгейіне дейін төмендетуді қарастырады. Бұдан бөлек, «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы аясында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ 2020 жылға дейін 40 км жылу желісін жаңа технологияларды қолдана отырып ауыстыру арқылы кең ауқымды қайта құру жұмыстарын жоспарлап отыр. Бүгінде Компания бүкіл ел энергожүйесі аясында Солтүстік Қазақстан энергетикалық кешенінің сенімді әрі сапалы қызметін қамтамасыз ететін міндеттерді жүзеге асыруға сенімді негіз құрады. Компания қызметінің оң нәтижелері, энергетикалық сала қызметкерлері еңбегінің жоғары бағасы мен зор даму потенциалы бізге жаңа жобаларды жүзеге асырудың ауқымды жоспарларын жасауға мүмкіндік береді. 5

8 БАСШЫЛЫҚ ҮНДЕУІ БАС ДИРЕКТОР ЛЕОНИД ВИКТОРОВИЧ ЛАРИЧЕВТІҢ ҮНДЕУІ 6

9 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Құрметті серіктестер мен әріптестер! 2014 жыл «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ үшін өнімді де, оқиғаларға толы жыл болды. Компаниялар тобының кәсіпорындарында Солтүстік Қазақстан энергожүйесінің дамуына тікелей байланысты жоспарланған жөндеу, жаңғырту және қайта құру шаралары сәтті атқарылды. Петропавл 2 ЖЭО-нда станцияны жаңарту бойынша кең ауқымды жұмыстар жалғасуда. Өндірістік компаниядан энергоберуші кәсіпорындар «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ мен «Петропавл жылу желілері» ЖШС кейін қалып жатқан жоқ, оларда жыл сайын заманауи энергоүнемдеуші технологиялар, электр және жылу энергиясымен қамту жүйелерін жетілдіруге арналған есеп пен бақылаудың автоматтандырылған жүйелері енгізілуде. Компания тұтынушылармен өзара жұмыс процесін жетілдіруге де көп көңіл бөледі «Севказэнергосбыт» ЖШС жаңартылған Сервис орталығы ашылған күннен бергі жыл ішінде жоғары жұмыс нәтижесін көрсетті. Жыл сайын «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарында қуаттылықтарды арттыру, тұтынушыларды сапалы әрі сенімді электр және жылу энергиясымен қамтамасыз ету бойынша ауқымды жұмыстар атқарылуда: жаңа турбиналар мен қазандықтар орнатылып, электр беру желілері, шағын станциялар мен тарату пункттері қайта құрылуда, жылу желілерінің жаңа құбыр желілері жүргізіліп, заманауи технологиялар енгізілуде. Атқарылып жатқан шаралардың тиімділігіне оның нәтижелері дәлел: 2014 жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ бойынша электр энергиясы өндірісінің көлемі 2 732,7 млн квт с құрап, 2013 жылмен салыстырғанда 4,98%-ға артты. Өндірістің артуы 2013 жылдың желтоқсанында 4 жаңа турбоагрегатты іске қосумен байланысты жылы жылу энергиясының өндіріс көлемі 1 945,5 мың Гкалды құрап, 2013 жылмен салыстырғанда 8,7% өсті. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ үшін тұтынушыларды электр және жылу энергиясымен үздіксіз қамтамасыз ету және энергия мен ресурс үнемдеу қашанда басым міндеттердің қатарында. Компания үшін экологиялық және еңбек қауіпсіздігі де аса зор маңызға ие. Бұл компоненттерден энергетиктер қызметінің толық картинасын құрастыруға болады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ алдағы уақытта да жоғары өндірістік көрсеткіштерге қол жеткізуге ұмтыла беретінін атап өткім келеді, өйткені Компания қызметі бүгінде Солтүстік Қазақстан мен жалпы Республика энергетикасының қарқынды дамуына бағытталған. 7

10 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ 8

11 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ТАРИХЫ 1961 жыл Петропавл 2-ЖЭО пайдалануға берілді жыл «Целинэнерго» АБ бұйрығы бойынша «Петропавл электр желілері кәсіпорны» құрылды жыл 2-ЖЭО жылу желілері цехінің базасында «Целинэнерго» Петропавл жылу желілері басқармасы (ЖЖБ) құрылды жыл Солтүстік Қазақстан облысы әділет органдарында «АксессЭнерго 2-ПЖЭО» ЖШС тіркелді жыл Өңірдің энергетикалық кешенінің иесі «Орталық- Азия отын-энергетикалық компаниясы» АҚ («ОАОЭК» АҚ) болды, кейін ол «Орталық-Азия Электроэнергетикалық Корпорациясы» АҚ («ОАЭК» АҚ) акционерлер құрамына кірді жыл Қайта құру нәтижесінде акционерлік қоғам ұйымдастырушылық-құқықтық формасындағы «СЕВКАЗ- ЭНЕРГО» компаниясы құрылды және ол «Аксесс- Энерго 2 ПЖЭО» ЖШС-ның барлық құқықтары мен міндеттерінің құқықтық мұрагері болып табылады. БИЗНЕС-МОДЕЛЬ СЫРТҚЫ НАРЫҚ (тікелей келісімшарттар) Электр энергиясын өткізу «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Электр энергиясын өткізу Жылу энергиясын өткізу «СҚ ЭТК» АҚ Тасымалдау қызметі «Севказэнергосбыт» ЖШС Тасымалдау қызметі «ПЖЖ» ЖШС Электр энергиясын өткізу Жылу энергиясын өткізу ТҰТЫНУШЫЛАР (ішкі нарық) 9

12 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ НЕГІЗГІ ӨНДІРІСТІК КӨРСЕТКІШТЕР Электр беру желілері, км Шағын станциялар, бірлік ЭБЖ түрлері Ұзындығы Шағын станция түрлері Саны 220 кв 84,8 110 кв 1 327,1 35 кв 2 853, кв 4 608,2 0,4 кв 4 671,0 Барлығы ,2 220 кв кв кв кв Барлығы Жылу желілері «Петропавл жылу желілері» ЖШС жылу желілерінің ұзындығы 233,35 км ТОП ҚҰРЫЛЫМЫ «Орталық-Азия Электроэнергетикалық Корпорациясы» АҚ 100% 100% 100% «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ 100% «Севказэнергосбыт» ЖШС «Петропавл жылу желілері» ЖШС 10

13 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ЕНШІЛЕС КОМПАНИЯЛАР ТУРАЛЫ АҚПАРАТ «СЕВКАЗЭНЕРГО» Компаниясы вертикалды түрде біріктірілген құрылымға ие, оған Солтүстік Қазақстан облысының өндіруші, тасымалдаушы және өткізуші кәсіпорындары кіреді. «СЕВКАЗЭНЕРГО» Компаниясының құрамына келесі кәсіпорындар енеді: QQ Петропавл 2-ЖЭО; Q Q «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ (Солтүстік Қазақстан облысының, Петропавл қ. электр желілері); Q Q «Петропавл жылу желілері» ЖШС (Петропавл қаласының жылу желілері); Q Q «Севказэнергосбыт» ЖШС. Қазіргі уақытта «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның белгіленген жиынтық электрлік қуаты 434 МВт, белгіленген жиынтық жылу қуаты 791,65 Гкал с құрайды. Электр энергиясын беру желілерінің жалпы ұындығы ,20 км, жылу энергиясын беру желілерінің жалпы ұзындығы 233,35 км. Компания электр энергиясымен Солтүстік Қазақстан облысының тұтынушысын, жылумен Петропавл қаласының тұтынушысын қамтамасыз етеді. Петропавл 2-ЖЭО Петропавл 2-ЖЭО қызметінің негізгі түрі электр және жылу энергиясын өндіру болып табылады жылғы жағдай бойынша станцияның белгіленген қуаты электр энергиясы бойынша 434 МВт-ты, жылу энергиясы бойынша 791,65 Гкал с-ты құрайды, қолда бар қуат электр энергиясы бойынша 388 МВт-ты, жылу энергиясы бойынша 688,98 Гкал с-ты құрайды. Станцияның негізгі цехтері: отын-көлік цехі, қазандық, турбиналық, электрлік, химиялық цех. Қосалқы цехтер: жылу автоматикасы және өлшеулер цехі, жөндеу-механикалық цехі, оттегі станциясы, жөндеу-құрылыс учаскесі. Сонымен қатар «2711», «2721» және ӘЖ-110кВ «Сибирь» сияқты ӘЖ-220кВ әуе желілері бойынша Қазақстан Республикасының энергия жүйесімен станция қатар жұмыс істейді, алты байланыс трансформаторлы 35/110/220кВ ашық бөлістіру құрылғысы бар. Оңтүстік Орал темір жолының Петропавл бөлімшесіне, «Қазақстан темір жолы» РМК-на және басқа да тұтынушыларға электр энергиясын беру 11

14 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ және «КЕGOС» ААҚ желілері арқылы жүзеге асырылады. Жылу энергиясын беру келесі жылу магистральдері арқылы жүзеге асырылады: Ду-1000 «Город», ДУ «Север», ДУ-600 «СВПЗ». КСН маркалы Екібастұз бассейнінің көмірі «СЕВ- КАЗЭНЕРГО» АҚ 2-ЖЭО кәсіпорнында пайдаланылатын отынның негізгі түрі болып табылады, ал тұтандыру отыны ретінде М-100 маркалы мазут қолданылады. «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ (бұдан әрі «СҚ ЭТК» АҚ) энергоберуші ұйым болып табылады және өз қызметін табиғи монополиялар саласында жүргізіп, электр энергиясын электр желілері арқылы беру мен тарату қызметтерін реттейді. Қызмет көрсететін аумағы 44,95 мың км 2, елді мекендер саны 399, оның ішінде 4 қала. «СҚ ЭТК» АҚ Петропавл қаласы мен Солтүстік Қазақстан облысының 8 ауданы: Аққайың, Есіл, Мамлют, М. Жұмабаев, Жамбыл, Қызылжар, Тимирязев және Шал ақын аудандары тұтынушыларына электр энергиясын беру қызметін жүзеге асырады. Компания Солтүстік Қазақстан облысының солтүстік бөлігінде орналасқан және акционерлік қоғамның балансына жататын қысымы 0,4 220 кв электр желілеріне қызмет көрсетеді. «СҚ ЭТК» АҚ құрамына 8 электр желілік аудан (Мағжан Жұмабаев АЭЖ, Қызылжар АЭЖ, Мамлют АЭЖ, Аққайың АЭЖ, Шал ақын АЭЖ, Есіл АЭЖ, Жамбыл АЭЖ, Тимирязев АЭЖ), оның ішінде 4 ЖӨБ (Соколовская ЖӨБ, Возвышенская ЖӨБ, Корнеевская ЖӨБ, Благовещенская ЖӨБ), Магистральді желілер мен шағын станциялардың оңтүстік учаскесі (МЖмШ- СОУ), Қалалық электр желілері басқармасы (ҚЭЖБ) кіреді, бұл Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы аумағының ауылдық әкімшілік аудандарының санына сәйкес келеді. «СҚ ЭТК» АҚ тұтынушыларының қызметтерге қол жетімділік деңгейін арттыру мақсатында 2012 жылы қыркүйекте Тұтынушыларға қызмет көрсету орталығы ашылды, мұнда төмендегі қызмет түрлері көрсетіледі: Q Q Жер учаскелері мен сервитуттарды мақұлдау; Q Q Электр және жылумен қамтуға қосылу үшін техникалық шарттарды беру; QQ QQ QQ Электр желісіне қосу/ажырату; Есептегіштерді пломбалау; Өзге консультативті-оперативті қызметтер. 12

15 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 «Петропавл жылу желілері» ЖШС «Петропавл жылу желілері» ЖШС (бұдан әрі «ПЖЖ» ЖШС) негізгі қызметі «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ 2 ЖЭО-нда өндірілетін жылу энергиясын беру мен тарату, жылу желілерін техникалық дұрыс жағдайда ұстап тұру, Петропавл қаласын тұрақты жылумен қамтамасыз ету болып табылады. Бұдан бөлек, кәсіпорын қаланың магистральді және тарату желілерін жаңарту жұмыстарын жүргізіп, жылумен қамту сапасының заманауи талаптарына жауап беретін жаңа энерготиімді технологияларды іздеу мен енгізуді үздіксіз жүзеге асырады. «Петропавл жылу желілері» ЖШС балансындағы жылу желілерінің жалпы ұзындығы 233,35 км құрайды, оның ішінде тарату желілерінің ұзындығы 149,59 км, ал магистральді желілердің ұзындығы 83,76 км жылдың 31 желтоқсанындағы жағдай бойынша жылу желілері жабдықтарының тозу деңгейі 72,8% құраса, оның ішінде магистральді жылу желілері бойынша 88,6%, тарату желілері бойынша 57,2%. Кәсіпорын балансында 52 сорғы станциясы бар, оның 5 уі магистральді және 46 сы абоненттік станциялар және ОЖТП (Орталық жылу тарату пункті) бар. Сорғы станцияларының жалпы белгіленген (жобалық) қуаты, жылу пункттерін қоса алғанда, квт с құрайды. «Петропавл жылу желілері» ЖШС-нде жылу энергиясын беру мен таратуға арналған қондырғыларды пайдалану мен техникалық қызмет көрсету, еңбекті қорғау, техникалық қауіпсіздік бойынша арнайы қызметтері бар. «Севказэнергосбыт» ЖШС «Севказэнергосбыт» ЖШС Петропавл қаласының және Солтүстік Қазақстан облысының тұтынушыларына электр және жылу энергиясын беруді қамтамасыз ететін энергиямен қамсыздандырушы ұйым. Тұрғындардың қажеттіліктеріне сәйкес келетін көлемде энергия ресурстарын сенімді түрде әрі үздіксіз жеткізу серіктестік қызметінің негізгі бағыты болып Электр энергиясына орташа босату тарифтері ҚҚС қоса есептегенде теңге/квт с ,56 9,45 9,97 11,272 12, Жылу энергиясына орташа босату тарифтері ҚҚС қоса есептегенде теңге/гкал , , , , ,

16 КОМПАНИЯ ТУРАЛЫ табылады жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша «Севказэнергосбыт» ЖШС тұтынушыларының жалпы саны электр энергиясы бойынша адамды және жылу энергиясы бойынша адамды құрады. Облыс орталығында тұрғындарға қызмет көрсететін, төлемдерді қабылдаумен айналысатын 3 пункт, облыстың аудандық орталықтарында 12 пункт жұмыс істейді. Банктермен төлемдерді қабылдау жөнінде, сондай-ақ 13 банктің терминалдары мен интернет-порталдары арқылы қызмет көрсету жөнінде шарттар жасалды жылдың желтоқсанынан бастап тұтынушыларға қызмет көрсететін «Сервис орталығы» жұмыс істейді. Жаңа заманауи орталық компания клиенттеріне қызмет көрсету сапасы мен оперативтілігін арттыруға мүмкіндік береді. Абоненттердің арасында энергияны үнемдеу идеясын үгіттеу мақсатында «Севказэнергосбыт» ЖШС тұтынылатын электр энергиясы бойынша тәулікті тарифтік аймақтау жүйесін іске асырады және тұрғындарға энергияны есепке алу аспаптарын орнату қажеттілігі туралы түсіндіруге бағытталған кең ауқымды жұмыстар жүргізеді. 14

17 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 РЕЙТИНГТЕР Несиелік рейтинг «Эксперт РА Қазақстан» рейтинг агенттігі Компания қызметінің тұрақтылығын растады жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның несие қабілеттілігінің рейтингі А+ деңгейінде (өте жоғары деңгей) расталды. Облигациялық несие сенімділігінің рейтингі «Эксперт РА Қазақстан» рейтинг агенттігі 2014 жылы облигациялар (ҰСН KZ2C0Y10D695) сенімділігінің рейтингін А+ деңгейінде (сенімділіктің өте жоғары деңгейі) растады. ДАМУ СТРАТЕГИЯСЫ Міндет Компанияның міндеті Солтүстік Қазақстан облысының тұрғындарының өмір сапасын арттыру және облысты экономикалық тұрғыдан дамытуға жағдай жасау. Бұл мақсатқа Солтүстік Қазақстан облысындағы және Петропавл қаласындағы тұрғындарды, өнеркәсіптік кәсіпорындарды, бюджеттік және коммерциялық ұйымдарды энергиямен қамсыздандыру және олардың тіршілік етуін қамтамасыз ету бойынша сапалы қызмет көрсету арқылы қол жеткізіледі. Көрсетілетін қызмет сапасын қамтамасыз ету барысында барлық техникалық талаптарды сақтай отырып, энергиямен қамсыздандыру сенімділігі әрі үздіксіздігі және тұтынушыларға қызмет көрсетудің жоғары деңгейі көзделеді. Тиімділіктің негізі Компания қызметкерлері болып табылады. Олардың жоғары кәсібилігі, командада жұмыс істеу қабілеті және нәтижелерге қол жеткізуге бағдарлануы алға дамуды қамтамасыз етеді. Көрініс «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Солтүстік Қазақстан облысындағы жалғыз энергетикалық компания. Компания өзінің қызметін ең күрделі климат жағдай ларында жүзеге асырады және бұл ретте қызмет қарқындылығы мен ірі холдингтік топқа тән тұрақтылық пен сенімділікке ие шағын компанияның икемділігін сәтті үйлестіреді. Компанияның қызметкерлер командасы биік мақсаттарды бағындырып жүрген кәсіби мамандардан құралған. Компания клиенттермен және жеткізушілермен серіктестік қатынастарды құрмет пен өзара жауапкершіліктің негізінде орнатады. Стратегия «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ стратегиялық мақсаты аймақтың экономикалық өсімін қамтамасыз ету үшін Солтүстік Қазақстан облысының энергетикалық жүйесінің теңдестірілген және тұрақты дамуын қамтамасыз ететін жетекші энергетикалық компанияны құру. Бұл ретте Компания өзінің қызметінде өндіріс, экология, денсаулық сақтау салаларында және әлеуметтік салада халықаралық стандарттарға қол жеткізуге ұмтылады. Алға қойылған стратегиялық мақсатқа қол жеткізу үшін Компания келесі міндеттерді жүзеге асырады: Q Q өндірістің техникалық деңгейін арттыру, апаттылық тәуекелдерін төмендету және тұрып қалуды болдырмау мақсатында жабдықтарды жетілдіру; Q Q энергияны өндірген және берген кезде энергияны үнемдейтін және энергиялық тұрғыдан тиімді болатын технологияларды ендіру; Q Q жылу және электр энергиясының бірліктерін өндіруге жұмсалатын үлестік шығыстарды барынша азайту; Q Q экология саласындағы халықаралық, республикалық және ішкі салалық нормативтік және заңнамалық құжаттардың талаптарына сәйкес келу; Q Q қызметкерлердің денсаулығын қорғауға, өнеркәсіптік қауіпсіздікке және жарақаттану деңгейін төмендетуге қойылатын талаптарды күшейту; Q Q қызметкерлердің кәсіби деңгейін арттыру мақсатында оларды үздіксіз оқыту; Q Q кәсіпорынды басқарудың автоматтандырылған жүйесін ендіру. 15

18 НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ 16

19 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ЭКОНОМИКАҒА ШОЛУ Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитетінің мәліметінше, 2014 жылы жалпы ішкі өнім көлемі 38,7 трлн теңгені құрады. Өткен жылы өсім 6% болған болса, биылғы жылдық өсім көлемі 4,3%. Өсім қарқынының төмендеуі мұнай бағасы мен Ресей Федерациясындағы саяси жағдайдың ықпалына ғана емес, сонымен бірге экономикадағы құрылымдық тұрақсыздыққа да байланысты жылғы алдын-ала жарияланған мәліметтерге сәйкес, Қазақстан Республикасының экономикасын алға сүйреуші күш қызмет көрсету саласы болып табылады. Экономикадағы физикалық тауарлар өндірісі 0,9%-ға артса, қызмет көрсету өндірісі 6,1%-ға жоғарылады. Экономиканың мұнай-газ саласы өндіретін қосылған құн 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда, 3,6%- ға артып отыр. Бұл қысқару, шикізаттық емес экономиканың өсімімен бірге, мұнай-газ саласының ЖІӨ құрылымында 2013 жылғы 21,6%-дан 2014 жылы 20,3%-ға сығылуына ықпал етті жылы экономикалық өсім қарқынының баяулауы мұнай нарығындағы баға конъюнктурасының нашарлауымен ғана емес, сондай-ақ, Қазақстан үшін маңызы зор салада қосылған құнның қысқаруына негіз болатын құрылымдық себептерге байланысты. Экономиканың өзге шикізаттық салалары 2014 жылы шағын ғана өсім көрсетті. Тау-кен өндірісі саласындағы жалпы қосылған құнның өсімі 0,1% құрады жылмен салыстырғанда, тауарлық өндірістің барлық бағыттарында өсім қарқынының баяулауы (жиынтық 0,2%-ға дейін) байқалады. Алайда энергетика саласындағы өндіріс өсімі 2014 жыл қорытындысы бойынша 2,3% құраса, құрылыс индустриясында бұл көрсеткіш 4,1%. Квартал бойынша есепке алғанда, электр энергетикасы өнеркәсіптік өндіріске қарағанда, жоғары өсім қарқынын көрсетеді және осылайша өзге салалардағы өндірістің қысқаруын шегереді. Бұдан бөлек, электр энергетикасы саласындағы өндірістің өсімі баға өсімімен қатар көрініс тауып отыр, бұл саланың тұрақтылығы мен оның қызметіне деген сұраныстың жоғарылығын көрсетеді. Шынайы ЖІӨ мен ЖІӨ дефляторының өсім қарқыны % 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 4Q11 1Q12 2Q12 3Q12 4Q12 1Q13 2Q13 3Q13 4Q13 1Q14 2Q14 3Q14 4Q14 ЖІӨ өсім қарқыны, жинақталған, кезең-кезең ЖІӨ дефляторы, жинақталған, кезең-кезең (оң бағана) % 17

20 НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ Өнеркәсіп өндірісімен салыстырғандағы электр энергетикасы өндірісінің өсім қарқыны % 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 4Q11 1Q12 2Q12 3Q12 4Q12 1Q13 2Q13 3Q13 4Q13 1Q14 2Q14 3Q14 4Q14 Өнеркәсіп өндірісінің өсім қарқыны, квартал бойынша орташа, ж-ж Электр энергетикасы өндірісінің өсім қарқыны, квартал бойынша орташа, ж-ж Тұтыну нарығы мен еңбек нарығы Экономикадағы бөлшектік тауар айналымының жылдық өсім қарқыны 2013 жылмен салыстырғандағы төмендеуге қарамастан, 11% құрады. Еңбек нарығы тұрғысынан алғанда, тұтынудың жоғары қарқыны еңбекақы мен жұмыспен қамтылған адамдар санының өсімімен дәлелденеді. Шынайы еңбекақы жылдық мәнде 3,9%-ға өсті. Еңбекақымен бірге, ауыл шаруашылығы саласын есепке алмағанда, жұмыспен қамтылған адамадар саны 6,3%-ға өсті, 2013 жылы өсім 2,6% болған жыл қорытындысы бойынша, тұрғындар банк жүйесінің кредиторлары болды тұрғындардың екінші деңгейлі банктердегі таза депозиттері 103,6 млрд теңгені құрады жылмен салыстырғанда жағдай айтарлықтай өзгерді, өйткені ол жылы тұрғындарды таза несиелеу көлемі 237,4 млрд теңгені құраған болатын жылы тұтынушылық инфляция өткен жылмен салыстырғанда, жеделдеді. Кварталдық инфляция өзінің шекті мәніне 2014 жылдың 4 кварталында жетіп, 7,53% құрады. Елдегі инфляция іскерлік белсенділіктің төмендеуі аясындағы құрылымдық себептермен түсіндіріледі. Электр энергетикасындағы баға өсімінің қарқыны тұтынушылық инфляция қарқынынан жоғары. Электр энергиясы бағасының өсуі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 25 наурыздағы қаулысының аясында жүзеге асады, бұл қаулы шекті тарифтердің 2015 жылға дейінгі өсімі мен нақты деңгейін белгілейді. Қаулы өндіруші компаниялардың жабдықтарды жаңғыртуға бағытталған инвестициялық бағдарламаларды орындау бойынша міндеттемелерін қарастырады. А/ш өзге салаларда жұмыспен қамтылғандар саны мен еңбекақының өсімімен бірге бөлшектік тауар айналымы жоғары қарқынмен өсуде % млрд теңге Еңбекақының өсім қарқыны, ж-ж А/ш өзге салаларда жұмыспен қамтылғандар өсімінің қарқыны, ж-ж Бөлшектік тауар айналымы өсімінің қарқыны, ж-ж Банктердің тұрғындарды таза несиелеуі, млрд теңге (оң бағана) 18

21 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Инфляциямен салыстырғандағы электр энергиясы тарифтері өсімінің жылдық қарқыны % 1Q10 2Q10 3Q10 4Q10 1Q11 2Q11 3Q11 4Q11 1Q12 2Q12 3Q12 4Q12 1Q13 2Q13 3Q13 4Q13 1Q14 2Q14 3Q14 4Q14 Электр энергиясы бағасының өсімі Инфляция 2015 жылға болжам Ұлттық банк мәліметі бойынша, қысқамерзімді перспективада 2015 жылы Қазақстан ЖІӨ өсім қарқыны 2%-ға дейін төмендейді, Ұлттық экономика министрлігінің мәліметінше, Қазақстан Республикасы ЖІӨ өсімінің қарқыны 1,5%-дан аспайды жылы 3%-ға дейін жоғарылау орын алуы мүмкін: ЖІӨ өсімі қарқынының төмен болжамдары Ресейдегі рецессияның Қазақстан экономикасына ықпалы мен мұнай индустриясының өсуіне екпін беретін мұнай бағасының төмен болуымен байланысты. Қазақстан экономикасы өсімінің болжамы Болжам авторы Халықаралық валюта қоры (мамыр 2015) ҚР Ұлттық экономика министрлігі (ақпан 2015) Дүниежүзілік банк (мамыр 2015) Еуропалық қайта құру және даму банкі (мамыр 2015) Дереккөз: ҚР Ұлттық банкі 2,0% 3,1% 1,5% 2,2% 1,3% 2,8% 1,5% 2,0% ЭНЕРГЕТИКА САЛАСЫНА ШОЛУ Энергетика саласы электр және жылу энергиясын өндіру, беру және онымен жабдықтауды қамтиды және ел экономикасының негізі болып табылады. Қазақстан Республикасы экономикасы үшін электроэнергетиканың маңызы зор, өйткені мемлекеттің металлургия, мұнай мен газ өндіру секілді негізгі салалары жоғары энергосыйымдылықпен сипатталады. Тиісінше, Қазақстан ауыр өнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігі мен тұрғындардың өмір сүру сапасы тұрғындарды қолайлы бағада сенімді де сапалы энергиямен қамтуға тікелей тәуелді. Энергетика саласы жылдарға арналған Мемлекеттік үдемелі индустриялық-инновациялық даму бағдарламасы аясындағы басым салалардың біріне жатады. Электр энергиясын өндіру 2014 жыл қорытындысы бойынша, Қазақстан Республикасы бірыңғай энергетикалық жүйесінде (бұдан әрі БЭЖ) электр энергиясын 81 электр станциясы өндіреді. Республиканың ірі электр станцияларына Екібастұз 1 МАЭС, «Еуроазиялық энергетикалық корпорация» АҚ электр желілері (Ақсу МАЭС) және Екібастұз 2 МАЭС жатады жылдың 31 желтоқсанында республика бойынша белгіленген электр қуаты ,2 МВт («ОАЭК» АҚ үлесі 5,16% немесе МВт) құрады. Электр станцияларының иеліктегі қуаты қысқы кезеңде ,4 МВт болса, жазғы уақытта ,7 МВт. Отын түрі бойынша өндіріс көздерінің үлесі төмендегіше бөлінеді: көмір 64%, газ және мазут 19

22 НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ ҚР электр және жылу энергиясы өндірісінің динамикасы % Электр энергиясы Жылу энергиясы Дереккөз: ҚР ҰЭМ Статистика комитеті 16,1%, газ 7,4%, су электр станциялары (кіші СЭС қоспағанда) 12%, ЭСК (кіші СЭС қоса алғанда) 0,5%. Оның тек 0,04% жел және күн электросанцияларына тиесілі. Қазақстандағы электр энергия өндірісі 2014 жылы 2013 жылмен салыстырғанда 2,1%-ға өсіп, ,2 млн квт с («ОАЭК» АҚ бойынша өндіріс млн квт с немесе 2014 жылы елде өндірілген электр энергиясының 6,47%-ы) құрады, оның ішінде жылу бу турбиналы электр станцияларында ,9 млн квт с (83,86%), су электр станцияларында 8 235,8 млн квт с (8,77%), газ-турбиналы электр станцияларында 6 915,9 млн квт с (7,36%), жел және күн электр станцияларында 10,6 млн квт с (0,01%) жылы электр энергиясы өндірісінің 2013 жылмен салыстырғанда өсуі электр энергиясының бу турбиналы электр станцияларында 1 150,9 млн квт с-қа (1,5%), су электр станцияларында 534,8 млн квт с-қа (+6,9%), газ-турбиналы электр станцияларында 270,1 млн квт с-қа (+4,1%) артуы есебінен орын алды. Электр станцияларына шаққанда, 2013 жылмен салыстырғанда электр энергиясы өндірісі айтарлықтай өскен станциялар: Q Q «Еуроазиялық энергетикалық корпорациясы» АҚ өсім 1 187,9 млн квт с немесе 7,8%; Q Q Жамбыл МАЭС өсім 925,9 млн квт с немесе 58,1%; Q Q Екібастұз 1 МАЭС өсім 604,4 млн квт с немесе 4,5%; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО («ОАЭК» АҚ) өсім 129,6 млн квт с немесе 5,0% жылы Қазақстанда электр энергиясын тұтыну бойынша 2013 жылмен салыстырғанда, өсім 2,3% құрап, ,9 млн квт с болды. Энергетикалық қатынаста Қазақстан Республикасы аумағы 3 аймаққа бөлінеді: Солтүстік, Оңтүстік және Батыс. 7 облысты қамтитын Солтүстік аймақ Қазақстанның бірыңғай энергожүйесінің (БЭЖ) орталығы болып табылады, мұнда Қазақстан БЭЖ мен Ресей БЭЖ-ін байланыстыратын кв дамыған электр желілері мен электр энергиясы көздерінің басым бөлігі (70,4%) шоғырланған. 4 облысты қамтитын Оңтүстік аймақ жалпы желі бойынша біріккен және Қырғызстан мен Өзбекстанмен дамыған электр байланысына ие. 3 облысты қамтитын Батыс аймағы өзінің географиялық орналасуына және электр байланыстарының болмауына орай, Қазақстан БЭЖ басқа бөліктерінен оқшау жұмыс ҚР электр энергиясы өндірісінің өңірлік құрылымы, % Павлодар ШҚО Атырау Қарағанды Маңғыстау Өзгелер Дереккөз: ҚР ҰЭМ Статистика комитеті 20

23 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ҚР Электр энергиясы өндірісі мен ағыны млрд квт.c Импорт Экспорт Өндіріс (оң бағана) % Дереккөз: ҚР ҰЭМ Статистика комитеті жасайды және онымен бірыңғай технологиялық процеспен байланыста емес жылы Қазақстан БЭЖ бойынша электр энергия өндірісі тұтынудан 2 274,3 млн квт с-қа артық болды жылы электр энергиясы экспорты 3,85 млрд квт с құрап, 2013 жыл көрсеткішінен 7% төмен болды. Ақшалай көрсеткіште экспортталған электр энергиясы 114 млн доллар шамасында, тиісінше 2013 жылдың балама көрсеткішінен 9% кем. Электр энергиясы экспортының төмендеуіне Ресей рублінің долларға және қазақстандық теңгеге шаққандағы курсының төмендеуіне байланысты Ресейге электр энергиясын жеткізу көлемінің қысқаруы себеп жылы 1,74 млрд квт с электр энергиясы импортталды, бұл 2013 жыл көрсеткішінен 12%-ға төмен. Тиісінше, өткен жылмен салыстырғанда, электр энергиясын импорттау шығындары 15%-ға кеміп, ол 92,4 млн АҚШ долларын құрады. Электр энергиясы импортының төмендеуіне Қазақстан Ұлттық электр жүйесін (ҰЭЖ) жаңғыртудың 1, 2 кезеңдерін орындау және өндіріс қуаттарының артуына байланысты электр энергиясын ішкі тұтынуды қамтамасыз етудің өсуі себеп. Осылайша, Оңтүстік аймақтың елдің энергия көздерінен тұтынуы 1 233,5 млн квт сқа, Батыс аймақтың тұтынуы 707,6 млн квт с-қа, тиісінше 6,6% және 6,9%-ға артты. Электр энергиясын беру және тарату Қазақстан бірыңғай электроэнергетикалық жүйесінде жүйеқұраушы желі қызметін ҰЭЖ атқарады, оның қызметтеріне республика өңірлері арасында және шекаралас елдердің (Ресей Федерациясы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы) энергожүйелерімен электр байланысын қаматамасыз ету, сондай-ақ электр станциялары тарапынан электр энергиясын шығару және оны тұтынушыларға жеткізу жатады. ҰЭЖ жұмысын Ұлттық оператор «KEGOC» АҚ атқарады. «KEGOC» АҚ еншісінде жалпы ұзындығы 24,4 мың км (тізбекті) кв қысымды 297 электр беру желілері бар. Сондай-ақ, компания балансына қысымды 76 электр шағын станциясы тиесілі. Қазақстанда электр энергиясын таратумен 20 өңірлік энергетикалық компаниялар (бұдан әрі ЭТК) және қысымы 0,4 220 кв өңірлік деңгейіндегі электр желілерін бақылайтын 150 ге жуық шағын таратушы компаниялар айналысады. ЭТК бір бөлігі жеке компаниялардың еншісінде, бірнеше ЭТК «Самұрық-Энерго» АҚ ұлттық компаниясына толықтай және бөлшектеп тиесілі («Алатау Жарық Компаниясы» АҚ 100%, «Шығыс Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ 100%, «Маңғыстау электр желілік тарату компаниясы» АҚ 75%+1 акция). БЭЖ желілеріндегі тұтынушылықтың ең жоғарғы нүктесі күзгі-қысқы кезеңге сәйкес келеді жылғы күзгі-қысқы кезеңде МВт энергия тұтынылса, жылғы күзгі-қысқы кезеңде МВт энергия тұтынылды. Жылу өндіру мен тарату Қазақстанда жылу энергиясы 40 ЖЭО, 28 ірі пеш (жылу қуаттылығы 100 Гкал с-тан астам) пен 5,6 мың шағын пеште (қуаттылығы 100 Гкал с-тан төмен) жүзеге асырылады. ЖЭО-нда 45% жылу өндірілсе, ірі пештер 35%, шағын пештер 20% жылу өндіреді. Қазақстан Республикасы жылу желілерінің ұзындығы екі құбырлы есептеуде 12 мың км («ОАЭК» АҚ 989,15 км немесе 8,2% бақылайды) болады. Пештер мен 21

24 НАРЫҚТЫҚ ОРТАҒА ШОЛУ жылу желілерінің басым бөлігі мемлекеттік меншікте жылы Қазақстанда 97,6 млн Гкал жылу энергиясы («ОАЭК» АҚ үлесі 6,6 млн Гкал немесе 6,76%) өндірілді жылы Қазақстан Республикасы Үкіметі жылдарға арналған Жылу желілерін жаңғырту жоспарын бекітті. Жаңғырту жоспарында 400 мың Гкал-дан астам жылу энергиясын тасымалдайтын жылу желілерін, дәлірек айтқанда, Астана, Алматы қалаларын, облыс орталықтарын жылумен қамтамасыз ететін және ел экономикасына мультипликативті ықпал ететін 17 субъектті нүктелік инвестициялау қарастырылған. Жоспарға сәйкес, 6 мың км жуық негізгі жылу желілерінің км, немесе 21%-ы ауыстырылады. Осылайша, 2020 жылға қарай желілердің тозуы 71 ден 55%-ға, ал нормативті шығындар тен 17%-ға төмендейтін болады. Электр және жылу энергиясының тарифтері Қазақстанда электр энергиясын өндіру, беру және өткізуді мемлекет реттейді. Электр энергиясын өндірудің жылдарға арналған шекті тарифтері Қазақстан Республикасының Үкіметімен бекітілген (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 25 наурыздағы 392 қаулысы) жылға дейін электр энергиясын беру тарифі компанияның энергияны беру және тарату сметалық шығындарына сәйкес белгіленген жылдың 1 қаңтарынан бастап ТМРА Төрағасының Бұйрығына сәйкес, электр энергиясын беру тарифтерін қалыптастырудың салыстырмалы талдау әдістемесі (бенчмаркинг) бекітілді. Тарифтер үш жылға жыл сайынғы түзеу мүмкіндігімен бекітіледі жылғы 1 қаңтардан бастап Заңдағы өзгерістерге сәйкес, электр желілік компаниялар 5 жылдық шекті тарифтер бойынша тариф қалыптастыру жүйесіне өтеді. Табиғи монополия субъекттерінің инвестициялық тартымдылығын арттыру мақсатында 2014 жылғы 24 маусымда Қазақстан Республикасының «Табиғи монополиялар және реттелетін нарықтар туралы» Заңына (бұдан әрі «Заң») өзгерістер енгізілді. Өзгерістерге сәйкес, жылу энергиясын өндіру және тасымалдауды жүзеге асыратын табиғи монополия субъекттеріне ұзақмерзімді кезеңге 5 және одан да көп жылға шекті тарифтер бекітілді. Қазақстанда жылу энергиясы тарифтері Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Табиғи монополияларды реттеу және бәсекелестікті қорғау комитеті тарапынан Тарифтерді есептеу немесе олардың табиғи монополия субъекттерінің жылу энергиясымен қамтамасыз ету реттелетін қызметтерінің шекті деңгейі әдістемесіне сәйкес бекітіледі, сөйтіп, тұтынушыда жалпыүйлік энергия есептеу құралының бар-жоғына орай, дифференциация принципі бойынша есептеледі. Мұндай реттеуші шаралар тариф құрамындағы инвестициялық бөліктің есебінен, электроэнергетикалық кәсіпорындардың өндіріс-шаруашылық қызметіне және Қазақстан экономикасының дамуына оң әсер береді. Инвестициялық жобалар 2014 жыл қорытындысы бойынша, республика электр станцияларының жалпы белгіленген қуаты МВт құрады (Екібастұз 1 МАЭС 1, 2 энергоблоктарын есепке алмағанда, KEGOC мәліметтері). Бір жыл бұрын бұл көрсеткіш МВт болған жылғы желтоқсанның соңында Екібастұз 1 МА- ЭС-да 2 энергоблок өз жұмысын бастап, станцияның жалпы белгіленген электр қуатын 500 МВт-қа арттырды, Теміртау 1 ЖЭО-нда 60 МВт енгізілсе, Маңғыстау облысында қуаттылығы 90 МВт «Қаламқас» МЖЭС пайдалануға берілді. Елдің энергиялық мүмкіндігінің артуына Ақтөбе облысында 56 ЖМЖЭС (16 МВт) және Атырау облысында Қашаған ЭЖ (70 МВт) өз үлесін қосып, «Қазатомөнеркәсіп» АҚ СКЗ-U қуаттылығы 18,5 МВт станция іске қосылды. Павлодар 3 ЖЭО белгіленген электр қуаты 5 турбоагрегатты жаңғырту есебінен 15 МВт-қа артты. 22

25 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Электр энергиясын беру саласында KEGOC үш ірі инвестициялық жобаны жүзеге асырды: «ҰЭС жаңғырту, ІІ кезең», «Қысымы 500, 220 кв желілермен Қазақстан ҰЭС қосу арқылы 500 кв Алма шағын станциясын салу», «220 кв ЦГПП-Осакаровка әуе желілерін қайта құру» жылдар аралығында электр желілерін жаңарту, жаңғырту және құруға салынатын инвестицияның жалпы көлемі 2,5 трлн теңгені (2011 жылдың бағамы) құрайды, оның 0,8 трлн теңгесі магистральді желілерге, 1,7 трлн теңгесі тарату желілеріне жұмсалады. Энергиямен қамту, бу беру және әуе кондициясы салаларына салынған инвестиция көлемі млрд теңге 232,1 335,4 349,7 416,3 441, Нарықтың даму перспективасы 2014 жылы Қазақстан Республикасы Үкіметі 2030 жылға дейінгі Отын-энергетикалық кешенін (ОЭК) дамыту концепциясын қабылдады. ОЭК дамуының негізгі бағыттары айқындалған: Q Q электроэнергетикалық қондырғылардың орташа тозу деңгейін айтарлықтай төмендету; Q Q Қазақстан Республикасы электроэнергетикасына алдағы 15 жыл ішінде 7,5 трлн теңге тарту; Q Q электр энергиясын соңғы тұтынушыға қалыпты тариф өсімін қамтамасыз ету; Q Q елдің бірыңғай энергетикалық жүйесінің тәуелсіздігі мен тұтастығын қамтамасыз ету. Бұл мақсаттарға қол жеткізу үшін төмендегі шараларды жүзеге асыру көзделіп отыр: Q Q өндірістік қондырғылардың тиімділігін арттыруға стимул беретін, инвестициялардан қажетті табысты алуға мүмкіндік беретін және сапалы, әрі сенімді энергоқамтуға негіз болатын (экологияны жақсарту талаптарын қоса алғанда) электр энергиясы мен қуаттылықтары көтерме нарығы моделін енгізу; Q Q энергия өндіруші ұйымдардың қолданыстағы тариф қалыптастыру жүйесін түбегейлі өзгерту, ол электр энергиясы мен қуаттылығын сатып алу-сату нарығында энергетикалық кәсіпорындар меншік иелеріне тиімділікті арттыруға стимул беретін және инвестициядан қажетті табыс алуға мүмкіндік жасайтын ұзақмерзімді келісімшарттар жасауға мүмкіндік береді; Q Q электр және жылу энергиясын өндіру мен беру саласында 2030 жылға дейінгі ұзақмерзімді тарифтерді әзірлеу мүмкіндігін қарастыру; Q Q энергоқамтушы ұйымдар (ЭҚҰ) ақпаратын ашу талаптарын арттыру және барлық тұтынушыларға қолжетімді бірыңғай ақпараттық порталда орналастыру; Q Q саланы мемлекеттік басқарудың тиімсіз шараларын өзгерту; Q Q электр энергиясын тарату және электр энергиясымен қамтамасыз ету салаларында ойыншылардың іріленуіне стимул беру есебінен ұйымдық құрылымды оңтайландыру; Q Q жылу энергиясын өндіру және беру саласының дамуына үлес қосатын сала субъекттері арасындағы экономикалық және құқықтық қарым-қатынастың жаңа жүйесін құру. Концепцияның базалық индикаторы Қазақстан Республикасының ЖІӨ энергосыйымдылығын төмендету деңгейі: 2015 жылы экономиканың энергосыйымдылығы 2008 жылғы деңгейден 10%, ал 2020 жылы 25%, 2030 жылы 30% төмендеуі тиіс. Қазақстан БЭЖ 2030 жылға дейінгі қуаттылығының болжамдық теңгерімі МВт Өндіріс Электр қуатының шекті тұтынылуы және қажетті резерв Дереккөз: ҚР Энергетика министрлігі 23

26 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ 24

27 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Компаниясы өндірістік қуаттылықтардың 70%-дан астамы шоғырланған Қазақстан Республикасы бірыңғай электроэнергетикалық жүйесінің солтүстік аймағына кіреді, ол Компанияның электр энергиясын өндіру, тарату және өткізу нарығында өз позициясын нық ұстап тұруына мүмкіндік береді. Компания еншісіндегі Петропавл 2 ЖЭО 245,9 мың адам тұрғыны бар Петропавл қаласы үшін жылу энергиясы өндірісінің жалғыз көзі болып табылады. Солтүстік Қазақстан облысы электр энергиясы нарығында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ электр энергиясы жеткізілімінің 75%-ға жуық үлесін алады. Қазақстан Республикасы электр энергиясы нарығындағы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның негізгі бәсекелестері «Еуроазиялық энергетикалық корпорация» АҚ, «Екібастұз 1 МАЭС» ЖШС және «Екібастұз 2 МАЭС» АҚ болып табылады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ жыл сайын өндіріс қарқынын арттырып келеді, 2014 жылы Компания электр энергиясы өндірісін 4,98% көтерді. Сондай-ақ, электр энергиясын шиналардан босату көлемі бойынша көрсеткіштер 2013 жылмен салыстырғанда, 5,35% жоғарылады жылдың желтоқсанында «СЕВ- КАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО-нда айтулы оқиға болды 8 жаңа қазандық агрегат пайдалануға берілді. Станцияның белгіленген қуаты бу бойынша сағатына 270 тоннаға артып, қазандықтың ПӘК 91,17% құрады, ол 2014 жылы тонна көмір үнемдеуге мүмкіндік берді. Жаңа қондырғының күл аулау құралдарының пайдалы әсер коэффициенті 99,5%-ға тең. Компанияның басты бәсекелестік артықшылығы оның түрлі қаржыландыру көздері арқылы инвестициялық бағдарламаны жедел жүргізуінде жатыр, бұл өндіріс көлемінің артуына негіз болады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қондырғыларын жаңғыртуға капитал салымының негізгі көзі 2009 жылдан бері жүзеге асырылып жатқан шекті тарифтер мемлекеттік бағдарламасы. Бұл бағдарламаның басты ерекшелігі ол өндірістік кәсіпорын үшін босатылатын электр энергиясының жыл сайынғы белгіленген баға өсімін қарастырады. Шекті тарифтер бойынша электр энергиясын сатудан түскен барлық пайданы Компания тек қана өндірістік активтерді жаңғыртуға жұмсайды. Шекті тарифтер бағдарламасына сәйкес инвестициялар динамикасы млн теңге Негізгі өндірістік көрсеткіштер Белгіленген электр қуаты, МВт Электр энергиясы өндірісі, млн квт с 2 410, , ,7 Қазақстан электр энергиясы өндірісіндегі үлесі, % 2,6 2,8 2,8 Электр энергиясын тасымалдау, млн квт с 1 191, , ,7 Электр энергиясын тауарлы босату, млн квт с 1 860, , ,9 Белгіленген жылу қуаты, Гкал 778,8 786,8 791,7 Жылу энергиясы өндірісі, мың Гкал 1 918, , ,5 Жылу энергиясын тасымалдау, мың Гкал 1 303, , ,5 Жылу энергиясын тауарлы босату, мың Гкал

28 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ Белгіленген электр қуаты бойынша өзгерістер Петропавл 2 ЖЭО-нда 2013 жылдың желтоқсанында жаңа 4 турбоагрегат пайдалануға берілді. Турбина облыс пен Петропавл қаласына қосымша 63 МВт электр қуатын берді. Жалпы, «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда 2014 жыл қорытындысы бойынша, қуат 351 ден 434 МВт-қа дейін артып, өсім 83 МВт құрады. Белгіленген жылу қуаты бойынша өзгерістер 2014 жылдың желтоқсан айында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО-нда 8 жаңа қазандық агрегат пайдалануға берілді. Оның нәтижесінде станцияның белгіленген қуаты сағатына 270 тоннаға артты. Жалпы, «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ бойынша қуат 786,8 ден 791,65 Гкалға артып, өсім 4,85 Гкал құрады. Электр және жылу энергиясы өндірісі 2014 жылы электр энергиясы өндірісінің көлемі 2013 жылмен салыстырғанда, 4,98%-ға, жылу энергиясы 8%-ға артты. Петропавл 2 ЖЭО өндірістік көрсеткіштерінің артуына станцияның негізгі қондырғыларын жаңғырту мен жаңарту жұмыстары алғышарт болды. Атап айтқанда, 8 қазандық агрегаттың пайдалануға берілуі себеп болды. Станцияда орын алған бұл оқиғаның басты ерекшелігі қазандық агрегат толықтай жаңадан құрастырылды. Жоба құны 5,1 млрд теңгеден астам. Бұған дейін, 2013 жылы станцияда 6 және 7 қазандық агрегат, сондай-ақ, 4 турбоагрегат қайта құрылды. Аталған барлық нысандарда жетекші Технологиялық процесті басқару автоматты жүйесі (ТПБ АЖ) орнатылған, ол қондырғы жұмысын барлық пайдалану режимінде бақылау мен басқарудың толық ауқымды функцияларымен автоматтандыруға арналған. Электр және жылу энергиясын тасымалдау «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ-нда электр энергиясын тасымалдау және тарату көлемі 2013 жылмен салыстырғанда, 3,5%-ға артты. Ұзындығы 16,4 км 10/0,4 кв ескірген кабельді желілерін жоспарлы ауыстыру, 11 тарату пунктін және 10 10/0,4 кв трансформаторлы шағын станциясын қондырғыларын ауыстыру мен ғимаратын жөндеу арқылы қайта құру, 110/35/6 кв «Булаево-Нефть» және 110/10 кв 1 шағын станцияларында қуатты арттыру үшін күш трансформаторларын сатып алу мен орнату сынды шаралар жүзеге асырылды. «Петропавл жылу желілері» ЖШС-нде жылу энергиясын тасымалдау және тарату көлемі 5,5%-ға артты. «Петропавл жылу желілері» ЖШС-нде 2014 жылы 2 жылу магистраліндегі жұмыстар аяқталды. Қызмет ету мерзімін өтеген 1,8 км құбыр желісі заманауи технология пенополиуретанды (ППУ) қаптамамен оқшауланған жаңа құбырмен ауыстырылды. Жаңа құбырлар даттануға қарсы жоғары қасиетке ие және 35 жыл қызмет етеді. Сондай-ақ, жылу желілері кәсіпорны Петропавл қаласының тағы бір ірі жылу 26

29 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 трассасы 1 ТМ-ны жаңғырту жұмыстарын бастады. Жалпы, Петропавл қаласын жылумен жабдықтау жүйесін жаңғырту мен қайта құруға қолданылатын жаңа технологиялар желілердегі жылу шығындарын азайтып, қондырғылардың тозу деңгейін төмендетеді және энергоүнемдеуге септеседі. Электр және жылу энергиясын өткізу «Севказэнергосбыт» ЖШС тұтынушылармен жұмыс деңгейін көтеруде жылы Солтүстік Қазақстан облысы мен Петропавл қаласы тұрғындары үшін жаңартылған Сервис-орталық базасында Контакт орталығы ашылды. Күн сайын мұнда көпарналы телефон номері бойынша тұтынушылардан энергоқамтуға қатысты түскен сұрақтар бойынша білікті де оперативті ақпарат беріледі жылдың маусымында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ресми сайтында «жеке кабинет» қосымшасы іске қосылды, оның көмегімен тұтынушылар өз үйлерінен шықпай-ақ, энергоөткізуші кәсіпорынның сервистік қызметтерін пайдалана алады ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ ЖОБАЛАРДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ НӘТИЖЕЛЕРІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ тұтынушыларға электр және жылу энергиясын беру қызметінің сапасын арттыруға талпынатын компания. Бұл үшін Компания тобының барлық кәсіпорындарында жылдан-жылға энергетикалық қондырғыларды жаңартумен байланысты ірі жобалар жүзеге асырылуда. Өндірісті арттыру 2014 жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ өз алдына қойған инвестициялық міндеттемелерді толықтай орындады жылдың желтоқсан айында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО-нда 8 жаңа қазандық агрегат пайдалануға берілді. Соның арқасында станцияның белгіленген қуаты сағатына 270 тоннаға артса, қазандықтардың жалпы пайдалы әсер коэффициенті 88,98%-ға жетті, бұл болашақта жыл ішінде тонна көмір үнемдеуге мүмкіндік береді. Жаңа қондырғының күл аулағыш құрылғыларының пайдалы әсер коэффициенті 99,5%-ға тең. Кең ауқымды жаңғырту кампаниясы аясында жаңа қондырғыны пайдалануға беру Петропавл 2 ЖЭО-нда жыл сайын жүзеге асады. Осылайша, 2013 жылдың желтоқсанында станция 4 жаңа турбоагрегатты іске қосты. Турбина облыс пен Петропавл қаласына қосымша 63 МВт электр және 52,5 Гкал с жылу қуатын берді, бұл өз кезегінде электр энергиясының жыл ішіндегі өндірісін 106 млн квт сқа арттырды. Сондай-ақ, 2014 жылы 1 және 5 турбоагрегаттарды жаңғырту және 12 қазандық агрегатты қайта құру жұмыстары басталды. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО электр энергиясының өндірісі 2014 жылы 2 732,7 млн квт с құрады, 2015 жылы 2 787,2 млн квт с өндіру жоспарлануда (өсім 2%) жылы коллекторлардан жылу энергиясын босату 1 945,54 мың Гкал құраса, 2015 жылы станция 1 799,31 мың Гкал жылу энергиясын босатуды жоспарлап отыр. Электр және жылу энергиясы шығындарын азайту «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ-ның қолданыстағы инвестициялық бағдарламасы энергетикалық қондырғыларды жаңғырту және қайта құру шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Электр желілері кәсіпорны 2014 жылы «Негізгі қондырғыларды құру, қайта құру және жаңғырту» инвестициялық бағдарламасының тарифтік қаражаттары аясында өз активтерін жаңартуға 1,05 млрд теңге бағыттады. Электр энергиясы нормативті шығындары деңгейін төмендетуге зор көңіл бөлінеді жыл қорытындысы бойынша, Компанияның нормативті техникалық шығындар жоспары 13,44% болса, оның орнына 10,17% көрсеткішке қол жеткізді, ал электр желілерінде нормативтен тыс шығындарға жол берілген жоқ. Мұндай оң нәтижелерге атқарылған бірнеше шаралар алғышарт болды. Оның қатарында электр энергиясын коммерциялық есептеудің автоматтандырылған жүйесін (ЭКЕАЖ) және Өздігінен беретін оқшауланған сымды (ӨОС) монтаждау жұмыстары, сондай-ақ әуе және кабельді электр беру желілері, шағын станцияларды, тарату пункттерін жөндеу және жаңғырту жұмыстары бар жылы «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ Петропавл қаласы мен Қызылжар ауданының Бескөл ауылында төменгі деңгейлі ЭКЕАЖ есеп нүктесін және облыстың шағын станцияларында жоғарғы деңгейлі 23 есеп нүктесін орнатты, сондай-ақ 21,11 км 0,4 кв әуе желілерін «жалаңаш» сымды ӨОС 4 маркалы сыммен ауыстырып, қайта құру жұмыстарын атқарды. Бекітілген инвестициялық бағдарламадан бөлек, электр желілері кәсіпорны Еуропалық қайта құру және даму банкінен (ЕҚДБ) тартылған 473 млн теңге несие қаражатын игерді. Қосымша инвестицияның арқасында Петропавл қаласында ЭКЕАЖ есеп нүктесі орнатылып, 0,4 кв әуе желілерінде ӨОС маркалы 50,28 км сым монтаждалды. 27

30 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ 2014 жылы Петропавл қаласының жылумен қамту желілерін дамытуға Компания «Петропавл жылу желілері» ЖШС кешенін дамыту, қайта құру және қайта жарақтандыру» бағдарламасы аясында 195 млн теңге және Еуропалық қайта құру және даму банкі (ЕҚДБ) мен Таза технологиялар қорының (СTF) несие қаражатынан 543 млн теңге жұмсады. Инвестициялық бағдарлама аясында ұзындығы 0,514 км жылу трассасы оқшауланған құбыр желісін қолдану арқылы қайта құрылды. Бұдан бөлек, 0,9 км желі несие қаражаты есебінен жаңғыртылды. Сондай-ақ, ЕҚДБ несиесі есебінен жалпы ұзындығы 0,75 км құбыр желісі пенополиуретанды (ППУ) қаптамамен және минерал мақталы матаның көмегімен қайта қалпына келтірілді. Қолданыстағы инвестициялық бағдарламадан тыс, жылу желілері кәсіпорнында жөндеу қоры қарастырылған, оның есебінен 2014 жылы қондырғыларды күрделі және ағымдағы жөндеу жұмыстарына 419,7 млн теңге бағытталды. Бөлінген қаражаттың арқасында жылу беруші кәсіпорын 14,43 км желіні ауыстырып, құбыр желілерінің 8 км жалаңашталған бөлігін қайта қалпына келтірді, сондай-ақ 3 жылу пункті мен 12 жылу камерасында жөндеу жұмыстарын жасады. Энергоүнемдеу Энергоүнемдеу бойынша атқарылған шаралар нәтижесінде «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО-нда электр энергиясын босатуға жұмсалған отынның бөлшек шығыны 2014 жылы 416,15 шартты отын грамы (ш.о.г)/квт с құрады, 2013 жылмен салыстырғанда 31,72 ш.о.г./гкал аз. Жылу энергиясын босатуға жұмсалған отынның бөлшек шығыны 197,99 ш.о.кг./гкал құрап, 2013 жылмен салыстырғандағы төмендеу 5,27 ш.о.кг./гкал құрады жыл қорытындысы бойынша, 2013 жылмен салыстырғандағы үнем 96,9 мың тонна көмір құрады, оның ішінде энергоүнемдеу бағдарламасы бойынша 42,64 мың тонна. Энергоүнемдеу бағдарламасы аясында 2014 жылдың желтоқсанында 8 қазандық агрегат пайдалануға берілді. Бұл шара станция жұмысының сенімділігі мен үнемділігін (қазандық агрегаттың ПӘК-і 91,17%) арттыруға және 2,7 мың тонна көмірді үнемдеуге мүмкіндік берді. 2, 3, 6, 7 турбоагрегаттарды қайта құру және жөндеу жұмыстары жүргізіліп, ол 17,3 мың тонна көмір үнемдеуге мүмкіндік берді. Қазандық қондырғыларын ауыстыру шаралары көмір бойынша 12,1 мың тонна үнем берсе, өзге энергоүнемдеу шаралары нәтижесінде экономикалық тиімділік 10,5 мың тонна отынды құрады жылы станцияда энергоүнемдеу бойынша шаралар жалғасын табады. 2 ЖЭО-ндағы ауқымды жобалардың бірі 1 К-63 8,8 турбоагрегатын монтаждау жұмыстары болып табылады. Жаңа турбина станция жұмысының сенімділігі мен үнемділігін арттырып, сондай-ақ, белгіленген қуатты 21 МВтқа арттыруға мүмкіндік береді. Турбоагрегат 2015 жылдың төртінші ширегінде пайдалануға беріледі. Шартты бір жылға жоспарланған үнем 37 мың тонна көмірді құрайды. Сондай-ақ, 5 турбоагрегатын станция жұмысының сенімділігі мен үнемділігін арттырып, белгіленген қуатты электр энергиясы бойынша 62 МВт-қа, жылу энергиясы бойынша 35 Гкал-ға арттыруға мүмкіндік беретін Т-95/105 8,8 типіне ауыстыру жұмыстары басталды. Бұдан бөлек, қазіргі уақытта станцияда 12 қазандық агрегатты бу өнімділігін сағатына 70 тоннаға арттыру арқылы қайта құру жұмыстары жүргізілуде. Қайта құру нәтижесінде шартты бір жылдағы үнем 4,2 мың тонна көмірді құраса, шығындар сомасы 3,34 млрд теңгені құрайды. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО Солтүстік Қазақстан облысы мен Петропавл қаласының аса ірі мөлшердегі тұтынушыларына электр энергиясын 28

31 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 сапалы және үздіксіз өндіруді мақсат ететін кәсіпорын. Жоғары өндірістік нәтижелерге қол жеткізу үшін станцияда бірнеше жылдан бері өндірістік активтерді жаңарту, негізгі қондырғыларды жаңғырту және қайта құру бойынша жоспарлы түрде жұмыстар атқарылып келеді. Атқарылған жұмыстардың нәтижесі көз алдында: станциялардың электр және жылу қуаттары артып, қондырғылардың тозуы кемуде, заманауи автоматты жүйелерді қолданысқа енгізу есебінен өндірістік процесс жетілдіріліп, қызметкерлердің еңбек қауіпсіздігі жоғарылауда, экологиялық параметрлер жақсаруда, мемлекеттік энерго және ресурс үнемдеу бағдарламасы жүзеге асырылуда. Өндірістің экологиялық параметрлерінің жақсаруы Ауа құрамына бөлінетін ластаушы заттар үлесін азайту мақсатында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО қазандық агрегаттары ескірген күл-шаі тазалаушы қондырғылардың орнына ІІ деңгейлі титан эмульгаторларымен жабдықталған. Эмульгаторлар орнатылғаннан кейін түтін газдарын тазалаудың нақты коэффициенті 96,8% орнына 99,5%-ға жетті. Атмосфераға таралатын азот тотығының деңгейін 30 пайызға төмендетуге 6, 7, 8, 9, 10, 11 станциялардағы қазандық агрегаттарды үшінші үрлеу жүйесін қолдана отырып, жаңғырту жұмыстарын ықпал етті. Сондай-ақ, станцияда сілтілік қасиеті бар тазартылған суды қолдану тәжірибесі бар: мұндай су күл үйінділерінен қазандық агрегаттардың эмульгаторларына қайта беріледі, күкірт тотықтарын ерімейтін қосындыларға химиялық байланыстырады және аталған оксидтердің шығарылымын 15%-ға азайтады. Бұдан бөлек, станцияның барлық 12 қазандық агрегатында атмосфераға таралатын шығарылымдарды бақылау үшін азот тотығын, күкірт тотығын, көміртек қостотығын және күлді есептеу құралдары орнатылған. Петропавл 2 ЖЭО-нда су ресурстарының жағдайын жақсарту үшін парктік ресурсын аяқтап, ескірген су-май салқындатқыштарын заманауи жаңаларына жоспарлы түрде ауыстыру жүргізілуде. Жаңа қондырғылармен 2, 3, 4, 6 және 7 станциялардың турбоагрегаттары жабдықталды. Аталған шара өңделген турбиналық май мен мұнай өнімдерінің Большое Белое көлінің салалық суларына түсуін шектеді. Бұл көлде оның биологиялық жағдайын жақсарту мақсатында жыл сайын түбін тазалау жұмыстары жүргізіледі жылы көмірді жағудан туындайтын күл-шлак қалдықтарын ұйымдасқан түрде орналастыру мақсатымен «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2 ЖЭО жаңа күл үйіндісін салу жұмыстары басталды жылы желтоқсанда станцияда соңғы «2 күл үйіндісінің 3 секциясы» екінші пусктік кешені пайдалануға берілді, нысан жұмысқа толықтай кірісті. Бұл шара күл-шлак қалдықтарын қоршаған ортаға зиян келтірместен беруді және қоймалауды үздіксіз жүргізуге кепілдік береді. КЕЛЕР ЖЫЛДЫҢ НЕГІЗГІ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Петропавл 2-ЖЭО 2015 жылы 2 787,2 млн квт с электр энергиясын өндіріп, 2 435,6 млн квт с электр энергиясын шиналардан, 1 799,3 мың Гкал жылу энергиясын станция коллекторларынан босатуды жоспарлап отыр жыл жоспарында 12 қазандық агрегатты пайдалануға беру бар. Қазандық агрегатты қайта құрудан кейін сағатына 50 тонна бу қосымша өндіріс қосылуы есебінен бу қуаты дефициті қысқарып, атмосфераға таралатын азот тотығы көлемі азаяды деп күтілуде. Жалпы, қазандық құрылғыны жаңарту есебінен бу өндірісін арттыру 1 және 5 турбоагрегаттарды пайдалануға беріп, 2017 жыл басына қарай станцияның белгіленген қуатын 517 МВт-қа жеткізуге мүмкіндік береді. 2-ЖЭО-нда 2015 жылдың қазан айында пайдалануға берілетін 1 турбинаны ауыстыру жұмыстары басталды. Турбоагрегатты іске қосу станцияның белгіленген қуатын 21 МВт-қа арттырады. Станцияның белгіленген қуатын 62 МВт-қа арттыратын 5 турбинаны ауыстыру жұмыстары 2017 жылға жоспарланған. Оны демонтаждау жұмыстары қазірдің өзінде жүріп жатыр. Салым көлемі 1,1 млрд теңге болатын инвестициялық бағдарламаны орындауға «Солтүстік Қазақстан ЭТК» АҚ кірісіп кетті. Энергоқамту шаралары, бастысы ЭКЕАЖ орнату, негізгі құрылғыларды қайта құру, ескірген және қатардан шыққан электр құрылғыларын ауыстыру басым бағыттар болып табылады. Жөндеу кампаниясына кәсіпорын 209 млн теңге қарастырып отыр. 1159,83 км 0,4-110 кв әуе желілерін, 1,445 км 0,4-10кВ кабельдік желілерді, 144 трансформатор шағын сатнциясын, тарату пунктін және шағын трансформаторлық станциясын жөндеу жұмыстары жоспарланған. «Петропавл жылу желілері» ЖШС 2015 жылы 1 жылу магистралін құрастыру бойынша ауқымды жұмысты жоспарлап отыр. Жобаны жүзеге асыруға «Нұрлы жол» мемлекеттік бағдарламасы аясында ТКШ жаңғырту желісі бойынша 800 млн теңге бағытталмақ. Жылу желілерін жаңарту және жаңғыртуға капиталды салымдар салу аясында, сондай-ақ ЕҚДБ (Еуропа қайта құру және даму банкі) несиесі аясында жылу желілері кәсіпорны 828 млн теңге бөледі. 29

32 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ ҚАРЖЫЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қаржылық есептілігі Қаржылық есептіліктің халықаралық стандартына (ҚЕХС) сәйкес әзірленді. Компанияның шоғырландырылған қаржылық есептілігі еншілес кәсіпорындардың оларды сатып алғаннан бергі қаржылық есептіліктерін қамтиды. Есеп саясатының принциптері Топтың барлық кәсіпорындарына бірегей. Компанияның негізгі қаржылық-экономикалық көрсеткіштері операциялық және қаржылық қызметтің нәтижелілігі мен тиімділігін, сондай-ақ стратегиялық дамудың басты бағыттарының орындалуын көрсетеді жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қаржылық қызметтің оң көрсеткіштеріне қол жеткізуге және Қазақстан электроэнергетикалық нарығында бәсекеге қабілеттілікті арттыру мақсатында шығындарды азайтуға ұмтылды жылдардағы қаржы-экономикалық көрсеткіштер, млн теңге Көрсеткіштер Электр және жылу энергиясын сатудан және беруден түскен кірістер Өткізілген электр және жылу энергиясының өзіндік құны (11 192) (13 671) (15 530) Жалпы пайда Жалпы және әкімшілік шығыстар (1 712) (1 996) (2 515) Өткізуге жұмсалған шығыстар (203) (248) (271) Басқа да операциялық кірістер Операциялық қызметтен түскен пайда Қаржылық кірістер Аударым жасалғанға дейінгі амортизация, пайыздар және КТС (EBITDA) бойынша түскен пайда Қаржылық шығыстар және басқа да шығыстар (1 709) (1 855) (2 599) Табыс салығына жұмсалған шығыстар (734) (1 022) (1 194) Бір жылғы таза пайда

33 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП жылғы сегменттер бойынша қаржы-экономикалық көрсеткіштері, млн теңге Көрсеткіштер Электр және жылу энергиясын өндіру Электр энергиясын беру және тарату Жылу энергиясын беру және тарату Электр және жылу энергиясын өткізу Басқасы Нәтижесі Кірістер, барлығы Сегментішілік кірістер (2 112) (116) (19) (12 559) (145) (14 952) Сыртқы сатып алушыларға өткізуден түскен кірістер Өзіндік құны (10 281) (2 991) (1 813) (239) (206) (15 530) Жалпы және әкімшілік шығыстар Сату бойынша шығыстар (926) (755) (690) (144) (2 515) (6) (264) (271) Қаржылық кірістер Қаржылық шығыстар (1 633) (11) (2) (1 645) Басқа да кірістер Табыс салығы бойынша шығыстар (1 153) (86) (17) 63 (1 194) Бір жылғы пайда (696) (258) (190) Негізгі мүлік бойынша күрделі шығыстар Негізгі мүліктің тозуы EBITDA (405) (306) (190)

34 ҚЫЗМЕТ НӘТИЖЕЛЕРІНЕ ШОЛУ Электр және жылу энергияларын сату мен беруден түскен табыстар млн теңге жыл қорытындысы бойынша, Компания жалпы сомасы 24 млрд теңгенің электр және жылу энергиясын өндіріп, беру мен өткізу бойынша қызметтерін көрсетті, бұл көрсеткіш 2013 жылғыдан 14,9%-ға жоғары жыл қорытындысы бойынша, EBITDA жалпы көрсеткіші 8,9 млрд теңгені құрады, 2013 жылмен салыстырғанда өсім 1,2 млрд теңге немесе 15,8% құрайды Бір жылғы жалпы EBITDA млн теңге Кіріс пен операциялық табыстың артуына (EBITDA) келесі факторлар әсер етті: Q Q энергия өндірісі көлемінің 129,6 млн квт с немесе 5% өсуі; Q Q электр энергиясын өткізу көлемінің 127,2 млн квт с немесе 6,1%, жылу энергиясы бойынша 69 мың Гкал немесе 5,6% өсуі; Q Q электр энергиясы бойынша орташа босату тарифінің 0,75 теңге/квт с немесе 8,9%, жылу энергиясы бойынша орташа босату тарифінің 161,52 теңге/гкал немесе 5,7% өсуі жылы өткізілген өнімнің өзіндік құны 15,5 млрд теңгені құрады, ол 2013 жылғы көрсеткіштен 13,6% жоғары. Негізгі өсім өндіріс көлемінің артуы мен ауыспалы шығындардың көтерілуімен байланысты Өткізілген электр және жылу энергиясының өзіндік құны млн теңге Компанияның 2014 жылғы таза пайдасы 3,2 млрд теңгені құрады, 2013 жылмен салыстырғандағы өсім 0,4 млрд теңге немесе 14%. Өсім негізінен өндіріс көлемінің артуы мен тарифтердің артуымен байланысты жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша Компанияның жиынтық активтері 92,9 млн теңгені құрады, бұл 2013 жылдың сәйкес көрсеткішінен 50,29%-ға жоғары жылдың 31 желтоқсанына Компания негізгі жабдықтарына қайта бағалау жүргізіп, 25 млрд теңге сомасындағы өсімді растады. Бағалау күніне негізгі жабдықтардың әділ құны болашақ ақша ағымын дисконттауға түзелген шығындар, нақтылағанда, ауыстыру бағасын анықтау тәсілінің көмегімен анықталды жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша негізгі жабдықтардың құны 78 млрд теңге немесе барлық активтер құнының 84% құрады. Ауқымды инвестииялық бағдарлама аясында 2014 жылы жалпы сомасы 6,3 млрд теңгенің негізгі жабдықтары сатып алынып, аяқталмаған құрылыс құрамына бағытталды. 5 млрд теңгенің жаңа және қайта құрылған нысандары қолданысқа енгізілді. 32

35 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Бір жылғы таза пайда Активтер мен міндеттемелер млн теңге млн теңге Ағымдағы активтер Ұзақмерзімді активтер 2014 жылғы 31 желтоқсанда Петропавл 2 ЖЭО-нда 8 қазандық агрегат пайдалануға беріліп, ол қазандық агрегаттардың станция бойынша бу өнімділігін сағатына 270 тоннаға жеткізді, қазандықтардың ПӘК 88,54%-ға жетті. Ағымдағы активтердің құрамындағы айтарлықтай өзгерістер айналымдық капиталға қатысты болды, нақтылағанда, материалдық қорлар 29%-ға ұлғайды. Оған жыл соңына көмір мен қосалқы бөлшектер сатып алу негіз болды жылы түзеу шаралары есебінде заңды тұлғаларға электр энергиясын жеткізу ақысын төлеу шарттары алдын ала төлемнен нақты төлемге ауыстырылды, бұл өз кезегінде жыл соңына есептелген соманың артуына әкелді. Өсім тариф және өткізу көлемінің артуы, сондай-ақ төлем шарттарының өзгеруі есебінен 0,246 млрд теңгені құрады. 33

36 ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ 34

37 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Компанияда барлық тәуекелдерді бірегейлендіруге, бағалауға және бақылауға, сондай-ақ тәуекелдерді төмендетуге арналған корпоративті тәуекелдерді басқару жүйесі (ТБЖ) жұмыс істейді. Ішкі бақылау стандарттары (ІБС) енгізілген. Тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйелерін жетілдіруде Компания Трэдуэя Комиссиясы (COSO) демеуші ұйымдары комитетімен және Стандарттау бойынша халықаралық ұйыммен (ISO) әзірленген тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйелері бойынша халықаралық стандарттарды басшылыққа алады. Тәуекел менеджменті басқармасы Аудит жөніндегі комитетке және Компания Директорлар кеңесінің жанындағы тәуекелдер басқармасына есеп береді. Басқарма Директорлар кеңесі бір жылға бекіткен жұмыс жоспарына сай жұмыс жүргізеді жылы тәуекел менеджменті басқармасы келесі негізгі жұмыстарды жүргізді: Q Q Келесі бизнес-үрдістердегі ІБЖ-ін талдау және ұйымдастырылу нәтижелілігін тестілеу: Қызметкерлерді басқару. Сатып алулар мен келісімшарттарды басқару. Өндірістің үздіксіздігін басқару. Техникалық қызмет көрсету мен жөндеулерді басқару; Q Q Компанияның тәуекелдер тізімін және тәуекелдер картасын актуалдандыру; Q Q ІБЖ-нің ұйымдастырылуын жетілдіруге және тәуекелдерді басқаруға бағытталған іс-шаралардың орындалуына мониторинг жүргізу; Q Q Компанияның негізгі қызметкерлерін тәуекелдерді басқару саласы бойынша оқыту; Q Q ТБЖ және ІБЖ саласындағы ішкі нормативті құжаттамаларды актуалдандыру; Q Q Өндірістік нысандардың мүліктік тәуекелдерін сақтандыру. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ҚЫЗМЕТІНЕ АЙТАРЛЫҚТАЙ ЫҚПАЛ ЕТЕТІН ТӘУЕКЕЛДЕРГЕ ТАЛДАУ 2014 жылы жүргізілген корпоративтік Тәуекелдер тізілімін және Компанияның Тәуекелдер картасын актуалдандырудың қорытындылары бойынша Компанияның бекітілген Тәуекелдерді басқару саясатына сәйкес шартты түрде операциялық, қаржылық және құқықтық деп бөлінетін ықтимал тәуекелдер анықталды. Операциялық тәуекелдер 2014 жылы Тізілімге және Тәуекелдер картасына сәйкес қабылданған жіктелімге және төтеншелік деңгейіне сәйкес Компанияның операциялық тәуекелдерін басқару қызметтің келесі бағыттары бойынша жүзеге асырылды: Q Q Еңбекті қорғау және қауіпсіздік (тәуекел травматизм/оқыс оқиға); Q Q Сатып алу қызметі және келісімшарттарды басқару (тәуекел тауар, жұмыс және қызметтерді уақытынан кеш және сапасыз сатып алу); Q Q Техникалық қызмет көрсету және жөндеу (инвестициялық бағдарламаларды жүзеге асыруда құрылыс-монтаж жұмыстарының уақыттарын сақтамау); Q Q Қызметкерлерді басқару (тәуекел білікті/негізгі қызметкерлерден айрылу және олардың жетіспеушілігі). Еңбекті қорғау және өндірістегі қауіпсіздік саласындағы тәуекелдерді қадағалау мақсатында, сондай-ақ жарақаттану деңгейін төмендету көрсеткіштерін арттыру мақсатында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның кәсіпорындарында OHSAS стандарты енгізілді және сәйкестік сертификаттары берілді, оларды мерзімді түрде тәуелсіз сертификаттайтын органдар растап отырады. ІБЖ талдауының нәтижесінде Компанияның еншілес кәсіпорындары қызметкерлері және мердігер ұйымдардың қызметкерлеріне де техникалық қауіпсіздікті сақтау талаптары күшейтілді, ол өндірістік жарақаттану жағдайлары санының қысқаруына әсер етті. Сатып алулар саласындағы тәуекелдерді бақылау, сондай-ақ, Компания кәсіпорындарында өндірістік-шаруашылық және қаржылық-экономикалық тиімділікке қол жеткізу мақсатында аталған салаға талдау жүргізілді, оның ішінде «Сатып алулар, келісімшарттар және кредиторлармен есепті басқару» бизнес-процесінде ішкі бақылау жүйесіне талдау жасалды. Нәтижесінде ішкі нормативті құ- 35

38 ТӘУЕКЕЛДЕРДІ БАСҚАРУ жаттар жасалып, сатып алу шараларының тиімділігі мен жеделдігін қамтамасыз ететін бизнес-процесті оңтайландыру шарасы жүргізілді. Жөндеу бағдарламаларын атқаратын мердігер ұйымдармен өзара қызмет кезіндегі тәуекелдерді бақылау аясында Компанияның келісімшарт қызметіне, оның ішінде техникалық қызмет көрсету мен жөндеулерді басқару саласы бойынша ішкі бақылау жүйесіне талдау жасалды. Нәтижесінде мердігер ұйымдармен өзара қызмет бойынша ішкі нормативті құжаттарды жетілдіру жұмыстары басталып, құрылыс, қондырғыларды жаңғырту мен жөндеу бойынша жұмыстарды сапалы және уақытыл атқару жауапкершілігін және оны бақылауды күшейтетін келісімшарттың типті формасы әзірленді. Кадрлық тәуекелдерді төмендету мақсатында Қызметкерлермен жұмыс жасау басқармасы еңбек ақы төлеу жүйесін жетілдіру шаралары жүргізіліп, қызметкерлерінің білім деңгейін көтеру және жас мамандарды қолдау жүйесі бойынша бағдарламалар әзірленуде. Қаржылық тәуекелдер Өтімділік тәуекелі. Компанияның өтімділік тәуекеліне шалдыққыштығы, оның ішінде қаржылық міндеттемелерді өтеу мерзімдерінің келуіне қарай осындай міндеттемелерді орындамауы байқалады. Компания резервтерді, банктік қарыздарды, расталған несие желілерін және айналымдық капитал қорларын қолдау арқылы, қаржылық жағдайға қатысты жоспарланып отырған перспективаларды, ақшалай қаражаттың болжалданатын және іс жүзіндегі қозғалысына, күрделі шығыстар жөніндегі болашақ міндеттемелерді ескере отырып, Компанияның таза берешегіне үнемі мониторинг жүргізудің есебінен өтімділік тәуекелін басқарады. Сатып алынатын жабдық, шикізат және материалдар бағаларының өсу тәуекелі. Компания сатып алынатын көмір бағасының жоғарылауы тәуекеліне ұшырауы мүмкін, себебі ЖЭО-ның жабдықтары бір көзден сатып алынатын көмірдің белгілі бір түріне арнап жобаланған. Алайда Компанияның осы тәу- 36

39 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 екелге және оның операциялық пайдаға тигізетін әсерінің дәрежесіне мониторинг жүргізу мүмкіндіктері мемлекеттің көмірдің бағаларын реттеу деңгейінің және төтенше реттеуші шаралар механизмі арқылы тарифтің жоғарылауын өтеудің арқасында қамтамасыз етілген. Нарықтық тәуекелдер. Компания валюталық тәуекелге және пайыздық мөлшерлемелердің өзгеру тәуекеліне шалдығу мүмкіндігін жоққа шығармайды. Компанияның АҚШ долларында деноминацияланған елеулі міндеттемелері бар. АҚШ доллары бағамының өзгеруі тәуекелін басқару үшін Компания валютаның айырбас бағамының өзгеруіне мониторинг жүргізіп отырады жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-дағы валюталық тәуекелді хеджирлеуге бағытталған операциялар жүргізілген жоқ, себебі Қазақстанның қаржылық құралдар нарығында туынды қаржы құралдары болған жоқ. Осыған байланысты Компания АҚШ долларында деноминацияланған депозиттерге еркін қаражатты орналастыру арқылы табиғи түрде хеджирлеу әдісін пайдаланады және ұзақ мерзімді инвестициялық бағдарламалардың нәтижелілігіне мониторинг жүргізіп отырады. Компания пайыздық мөлшерлемелердің волатильдігіне сезімтал келеді, себебі оның пайыздық мөлшерлемелері құбылмалы болатын тартылған қарыз қаражаты бар. ЕҚДБ-нің қарыздары бойынша пайыздық мөлшерлеме LIBOR және KazPrime депозиттері мен банкаралық несиелер бойынша белгіленетін мөлшерлемелерге негізделеді. Несиелік ресурстардың ұзақ мерзімділігі Компанияға салымдардың инвестициялық сипатының есебінен тәуекелдердің осы тобын табиғи түрде хеджирлеуге мүмкіндік береді. Несиелік тәуекел. Компанияның қарсы агенттерінің шарт талаптарын орындамауының нәтижесінде туындайтын несиелік тәуекел әдетте қарсы агенттер міндеттемелерінің мөлшері осы қарсы агенттердің алдындағы Компанияның міндеттемелерінен асатын сомалармен шектеледі. Бір тұтынушы немесе қызмет жағдайлары ұқсас тұтынушылар тобы берешегінің бірнеше сомасы болған кезде несиелік тәуекел жинақталуы мүмкін. Компанияның тұтынушылары негізінен тұрғындардан тұрады. Осыған қарамастан тәуекел басқарылатын жағдайларда Компания дебиторлық берешекті талап етуге бағытталған іс-шараларды жүргізеді. Құқықтық тәуекелдер. Табиғат қорғау (экологиялық) заңнаманың талаптарын бұзу елеулі тәуекел болып табылады, Компанияның басшылығы оны құқықтық тәуекелдер санатына жатқызады. Осы тәуекелді барынша азайту үшін Компания жылдарға арналған Экологиялық және әлеуметтік іс-әрекеттер жөніндегі әзірленген бағдарламаның (ESAP) негізінде қызметтің қоршаған ортаға тигізетін әсерін айқындау мақсатында мониторинг жүргізеді. Өндірістік экологиялық мониторинг бағдарламасының аясында шығарылатын қалдықтардың көздерін, эмиссиялардың мөлшерін және сапасын, сондай-ақ олардың динамикасын қадағалау жүзеге асырылады. Сәйкесінше экологиялық параметрлерді арттыру және осы тәуекелдер тобын төмендету инвестициялық бағдарламада көзделген іс-шаралардың негізгі бағыттарының бірі болып табылады. 37

40 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ 38

41 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ сттратегиялық мақсаттарына қол жеткізудегі міндеті корпоративтік басқару деңгейін көтеру болып табылады. Компания қызметі барлық тараптың, атап айтқанда, инвесторлар, акционерлер, қызметкерлер мен Компанияның лауазымды тұлғаларының көзқарастарын теңгерімді сақтауға негізделген. АКЦИОНЕРЛІК КАПИТАЛ ҚҰРЫЛЫМЫ Қаржылық есептіліктің деректеріне сәйкес, жылғы жағдай бойынша қоғамның жарғылық капиталы мың теңгені құрайды. «Орталық-Азия Электроэнергетикалық Корпорациясы» АҚ акциялардың 100%-ына ие жалғыз акционер болып табылады. Есептік кезеңде Компания акциялармен елеулі мәмілелер жасасқан жоқ. Ұстаушының атауы «Орталық-Азия Электроэнергетикалық Корпорациясы» АҚ Жай акциялар Артықшылығы бар Барлық акциялар саны үлесі акциялар саны үлесі % % Акционерлердің жалпы жиналысы қызметінің нәтижелері «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ акционерлерінің жалпы жиналысының құзырына тиесілі шешімдерді «ОАЭК» АҚ АЖЖ 2014 жылы келесі мәселелер бойынша қабылдады: Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ 2013 қаржылық жылғы таза табысын бөлу тәртібі туралы шешім; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қаржылық есептілігіне аудит өткізу үшін аудиторлық ұйымды анықтау туралы шешім; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ жарғысына өзгерістер енгізу туралы шешім. 39

42 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ ҰЙЫМДЫҚ ҚҰРЫЛЫМ АКЦИОНЕРЛЕРДІҢ ЖАЛПЫ ЖИНАЛЫСЫ Корпоративтік хатшы ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІ Бас директор Бас директордың экономика және қаржы жөніндегі орынбасары Бас директордың өндіріс жөніндегі бірінші орынбасары Бас инженер Экономика және қаржы басқармасы Бухгалтерия Петропавл 2-ЖЭО Өндірістіктехникалық басқарма Жоспарлауэкономика бөлімі Өндірістік бақылау қызметі Жөндеу басқармасы Пайдалану қызметі Қайта құру және жаңарту басқармасы Жедел техникалық бөлім Қаржылық бөлім Металл және балқыту зертханасы Жөндеу жұмыстарын жоспарлау және дайындау басқармасы Оттегі станциясы Өндірістіктехникалық бөлім Жылу автоматикасы және өлшеулер цехы Қауіпсіздік және еңбекті қорғау қызметі Қоршаған ортаны қорғау бөлімі Метрология қызметі Турбиналық цех Станция ауысымының бастығы Сапа бойынша қызмет Химиялық цех Отын-көлік цехы Азаматтық қорғаныс штабы Электрлік цех Қазандық цех Жөндеу-құрылыс учаскесі 40

43 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Стратегиялық жоспарлау жөніндегі комитет Кадрлар, сыйақылар және әлеуметтік мәселелер жөніндегі комитет Тәуекел менеджменті басқармасы Аудит және тәуекелдерді басқару жөніндегі комитет Ішкі аудит басқармасы Бас директордың коммерциялық мәселелер жөніндегі орынбасары Бас директордың қызметкерлерді басқару және әлеуметтік мәселелер жөніндегі орынбасары Материалдықтехникалық қамсыздандыру басқармасы Қызметкерлермен жұмыс басқармасы Істерді басқару Ақпараттық технологиялар басқармасы Негізгі қорларды қолдау басқармасы Шарттар және тендерлерді ұйымдастыру бөлімі Материалдық-техникалық қамсыздандыру бөлімі Бағаларды сараптау бөлімі Қызметкерлермен жұмыс бөлімі Еңбек ақысын ұйымдастыру және төлеу бөлімі Шаруашылық қызмет көрсету тобы Денсаулық пункті Жатақхана Бағдарламалау бөлімі Жүйелік әкімшілік бөлімі Басқарудың автоматтандырылған жүйелер бөлімі Ақпараттық қауіпсіздік бөлімі Экономикалық қауіпсіздік бөлімі Қоғаммен байланыс бөлімі Хатшылық Телекоммуникациялар бөлімі 41

44 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ ДИВИДЕНДТЕР ТУРАЛЫ АҚПАРАТ Дивидендтерді есептеп жазуға, оларды жариялау тәртібіне, мөлшеріне, төлеу нысанына және мерзімдеріне қатысты Компанияның саясаты Жарғыда айқындалған. Төменде аталғандар Компанияның дивидендтік саясатының негізгі принциптері болып табылады: Q Q дивидендтік төлемдердің мөлшерлерін айқындаған кезде Компания және оның акционері мүдделерінің теңгерімі; Q Q компанияның инвестициялық тартымдылығын, қаржылық тұрақтылығын, капиталын және ликвидтілігін арттыру; Q Q салынған капиталдың нарықтық табыстылығын қамтамасыз ету; Q Q акционерлер құқықтарын сақтау және сыйлау, олардың әл-ауқатын арттыру. Компания таза табыстың өз дамуына қажетті қаражатты сақтауға мүмкіндік беретіндей бөлігін дивидендтерді төлеуге жұмсайды. Акционерлердің жалпы жиналысы Компанияның Директорлар кеңесінің ұсынымы бойынша жылдық дивидендтерді төлеу жөніндегі шешімді қабылдайды. Алдын-ала қарастырылмаған негативті жағдайлар болған кезде, Директорлар кеңесі Акционерлердің жалпы жиналысына дивидендтерді төлеу (жариялау) туралы шешім қабылдамауға ұсыныс беруге міндетті. Дивидендтер төлеу 2014 жылы акционерлердің жылдық жалпы жиналысында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ акционерлеріне (жеті жүз жетпіс алты миллион үш жүз он тоғыз мың екі жүз тоқсан) теңге көлемінде, 2014 жылдың 1 шілде мен 31 желтоқсаны аралығында өтеу мерзімімен дивиденд төлеу туралы шешім қабылданды. Акцияның ағымдағы бағасы 362,91 теңге, бір акцияның табыстылығы 22,11 теңге, бір акцияның теңгерімді құны 362,91 теңге. ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Директорлар кеңесі Компанияның қызметіне жалпы басшылықты жүзеге асырады, бұл қызметке осы Жарғының және «Акционерлік қоғамдар туралы» заңның негізінде акционерлердің жалпы жиналысының айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелерді шешу жатпайды, сондай-ақ Директорлар кеңесі Компанияның атқарушы органын қалыптастырады және қадағалайды. Сонымен қатар, «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Директорлар кеңесі «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ, «Севказэнергосбыт» ЖШС, «Петропавл жылу желілері» ЖШС сияқты заңды тұлғалар акционерлерінің (қатысушыларының) жалпы жиналысының құзыретіне жататын қызмет мәселелері жөніндегі шешімдерді қабылдайды, бұл заңды тұлғалардың (жарғылық капиталына қатысу үлестерінің) 100%-ы «ОАЭК» АҚ-на тиесілі. «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ-ның («СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның еншілес кәсіпорны) Директорлар кеңесі де электр желілік компанияны басқару функцияларын атқарады жылғы 31 желтоқсандағы жағдай бойынша акционерлік қоғамдардың Директорлар кеңесі құрамы: Атауы, ұйымдық-құқықтық формасы Директорлар кеңесінің мүшелері Лауазымы Сайланған күні/өкілеттігі аяқталатын күн Әмірханов Еркін Адамияұлы Директорлар кеңесінің төрағасы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Артамбаева Гүлнәр Жұмағалиқызы Директорлар кеңесінің мүшесі Табанов Эльдар Рашитұлы Тәуелсіз директор «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ Әмірханов Еркін Адамияұлы Ларичев Леонид Викторович Табанов Эльдар Рашитұлы Директорлар кеңесінің төрағасы Директорлар кеңесінің мүшесі Тәуелсіз директор

45 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Әмірханов Еркін Адамияұлы (1967 ж.т.) Директорлар кеңесінің мүшесі «ОАЭК» АҚ Президенті, акционері, «ОАОЭК» АҚ ДК мүшесі болып табылады «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ ДК Төрағасы; «Эксимбанк Қазақстан» АҚ ДК мүшесі; «ОАОЭК» АҚ ДК мүшесі; «ОАЭК» АҚ ДК мүшесі; «Каустик» АҚ ДК Төрағасы; «ОАЭК» АҚ президенті; «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ДК Төрағасы; «АЭҮК» АҚ ДК Төрағасы; «СҚ ЭТК» АҚ ДК Төрағасы; «ПЭТК» АҚ ДК Төрағасы. Артамбаева Гүлнәр Жұмағалиқызы (1969 ж.т.) Директорлар кеңесінің мүшесі «ОАОЭК» АҚ Президенті, «ОАОЭК» АҚ ДК мүшесі болып табылады «ОАОЭК» АҚ Президенті; «ОАОЭК» АҚ ДК мүшесі; «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ ДК мүшесі; «ПЭТК» АҚ ДК мүшесі; «Эксимбанк Қазақстан» АҚ ДК мүшесі; «ОАОЭК Инвест» ТЖАИҚ» АҚ ДК Төрағасы; «ОАЭК» АҚ ДК мүшесі; «Астана-Инвест» инвестициялық үйі» АҚ ДК төрағасы; «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ДК мүшесі; «АЭҮК» АҚ ДК мүшесі. Табанов Эльдар Рашитұлы (1968 ж.т.) Тәуелсіз директор Мамыр, 2012 «Әскери-стратегиялық зерттеулер орталығы» АҚ вице-президенті; «ОАОЭК» АҚ ДК мүшесі (тәуелсіз директор); «СҚ ЭТК» АҚ тәуелсіз директоры. Ларичев Леонид Викторович (1969 ж.т.) «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ Директорлар кеңесінің мүшесі «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ Бас директорының өндіріс жөніндегі бірінші орынбасары Бас инженер; «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ ДК мүшесі; «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Бас директоры. 43

46 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ Директорлар кеңесінің мүшелері мен атқарушы органға төленетін сыйақының мөлшері қоғам акционерлерінің жалпы жиналысы шешімінің негізінде айқындалады жылы Директорлар кеңесі мен атқарушы органға төленген сыйақылардың жалпы сомасы мың теңгені құрады. ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІНІҢ ЖАНЫНДАҒЫ КОМИТЕТТЕР Аса маңызды мәселелерді қарау мен Директорлар кеңесіне ұсыныстар дайындау үшін 2013 жылғы 11 наурызда Директорлар кеңесінің комитеттері құрылды жылғы 31 желтоқсан бойынша 3 комитет жұмыс жасайды: Q Q Директорлар кеңесінің стратегиялық жоспарлау жөніндегі комитеті; Q Q Директорлар кеңесінің аудит және тәуекелдерді басқару жөніндегі комитеті; Q Q Кадрлар, сыйақылар және әлеуметтік мәселелер жөніндегі комитет. Стратегиялық жоспарлау жөніндегі комитеті Директорлар кеңесі жанындағы тұрақты жұмыс органы болып табылады. Комитеттің құзыретіне қоғам қызметінің басым бағыттарын, оның даму стратегияларын айқындауға және іске асыруға, корпоративтік басқару нәтижелілігіне, инвестициялық жобаларды іске асыруға және стратегияның орындалуын қадағалауға байланысты мәселелер жатады. Аудит және тәуекелдерді басқару жөніндегі комитеті Директорлар кеңесі жанындағы тұрақты жұмыс органы болып табылады. Комитеттің құзыретіне тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін жетілдіруге және нығайтуға, Директорлар кеңесі мен Атқарушы органға берілетін ұсыныстарды әзірлеуге қатысты мәселелер жатады. Кадрлар, сыйақылар және әлеуметтік мәселелер жөніндегі комитет Директорлар кеңесі жанындағы тұрақты жұмыс органы болып табылады. Комитеттің құзыретіне атқарушы орган, ішкі аудит басқармасы, тәуекел менеджменті басқармасы, Компанияның басқа да органдары мен қосалқы бөлімшелері мүшелерінің лауазымдарына, корпоративтік хатшының лауазымына үміткерлерді сайлау/тағайындау, сыйақыларды тағайындау және төлеу, кадрлық саясат және оны іске асыру, Компанияның қызметкерлеріне әлеуметтік қолдау көрсету саясаты және әлеуметтік мәселелерді шешу мәселелері жатады. Комитет атауы Директорлар кеңесі комитетінің мүшелері Сайланған күні / өкілеттігінің аяқталу күні Директорлар кеңесінің стратегиялық жоспарлау жөніндегі комитеті Табанов Эльдар Рашитұлы/Комитет төрағасы Әмірханов Еркін Адамияұлы Перфилов Олег Владимирович Табанов Эльдар Рашитұлы/ Комитет төрағасы Директорлар кеңесінің аудит және тәуекелдерді басқару жөніндегі комитеті Артамбаева Гүлнәр Жұмағалиқызы Перфилов Олег Владимирович Рахимберлинова Жанар Жандарбекқызы Станбаева Айжан Орманқызы Директорлар кеңесінің кадрлар, сыйақылар және әлеуметтік мәселелер жөніндегі комитеті Табанов Эльдар Рашитұлы/ Комитет төрағасы Әмірханов Еркін Адамияұлы Перфилов Олег Владимирович Константинова Наталья Валерьевна

47 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 ДИРЕКТОРЛАР КЕҢЕСІНІҢ МАҢЫЗДЫ ШЕШІМДЕРІНЕ ШОЛУ 2014 жылы Директорлар кеңесінің 11 отырысы өтті. Директорлар кеңесінде қозғалған негізгі мәселелер: Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-на «Al Hilal» Ислам банкі» АҚ қаржыландыруын тарту туралы; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның орналастырылған акцияларын сатып алу және оларды сатып алу құнын белгілеу; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ 2013 жылғы шоғырландырылған қаржылық есебін алдын ала бекіту; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ атқарушы органын өзгерту және «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ атқарушы органын сайлау; Q Q Директорлар кеңесіне есепті құрылымдық бөлімшелердің ішкі нормативті құжаттарын бекіту; Q Q Директорлар кеңесінің Аудит және тәуекелдерді басқару комитеті туралы ережені бекіту; Q Q Директорлар кеңесінің Тағайындаулар, сыйақылар және әлеуметтік мәселелер комитеті туралы ережесін бекіту; Q Q Директорлар кеңесінің комитеттерінің құрамын белгілеу; Q Q «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ Директорлар кеңесінің жаңа мүшесін сайлау; Q Q «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ 2013 жылғы қаржылық есебін бекіту және таза табысын бөлу; Q Q «Севказэнергосбыт» ЖШС атқарушы органының өкілеттілігін ұзарту туралы; Q Q «Петропавл жылу желілері» ЖШС атқарушы органын сайлау туралы; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ облигацияларын шығару шарттарын өзгерту туралы; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ тобы кәсіпорындары қызметкерлерінің еңбекақы шарттары туралы және баспанамен қамту; Q Q «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ мүдделі топтармен келісім жасау; Q Q Директорлар кеңесі және оның комитеттері отырыстарының 2015 жылға күнтізбелік жоспарын бекіту. Бизнес-процестерді жетілдіру және қабылданатын шешімдердің тиімділігін арттыру мақсатында Компанияда ішкі бақылау механизмдері жолға қойылған. Ішкі бақылау Компанияның барлық деңгейдегі стратегиялық және оперативті басқаруына жүйеленген және біріктірілген, ол өз қызметін атқаруда барлық бөлімшелерді қамтиды. Компания Директорлар кеңесінің жанында Аудит және тәуекелдерді басқару комитеті жұмыс жасайды, ол қаржылық есептіліктің дұрыстығы мен ішкі аудит пен тәуекелдерді басқару жүйелерін реттеу үшін қабылданған шешімдер мен процестерге мониторинг жасайды. Акционерлік қоғам ақпараттың ашықтық пен айқындылық саясатын ұстанады: ашық ақпарат көзедерінде Компания қызметі туралы ақпараттандыру бойынша шаралар жоспары әзірленген. Осылайша, акционерлер тұрақты түрде Компанияда болып жатқан оқиғаларды бақылап отыра алады. 45

48 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ КОДЕКСІН САҚТАУ ТУРАЛЫ ЕСЕП Компанияның корпоративтік басқару тәжірибесі 2014 жылы Корпоративтік басқару кодексінің ережелеріне толықтай сәйкес келді. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ корпоративтік басқару жүйесі акционерлер, өзге мүдделі тұлғалар және Компанияның ішкі бақылау, басқару органдарының өзара қызмет процесін реттейді және аталған тараптардың көзқарас теңгерімін қамтамасыз етеді. Корпоративтік басқару жүйесі Компанияның ішкі құжаттарымен регламенттеледі және ол Корпоративтік басқару кодексінде көрініс тапқан. Кодекс Қазақстан Республикасының «Акционерлік қоғамдар туралы» заңнамасының талаптарына толықтай сәйкес келеді: құжат корпоративтік басқару саласындағы халықаралық тәжірибеге және қазақстандық акционерлік қоғамдардың корпоративтік басқару принциптерін қолдануы бойынша ұсыныстарға сүйеніп жасалған. Корпоративтік басқару кодексінің принциптерін сақтау Компанияның күнделікті қызмет тәжірибесінде халықаралық стандарттарға сәйкес келетін және акционерлер, клиенттер мен қызметкерлердің Компания туралы жағымды көзқарас қалыптастыруына негіз болатын ережелер мен дәстүрлерді қалыптастырып, енгізуге, акционерлердің құқықтарын толықтай жүзеге асыруға және олардың Компания қызметі жайлы ақпараттануына, сондай-ақ, тәуекелдерді бақылап, төмендетуге, Компанияның қаржылық көрсеткіштерінің тұрақты өсімін қамтамасыз етіп, оның жарғылық қызметін сәтті жүзеге асыруына бағытталған. Корпоративтік басқару кодексінің негізгі принциптері 2014 жылы сақталды. 46

49 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Корпоративтік басқару кодексінің негізгі принциптері Принцип сипаттамасы Түсіндірмелер Әділеттілік Капиталдағы қатысу үлесі мен орналасқан жеріне қарамай, барлық акционерлерге теңдей қарым-қатынас жасау және олардың құқықтарын тиімді қорғауға мүмкіндік беру. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ корпоративтік басқаруы Компания акционерлерінің құқықтары мен заңды көзқарастарын қорғау мен құрметтеу, сондай-ақ активтер өсімі мен қаржылық тұрақтылықты және Компания табыстылығын қамтамасыз ету принципіне негізделген. Есеп берушілік Компанияның Директорлар кеңесінің акционерлерге, атқарушы органдар-дың Компанияның Директорлар кеңесіне, қызметкерлердің атқарушы органына (Компания Бас директорына) есеп берушілігі. Бұл принцип есеп берушілік пен Компанияның басқару органдарының өкілеттіліктерін бөлуді, сондай-ақ Компанияның акционерлерге толығымен есеп беруін қамтамасыз етеді, бұл Компанияның ағымдағы қаржылық жағдайына, қол жеткізген экономикалық көрсеткіштеріне, қызмет нәтижелеріне, Компанияны басқару құрылымдарына қатысты сенімді ақпаратты Компания акционерлеріне уақытылы әрі толық беру арқылы жүзеге асады, ал бұл Компания акционерлері мен инвесторларына негізгі әрі оңтайлы шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Корпоративтік басқару Кодексінің аталған принципі Компанияның Жарғысында және «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасы заңнамасында қарастырылған ұйымдастырушылық құрылымды жүргізумен сақталады. Сондай-ақ, есеп берушілік принципі Компанияның әрбір басшылық органы/құрылымдық бөлімшелер туралы ережеде көрініс тапқан, ол Компания басқарушы органдарының өкілеттіктерін шектеуін, сондай-ақ, Компанияның акционерлеріне есеп беруін жүзеге асырады. Жауапкершілік Компанияның өз акционерлері, қызметкерлері, тұтынушылары мен серіктестері алдындағы жауапкершілігі, Компанияның активтерін көбейту, оның тұрақтылығы мен сенімділігін арттыру мақсатында олармен тығыз ынтымақтастықта болу. Бұл принцип Компания акционерлері мен қызметкерлеріне арналған әдеп нормаларын айқындайды, сондай-ақ, Компанияның лауазымды тұлғалары заңға қайшы, кінәлі (қасақана ойластырылған немесе абайсызда болған) іс-әрекеттер жасаған не болмаса қолданыстағы заңнамада қарастырылған әрекетсіздіктер жасаған жағдайда олардың жауапкершілігін қарастырады жылы Компанияда Іскерлік этика кодексі қабылданған, ол Компания мен акционерлер және инвесторлар, Компания қызметкерлері мен лауазымды тұлғаларының, «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ тобы қызмет тұтынушыларының өзара қарым-қатынасының негізгі принциптерін айқындайды. Сондай-ақ, мүдделі тараптармен өзара жұмыс шаралар жоспары әзірленіп, қабылданған, оның негізінде Компания жыл сайын Жоспардың орындалуы бойынша есеп береді. Ашықтық Компанияның қаржылық жағдайын, қызмет нәтижелерін, меншік және басқару құрылымын қоса алғанда, оның қызметіне қатысты барлық маңызды деректер туралы сенімді ақпаратты заңнамада және ішкі құжаттарда көзделген көлемде уақытында ашу, сондай-ақ, заңнамада және Компанияның ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен оны оңай қол жеткізілетін көпшілікке арналған дереккөздерге орналастыру арқылы барлық мүдделі тұлғаларға еркін қолжетімді болуын қамтамасыз ету. Аталмыш принцип Компанияның лауазымды тұлғаларының барынша ашықтығын қамтамасыз етеді. Ашықтық принципін жүзеге асыру механизмі Компанияның ақпараттық саясатында толықтай баяндалған. 47

50 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ Корпоративтік басқару кодексінің негізгі принциптері Принцип сипаттамасы Түсіндірмелер Қоршаған ортаны қорғау және әлеуметтік жауапкершілік Компания өз қызметі барысында қоршаған ортамен мұқият әрі ұқыпты қатынаста болуды қамтамасыз етеді және қоғам алдында әлеуметтік тұрғыдан жауапты. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда Компанияның қоршаған ортаны қорғау және әлеуметтік жауапкершілік салалары бойынша саясатын ретейтін экологиялық және әлеуметтік жұмыстар бойынша шаралар жоспары әзірленіп, қабылданған. Тиімділік Компания Бас директоры мен оның Директорлар кенесі Компанияның қаржылық көрсеткіштерінің тұрақты өсуін, акционерлік меншіктің ұлғаюын, сондай-ақ, тиімді кадрлық саясатты белгілеуді, Компания қызметкерлерінің біліктілігін арттыруды, еңбекті ынталандыру және әлеуметтік қамсыздандыруды, Компания қызметкерлерінің мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету үшін Компанияны парасатты әрі әділ басқаруға міндетті. Корпоративтік басқару кодексінің тиімділік принципі Бас директор туралы ережемен реттеледі. Бас директор Компанияның жеке атқарушы органы, ол ағымдағы қызметке басшылық етеді, Акционерлер мен Директорлар кеңесі айқындаған стратегияны жүзеге асырады. Директорлар кеңесі қызметінің мақсаттары ұзақмерзімді және жақсы ойластырылған перспективаға негізделген стратегияны қамтамасыз ету, Компания активтерін арттыру, оның тиімді қызметін жүзеге асыруды, акционерлердің заңды көзқарастары мен құқықтарын беруді қамтамасыз ету, атқарушы органға бақылау жүргізу болып табылады. Бақылауға алушылық Компания акционерлерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында Компанияның қаржы-шаруашылық қызметін бақылау, Компанияның Директорлар кеңесі бекіткен саясат пен рәсімдеріне сәйкес, жоғарыда тұрған басшылардың өздерінен кейін тұрған басшыларды бақылауы, сондай-ақ тәуекелге бағытталған ішкі бақылаудың белгіленген тиімді жүйесімен қатар, ішкі және сыртқы аудиторлардың жұмыстарын тиімді пайдалану. Акционерлердің құқықтары мен заңды көзқарастарын қорғау мақсатында Компанияның қаржылық-шаруашылық қызметіне бақылау жасау «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Бас директоры тарапынан ішкі құжаттарда қарастырылған талаптарға сәйкес жүргізіледі. Сондай-ақ, Компанияда Директорлар кеңесінің консультативті-ақпараттандырушы органы болып табылатын және «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Директорлар кеңесіне қаржылық есептіліктің шынайылығы үшін және ішкі бақылау мен тәуекелдерді басқару үшін қабылданған шешімдер мен процесстерге мониторинг жасауға көмек көрсету мақсатымен құрылатын Аудит жөніндегі комитет жұмыс жасайды. 48

51 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда атқарушы орган болып Бас директор есептеледі. Бас директор Компанияның ағымдағы қызметіне басшылық етеді, Директорлар кеңесінің және Акционерлердің жалпы жиналысының шешімдерін орындайды. Атқарушы орган сыйақысының көлемі «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Директорлар кеңесінің шешімімен анықталады. АТҚАРУШЫ ОРГАН Қысқаша түйіндеме Энергетика саласындағы жолын 1993 жылы «Қарағанды 3-ЖЭО-нда» орталықтандырылған жөндеу цехінің шебері болып бастаған. «Қарағанды 3-ЖЭО», «Астана-Энергия» АҚ, «ПАВЛОДАРЭНЕРГО» АҚ-нда басшылық қызметтер атқарған жылы 22 тамызда Директорлар кеңесінің шешімімен «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Басқарма төрағасы болып тағайындалды жылдың 10 қыркүйегінде «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Бас директоры міндетін атқаруға кірісті. Леонид Викторович Ларичев «Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген энергетигі» белгісімен, «Ерен еңбегі үшін» медалімен марапатталған жылы Ларичев Леонид Викторовичке «ТМД еңбек сіңірген энергетигі» атағы берілді. Акционерлік қоғамның жарғы капиталында, сондай-ақ, еншілес және тәуелді ұйымдар капиталында үлесі жоқ. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Бас директоры Ларичев Леонид Викторович Компанияның еншілес кәсіпорындары «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ, «Петропавл жылу желілері» ЖШС, «Севказэнергосбыт» ЖШС атқарушы органдары Бас директор болып табылады. Атауы, ұйымдық-құқықтық формасы Жеке атқарушы орган Лауазымы Сайланған күні, өкілеттігі аяқталатын күн «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Ларичев Леонид Викторович Бас директор / «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ Рейзлин Александр Анатольевич Бас директор / «Петропавл жылу желілері» ЖШС Рыбас Игорь Николаевич Бас директор / «Севказэнергосбыт» ЖШС Сағандықов Мағауия Карипуланович Бас директор /

52 КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ ІШКІ БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ АУДИТ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ішкі аудит басқармасы (бұдан әрі ІАБ) 2013 жылы құрылған және ол «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Директорлар кеңесіне тікелей бағынады және есеп береді. ІАБ-ның қызметіне Аудит және тәуекелдерді басқару жөніндегі комитет басшылық етеді. Басқарма қызметі Ішкі аудиторлар институты (The Institute of Internal Auditors Inc) әзірлеген халықаралық кәсіби ішкі аудит стандарттарына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларына және «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ішкі аудиторлар этикасы кодексіне сәйкес жүргізіледі. ІАБ қызметін реттейтін негізгі құжаттарға «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ІАБ туралы Ереже, ішкі аудитті жүргізу саясаты мен тәртібі жатады. Ішкі аудиторлар өз жұмысында келесі принциптерді ұстанады: адалдық, нақтылық, конфиденциалдық және кәсіби компетенттік. ІАБ жұмысы Директорлар кеңесінің бір жылға бекітілген жұмыс жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. ІАБ Қоғамның Директорлар кеңесі мен Аудит жөніндегі комитетке орындалған жұмыс туралы жылдық есеп, сондай-ақ, әр тоқсанның қорытындысы бойынша тоқсан сайынғы есеп ұсынады жылы ІАБ Компанияда жоспарлы тексеру жұмыстарын келесі бағыттарда жүзеге асырды: Q Q Бизнес-үрдістерді іштен бақылау жүйесінің нәтижелілігін бағалау: кірістерді есепке алу және дебиторлармен есеп айырысу, еңбекті және қоршаған ортаны қорғау, сатып алулар, қызметкерлерді басқару; Q Q Негізгі құралдарды және тауарлық-материалдық қорларды іріктеп түгендеу; Q Q «ОАЭК» АҚ, ІАБ және «Делойт» ЖШС-нің Ішкі аудит департаментінің ұсынымдарын орындауға бағытталған түзетуші іс-әрекеттерге мониторинг жүргізу; QQ Кеңес беру жұмысы. 50

53 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 АҚПАРАТТЫҚ САЯСАТ Компанияның ақпараттық саясаты корпоративті ақпаратты тарату және мақсатты аудитория арасында Компанияның бірыңғай бейнесін қалыптастыру процестерін бақылауға мүмкіндік беретін әрекеттер, шаралар және регламенттерден тұрады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ туралы ақпаратты ашудың мақсаты Компанияның ашықтығы мен сенімділігін мақсатты аудитория мен мүдделі тұлғаларды акционерлік қоғамның бағалы қағаздарын сатып алу және Компанияның қаржылық-шаруашылық қызметіне ықпал ететін өзге де шаралар туралы шешім қабылдауға толықтай қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету жолымен арттыру болып табылады. Компанияның басшылығы өзінің жоғары әлеуметтік жауапкершілігін түсінеді және нысаналы аудиториялармен үнемі ашық диалог жүргізуді қолдап отырады, корпоративтік беделін нығайтады, жалпы Компанияның ақпараттық әлеуетін дамытады. Компания заңнамаларды сақтайды, ашық, әділ, тұрақты даму принциптеріне сүйенеді. Төменде аталғандар Компанияның ақпараттық саясатының принциптері болып табылады: Q Q ақпараттың акционерге, инвесторларға және басқа да мүдделі тұлғаларға тең дәрежеде қолжетімділігі; Q Q акционерлер мен олардың өкілдеріне ақпарат беруде олардың тең құқықтылығы; QQ QQ ақпарат берудің мерзімділігі және уақыттылығы; ақпараттың шынайылығы және толықтығы; Q Q ашылатын ақпараттың жеделдігі және қолжетімділігі; Q Q мемлекеттік, қызметтік немесе коммерциялық құпияны құрайтын ақпаратқа қатысты құпиялылықты сақтау; QQ инсайдерлік ақпараттың пайдаланылуын қадағалау. Ақпараттық саясат қоғамның түрлі топтарымен тиімді өзара қызмет жүргізуге бағытталған, оның ішінде: Q Q Мемлекеттік және бақылаушы органдар; QQ QQ QQ QQ QQ Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ); Акционерлер мен инвесторлар; Тұтынушылар мен серіктестер; Қызметкерлер мен кәсіподақтар; Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ өз қызметі туралы жоғарыда аталған қоғамдық топтарды Компания және оның еншілес кәсіпорындарының корпоративті сайттарын жаңарту, БАҚ-та ақпарат орналастыру, сауалдарға жауап беру, бұқаралық тыңдаулар, пресстур және өзге де шаралар ұйымдастыру арқылы тұрақты түрде ақпараттандырып отырды жылы Компанияда Еуропа қайта құру және даму банкінің саясатына сәйкес, Мүдделі тараптармен өзара жұмыс жоспары (SEP) жүзеге асырылды. Аталған жоспарды орындау нәтижесінде Компания және оның еншілес компанияларының сайттарында мүдделі тараптармен өзара жұмысқа бағытталған қызмет туралы ақпаратты қамтитын бұқаралық есеп жарияланды. 51

54 ТҰРАҚТЫ ДАМУ ТҰРАҚТЫ ДАМУ 52

55 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Компанияның стратегиялық мақсаты жалпы қабылданған тұрақты даму принциптерін толық сақтайтын жетекші жеке энергетикалық компания құру болып табылады. Тұрақты дамуға және Компанияның стратегиялық мақсаттарына мүдделі тараптардың көзқарасын сақтап, оларға жауапкершілікпен қарау арқылы қол жеткізуге болады жылы Компания SEP (Stakeholder Engagement Plan) Мүдделі тараптармен өзара жұмыс жоспарын орындау есебін әзірледі. МҮДДЕЛІ ТАРАПТАРМЕН ӨЗАРА ЖҰМЫС Негізгі мүдделі тараптар Қызметкерлер Өзара қызмет процесі Ішкікорпоративтік газет және интернет-сайттар арқылы жүргізіледі. Қызметкерлерге арналған электронды пошта жәшіктері және сенім телефондары жұмыс істейді. Компаниялар тобы басшылығының қызметкерлерді қабылдауы жүргізіледі. Еңбек келіспеушіліктері келісім комиссиясында жұмыс беруші және жұмысшы өкілдерінің қатысуымен шешіледі. Қозғалатын басты мәселелер Q Q Еңбек және денсаулық қауіпсіздігін қамтамасыз ету; Q Q Қызметкерлерді Компания қызметі туралы ақпараттандыру; QQ Кәсіби дамуға атсалысу. Жергілікті қоғамдастықтар Компанияда тұтынушылар хабарламаларымен жұмыс жүйеленіп, кері байланыс жолға қойылған. Ол интернет-сайт пен электронды пошта арқылы жүзеге асырылады. Қоғамдық тыңдаулар, «дөңгелек үстелдер» және өзге де шаралар өткізіледі. Q Q Тариф өтінімдерін қарау, оларды монополиялық реттеуші қызмет түрлеріне бекіту; QИнвестициялық Q бағдарламаны орындау; QТұтынушыларға Q көрсетілетін қызметтің сапа деңгейі, талаптардың орындалуына мониторинг. Мемлекеттік билік органдары және бақылаушы органдар Мемлекеттік және бақылаушы органдардың хаттары өңделеді: кейбіріне жауап берілсе, кейбірі ақпараттандыру сипатына ие. Топ компанияларының қызметкерлері салалық отырыстары мен жиналыстарға қатысады. Ресми делегациялардың кездесулері өткізіледі. Q Q Қала мен өңірге негативті әсер етуді азайту; Q Q Жылу беру маусымына дайындықты қамтамасыз ету; QИнвестициялық Q міндеттемелерді орындау; Q Q Заңнамаларды сақтау, оның ішінде экология және қоршаған орта талаптарын сақтау мәселелері бойынша. 53

56 ТҰРАҚТЫ ДАМУ Негізгі мүдделі тараптар Жеткізушілер, мердігерлер, клиенттер Өзара қызмет процесі Тендерлер ұйымдастырылады және өткізіледі, мердігерлер мен клиенттермен кездесулер өткізіледі. Топ компанияларының сайттарында кері байланыс қамтамасыз етілген. Қозғалатын басты мәселелер Q Q Өзара тиімді әріптестікті қалыптастыру; Q Q Тендер өткізуде ашықтықты қамтамасыз ету. Жоғары оқу орындары (ЖОО) Қызмет ету өңірлеріндегі ЖОО өкілдерімен кездесулер өткізіледі. Топ компанияларының қызметкерлері емтихан комиссиялары, біліктілік комиссиялары, білім беру бағдарламаларын аккредитациялау процестеріне қатысады. QКәсіпорынға Q қызметкерлер таңдау; Q Q Түлектерді тәжірибеден өткізу және қызметке орналастыру. БАҚ Жыл сайын топ компаниялары пресс-тур, БАҚ-қа арналған брифинг, пресс-конференция, өткізіп, пресс-релиз таратады, ақпараттық сұрауларға жедел жауап беріледі. QӘріптестікті Q қалыптастыру; QАктивтерді Q жаңғырту мен жаңарту бойынша инвестициялық бағдарламаны жүзеге асыру туралы ақпараттандыру; QЭкологиялық Q нормаларды орындау; Q Q Әлеуметтік жобаларды жүзеге асыру. Үкіметтік емес ұйымдар (ҮЕҰ) ҮЕҰ өкілдері жыл ішінде өткізілген пресстур және қоғамдық тыңдауларға қатысуға шақырылды. Топ компаниялары қызметкерлері шағын және орта кәсіпкерлік өкілдерімен ашық кездесулерге қатысты. Әлеуметтік тұрғыдан аз қамтамасыз етілген топтарға қолдау көрсететін ҮЕҰ жетекшілермен, тұтынушыларды қорғау қоғамдары өкілдерімен кездесу өткізіледі. Q Q Экологиялық және әлеуметтік мәселелерді шешуге атсалысу. Кәсіподақ Кәсіподақтармен өзара қызмет жұмыс барысында кездесулер ұйымдастырып, сұрауларды өңдеу арқылы жүргізіледі. QҰжымдық Q келісімшартты орындау; QҚызметкерлердің Q бос уақытын және демалысын ұйымдастыруға атсалысу. 54

57 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 КАДРЛЫҚ ЖӘНЕ ӘЛЕУМЕТТІК САЯСАТ Қызметкерлерді басқару саясаты «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Қызметкерлерді басқару саясаты Компанияның стратегиялық мақсаттарын қамтамасыз етуге және оларға қол жеткізуге бағытталған қызметкерлермен өзара жұмыс жүйесін құрайды. Қызметкерлерді басқару саясатын жүзеге асыруда адам капиталын сақтау және арттыру, заманауи стандарттарға сай және кәсіби, жеке және басқарушылық компетенциялар негізінде жоғары кәсіби деңгейді қамтамасыз ету басым бағыттар болып табылады. Қызметкерлерді басқару саясатының басты мақсаты қызметкер потенциалын толықтай ашуға мүмкіндік беретін айқын корпоративті басқару жүйесі бар ұйымдық тиімді Компания құру болып табылады. Кадрлық саясаттың негізгі принциптері: Q Q Бос орындарды толтыру процесінің ашықтығы мен айқындығы; QQ QQ QQ Кәсіби компетенцияның құндылығы; Даму ориентациясы: жеке, кәсіби, корпоративтік; Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігі. Қызметкерлердің сандық және сапалық құрамы Компания қызметкерлерінің сандық құрамы бойынша адамды құрады, 2013 жылғы көрсеткіш адам жылмен салыстырғанда қызметкерлер санының 1,2% артуы қызметкерлер тұрақсыздығының төмендеп, бос орындардың толтырылуымен байланысты жылы қызметкерлер санының 2012 жылмен салыстырғанда, 3,8% артуы электр өндірісі мен өткізу кқлемінің артуымен және қызметкерлер тұрақсыздығының төмендеуімен, бос орындардың толтырылуымен байланысты. Сандық құрамның өзгеру динамикасы

58 ТҰРАҚТЫ ДАМУ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ тобы кәсіпорындары бойынша сандық құрамның бөлінісі Компания атауы Қызметкерлер саны «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ 835 «Солтүстік Қазақстан электр желілік тарату компаниясы» АҚ «Петропавл жылу желілері» ЖШС «Севказэнергосбыт» ЖШС 226 Барлығы: Қызметкерлердің жынысы мен жасы бойынша құрылымы Компания қызметкерлерінің жынысы бойынша құрылымының ара қатынасы ерлердің 65,5% жоғары үлесімен сипатталады. Өндіріс қызметкерлері негізінен «жұмысшылар» категориясынан тұрады, оның 73,4% пайызын ерлер құрайды. «Басшылар» категориясындағы қызметкерлердің үлесі 2014 жылы қызметкерлердің барлық санының 14% құрады, бұл оптималды көрсеткіш болып табылады. Компания қызметкерлерінің жас құрамы кәсіби еңбек өнімдігі жоғары қызметкерлер үлесінің жоғары деңгейімен сипатталады. 40 жасқа дейінгі қызметкерлер саны барлық қызметкерлердің 56,6% құрайды. 60 жастан асқан қызметкерлер өз тәжірибесімен оқу орындарында және тәлімгерлік институт аясында бөліседі. Қызметкерлердің білімі бойынша құрылымы 2014 жылы сырттай оқу формасында 78 қызметкер жоғары білім алса, оның ішінде 65 қызметкер кәсіпорын саласы бойынша білім алды, ал 61 қызметкер техникалық/кәсіби білім алса, оның ішінде 60 қызметкер кәсіпорын саласы бойынша білім алды. Қызметкерлер санының өсімінде жалпы орта білімі бар қызметкерлер үлесінің азаюы байқалады. Жалпы Компания бойынша 2014 жылы жоғары білімді қызметкерлердің үлесі барлық қызметкерлердің 27,2% құрады: 2013 жылмен салыстырғанда өсім 1,9% құраса, 2012 жылмен салыстырғанда 3,3%. Өндірісті инновациялық дамыту бағдарламасын жүзеге асыруға байланысты негізгі өсім «басшылар» және «мамандар» категорияларында байқалады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындары бойынша сандық құрамның бөлінісі Қызметкерлер категориясы Барлығы ерлер оның ішінде: әйелдер адам % адам % адам % Саны , , ,5 Басшылар , , ,2 Мамандар/қызметкерлер , , ,2 Жұмысшылар , , ,6 56

59 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Қызметкерлерді оқыту және біліктілігін көтеру Білім деңгейінің динамикасы Компанияның корпоративтік оқыту жүйесі қызметтің тиімділігін арттыру және қауіпсіз еңбек жағдайларын құру мақсатында топтық оқыту және жеке даму жоспарларынан тұрады жылы қызметкер оқытудан өтті, оның ішінде міндетті оқыту бойынша қызметкер. Кәсіби жоғарылау потенциалын құру, нақты салалардағы өндірістік процестерді жетілдіру мақсатында Компанияда 250 қызметкер аралас мамандықтарға оқыды жоғары техникалық/кәсіби жалпы орта Атауы Дайындықтан, қайта даярлаудан және біліктілік көтеруден өткен қызметкерлер саны, оның ішінде: Қауіпсіздік техникасы, өрт қауіпсіздігі, техникалық пайдалану ережелері (алғашқы оқыту, біліктілікті растау, аттестация/ қайта аттестация), басшыларға арналған курстар ISO9001, ISO14001, OHSAS1800 сапа менеджменті жүйесі бойынша оқытулар (қоршаған ортаны қорғау, ішкі аудит және тәуекелдерді басқару мәселелерін қоса алғанда) Аралас мамандықтарды оқыту АҚ және ТЖ бойынша оқыту Өзге (біліктілікті арттыру, семинарлар, тренингтер және т.б.) Қызметкерлердің тұрақсыздығы 2014 жылы қызметкерлердің тұрақсыздығы жағдайды жақсартуға бағытталған төмендегі шаралар бағдарламасын іске асыруға байланысты тұтас Компания бойынша төмендеп, 8,9% құрады: Q Q Тәлімгерлік институтын және жас мамандарды қолдау жүйесін дамыту; Q Q Еңбек және өндірістік тәртіп бұзушылықтарды азайту шараларын жүзеге асыру; Q Q Қызметкерлерді материалдық және материалдық емес ынталандыру; Q Q Ұжымдық келісімшарттарға сәйкес, әлеуметтік кепілдіктер жағдайларын жақсарту. Тұрақсыздық коэффициенті 15,9% 11,7% 8,9%

60 ТҰРАҚТЫ ДАМУ Кадрлық резерв Түрлі деңгейдегі басқарушылық лауазымдарды толтыру үшін қажетті резервті қалыптастыру мақсатында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда 226 басшыдан құралған жоғарғы, орта және бастапқы басшылық буындарының кадрлық резерві қалыптасқан. Кадрлық резервті дамыту өзіндік оқу орындарында оқыту, біліктілік арттыру, тәлімгерлік алу, басқарушылық функцияларды атқару, уақытша ауыстыруды қамтитын жеке кәсіби және ұйымдастырушылық-басқарушылық бағдарламаға негізделеді. Сыртқы кадрлық резервті қалыптастыру жұмыстары жүргізілуде жылы кадрлық резервте тұрған қызметкерлердің 18 і басқарушылық қызметке ауыстырылды. Жас мамандарды қызметке тарту «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Компаниясы өзі қызмет ететін өңірлерде еңбек жолын энергетика саласында бастап жатқан жас мамандарды дамытуға барлық жағдайды жасап келеді. Қызметке жас мамандарды тарту үшін жоғары және орта-арнаулы оқу орындарымен әріптестік орнатылған жылы келесідей шаралар атқарылды: Q Q Соңғы курс студенттерімен ақпараттық кездесулер; Q Q Кәсіпорынның техникалық басшыларының емтихан комиссияларына қатысуы; Q Q Өнеркәсіп нысандарына таныстыру экскурсиялары; QQ Түлектер жәрмеңкесіне қатысу; Q Q Кәсіпорындарда өндірістік және дипломалды тәжірибеден өту; QQ Каникул кезінде уақытша жұмыспен қамту; Q Q Тәжірибемен бөлісу үшін тәлімгерлік институтын дамыту; QQ QQ QQ Оқу ақысын төлеу үшін пайызсыз несие беру; Ақы төленетін оқу демалысын беру; Оқу орнын сәтті аяқтағаны үшін бонус жыл қорытындысында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ Компаниясында өндірістік нысандарда 9 экскурсия өткізіліп, 105 студент өндірістік және дипломалды тәжірибеден өтті, ал 78 жұмысшы сырттай жоғары білім алып жатса, оның 65-і кәсіпорын саласы бойынша. Қызметкерлерді ынталандыру және марапаттау Материалдық ынталандыру Компаниядағы ынталандыру мен марапаттау жүйесінің мақсаты Компанияның өз міндеті мен бизнес-мақсаттарына аз шығынмен қол жеткізуіне жұмыс жасайтын қызметкерлерді тарту, ұстап қалу және ынталандыру болып табылады жылғы орташа табыс 2013 жылмен салыстырғанда 15,3%-ға артса, 2012 жылмен салыстырғанда 63,2%-ға көбейді. Барлық деңгейдегі қызметкерлерді марапаттау жүйесінің тәртібі мен мерзімі түрлі факторларға тәуелді және экономикалық, заңдылық мүмкіндіктер және мақсаттылыққа сәйкес анықталады. Орташа табыстың арту деңгейі +41,5% +15,3% Материалдық емес ынталандыру Компанияда жыл сайын қызметкерлердің еңбегін наградалар, құрмет грамоталарын, атақтар берумен елеу шаралары жүзеге асырылады. Олар туралы ақпарат корпоративтік ақпарат көздерінде жарияланған жыл қорытындысында тиімді еңбегі үшін 31 қызметкер корпоративтік наградалармен, 12 қызметкер мемлекеттік наградалармен, 2 қызметкер ТМД Электроэнергетикалық Кеңес наградасымен, 19 зейнеткер, кәсіпорынның бұрынғы қызметкерлері Қазақстан Энергетикалық Қауымдастығының ардагерлер кеңесінің наградасымен, 22 қызметкер Қазақстан Энергетикалық Қауымдастығының наградасымен, оның ішінде 1 қызметкер «Еңбек сіңірген энергетик», 2 қызметкер «Құрметті энергетик» атағымен марапатталды. 58

61 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Еңбекті қорғау Компания еншілес ұйымдарының кәсіпорындарында қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау, жарақаттанудың алдын алу, өндірістік және санитарлық-тұрмыстық еңбек жағдайларын жасау, зиянды және қолайсыз факторлар әсерін азайту, арнайы салалық тәуекелдер мен еңбек орындарында қауіпті жағдайларды азайту бойынша тұрақты жұмыс жүргізіледі. Еңбекті қорғау және кәсіби қауіпсіздік менеджменті жүйесін жақсарту аясында Компания кәсіпорындары халықаралық OHSAS стандартын жетекшілікке алады. Кәсіпорындар Еңбекті қорғау және кәсіби қауіпсіздік саясатын жүзеге асырып, оның қызметкерлерге қол жетімділігін қамтамасыз етеді, бұл үшін арнайы ресурстар бөлінеді. Қажетті жағдайда еңбекті қорғау және қауіпсіздік саласы бойынша басқаруды үздіксіз жетілдіру мақсатында түзеуші шаралар іске асырылады. Компанияның еңбекті қорғау және қауіпсіздік саласы бойынша стратегиялық мақсаттары: QQ жарақаттану жағдайларын азайту; Q Q кәсіби қауіпсіздік деңгейін арттыру және еңбекті қорғау мен кәсіби қауіпсіздікті басқару жүйесін жетілдіру; Q Q жұмыс орындарында еңбек жағдайларын жақсарту; Q Q жүйелі оқыту мен қауіпсіз еңбек тәсілдері мен біліктіліктері бойынша семинарлар өткізу арқылы қызметкерлердің қауіпсіз емес әрекеттерінің алдын алу; Q Q еңбекті қорғау мен қауіпсіздік бойынша қызметкерлерді ынталандыру жүйесін дамыту; Q Q еңбекті қорғау мен қауіпсіздік бойынша бірыңғай корпоративті стандарттарды әзірлеу мен енгізу; Q Q еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасы бойынша әлемдік үздік, заманауи жетекші тәжірибені зерттеу және тарату жылы Компания бойынша еңбекті қорғау және қауіпсіздік шараларына жұмсалған нақты шығын ,3 мың теңгені құраса, еңбек жағдайларын жақсартуға 6 928,4 мың теңге жұмсалды. Компания қызметкерлері жеке қорғаныс заттарымен, оның ішінде, электрден қорғану заттары, арнайы тамақ, дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етілді. Өрт сөндіру құралдары, ақпараттық плакаттар, нормативті-техникалық құжаттар басылымы және еңбекті қорғау мен техникалық қауіпсіздік заңдары сатып алынды. Жыл ішінде жұмыс орындарын еңбек жағдайы бойынша аттестациядан өткізу, қосымша жарықтандыру, желдеткіш және кондиционер жүйесін жөндеу, ғимараттарды жөндеу және өзге шаралар жүзеге асырылды. Компанияда Еуропа қайта құру және даму банкінің саясатына сәйкес, Экологиялық және әлеуметтік әрекеттер жоспары (ESAP) мен Мүдделі тараптармен өзара қызмет жоспары (SEP) жүзеге асырылады. ESAP жоспары аясында жыл сайын жария есеп әзірленеді, онда «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарында еңбекті қорғауды жетілдіру жобалары туралы ақпарат қамтылады жыл бойынша 1000 қызметкерге шаққандағы өндірістегі оқыс оқиғалар мен жарақаттану жағдайларының жиілік коэффициенті (TIFR Total Incident Frequency Rate) 0,04 0,04 0, Еңбекті қорғау мен қауіпсіздік бойынша негізгі көрсеткіштер Қызметкерлердің орташа саны Жарақаттану жағдайларының саны Еңбекті қорғау мен қауіпсіздік бойынша өткізілген жиналыстар саны Өткізілген Еңбекті қорғау және қауіпсіздік күндерінің саны

62 ТҰРАҚТЫ ДАМУ Қазақстан Республикасының «Қызметкерді өз еңбек (қызметтік) міндеттерін жүзеге асыру кезінде оқыс оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы» заңының талаптарына сәйкес, Компанияның барлық қызметкерлері оқыс оқиғалардан сақтандырылған. Барлық еншілес ұйымдарда 2014 жылы жөндеулер маусымы алдындағы жөндеу кампаниясы кезінде ұйым мен жұмыс жүргізу қауіпсіздігі бойынша техникалық жиналыстар өткізілді. Жыл ішінде Техникалық қауіпсіздік күні мен қауіпсіздік және еңбекті қорғау бойынша жиналыстар тұрақты түрде ұйымдастырылды. Корпоративтік оқиғалар Жыл сайын «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ еншілес кәсіпорындары қызметкерлері кәсіпорында, сондай-ақ облыстық, аймақтық, халықаралық деңгейдегі спорттық шараларға белсенді түрде қатысады жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ қызметкерлері жыл сайынғы «Денсаулық» қалалық спартакиадасында түрлі спорт сайыстары: қысқы балық аулау, боулинг, бильярд, спорттық ориентация және басқа да сайыстар бойынша екінші орын алды. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ командасы Халықаралық нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес күніне орай өткен жағажай волейболы бойынша ашық трунирге қатысты. Турнир Петропавл қаласы әкімдігінің қатысуымен ұйымдастырылды. Тәжірибе алмасу, ұрпақ сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында 2014 жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ базасында Қазақстан және ТМД ардагер энергетиктерінің республикалық форумы өткізіліп, «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ардагерлеріне мемлекеттік және салалық наградалар мен атақтар берілді. Қайырымдылық және демеушілік «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ жазғы каникул кезінде жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған облыстық мектеп-интернатқа тұрақты түрде қолдау көрсету аясында Қазақстан Республикасының бас қаласы Астана қаласына экскурсиялық саяхат ұйымдастырды. Мектеп-интернат түлектеріне бағалы сыйлықтар мен ЖОО және колледжде оқуына қажетті жабдықтарды сыйға тартты. Барлық кәсіпорындарда жыл сайын ҰОС және еңбек ардагерлерін құрметтеп, сондай-ақ жұмыс жасамайтын зейнеткерлерге мерейтойлық даталарға орай, азық-түлік, ақшалай сыйлық беру, көмірмен қамтамасыз ету сынды материалдық қолдау көрсетеді. Ардагерлерге үйдегі патронаж жүргізіледі. 9 мамырға орай мерекелік түскі ас пен концерттік бағдарламалар ұйымдастырылады. 60

63 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Кәсіподақ ұйымдарымен өзара қызмет «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ кәсіпорындарында кәсіподақ ұйымдары қызмет етеді, сондай-ақ Ұжымдық келісімшарттар жасалған. Компанияның әлеуметтік саясаты қызметкерлер мен олардың өкілдері кәсіподақ ұйымдарымен бірлесіп анықталады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-нда жылдарға Ұжымдық шарт жасалған. Ұжымдық шартта Компания қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелеріне, сондай-ақ кәсіпорын Атауы Кәсіподаққа мүше қызметкерлер саны, адам Барлық қызметкерлер ішіндегі үлесі, % ,6 73,2 76,7 зейнеткерлері мен ардагерлеріне әлеуметтік кепілдіктер мен жеңілдіктер қарастырылған. Ұжымдық келісімшартты жасауда экономикалық мақсаттылық, жетімділік, бірлескен жауапкершілік пен айқындылық принциптері басшылыққа алынған. ЭКОЛОГИЯЛЫҚ САЯСАТ «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-да қоршаған ортаны қорғау мәселелері Компанияның Даму стратегиясында көзделген басым міндеттердің қатарында. Экология мәселелеріндегі Компанияның қызметі Халықаралық сапа және экологиялық менеджмент стандарттарының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады. Компанияның экологиялық саясаты Экологиялық және әлеуметтік іс-әрекеттер жоспарында көзделген міндеттердің негізінде Қазақстан Республикасының жылдарға арналған Экологиялық қауіпсіздік концепциясына, Экологиялық кодекске және сериялы ISO стандарттарына сәйкес әзірленді жылдан бастап Инвестициялық бағдарламаның аясында Компанияда Экологиялық және әлеуметтік іс-әрекеттер жоспары іске асырылады, бұл жоспар «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның кәсіпорындарында Компанияның экологиялық параметрлерін және еңбекті қорғауға жетілдіруге бағытталған жобаларды қамтиды. Компания жыл сайын жасалған жұмыс туралы көпшілік алдында есеп береді. Төменде аталғандар «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-ның экологиялық менеджмент жүйесі саясатының негізгі міндеттемелері болып табылады: Q Q Сапа саласындағы тәуекелдер мен нәтижелілік, кәсіби қауіпсіздік пен денсаулық, экология, тұтынылатын энергия мен энерготиімділікке қатысты тиісті заңнамалық және нормативтік талаптарды орындау; Q Q Материалдық ресурстарды, оның ішінде энерготиімділігін есепке алғанда, жобалау саласындағы ресурстарды қоса алғанда, электр және жылу энергиясы өндірісінің барлық сатысында ISO 9001, ISO 14001, OHSAS 18001, ISO және ISO халықаралық стандарттарына сай болу; Q Q Жоспарларды әзірлеу кезінде сапа, кәсіби, денсаулық және экологиялық қауіпсіздік сынаулар және энерготиімділік талаптарын басшылыққа алу; Q Q Пайдалану және жөндеу сапасын тұрақты түрде жақсарту, жарақаттануды төмендету, еңбек жағдайларын жақсарту, энергия өндірісі қалдықтары мен шығарылымдары көлемін азайту, еңбекті қорғау мен экологиялық жағдайды жақсарту; Q Q Электр және жылу энергиясын өндіру кезінде қоршаған ортаның ластануын болдырмау; Q Q Апаттарды болдырмау мен азайтуға бағытталған шараларды атқару; Q Q Энергия өндірісінің технологиялық процестерін жетілдіру. Электр және жылу энергиясын өндіру барысында жедел қызметтің барлық шешімдерін қабылдау кезінде қоршаған ортаның ластануын болдырмау негізге алынады. Жаңа технологияларды енгізген кезде олардың қоршаған ортаға тигізетін әсерінің деңгейі мен энергетикалық және табиғат ресурстарын пайдалану тиімділігі бағаланады. Құрылыс, қайта құру жөніндегі барлық жаңа жобаларда қоршаған ортаны қорғау мәселелеріне арналған «Қоршаған ортаға тигізетін әсерді бағалау» атты арнайы бөлім әзірленеді. Қазақстандық экологиялық стандарттарға сәйкес ету мақсатында барлық жобалар мемлекеттік экологиялық сараптамадан өтеді. Сапаны бақылау жүйесін қолдау және қоршаған ортаның жағдайын басқару үшін «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-да жыл сайын мақсаттарға қол жеткізу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы жоспарлы іс-шаралар бағдарламалары әзірленеді және іске асырылады. Кәсіпорында қолданылатын, қоршаған ортаға тигізілетін зиянды ықпалды азайтуға бағытталған іс-шаралар: Q Q Ауадағы ластаушы заттардың көлемдерін азайту мақсатында «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ ескірген күл та- 61

64 ТҰРАҚТЫ ДАМУ зартатын жабдықтардың орнына күл тазартатын дәстүрлі әдістердің баламасы ретінде станцияның қазандық агрегаттарын ІІ буынды титандық эмульгаторлармен жабдықтады. Эмульгаторлар орнатылғаннан кейін түтін газдарын тазартудың іс жүзіндегі коэффициенті 96,8%-дың орнына 99,5%-ға жетті жылдар аралығында титандық эмульгаторлар 2-ЖЭО кәсіпорнының барлық 11 қазандық агрегатына орнатылды. Бұл іс-шараны жүргізудің арқасында тек соңғы 5 жыл ішінде шығарылатын ластаушы заттардың жалпы көлемі 42,5 мың тоннадан 31,5 мың тоннаға дейін азайтылды, шаңның жылдық көлемі 20,7 мың тоннадан 4,8 мың тоннаға дейін азайтылды, түтін газдарының құрамындағы шаңның концентрациясы 1284 мг/нм 3 мөлшерінен 300 мг/м 3 мөлшеріне дейін төмендетілді, сондай-ақ жалпы шығарылатын қалдықтардың үлестік көлемдері қысқартылды жылы қалыптасқан шаң көлемі 4 878,93 тоннаны құраса, концентрация 284 мг/ нм 3 болды. Q Q Шаң қалдықтарын азайтудан кейінгі ұйымдастыру тәжірибесінің келесі жағымды сатысы азот қышқылдануын азайту болып табылады. «СЕВ- КАЗЭНЕРГО» АҚ-нда үшінші үрлеу режимін енгізу арқылы қазандық агрегаттарды жаңғырту жұмыстары жүргізілді. Қазіргі таңда үшінші үрлеу режимі 6, 7, 8, 9, 10, 11 қазандық агрегаттарда орнатылды, бұл азот ұышұылдануын 430 мг/нм 3 ға дейін, 2012 жылмен салыстырғанда 600 мг/нм 3 ға дейін төмендетті. Q Q Сілтілі реакциясы бар тазартылған суды қолдану, бұл су күлтөкпелерден қазандық агрегаттардың эмульгаторларына қайта беріледі, ол күкірт оксидтерін ерімейтін қосылыстар етіп химиялық түрде байланыстырады және осы оксидтердің шығарылу көлемін 10%-дан 15%-ға дейін азайтады. Q Q Атмосфераға шығарылатын қалдықтарды қадағалау мақсатында станцияның барлық 12 қазандық агрегаты азот оксидтерін, күкірт оксидтерін, көміртегі қос тотығын, күлді есепке алу аспаптарымен жабдықталған. Компания энергетика саласындағы инновациялық технологияларды зерттеуге және оларды өндірісте қолдану мүмкіндіктеріне көп көңіл бөледі. Энергияның жаңартылатын көздерін пайдалануға бағытталған іс-шараларды әзірлеу жөніндегі бағдарлама Компанияның стратегиялық дамуының перспективалық бағыттарының бірі болып табылады. «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ-да жылдарға арналған, жалпы сомасы ,6 млн теңгені құрай- 62

65 ЖЫЛДЫҚ ЕСЕП 2014 Атмосфераға таралатын зиянды қалдықтар, тонна Атауы 2-ЖЭО «СҚ ЭТК» АҚ «ПЖЖ» ЖШС лимит нақты лимит нақты лимит нақты Көмір күлі (органикалық емес шаң 70-20% кремний қос тотығы) 6 470, ,93 Азот қос тотығы 5 696, ,13 0,14 0,08 0,123 0,123 Азот тотығы 924, ,3 Күкірт ангидриді , ,79 0,04 0,01 0,066 0,066 Көміртек тотығы 4 352, ,3 0,38 0,24 0,369 0,369 Басқалары 15,936 5,77 14,18 8,93 4,148 4,148 Барлығы , ,22 14,74 9,26 4,706 4,706 Компания кәсіпорындары 2014 жылы зиянды шығарылымдар нормативінен асуға жол берген жоқ тын табиғат қорғау іс-шаралары әзірленді және және бұл іс-шаралар ҚР Қоршаған орта және су ресурстары министрлігінде келісілді жылы жалпы сомасы 3 355,2 мың теңгені құрайтын 19 табиғат қорғау іс-шарасы жоспарланды. Барлық іс-шаралар толық көлемде орындалды, олардың жалпы сомасы 3 362,4 млн теңгені құрады. Компанияның кәсіпорындарында құрылымдық бөлімшелердің тұрғысынан өндірістік экологиялық бақылау және мониторинг жүргізу бағдарламалары әзірленді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы аумақтық органмен келісілді. ҚР Қоршаған ортаны қорғау министрлігінің «Өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері жөніндегі есептілікке қойылатын талаптар» атты жылғы 16 п бұйрығына сәйкес «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ тоқсан сайын өндірістік экологиялық бақылаудың орындалуы туралы есептерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға береді жылғы күл-қож қалдықтарының түзілу көлемі Қалдықтар Көлемі, тонна лимит нақты Атмосфераға зиянды газдардың (СО 2 ) шығарылуы ж. Қазақстан Республикасы үшін Киото хаттамасы күшіне енгеннен кейін Компания 2014 жылы атмосфераға зиянды газдардың шығарылуына берілетін квоталарды алуға қажетті деректерді жинауға, құжаттарды дайындауға және ресімдеуге бағытталған бірқатар іс-шараларды жүргізу жұмысын ұйымдастырды. Барлық есептік құжаттар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган есептік құжаттарды растау жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін аккредитациялаған тәуелсіз ұйымның бекітуінен (тексеруінен) өтті жылы «СЕВКАЗЭНЕРГО» АҚ жылдар аралығына 7 754,6 мың тонна көлемде зиянды газдар шығарылымына сертификат алды. Қазақстан Республикасының азаматтары мен қоғамдық ұйымдарының қоршаған орта жағдайы туралы шынайы және толық ақпаратты алуға деген және қоғамның экологиялық тұрғыдан маңызды шешімдерді қабылдау үрдісіне қатысуына деген конституциялық құқықтарын қамтамасыз етуді іске асыру мақсатында Компания міндетті түрде бұқаралық ақпарат құралдарында мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүргізу жөніндегі өтінімдерді жариялайды, сондай-ақ іске асырылуы қоршаған ортаға және азаматтардың денсаулығына тікелей әсерін тигізе алатын жобалар бойынша қоғамдық тыңдаулар жүргізеді. Қоғамның өкілдеріне және барлық мүдделі тұлғаларға талқылауға берілген жобалардың материалдарымен танысу мүмкіндігі беріледі. 63

66 ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІГІ ҚАРЖЫ ЕСЕПТІЛІГІ 64