Islandsko-český slovník 1.3 1 Aleš Chejn 2 červen 2008 1 Tento pdf soubor byl vytvořen v červnu 2008 v L A TEXu pod Ubuntu 8.04. Obsah slovníku je shodný s pdf souborem z února 2007. Dokument má 120 stran A4 a je vhodný pro běžné tisk na domácí tiskárně. Islandsko-český slovník je též dostupný online na www.hvalur.org a v offline formátu pro open source program Stardict. 2 Poděkování patří M.A. Renatě Peškové Emilsson, Doc. PhDr. Heleně Kadečkové, CSc., Magnusu Haukssonovi a celé rodině za důvěru a podporu. Děkuji Vám všem.
2
Obsah Zkratky použité ve slovníku............................. 4 Zápis gramatické informace............................. 4 Literatura....................................... 5 Islandsko-český slovník 1.3.............................. 6 3
Zkratky použité ve slovníku Zkratka acc adj adv cit comp conj dat def e-ð e-m e-n e-rs e-s e-u f gen inter jméno m n neskl nom num pers pl predp prep pron pron demon pron indef pron poss refl sg sup v věta zkr Vysvětlivka 4. pád přídavné jméno příslovce citoslovce 2.stupeň stupňování spojka 3. pád tvar určitý eitthvað něco einhverjum někomu einhvern někoho einhvers někoho einhvers něčeho einhverju něčemu ženský rod 2. pád vsuvka vlastní jméno mužský rod střední rod nesklonné 1. pád číslovka osoba množné číslo předpona předložka zájmeno ukazovací zájmeno neurčité zájmeno přivlastňovací zájmeno mediopasivum jednotné číslo 3. stupeň stupňování pron posssloves věta zkratka Zápis gramatické informace Podstatná jména U podstatných jmen je uveden 2. pád jednotného čísla a 1. pád množného čísla. hval/ur m (-s, -ir) Pokud je za uveden pouze jeden tvar, jedná se o 2. pád jednotného čísla a značí to, že podstatné jméno se nevyskytuje v čísle množném. atork/a f (-u) Časování silných sloves U silných nebo nepravidelných sloves jsou v závorce uvedeny 4 tvary - 1. osoba jednotného čísla přítomného času, 1. osoba jednotného čísla a 1. osoba množného čísla minulého času a příčestí minulé ve středním rodě. aka v (ek, ók, ókum, ekið) Časování slabých sloves U slabých sloves je uveden jeden nebo dva tvary. Sýnd með tveimur til þremur kennimyndum (nafnhætti, fyrstu persónu eintölu þátíðar og lýsingarhætti þátíðar í hvorugkyni. V prvním případě se jedná o 1. osobu jednotného čísla minulého času. kall/a v (-aði) V druhém případě se jedná o 1. osobu jednotného čísla minulého času a příčestí minulého ve středním rodě. lær/a v (-ði, -t) 4
Literatura 1. BARTOSZEK, Stanislaw Jan - TRAN, Anh-Dao. Icelandic for beginners. 1st edition. Reykjavík : The Icelandic Correspondence College, 2000 2. internetový projekt Bragi [online]. URL: http://www2.hu-berlin.de/bragi/ 3. BÖÐVARSSON, Árni - Orðaskyggnir, Reykjavík : Mál og menning, 1997 4. SIGURÐSSON, Arngrímur - Íslensk-Ensk orðabók, Reykjavík: Mál og menning, 1994 5. internetová učebnice Icelandic Online, [online]. URL: http://www.icelandic.hi.is/ 6. HÓLMARSSON, Sverrir - SANDERS, Christopher -TUCKER, John. Íslensk- ensk orðabók / Concise Icelandic-English Dictionary. Reykjavík: Iðunn, 1989, online verze, 7. online slovník English-Icelandic and Icelandic-English Dictionary, [online]. URL: http://www.ordabok.is/ 8. program Tölvuorðabókin 3.6 9. program Púki 10. JÓN HILMAR JÓNSSON - Stóra orðabókin um íslenska málnotkun, Reykjavík : JPV f0rlag, 2005 11. Sagnavefur - web stránky obsahující 100 nejběžnějších nepravidelných sloves s příklady ve větách a s časováním, 12. Beygingarlýsing íslensks nútímamáls - tvary islandských slov, [online] URL: http://www.lexis.hi.is/beygingarlysing/ 13. SIGMUNDSSON, Svavar - Íslensk samheitaorðabók, Reykjavík: Mál og menning, 2006 14. Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost, Praha: Academia 2005 15. ČERMÁK, František - KŘEN, Michal. Frekvenční slovník češtiny, Praha: Nakladatelství Lidové noviny, 2004 16. PALA, Karel - VŠIANSKÝ, Jan. Slovník českých synonym, Praha: Nakladatelství Lidové noviny, 2001 17. PIND, Jörgen - MAGNÚSSON, Friðrik - BRIEM, Stefán. Íslensk orðtíðnibók, Reykjavík: Orðabók Háskolans, 1991 5
1 að Afríka 6 a á b c d ð e é f g h i í j k l m n o ó p q r s t u ú v w x y ý z þ æ ö A a 1 að conj že Hann sagði að hann kæmi aftur á morgun. 2 að inf marker člen značící infinitiv 3 að prep/ adv innan uvnitř lokum nakonec aðal predp aðal- hlavní, centrální mál, persóna, höfundur aðalatriði n (-s, -) hlavní bod, hlavní věc aðaláhersla f (-u, -ur) hlavní důraz aðalbiðstöð f (-stöðvar, -stöðvar) hlavní autobusové nádraží aðalhlutverk n (-s, -) hlavní role aðallega adv hlavně aðdáun f sg (-ar) obdiv aðeins adv pouze aðfangadagur m (-s, -ar) Štědrý den aðfaranótt f (-nætur, -nætur) noc předtím mánudags aðferð f (-ar, -ir) metoda aðgerð f (-ar, -ir) 1. opatření, krok (ráðstafanir) 2. oprava (viðgerð) 3. operace, chirurgický zákrok 4. operace, akce, zásah (framkvæmd) aðgöngumiði m (-a, -ar) vstupenka að sýningunni aðili m (-a, -ar) osoba, jednací strana aðskilja v (acc) (-skil, -skildi, -skildum, -skilið) rozdělit Systkinin voru aðskilin á unga aldri og sjást nú loks eftir tuttugu ár. aðstaða f sg (aðstöðu) podmínky, situace aðstoð f sg (-ar) pomoc aðstoða v (acc) (-aði) pomoci, pomáhat Get ég aðstoðað þig? aðstæður f pl (-na) podmínky, okolnosti aðvara v (acc) (-aði) varovat Það er full ástæða til að aðvara börnin því að ísinn er þunnur á vatninu. aðventa f sg (-u) Advent af adv/ prep (dat)/ conj od, z af hverju adv proč af því að conj protože Hann tekur lýsi af því að hann vill ekki fá kvef. afar adv velmi afbaka v (acc) (-aði) překroutit, zkomolit (význam ap.) Hann afbakaði þetta þegar hann sagði annað hvort ert þú með okkur eða á móti. afbrýðisamur adj žárlivý afferma v (acc) (-di, -t) vyložit, složit, vylodit Björgunarsveitarmenn afferma gáminn. (ant. ferma) afgangur m (-s, -ar) zbytek Það er afgangur af matnum afgreiða v (acc) (-ddi, -tt) obsluhovat Allt í einu kemur kona á miðjum aldri inn og ég afgreiði hana. (þjóna) afgreiðslukona f (-u, -ur) prodavačka afgreiðslustúlka f (-u, -ur) prodavačka afhenda v (acc) (-ti, -t) předat, odevzdat Skólastjórinn afhenti nemendum verðlaun fyrir góðan námsárangur. afi m (-a, -ar) dědeček afkvæmi n (-s, -) 1. dítě; mládě 2. potomek afl n (-s, öfl) síla afla v (gen) (-aði) rybařit, chytat / lovit ryby Bátarnir hafa aflað vel að undanförnu. (fiska) afleiðing f (-ar, -ar) důsledek, následek aflgjafi m (-a, -ar) zdroj (energie) afli m sg (-a) úlovek (rybaření) verka aflann afmæli n (-s, -) narozeniny afráða v (acc) (-ræð; -réði, -réðum, -ráðið ) rozhodnout (se) afrétt m (-ar, -ir) horská pastva afrita v (acc) (-aði) kopírovat (soubor ap.) Hann afritar valinn texta. Afríka f (-u, -ur) Afrika
7 Afríkumaður alþjóð Afríkumaður m (-manns, -menn) Afričan afsaka v (acc) (-aði) omluvit se Hann var vanur að afsaka sig með því að hann hefði svo mikið að gera. (biðjast afsökunar) Afsakið. věta Promiňte. Pardon. afskaplega adv velmi, extrémně afslöppun f sg (-ar) uvolnění, odpočinek afstaða f (-u, -ur) 1. postoj til hugmyndar hennar 2. poloha, umístění innbyrðis landanna afsökun f (-ar, afsakanir) omluva aftan adv á (e-u) na zadní části (čeho) að vzadu fyrir e-ð za (čím) við (e-ð) za (čím) aftur adv 1. znovu (á ný) 2. zpět, zpátky (aftur á við) afturganga f (-göngu, -göngur) duch, zjevení agndofa adj neskl ohromený, zaražený, vyjevený agúrka f (-u, -ur) okurka aka v (dat) (ek, ók, ókum, ekið) řídit (auto ap.) Hann lærði ungur að aka dráttarvél. (keyra) akkeri n (-s, -) kotva akstur m sg ( -s) jízda (autem ap.) akur m (-urs, -rar) pole ala v (acc) (el, ól, ólum, alið) porodit Hjónin bíða þess að konan ali sitt fyrsta barn. (fæða) upp vychovávat Það er ekki alltaf dans á rósum að ala upp barn. st upp refl vyrůstat Það var ekki bíll á hverjum bæ þegar ég var að alast upp hér í sveitinni. albúm n (-s, -) album alda f (öldu, öldur) vlna (na vodě) Öldurnar gnauða við klettana. aldamót n pl (-a) přelom století Þetta gerðist um in 1900. aldeilis adv naprosto, úplně aldin n (-s, -) plod, ovoce Tréð ber aldin. aldrei adv nikdy aldur m (-s, aldrar) věk reyna að ákvarða hans aleinn adj samotný, sám algengur adj běžný alger adj úplný, naprostý, absolutní algerlega adv zcela, úplně algjör adj úplný, celý, kompletní algjörlega adv zcela, úplně alifugl m (-s, -ar) drůbež, slepice, kuře alla leið adv fráze celou cestu allavega adv 1. všemi způsoby 2. stejně, tak jako tak allmikill adj značný, velký alls adv vcelku, celkem vzato allstór adj značný, pořádný, slušný allt í einu adv fráze najednou Allt í lagi! věta V pořádku! alltaf adv vždy, neustále alltof adv příliš, více než příliš of allur adj každý almanak n (-s, almanök) kalendář almáttugur adj všemocný almennilega adv pořádně, řádně, správně almennilegur adj 1. přátelský, vlídný 2. hodnotný, slušný, dobrý almennitleg bók 3. vhodný, příhodný maður almenningur m sg (-s) veřejnost almennt adv všeobecně, obecně almennur adj všeobecný, univerzální altari n (-s, ölturu) oltář alvara f sg (alvöru) vážnost Mér er fúlasta með þessum orðum. alvarlega adv vážně alvarlegur adj vážný, seriózní alveg adv zcela, úplně alþingi n sg (-s) Parlament, Alting alþingismaður m (-manns, -menn) člen islandského parlamentu alþjóð f sg (-ar) národ
alþjóðlegur athuga 8 alþjóðlegur adj mezinárodní Alþýðubandalag n (-lags, -lög) bývalá politická strana Alþýðuflokkur m (-s, -ar) Sociálně demokratická strana (pol. strana, levicová) Alþýðusamband n (-bands, -bönd) Icelandic Federation of Labour, zkratka ASÍ Ameríka f (-u, -ur) Amerika (Spojené státy americké) Ameríkani m (-a, -ar) Američan amerískur adj americký amma f (ömmu, ömmur) babička anda v (-aði) dýchat Hann andar vel og er með fínan hjartslátt. að sér nadechnout se Hann andaði að sér köldu loftinu og hugleiddi. frá sér vydechnout Hann andaði frá sér með nefinu og lokaði augunum. st refl zemřít, skonat Konungurinn andaðist í hárri elli. andardráttur m sg (-ar) dýchání, dech reglulegur andartak n (-taks, -tök) moment, okamžik, chvíle Ég kem aftur eftir. anddyri n ( -s, -) vchod, vestibul andheiti n (-s, -) antonymum andi m (-a, -ar) 1 dech draga djúpt andann 2 závan (větru ap.) 3 duše 4 duch, přízrak heilagur 5 duch, nálada, atmosféra andlegur adj duševní, duchovní andlit n (-s, -) obličej, tvář Það er ánægjusvipur á inu. andrá f sg (-r) okamžik, chvíle í sömu ve stejný okamžik, ve stejnou chvíli andrúmsloft n (-s, -) nálada, atmosféra andskoti m (-a, -ar) ďábel, čert andspænis prep (dat) naproti, proti andstaða f (-u, -ur) opak, rozdíl andstyggilegur adj odporný, nechutný, hnusný andstæðingur m (-s, -ar) soupeř, protivník Steina andstæðingsins má handsama séu þeir umkringdir. andvarp n (-varps, -vörp) vzdech, povzdech, povzdechnutí andvarpa v (-aði) povzdechnout si, vzdychat angra v (acc) (-aði) trápit, zlobit, dělat starosti Hvað er að angra þig? anísfræ n ( -s, -) anýz anna v (dat) (-aði) zvládnout, dokázat st refl pečovat (o koho) st sjúklinginn af kostgæfni annaðhvort conj... eða buď a nebo Teiknið mynd með ljóðunum, annaðhvort í tölvu eða á blað sem þið skannið á... annar pron indef / num 1. druhý 2. jiný annars adv jinak (ella) staðar někde jinde ansa v (dat) (-aði) odpovědět spurningunni; honum ansi adv docela, poměrně, pěkně api m (-a, -ar) opice apótek n (-s, -) lékárna appelsína f (-u, -ur) pomeranč apríkósa f (-u, -ur) meruňka (plod) apríl m sg ( -s) duben arabi m (-i, -ar) Arab arinn m (arins, arnar) krb arkitekt m (-s, -ar) architekt armband n (-s, -bönd) náramek armbandsúr n (-s, -ar) náramkové hodinky armur m (-s, -ar) ruka, paže Asía f sg (-u) Asie aska f sg (ösku) popel askja f (öskju, öskjur) krabička askur m (-s, -ar) 1. jasan 2. miska s pokličkou, dóza asni m (-a, -ar) osel atburður m (-ar, -ir) událost, příhoda Merkilegur atburður átti sér stað þegar ég hitti hana. athuga v (acc) (-aði) 1. pozorovat, (po)všimnout si Þú verður að athuga að
9 athugasemd 1 á hann er óvanur að vinna. (taka eftir) 2. zjistit Athugaðu hvort pósturinn er kominn. (rannsaka) athugasemd f (-ar, -ir) poznámka, komentář athugun f (-unar, -anir) 1. prohlídka (það að athuga) 2. (vy)šetření Málið er enn í athugun. (rannsókn) athygli f sg indecl pozornost athyglisverður adj pozoruhodný, nevšední, stojící za povšimnutí athyglisverð bók athöfn f (-hafnar, -hafnir) 1. skutek, čin orð og athafnir 2. obřad in fór fram í kirkjunni. atkvæði n (-s, -) 1. slabika 2. hlas (při volbách) Atlantshaf n (-s, höf) Atlantický oceán atóm n ( -s, -) atom atriði n (-s, -) bod atvik n ( -s, -) událost, příhoda rifja upp úr ferðinni atviksorð n ( -s, -) příslovce atvinna f sg (-u) práce, zaměstnání atvinnuauglýsing f (-ar, -ar) inzerát pracovní atvinnulaus adj nezaměstnaný atvinnuleyfi n (-s, -) pracovní povolení atvinnulíf n sg (-s) ekonomika atvinnumaður m (-manns, -menn) profesionál auður adj 1. prázdný Það er að segja ef allir auðir reitir sem liggja upp að steininum eða steinunum eru fylltir. 2. pustý, neobydlený auðveldur adj jednoduchý, snadný auðvitað adv samozřejmě auga n (-a, -u) oko augljós adj zřejmý, jasný augljóslega zřejmě, patrně auglýsa v (acc) ( -ti, -t) propagovat, inzerovat Verslanirnar leggja mikla áherslu á að auglýsa í blöðum og útvarpi. auglýsing f (-ar, -ar) 1. inzerát 2. reklama, vyhláška augnablik n (-s, -) moment, okamžik augnaráð n (-s, -) pohled 1 auk prep (gen) kromě (čeho), mimo (co) 2 auk adv að kromě toho, nadto, (ještě) navíc auka predp auka- navíc, další, dodatečný kostnaður, útgjöld, kennsla auka v (acc) (eyk, jók, jukum, aukið) zvýšit, zvětšit Geimferðir hafa stórlega aukið þekkingu manna á himingeimnum. auka- hlavní setning, verðlaun, atriði aukinn adj zvýšený, zvětšený aumingi m (-ja, -jar) chudák aumur adj bolestivý, citlivý 1 ausa f (-u, -ur) naběračka, sběračka 2 ausa v (acc) (eys, jós, jusum, ausið) 1. vylévat, vyhazovat vodu (z lodi ap.) Við urðum að hafa okkur alla við að ausa bátinn svo að hann fylltist ekki af sjó. ( - bát) 2. nabírat (sběračkou) Hann er að ausa súpunni upp úr pottinum. (taka með ausu) austan adv að z východu fyrir na východě Austfirðir m pl (-fjarða) Východní fjordy (kraj na Islandu) 1 austur n sg (-s) východ 2 austur adv východně, na východ Austurland n (-s, Austurlönd) Východní Island Austurríki n (-s, -) Rakousko Austurríkismaður m (-manns, -menn) Rakušan austurrískur adj rakouský axlaband n (-s, -bönd) šle Á á 1 á f (-r, -r) řeka
2 á ánægja 10 2 á adv/ prep (dat,acc) na, v Akureyri v Akureyri haustin na podzim heimsvísu obecně, všeobecně maga na břiše miðvikudag ve středu miðvikudagskvöld ve středu večer mótum na spojnici (samskeyti) skilum na rozhraní (mörk) hálftíma fresti každou půlhodinu horni na rohu horninu na rohu hverju ári každý rok sumrin v létě veturna v zimě á meðan conj meðan zatímco, mezitím, zatím Má ég fljúga á meðan ég er ólétt? á milli prep (gen) milli mezi áberandi adj neskl nápadný áburður m (-ar, -ir) hnůj ábyggilega adv určitě, definitivně ábyrgð f (-ar, -ir) (z)odpovědnost á slysinu; bera alla á honum ábyrgur adj (z)odpovědný vera ábyrgur fyrir þessu áðan adv před chvílí, před chvilkou Ég vil ekki hér og nú leggja dóm á þetta svartsýnistal sem ég drap á hérna áðan og mönnum er tamt í munni þessa dagana. áður adv před (časově) áfall n (áfalls, áföll) šok, rána verða fyrir miklu i áfangi m (-a, -ar) 1. etapa, kolo (cesty ap.) 2. stádium, fáze áfengi n (-s, -) alkohol áform n (-s, -) úmysl, záměr, plán áfram adv dopředu, vpřed ágjarn adj 1. nenasytný, chamtivý, lakotný 2. dychtivý, prahnoucí (po čem) ágúst m sg (-s) srpen ágætlega adv výborně, znamenitě, prvotřídně ágætur adj pěkný, dobrý, výborný áhald n (-s, áhöld) náčiní, nástroj matar, heyvinnu, þvotta áhersla f (-u, -ur) důraz, přízvuk áheyrandi m (-a, -ur) posluchač áhorfandi m (-a, -ur) divák áhrif n pl (-a) vliv hafa sterk á hana áhrifamikill adj vlivný, významný áhugamál n (-s, -) koníček, záliba áhugasamur adj mající zájem, zainteresovaný, nadšený áhugaverður adj zajímavý áhugi m sg (-a) zájem hafa áhuga á þessu áhyggja f (-u, -ur) starost znepokojený, zneklid- áhyggjufullur adj něný, ustaraný áhöfn f (áhafnar, áhafnir) posádka ákaflega adv velice, značně, velmi ákaft adv dychtivě, chtivě ákafur adj dychtivý, nedočkavý ákveða v (acc) (ákveð, ákvað, ákváðum, ákveðið) rozhodnout se, vybrat si Því næst ákveð ég að labba að herbergi mömmu og pabba og athuga hvort þau séu þar. ákveðinn adj stanovený, rozhodný, určitý ákvörðun f (-ar, ákvarðanir) rozhodnutí mikilvæg álag n (-s, álög) tlak, napětí, namáhání vera undir miklu i álegg n sg (-s) obloha, příloha (jídla apod.) álfkona f (-u, -ur) víla álfur m (-s, -ar) elf álit n (-s, -) 1. názor, stanovisko 2. respekt, úcta 3. úvaha, uvažování 4. oznámení, hlášení álíka adv stejně álíta v (acc) (álit, áleit, álitum, álitið) myslet, domnívat se álka f (-u, -ur) alka áll m (-s, -ar) úhoř álykta v (-aði) 1. usuzovat, dedukovat 2. určit, stanovit án prep (gen) bez ánægður adj spokojený ánægja f sg (-u) potěšení, uspokojení
11 ánægjulegur Bandaríki ánægjulegur adj příjemný 1 ár f (-ar, -ar) veslo leggja út ar 2 ár n (-s, -) rok árabátur m (-s, -ar) loďka s vesly árabil n um roky, léta áramót n pl (-) Silvestr, přelom roku árangur m (-s, árangrar) výsledek inn af verkinu áratugur m (-ar, -ir) desetiletí, dekáda árás f (-ar, -ir) útok gera á landið áreiðanlega adv určitě, samozřejmě árekstur f (-ar, -ar) (dopravní) nehoda, srážka árlega adv ročně árós m (-s, -ar) ústí řeky ársbyrjun f (-unar, -anir) začátek roku árshátíð f (-ar, -ir) výroční oslava árstíð f (-ar, -ir) roční období ás m (áss, ásar) eso (karta) ásamt prep (dat) spolu s ást f (-ar, -ir) láska, cit ástand n sg (-s) stav Það er gott á húsinu. ástfanginn adj zamilovaný Ástrali m (-a, -ar) Australan Ástralía f (-u, -ur) Austrálie ástralskur adj australský ástæða f (-u, -ur) důvod, motiv Það er ástæða til þess að benda áhugasömum á að lesa þessi stórgóðu pólitísku skrif rithöfundarins. átak n (átaks, átök) 1. úsilí, námaha Það kostar mikið átak að lesa söguna. 2. sevření, stisk fast átján num osmnáct átt f (-ar, -ir) směr Glugginn snýr í suður. 1 átta num osm 2 átta v (-aði) sig orientovat se Ég áttaði mig jafnframt á því að áttunda sporið er fyrir mig. áttaviti m (-a, -ar) kompas ávallt adv vždy, vždycky ávarp n (ávarps, ávörp) projev, řeč ávarpa v (acc) (-aði) oslovit, pronést projev ávaxtasafi m (-a, -ar) ovocný džus ávísun f (-ar, -ir) šek ávöxtur m (ávaxtar, ávextir) ovoce áætlun f (-ar, áætlanir) časový plán, harmonogram B b bað n (-s, böð) 1. koupel 2. koupelna, sprcha baða v (acc) (-aði) koupat se Í kvöld var ætlunin að baða barnið. sig vykoupat se Bláa lónið, fólk baðar sig í lóninu. út höndunum gestikulovat (zuřivě) baðföt n pl (-fata) plavky baðherbergi n (-s, -) koupelna baðker n (-s, -) vana baðstofa f (-u, -ur) obývací pokoj (na statcích) baggi m (-a, -ar) žok, balík sena bak n (-s, bök) 1. záda 2. opěradlo (u židle) baka v (acc) (-aði) péci Um helgina prófaði ég að baka brauð, en það hefur mig langað að gera síðan ég flutti inn. bakari m (-a, -ar) pekař bakarí n (-s, -) pekařství bakka v (dat) (-aði) couvat Ég bakkaði bílnum út úr bílskúrnum. bakki m (-a, -ar) 1. podnos, tác (fat) 2. břeh (brún) bakpoki m (-a, -ar) baťoh ball n (-s, böll) ples, bál drífa sig á ballett m (-s, -ar) balet banani m (-a, -ar) banán band n (-s, bönd) 1. provaz 2. provázek bandalag n (-lags, -lög) svaz, sdružení, unie Bandaríki n pl (-ríkja) Spojené státy americké
Bandaríkjamaður bensín 12 Bandaríkjamaður m (-manns, -menn) obyvatel Spojených států amerických bandarískur adj americký (z USA) bangsi m (-a, -ar) medvídek (hračka) (leikfang) banka v (acc) (-aði) ťukat, klepat á dyr klepat na dveře Klukkan 7:30 vaknaði ég við að mamma bankaði á dyr herbergisins. teppið klepat koberec bankaþjónusta f sg (-u) bankovní služby banki m (-a, -ar) banka banna v (dat+acc) (-aði) zakázat Skólastjóri í breskum grunnskóla hefur bannað nemendum sínum að lesa hinar geysivinsælu bækur um Harry Potter. bara adv pouze barátta f sg (-u) boj fyrir frelsi, við erfiðleika bardagi m (-a, -ar) boj, bitva barki m (-a, -ar) průdušnice barmur m (-s, -ar) okraj barn n (-s, börn) dítě barnabarn n (-s, barnabörn) vnouče, vnuk, vnučka barnaföt n pl (-fata) dětské oblečení barnagull n (-s, -) hračka barnavagn m (-s, -ar) kočárek barr n sg (-s) jehličí barrtré n (-s, -) jehličnan bassi m (-a, -ar) basa batna v (-aði) 1. zlepšit se, vylepšit se Veðrið hefur batnað verulega. 2. uzdravit se Mér batnaði fljótt. baula v (-aði) bučet Kýrin baular. baun f (-ar, -ir) 1. luštěnina (fazole ap.) 2. fazole báðir pron pl oba bágur adj sklíčený, skleslý eiga bágt eiga bágt með e-ð mít s (čím) potíže bál n (-s, -) oheň, táborák bára f (-u, -ur) vlna (na vodě) Báran gnauðar við ströndina. bás m (-s, -ar) 1. stání, box (pro koně ap.) Hver kýr hefur sinn bás. 2. stánek sýningar bátur m (-s, -ar) člun, loď Báturinn sigldi svo til lands. beð n (-s, -) záhon (blómabeð) beiðni f neskl žádost, přání um hjálp bein n (-s, -) kost beina v (dat) (-di, -t) (za)mířit, zaměřit að honum byssu athygli e-rs að e-u zaměřit (čí) pozornost na (co) beinagrind f (-ar, -ur) kostra beinlínis adv rovnou, přímo (k věci ap.) beinn adj přímý beint adv přímo til fjalls přímo do hor beisli n (-s, -) uzda leggja við hestinn beita v (acc) (-ti, -t) 1. líčit, dát návnadu (rybář) smokkfiski fyrir fiskinn (egna) 2. dát na pastvu, pustit na pastvu Verði hans málflutningur tekinn alvarlega, þá er allt í lagi að beita kindum á nágrannann. (láta á beit) beitilyng n sg (-s) vřes beittur adj ostrý bekkjarsystkini n pl (-a) spolužáci bekkur m (-jar/ -s, -ir) 1. (školní) třída (í skóla) 2. lavička, lavice (setgagn) Belgi m (-a, -ir/ -ar) Belgičan Belgía f (-u, -ur) Belgie belgískur adj belgický belja f (-u, -ur) jalovice belti n (-s, -) pásek, opasek benda v (-ti, -t) 1. ukazovat Ekki benda á mig með fingrinum. (vísa á) 2. dát znamení, pokynout (gefa merki) til e-s poukázat, upozornit Nýlegar rannsóknir á bæði börnum og fullorðnum benda til þess að þjóðin sé að fitna verulega, sem er miður. bensín n sg (-s) benzín
13 bensínstöð bílskúr bensínstöð f (-var, -var) benzínová pumpa 1 ber n (-s, -) bobule (borůvka ap.) 2 ber adj nahý, holý bera v (acc) (ber, bar, bárum, borið) 1. nést, nosit Ég ber pokann á bakinu. (halda á) 2. snášet, snést (halda uppi) 3. rodit (telata, jehňata ap.) Hvenær á kýrin að bera? (ala) st refl nést se, unášet Báturinn barst með straumnum. áburð á e-ð vynášet hnůj (kam) við stát se, stávat se Það ber við að menn fá ekki einn einasta lax allan daginn. berfættur adj bosý berg n (-s, -) 1. skála 2. sg skalní stěna bergmál n (-s, -) ozvěna bergmála v (-aði) ozývat se (ozvěnou), znít ozvěnou Ópin frá klettunum um allt. berja v (acc) (ber, barði, börðum, barið) bít, uhodit, tlouci Hann barði mig í andlitið með barnabílstól í gær. st refl bojovat með vopnum st fyrir e-u bojovat (za co) Bjartur hlýtur sjálfstæðið sem hann barðist fyrir alla sína ævi. að dyrum klepat na dveře Hann barði að dyrum, og þar kom út ungleg stúlka, og fríð. Hann heilsaði henni, en hún hljóp um háls honum, og grét af gleði yfir því, að sjá mann. bernska f sg (-u) dětství eiga góða bernsku; minnast þessa úr bernsku sinni 1 beygja f (-u, -ur) zatáčka 2 beygja v (acc) (-ði, -t) 1. zahnout (doleva ap.) til vinstri (víkja) 2. ohnout, pokrčit fótinn; höndina (sveigja) sig ohnout se, sklonit se Það er auðvelt að beygja sig fyrir valdi stórveldis. (lúta) 3. skloňovat (podstatné jméno), časovat (sloveso) Ég er að beygja orðið í öllum föllum. (í málfr) 4. vzdát se (láta undan) beykitré n (-s, -) buk biðja v (acc) (bið, bað, báðum, beðið) 1. požádat, poprosit (beiðast) e-n um e-ð požádat (koho o co) 2. modlit se guð e-n fyrir e-ð svěřit (komu co) sér konu požádat ženu o ruku ég bið þá að heilsa pozdravuji vás, mějte se, měj se biðlari m (-a, -ar) klient (poč.) biðröð f (biðraðar, biðraðir) fronta biðstöð f (-stöðvar, -stöðvar) autobusová zastávka bifreið f (-ar, -ar) povoz bil n (-s, -) místo (prostor) bila v (-aði) píchnout (kolo ap.), poškodit Bíllinn bilaði. binda v (acc) (bind, batt, bundum, bundið) vázat, svázat, přivázat Hann batt farangurinn á bílinn. um sárið obvázat ránu Skipverjar töldu að þetta væri ekki alvarlegt og bundu um sárið til að stöðva mikla blæðingu. bindi n (-s, -) 1. svazek, díl 2. obvaz, obinadlo 3. kravata, vázanka birki n sg (-s) bříza 1 birta f sg (-u) světlo, záře, jas frá ljósinu 2 birta v (acc) (-i, birt) 1. ukázat, odhalit Þegar kaupandi staðfestir innihald pöntunar skal birta honum útdrátt úr pöntuninni. (sýna) 2. uveřejnit, publikovat (článek ap.) Hann birtir bæði bækur, greinar og handrit á einum stað. (prenta) 3. rozednívat se, jasnit se Það birtir. st refl objevit se Greinin birtist í blaðinu. birting f (-ar) svítání, úsvit leggja af stað í birtingu biskup m (-s, -ar) biskup biti m (-a, -ar) 1. sousto, kousnutí biti af fiski 2. kousek skera kökuna í jafna bita bitra f (-u, -ur) 1. hořkost 2. ostrá zima (frostbitra) bíða v (gen) (bíð, beið, biðum, beðið) čekat Ég beið lengi og var rosalega spenntur. / Hann vissi hvað beið hans. eftir e-m/ e-u čekat (na koho/ co) Maður beið eftir því að verða fullorðinn. bílaleiga f (-u, -ur) půjčovna aut bíll m (-s, -ar) auto bílreykur m (-jar, -ir) výfukové plyny bílskúr m (-s, -ar) garáž
bílstjóri blinda 14 bílstjóri m (-a, -ar) řidič, šofér bíó n (-s, -) kino bíómynd f (-ar, -ir) film bíta v (acc) (bít, beit, bitum, bitið) 1. kousat, kousnout (si) Hundurinn beit mig. / Ég beit í brauðið. (beita tönnum) 2. štípat, kousat (o hmyzu) (um skordýr) 3. být ostrý (o noži ap.) Hnífurinn bítur illa. (um eggjárn) st refl hádat se Þær eru alltaf eitthvað að bítast. bjalla f (bjöllu, bjöllur) 1. zvonek (školní ap.) Bjallan hringir. (klukka) 2. brouk (skordýr) bjarga v (dat) (-aði) zachránit Rómantísk gamanmynd frá 1984 um mann sem hittir hafmeyju sem bjargaði lífi hans þegar hann var ungur. st refl zvládnout, vyjít Þetta bjargast. bjarmi m (-a, -ar) záře, třpyt sitja að snæðingi í bjarma kvöldsólarinnar bjartsýnn adj optimistický bjartur adj zářivý, jasný bjóða v (dat+acc) (býð, bauð, buðum, boðið) 1. nabídnout Hvað má bjóða ykkur að drekka með matnum? (e-m) e-ð fyrir e-ð nabídnout (komu) (co za co) (henni) 1000 krónur fyrir frímerkið e-m e-ð nabídnout (komu co) henni aðstoð 2. pozvat henni í kaffi e-m heim pozvat (koho) domů henni heim bjór m (-s, -ar) 1. pivo (öl) 2. bobr (dýr) bjúga n (bjúga, bjúgu) uzenka björgunarsveitarmaður m (-manns, -menn) člen záchranného týmu, záchranář björk f (bjarkar, bjarkir) bříza björn m (bjarnar, birnir) medvěd blað n (-s, blöð) 1. list (stromu ap.) á tré (lauf) 2. papír línustrikað (pappírsstykki) 3. noviny (denní tisk) Ég er að lesa blaðið. (dagblað) 4. strana, stránka, list (knihy ap.) (í bók) blaðamaður m (-manns, -menn) novinář blaðlaukur m (-s, -ar) pórek blaðra f (blöðru, blöðrur) 1. balón, balónek (nafukovací) (belgur) 2. puchýř (upphlaup) blaðsíða f (-u, -ur) strana (knihy ap.) blak n sg (-s) volejbal 1 blanda f (blöndu, blöndur) směs af litum 2 blanda v (dat) (-aði) smíchat, míchat Ég blanda saman myndlist og tónlist og út kemur eitthvað ólýsanlega fallegt. e-u saman við e-ð míchat (co s čím) En í dag mátti ég blanda saman við þetta hveiti og salti og þá þarf deigið bara að hefa sig í 14 tíma og þá má ég baka það. sér í e-ð zapojit se (do čeho) Mig langar ægilega að blanda mér í umræðuna hér, en mér dettur ekkert í hug. blankur adj bez peněz, švorc, chudý jak kostelní myš blasa v (-ti, -að) zjevit se, objevit se við zjevit se, objevit se Tækifærin eru svo mörg sem blasa við ungu fólki í dag. blautur adj mokrý Bláa lónið místní jméno Modrá zátoka bláber n (-s, -) borůvka bláleitur adj namodralý blár adj modrý blása v (dat) (blæs, blés, blésum, blásið) foukat Það blés dálítið í morgun og gekk á með snjóéljum. (um vind) á kerti sfouknout svíčku bleikja f (-u, -ur) siven bleikur adj růžový blek n sg (-s) inkoust blekpenni m (-a, -ar) inkoustové pero Bless! věta Nashledanou! blessaður adj požehnaný, obdařený (elskaður) Blessaður. věta Ahoj. Sæll og blessaður. (í kveðjum) blettur m (-s, -ir) flek, skvrna blinda v (acc) (-aði) 1. oslepit 2. být oslněn/ oslepen 3. oblafnout, ošálit
15 blindur bókun blindur adj slepý blíða f sg (-u) jemnost, něžnost (mildi) blíðlega adv jemně, mírně, laskavě blíður adj jemný, mírný blóð n (-s, -) krev blóm n (-s, -) květina blómabeð n (-s, -) záhon (květinový) blómapottur m (-s, -ar) květináč blómkál n (-s, -) květák blómstra v (-aði) 1. (roz)kvést, vykvést Ein rós blómstraði í stofuglugganum í febrúar. 2. vzkvétat Listalíf blómstraði á kaffihúsum borgarinnar undir lok 19. aldar. blómvöndur m (-vandar, -vendir) kytice (puget) blundur m sg (-s) zdřímnutí, dřímota blússa f (-u, -ur) blůza blýantur m (-s, -ar) tužka blæbrigði n (-s, -) nuance, jemný rozdíl blæða v (-ddi, -tt) impers krvácet Honum blæðir úr stóru sári á vinstra brjósti. út vykrvácet Honum blæddi út. blær m (-s) 1. větřík 2. pocit, ovzduší, atmoféra boð n (-s, -) 1. pozvání (tilboð) 2. vzkaz frá henni (orðsending) boða v (acc) (-aði) 1. oznámit, prohlásit komu sína (kunngera) 2. hlásat, zvěstovat, kázat Hann boðaði að guðsríkið sem allir voru að bíða eftir, væri komið í sér. (predika) e-m trú obracet (koho) na víru Hann boðaði öllum mönnum rétta trú. boðhlaup n (-s, -) štafeta boðskapur m sg (-ar) zpráva, vzkaz bogfimi f neskl lukostřelba bogi m (-a, -ar) luk boginn adj ohnutý boli m (-a, -ar) býk bolla f (-u, -ur) grog (drykkur) bolli m (-a, -ar) hrnek, šálek bolti m (-a, -ar) míč (kopací ap.) bolur m (-s, -ir) 1. tričko peysu, skyrtu, sund 2. trup, kmen trjá ; skips, flugvélar bor m (-s, -ar) vrtačka tann ; jarð bora v (acc) (-aði) vrtat, vyvrtat gat á vegginn borð n (-s, -) 1. stůl breiða dúk á ið 2. paluba komast um í skipið 3. deska (hrací) Steinar sem hafa verið handsamaðir á þennan hátt eru teknir af borðinu og haldið til haga. borða v (acc) (-aði) jíst Han borðar með hníf og gaffli. borði m (-a, -ar) stužka, pentle borðstofa f (-u, -ur) jídelna borðstokkur m (-s, -ar) zábradlí na lodi borg f (-ar, -ir) město borga v (acc) (-aði) platit, zaplatit Borgaðu reikninginn strax á morgun! út í hönd zaplatit hotově Ég borgaði bílinn út í hönd. sig vyplatit se Brostu það borgar sig! / Það borgar sig að bóka miða eins snemma og auðið er til að tryggja lágt verð. borgarbókasafn n (-s, -söfn) městská knihovna borgari m (-a, -ar) občan borgararéttur borgarstjóri m (-a, -ar) starosta botn m (-s, -ar) dno bógur m (-s, -ar) 1. příď (lodi) inn á skipinu 2. plecko (druh masa) inn á dýrinu bók f (-ar, bækur) kniha eftir e-m kniha napsaná (kým) Út er komin ný bók eftir Sigurð Gylfa Magnússon, Fortíðardraumar. á ensku kniha v angličtině bókabúð f (-ar, -ir) knihkupectví bókasafn n (-s, -söfn) knihovna bókmenntafræði f neskl literární studie bókstafur m (-s, -ir) písmeno bókun f (-unar, -anir) 1. rezervace 2. protokol
ból brjóta 16 ból n (-s, -) 1. postel liggja í inu (rúm) 2. doupě, brloh (zvířete) (bæli) bóla f (-u, -ur) pupínek, uher bólginn adj nateklý, opuchlý bóndabær m (-jar, -ir) farma, statek bóndi m (-a, bændur) farmář bót f (bótar, bætur) 1. oprava 2. záplata bragð n (-s, brögð) chuť bragða v (acc) (-aði) (o)chutnat Móse bragðaði ekki mat í fjörtíu daga. braka v (-aði) (za)vrzat, (za)šustit, (za)skřípat Svo buðu mennirnir hver öðrum góða nótt á kristilegan hátt, og það brakaði í rúmunum þegar þeir lögðust fyrir. brandari m (-a, -ar) vtip, anekdota segja honum brandara bratti m sg (-a) kopec (svah) staulast upp brattann brattur adj strmý, příkrý, prudký (hallur) brauð n (-s, -) chléb brauðgerðarhús n (-s, -) pekařství, pekárna braut f (-ar, -ir) cesta, dráha bráðinn adj roztavený bráðna v (-aði) (roz)tát Þegar ísinn bráðnar rennur vatnið yfir hrognin, niður milli bakka og loks niður í botn hrognakassans. bráðum adv brzy brátt adv brzy bregða v (dat) (bregð, brá, brugðu, brugðið) 1. trhnout, cuknout, rychle se pohnout (hreyfa snöggt) sverði vytáhnout meč Gilli brá saxinu á barka Þorsteini en hann spratt upp við og brá sverði og féll þegar á bak aftur og var þá dauður. 2. polekat se, vylekat se Honum brá. 3. změnit ekki vana sínum st e-m refl zklamat (koho) st henni st við e-u reagovat (na co) st skjótt við beiðninni sér zaskočit, odběhnout si fyrir objevit se, být viděn (nedávno) breiða v (acc) (-ddi, -tt) rozprostřít dúk á borðið breiður adj široký brekka f (-u, -ur) stráň, svah, kopec 1 bremsa f (-u, -ur) brzda 2 bremsa v (-aði) brzdit Ég bremsaði frekar snöggt en bíllinn fyrir aftan mig náði ekki að hætta við. brenna v (acc/dat) ( -di, -t) spálit (se) Hún brenndi sig á fingrunum. brenna v (brenn, brann, brunnum, brunnt) pálit, hořet, shořet Eldurinn brennur. brennandi adj hořící brennheitur adj vařící, vroucí brennivín n sg (-s) akvavit (pálenka) breskur adj britský bresta v (brest, brast, brustum, brostið) 1. prasknout, puknout Taugin brast í sundur. 2. přijít (náhle), vypuknout (bouře) 3. chybět, scházet Mig brestur þekkingu á þessu. Breti m (-a, -ar) Brit Bretland n (-s, -lönd) Británie breyta v (dat) ( -ti, -t) 1. změnit, proměnit ákvörðuninni (víkja við) 2. chovat se Það borgar sig að breyta rétt. (hegða sér) st refl měnit se, změnit se Hún hefur breyst í útliti. breytilegur adj nepředvídatelný, nestálý, proměnlivý breyting f (-ar, -ar) změna breytni f neskl chování breyttur adj změněný bréf n (-s, -) 1. dopis á honum, til hennar (sendibréf) 2. dokument (skjal) bréfspjald n (-spjalds, -spjöld) pohlednice (póstkort) brim n sg (-s) příboj bringa f (-u, -ur) hruď, hrudník, prsa brjálaður adj šílený, bláznivý brjóst n (-s, -) prso, hruď brjóta v (acc) (brýt, braut, brutum, brotið) 1. rozbít bollann 2. zlomit (si) á sér
17 broddgöltur Búlgaría handlegginn/ fótinn st inn refl vloupat se, vniknout (násilím) Notendanafnið er oft fyrsta skefið í að brjótast inn í netkerfi fyrirtækis. broddgöltur m (-galtar, geltir) ježek bros n (-s, -) úsměv heilsa henni með á vör brosa v (-ti, -að) usmívat se til e-rs usmívat se (na koho) Þú brostir til mín svo fallega. brosandi adj usmívající se brot n (-s, -) kus, část (čeho), zlomek brothættur adj křehký, rozbitý brotinn adj prasklý, puklý brotna v (-aði) rozbít (se), zlomit (si) Ég brotnaði í þúsund mola og allur heimurinn í kringum mig, en Guð brotnaði ekki. Hann brotnar aldrei. niður složit se, zhroutit se Það endaði með því að ég brotnaði niður og frænka mín fór með mig niður á göngudeild geðdeildar Landspítalans. brott adv pryč (burt) brottför f (-farar, -farir) odjezd bróðir m (-ur, bræður) bratr bruðla v (dat) (-aði) prohýřit, rozházet (peníze ap.) Ég bruðlaði hverri einustu krónu. brunalið n ( -s, -) hasiči (oddíl) brunnur m (-s, -ar) studna ausa vatni úr brunninum brú f (brúar, brýr) most brúða f (-u, -ur) panenka, loutka brúðkaup n (-s, -) svatba halda brúðkaupsferð f (-ar, -ir) líbánky, svatební cesta brún f (-ar, -ir) okraj brúnn adj hnědý brúsi m (-a, -ar) džbán, konvice bryggja f (-u, -ur) molo, přístavní hráz brýna v (acc) (-di, -t) 1. (na)ostřit, (na)brousit (kosu ap.) ljáinn (hvessa) 2. povzbudit Hann brýndi landa sína til að greiða atkvæði með aðild. (hvetja) brýnn adj naléhavý, neodkladný, urgentní bræða v (acc) ( -ddi, -tt) (roz)tát, (roz)tavit ís; smjör budda f (-u, -ur) peněženka bundinn adj svázaný, spojený vera af loforði sínu bursta v (acc) (-aði) vyčistit (kartáčkem zuby ap.) Ég burstaði tennurnar, þvoði mér í framan, borðaði morgunmatinn og dreif mig í vinnuna. (hreinsa) bursti m (-a, -ar) kartáč burt adv pryč Hann fór burt. burtu adv pryč Hún var lengi í burtu. busla v (-aði) plácat (se), ráchat (se) (ve vodě) Við skemmtum okkur konunglega í sundinu við að fleyta henni á milli okkar. Hún buslaði og spriklaði og vildi helst ekki fara úr lauginni. buxur f pl (buxna) kalhoty bú n (-s, -) hospodářství (zemědělské), farma, ranč búa v (acc) (bý, bjó, bjuggum, búið) 1. žít, bydlet, sídlit Ég vona að þú búir ekki of langt frá mér. hjá e-m bydlet (u koho) Hann býr hjá mömmu sinni. með e-m bydlet (s kým) Mona er lágstéttarstúlka sem býr með bróður sínum. 2. hospodařit, vést hospodářství stóru búi 3. připravit (se) (útbúa) sig til ferðar připravit se na cestu st við (að) refl očekávat Ég býst við að veðrið verði gott á morgun. um rúmið ustlat si postel um e-ð (za)balit, sbalit (co) til připravit, udělat Búðu til mat! búddatrú f sg (-ar) buddhismus búð f (-ar, -ir) obchod, krám Búðin er opnuð kl. 9. búðarborð n (-s, -) pult búinn adj hotový, skončený Búlgari m (-a, -ar) Bulhar Búlgaría f (-u, -ur) Bulharsko
búlgarska dansa 18 búlgarska f (-u, -ur) bulharština búlgarskur adj bulharský búningur m (-s, -ar) 1. oblek fara í búninginn 2. prostředí Sagan birtist í nýjum búningi. búr n (-s, -) 1. spíž, spižírna geyma kökurnar inni í i (matargeymsla) 2. klec loka dýrið inni í i (lokaður klefi) búrhvalur m (-s, -ar) vorvaň búsáhöld n pl (-halda) kuchyňské nástroje byggð f (-ar, -ir) osídlení bygging f (-ar, -ar) 1. stavba Húsið er lengi í u. (það að byggja) 2. budova (hús) byggja v (acc) (-ði, -t) 1. stavět, postavit hús, brú (bygging) 2. obývat, osídlit landið (byggð) bylta v (dat) (-i, bylt) 1. dělat revoluci (ve společnosti ap.) þjóðfélaginu 2 převrátit se, obrátit se Hvalurinn bylti sér í sjónum. bylting f (-ar, -ar) revoluce, převrat bylur m (byls, byljir) sněhová bouře, vichřice Það er að gera byl. byrði f (-ar, -ar) náklad bera þunga byrði byrja v (acc) (-aði) začít En ég hef nú ekki mikið meira að segja nema að ég byrja að vinna á morgun og hlakka mikið til :). (byrjun) á e-u začít (s čím) Ég byrjaði á því að fara á fætur og fá mér morgunmat. byrjandi m (-a, -ur) začátečník byrjun f (-ar, byrjanir) začátek in á sögunni byssa f (-u, -ur) puška býfluga f (-u, -ur) včela býflugnabú n (-s, -) úl býsna adv dost, hodně, docela bæði conj... og jak... tak Hljómsveitin stækkaði og bæði komu ný hljóðfæri og fjöldi fyrri hljóðfæra jókst. bægsli n (-s, -) ploutev bæjarbúi m (-a, -ar) obyvatel města bæjarstjóri m (-a, -ar) starosta bæn f (-ar, -ir) modlitba bær m (-jar, -ir) 1. město (borg) 2. farma (býli) bæra v (-ði, -t) hýbat se, pohybovat se (pomalu, klidně) ekki á sér st refl hýbat se, pohybovat se bæta v (acc) (-ti, -t) 1. opravit (bót) 2. zlepšit (gera betra) (e-u) við přidat (co) Hann bætir ekki miklu við svör sín. á přidat Sem dæmi, þú getur ákveðið að á næstu 12 vikum viltu bæta á þig 5 kg af vöðvum og missa 7 kg af fitu. e-u við e-ð přidat (co k čemu) ráð sitt stát se lepším (breytni) bættur adj vylepšený böggull m (bögguls, bögglar) balík, zásilka (poštovní) bölva v (dat) (-aði) klít e-m proklínat (koho) D d dagatal n (-s, -töl) kalendář dagblað n (-s, dagblöð) noviny dagbók f (-bókar, -bækur) deník daglega adv denně daglegur adj denní dagsbirta f (-ur) denní světlo dagskrá f (-skrár, -skrár) program (televizní ap.), pořad dagur m (-s, -ar) den dalur m (-s, -ir) údolí fara fram dalinn dama f (dömu, dömur) dáma, paní fín Dani m (-a, -ir) Dán Danmörk f (Danmerkar, Danmerkur) Dánsko dans m (-, -ar) tanec bjóða henni upp í dansa v (acc) (-aði) tančit, tancovat við e-n tancovat (s kým) Arna dansar við Þorstein á Álfheimi. af fögnuði tancovat radostí Hún dansar af fögnuði á páskadagsmorgni, sagði gamla fólkið, dansar af gleði yfir sigri lífsins.
19 danska draga danska f (-u, -ur) dánština danskur adj dánský dapur adj smutný, sklíčený dapurlegur adj smutný dauði m sg (-a) smrt verða vel við dauða sínum dauður adj mrtvý dauðþreyttur adj k smrti unavený daufur adj matný, slabý, mdlý dá v (acc) (-ði, -ð) obdivovat, zbožňovat st að e-u refl obdivovat se (čemu) dáinn adj mrtvý dálítið adv trochu dálítill adj malý, malinký dálkur m (-s, -ar) 1. sloupek, rubrika 2. kostra ryby dásamlegur adj kouzelný Ef að þér dettur í hug að bjóða einhverjum sérstökum til rólegrar, dásamlegrar og rómantískrar stundar skaltu ekki hika við að framkvæma það á þann máta sem þú vilt. deig n sg (-s) těsto hnoða í köku 1 deila f (-u, -ur) spor, hádka 2 deila v (dat) (-di, -t) rozdělit á e-n kritizovat (koho) Biskup deilir á hann um slíkt og biður hann burt fara. e-u með e-n sdílet (co s kým) með dělit (matematická operace) með 3 (í reikningi) deild f (-ar, -ir) 1. oddělení barna, röntgen, fæðingar 2. fakulta heimspeki, hugvísinda, laga dekk n (-s, -) plášť (u kola), pneumatika depla v (-aði) augunum (za)mrkat, mrknout (na koho) desember m (-s, -ar) prosinec desilítri m (-a, -ar) decilitr, dl detta v (dett, datt, duttum, dottið) spadnout, upadnout (hrapa) í það opít se Ég datt í það á laugardaginn. (verða drukkinn) þetta datt úr mér vypadlo mi (co), zapomněl jsem (co) Allt í einu datt úr mér hvað þetta heitir á íslensku. mér dettur e-ð í hug napadlo mě Mig langar ægilega að blanda mér í umræðuna hér, en mér dettur ekkert í hug. ofan á e-ð narazit (na co), zakopnout (o co), nalézt (co) náhodou Samkvæmt þeim upplýsingum sem ég datt ofan á eru á sjöunda hundrað þúsund læknar í Kína... út af usnout, odpadnout Ég datt út af um sjöleytið og var að vakna rétt í þessu. deyja v (dey, dó, dóum, dáið) zemřít, umřít Hann var bara 35 ára gamall þegar hann dó. (andast) 1 dimma f (-ur) šero, přítmí 2 dimma v impers (-di, -t) stmívat se Það dimmir á sviðinu. dimmur adj temný diskadrif n sg (-s) disková mechanika disketta f (-u, -ur) disketa diskettudrif n ( -s, -) disketová jednotka diskótek n (-s, -) diskotéka diskur m (-s, -ar) 1. talíř matar, köku, súpu 2. pevný disk (u počítače) djúp n (-s, -) hloubka djúpt adv hluboce djúpur adj hluboký djús m (-s, -ar) džus djöfull m (-s, djöflar) čert, ďábel doktor m (-s, -ar) doktor dollari m (-a, -ar) dolar dómari m (-a, -ar) 1. soudce vera við Félagsdóm 2. rozhodčí nn í keppninni dómstóll m (-s, -ar) soud (soudní dvůr) koma fyrir dómstól dómur m (-s, -ar) rozsudek, trest leggja málið í dóm; una dóminum dós f (-ar, -ir) plechovka, konzerva dót n (-s, -) hračka leika sér með (leikföng) dóttir f (-ur, dætur) dcera draga v (acc) (dreg, dró, drógum, dregið) 1. táhnout, vytáhnout vagninn; bréf upp
dragt drungalegur 20 úr kistunni (toga) 2. odkládat, odložit (fresta) 3. blížit se Það dregur ský upp á himininn. 4. losovat st refl zpozdit (se), oddálit (se) st (lengur) að borga reikninginn st aftur úr opožďovat se, zaostávat Börnin dragast aftur úr í skólanum. st saman snižovat se, zhoršit se Bílainnflutningur dregst saman. að blížit se (co), schylovat se (k čemu) Það dregur að jólum. andann dýchat (anda) ekki af sér použít všechny své síly Ráðherrann dró ekki af sér í lýsingum á uppgangi í sveitum landsins. til baka odvolat, vzít zpět e-n á e-u nechat (koho) čekat (na co) hana (lengi) á svarinu a) fram vytáhnout fram mynd (sýna, upplýsa) b) fram zdůraznit, vyzdvihnout fram skýrustu einkennin a) frá odčítat, odečíst tíu frá tuttugu b) frá roztáhnout (záclony ap.) gluggatjöldin frá glugganum fyrir zatáhnout (záclony ap.) gluggatjöldin fyrir gluggann sig saman začít (s kým) chodit (zamilovat se) Ólafur fregnar að þau Kjartan og Guðrún eru að draga sig saman og varar Kjartan við. saman shrnout, stručně vyjádřit saman helstu niðurstöður til (þess) vést (k čemu), mít za následek (co) úr rozetřít vel úr málningunni ýsur usnout, začít klimbat, odpadnout Sá sem dregur ýsur er líka hálfsofandi, dottar. (rota rjúpur) dragt f (-ar, -ir) dámské šaty draugur m (-s, -ar) duch, zjevení, strašidlo draumur m (-s, -ar) sen dráttarvél f (-ar, -ar) traktor dráttur m (-ar, drættir) 1. tah, tažení hafa hesta til dráttar 2. zpoždění, zdržení, odklad Það verður langur dráttur á framkvæmdum. (töf) 3. tah, rys skýrir drættir dreifa v (dat) (-ði, -t) 1. rozdat, rozesílat vörum um landið (um vöru) 2. rozprášit, rozptýlit, rozházet sandi yfir blettinn (sundra) drekka v (acc) (drekk, drakk, drukkum, drukkið) pít vatn úr glasi vera drukkinn pp být opilý Hann var drukkinn mjög, mun drukknari en hún. í sig pohltit, absorbovat Dúkurinn drekkur í sig vökvann. drengur m (-s, -ir) chlapec, kluk drepa v (acc) (drep, drap, drápum, drepið) zabít st refl zemřít (deyja) á dyr klepat na dveře Þegar ég drap á dyr og þeim var upp lokið kom blaðskellandi sá allra krullaðasti hundur sem ég hef séð, sá er við Bangsa er kenndur. a) á e-ð zmínit se (o čem) Ég vil ekki hér og nú leggja dóm á þetta svartsýnistal sem ég drap á hérna áðan og mönnum er tamt í munni þessa dagana. (minnast á) b) á e-ð vypnout (počítač ap.) Ég keyrði bílinn inn á gólf á verkstæðinu hans og þegar ég drap á honum og kom út sagði hann: "Þetta er alteratorinn, bíllin verður tilbúin seinna í dag". tímann zabíjet čas, promarnit čas Ég sakna hennar bara svo mikið, hún var sú sem ég drap tímann með, sú sem þekkti mig manna best, var bara ein mín besta vinkona. dreyma v impers (-di, -t) snít, zdát se Mig dreymdi í nótt einhvern furðulegasta draum lífs míns. Mig dreymdi að allar tennurnar hrundu úr mér. drífa v (acc) (dríf, dreif, drifum, drifið) 1. pohánět, hnát Beltið drífur viftuna. (vélarkraftur) 2. přihnat se, hrnout se, táhnout (dav lidí ap.) fólk dreif að í e-u pustit se (do čeho) En ok, 5 manns á blogginu mínu búnir að segja mér að gera þetta, þannig að ég dríf í þessu. sig pospíšit si Ég ákvað aðeins að blogga áður en ég dríf mig í vinnuna. drjúgur adj 1. trvalý 2. značný (talsverður) 3. vychloubačný, chlubivý yfir e-u dropi m (-a, -ar) kapka af vatni drottinn m (-ins, -nar) bůh (guð) drottning f (-ar, -ar) královna drukkna v (-aði) utopit se, utonout drungalegur adj ponurý, zasmušilý
21 drusla efa drusla f (-u, -ur) rachotina, šunka (o autě) drykkur m (-jar, -ir) nápoj duft n (-s, -) prach duga v (-ði, -að) stačit Þetta dugir mér. / Það dugir að líta í orðabók til þess að sjá að þetta er sérhljóði, nánar tiltekið ókringt tvíhljóð. (nægja) eða drepast buď a nebo Slagurinn um topp vísindamanninn fer heldur betur harnandi og nú er bara að duga eða drepast... (hvatning) e-m vel pomoci (komu) Það hefur dugað mér. (hjálpa) til e-s být vhodný (pro co) Þetta hakk dugir til að fletta upp réttum lykli hjá versluninni til að sannreyna undirskriftina með. duglegur adj 1. pracovitý, těžce pracující 2. í, við dobrý v (počtech ap.), schopný, pilný dularfullur adj tajemný dulmagn n sg (-s) nadpřirozené síly dulspeki f neskl mysticismus dulúð f sg (-ar) magie dunda v (-aði) vrtat se, šťourat se sér (við e-ð) vrtat se (v čem), šťourat se (v čem), dúfa f (-u, -ur) holub dúkur m (-s, -ar) ubrus breiða á borðið dvelja v (acc) (dvel, dvaldi, dvöldum, dvalið) 1. zůstat, pobývat Hann skrifaði nokkur verk þegar hann dvaldi erlendis. (hafast við) 2. zpozdit, zdržet Hvað dvelur hann? (tefja) st refl zůstat, pobývat dvergur m (-s,-ar) skřítek, trpaslík dvöl f (dvalar, dvalir) 1. zastaveni, zastávka 2. pobyt dylja v (acc) (duldi, dulið) skrýt, utajit tilfinningar sínar fyrir honum st refl skrýt se, ukrýt se dyr f pl (-a) dveře dyrabjalla f (bjöllu, bjöllur) (domovní) zvonek dýna f (-u, -ur) matrace, žíněnka dýpi n sg (-s) hloubka á fjögurra faðma 1 dýr n (-s, -) zvíře 2 dýr adj drahý dýrafræði f neskl zoologie dýragarður m (-s, -ar) zoo dýralíf n (-s, -) zvířectvo, zvířena dýrlegur adj krásný, nádherný dýrmætur adj cenný, drahocenný 1 dæla f (-u, -ur) pumpa 2 dæla v (-di, -t) pumpovat vatni upp úr brunninum (pumpa) dæma v (acc) (-di, -t) 1. soudit hana eftir lögum 2. soudcovat, dělat rozhodčího, pískat (fotbal ap.) leikinn dæmi n (-s, -) 1. příklad (ukázka) 2. příklad (početní) dæmigerður adj typický, charakteristický, příznačný Þetta svar er dæmigert fyrir hann. dæsa v (-ti, -t) povzdechnout si dögg f (daggar, daggir) rosa Þar sem döggin í grasinu grætur, gárast tjörnin í suðrænum þey. dökkblár adj tmavě modrý dökkhærður adj tmavovlasý dökkur adj tmavý E e edik n sg (-s) ocet eð pron hvort er tak jako tak, v každém případě eða conj nebo Nei eða já? eðli n (-s, -) příroda eðlilegur adj přirozený eðlisfræði f neskl fyzika eðlisfræðingur m (-s, -ar) fyzik ef conj jestli, jestliže, když Hann sagðist ætla að koma í heimsókn ef hann væri búinn snemma í vinnuni. efa v (acc) ( -aði) pochybovat Ég efa að ég verði fyrir vonbrigðum með hana. st
efi 2 eiga 22 um e-ð refl pochybovat (o čem) Ég efast um að þú sért réttur maður. efi m sg (-a) pochybnost, otázka draga orð hans í efa án efa bezpochyby efla v (acc) (-di, -t) zesílit, posílit Þar æfa börnin sig í samskiptum, efla vináttu, samkennd og virðingu. eflaust adv bezpochyby, nepochybně efna v (acc) (-di, -t) dodržet, dostát, splnit (slib ap.) loforðið, orð sín (við hann) (standa við) st refl zbohatnout Fólk sem efnast á viðskiptum hefur nánast án undantekninga skapað ótal störf og iðulega gert aðra efnaða í leiðinni. til pořádat (večírek ap.) til veislu efnafræði f neskl chemie efnafræðingur m (-s, -ar) chemik efnahagslegur adj ekonomický, hospodářský efnahagsmál n pl ekonomické záležitosti efni n (-s, -) materiál, látka efnilegur adj slibný, nadějný efri adj comp vyšší, hořejší eftir prep po eftir að conj od té doby, potom Hún flutti til dóttur sinnar eftir að maðurinn hennar dó. eftir hádegi adv fráze odpoledne eftirfarandi adj následující eftirleiðis adv od nynějška, od teďka eftirréttur m (-ar, -ir) dezert, příloha eftirsóttur adj vara oblíbený, vyhledávaný eftirvænting f (-ar, -ar) očekávání, vyhlídka 1 egg f (eggjar, eggjar) ostří (nože ap.) in á hnífnum 2 egg n (-s, -) vejce, vajíčko ei adv ne eiður m (-s, -ar) slib, přísaha 1 eiga f (-u, -ur) vlastnictví Húsið er í eigu fjölskyldunnar. 2 eiga v (acc) (á, átti, áttum, átt) 1. mít, vlastnit 2. měl by, měla by, měl bys atd. (při doporučeních a radách) Þú átt að gera þetta. (hjálparsögn) bágt með e-ð mít (s čím) potíže Ég á bágt með að trúa þessu. e-ð skilið zasloužit si Ég á ekki vináttu ykkar skilið. (verðskuldun) e-ð undir e-m záviset (na kom) e-ð yfir höfði sér být (čím) ohrožen Ég vona að ég eigi ekki þriggja mánaða fangelsisdóm yfir höfði mér vegna þessara orða. Já, ég get ekki ímyndað mér að eiga yfir höfði mér reiði Lífar. fyrir e-u mít (na co), mít dostatek peněz (na co) Ég á fyrir bæði nýrri tölvu og X-box. gott mít štěstí Ég á gott að eiga svona marga góða vini. heima bydlet Hún á heima í höfuðborg Íslands. hlutdeild í e-u mít podíl (v čem) illa við nepasovat, nesedět, nehodit se Mér fannst Hanna Þóra syngja frábærlega vel, stillti sig um óperutakta í lögum þar sem það á illa við... inni peninga mít na účtu peníze..sem hún á inni á kortinu sínu. í setkat se (s čím), prožít (co) í tæknilegum erfiðleikum leið hjá jít kolem, mít cestu kolem Ég kíki í heimsókn ef ég á leið hjá... margt ógert mít toho ještě dost na práci Ég ligg í rúminu og stari út í loftið. Ég veit að ég á margt ógert. orustu bojovat Loki á orustu við Heimdall, og verður hvor annars bani. sér stað přihodit se, stát se Nuddið er mikilvæg hjálp þar sem aðskilnaður hefur orðið á milli móður og barns, einkum ef hann á sér stað strax eftir fæðingu. skap saman vycházet (s kým), rozumět si (s kým) Þeir eiga ekki skap saman. undir högg að sækja být v obtížné situaci Við sem búum úti á landsbyggðinni vitum að hún á undir högg að sækja og þess vegna er óskaplega létt að tala eins og.. vel við pasovat, sedět, hodit se Ég fór í Hreyfiland seinni partinn á mánudag og það átti vel við mig! a) við hodit se, být vhodný/ dobrý Unnið með orðabók þar sem það á við. Fylgið stí-