FAKTORI KARDIOVASKULARNOG RIZIKA U BOLESNIKA SA HIPERTENZIJOM

Rozměr: px

Začít zobrazení ze stránky:

Download "FAKTORI KARDIOVASKULARNOG RIZIKA U BOLESNIKA SA HIPERTENZIJOM"

Alexandra Kubíčková
před 5 lety
Počet zobrazení:

1 FAKTORI KARDIOVASKULARNOG RIZIKA U BOLESNIKA SA HIPERTENZIJOM

2 KVB su najčešće aterosklerotične bolesti srca i krvnih žila i obuhvataju: a) Ishemijsku bolest srca, - stabilna angina pectoris, - akutni koronarni sindrom, - iznenadna srčana smrt, - srčana insuficijencija.

3 b) Akutni moždani udar (akutna insuff CNS): -ishemijski moždani udar (75%-80%), -hemoragijski moždani udar (20%-25%). Moždani udar je uzrok 10% ukupnog svjetskog godišnjeg mortaliteta, a polovina preživjelih su invalidi.

4 c) Periferna arterijska okluzivna bolest (ateroskleroza ekstremiteta) sledećih stepena: - parestezije u ekstremitetima, - claudicatio intermitens, - bol u miru, posebno noću, - ulceracije i gangrene.

5 - vodeći uzrok smrti sa preko 50% (smrtnost od malignih bolesti 22%) - BiH po učestalosti obolijevanja u gornjoj polovini poretka, visoka stopa obolijevanja od KVB. - Svaki četvrti stanovnik u razvijenim zemljama boluje od ishemijske bolesti srca i životni vijek mu je skraćen za 7 godina.

6 Kardiovaskularne vaskularne bolesti Koronarna bolest srca Arterijska bolest srca Ishemijska bolest srca Cerebrovaskularne bolesti Periferne arterijske bolesti

7 Kardiovaskularne bolesti - pogoršavaju kvalitet života, - uzrokuju invalidnost, - ekonomski slabe naciju, - skraćuju očekivanu dužinu života; - imaju negativan trend porasta incidence

8 Dislipidemije Kardiometabolički rizik LDL-H Ukupan hol HDL-H Trigliceridi Inflamacija, Hiperkoagulabilitet Hipertenzija Godine, rasa,pol, genetika Ateroskleroza Kardiovaskularni rizik Gojaznost Pušenje, Fizička neaktivnost Oksidativni stres Insulinska rezistencija Dijabet

9 Koji su to kardiovaskularni faktori rizika? Termin Faktori rizika koristi se da opiše genetske, fizičke i hemijske karakteristike, kao i karakteristike stila života koje predviďaju povećan rizik od razvoja KVB Faktori rizika se dobijaju kada se napravi poreďenje izmeďu ljudi koji su već oboljeli od KVB i zdrave populacije Mnogi faktori rizika su povezani sa stilom života, stoga mogu i da se modificiraju!

10 FAKTORI RIZIKA ZA KARDIOVASKULARNE BOLESTI I oblast Kardiometabolički rizik Dislipidemija i KVB Dislipidemija u dijabetesu Gojaznost (leptin) Metabolički sindrom Oksidativni stres i antioksidativna zaštita

11 FAKTORI RIZIKA ZA KARDIOVASKULARNE BOLESTI III oblast Inflamacija i ateroskleroza Poremećaj hemostaze i ateroskleroza Genetika i ateroskleroza Homocistein i KVB

12 FAKTORI RIZIKA ZA KARDIOVASKULARNE BOLESTI Nemodificirajući faktori rizika i KVB (godine, spo Uticaj hipertenzije Socioekonomski faktori i rizik od KVB Uticaj ishrane, pušenja, alkohola, fiz aktivnosti Epidemiološke studije praćenje i procjena rizika za KVB.

13 Promejnljivi faktori rizika - šansa da se njihovom korekcijom odloži obolijevanje i smanje komplikacije - ART HT, - pušenje, - povišen LDL-holesterol, - gojaznost, - diabetes mellitus, - nepravilna ishrana, - fizička neaktivnost.

14 AH - povišeni krvni pritisak viši ili jednak 140/90 mmhg ili niži (pod terapijom) - oko 20% svjetske populacije, 95% slučajeva je primarna, 75% slučajeva je neadekvatno regulirana. Skrining za AH se sprovodi jednom u 2 godine kod osoba sa normalnom tenzijom.

15 Klasifikacija ESH(European Society of Hypertension) / ESC(Europen Society of Cardiology) KATEGORIJA KRVNOG PRITISKA mmhg Optimalan < 120/<80 Normalan /80-84 Visoki normalan /85-89 ARTERIJSKA HIPERTENZIJA >140/ >90 Stadijum 1 (blaga) / Stadijum 2 (umjerena) / Stadijum 3 (teška) >180/ >110 ISH (izolirana sistolna hipertenzija) > ili = 140/ <90

16 Procedura postavljanja dijagnoze AH ima za cilj: - utvrđivanje visine KP, - utvrđivanje eventualnih sekundarnih uzroka AH, - procjenu ukupnog KV rizika (pridruženi faktori rizika,oštećenja ciljnih organa), - procjenu načina života.

17 Terapija arterijske HT je zapravo intervencija u prevenciji KVB. Cilj lečenja je redukcija vrijednosti KP ispod 140/90 mmhg, a time i redukcija KV morbiditeta i mortaliteta. Terapija AH treba da je sveobuhvatna, tj podrazumijeva i korekciju pridruženih faktora rizika uz farmakološko lečenje.

18 Farmakološko liječenje AH Monoterapija - uspješna u 50% pacijenata, terapija sa 2 lijeka u još 30% pacijenata, ostale oboljele uspijemo stabilizirati sa 3 lijeka, osim rijetke rezistentne HT. HT je moguće liječiti svim raspoloživim vrstama lijekova. Neke posebne prep su: - diuretike, posebno tiazidne, propisivati kod starih pacijenata, gde je česta i izolirana sistolna AH,

19 - beta blokatori su lijekovi izbora posle IM, kod AH i migrena, poremećaja ritma, tireotoksikoze, - kalcijum antagonisti su posebno indicirani kod starih, u prevenciji srčane insuficijencije, - ACE inhibitore treba propisivati posle IM, u dijabetesu, u prevenciji i usporavanju srčane insuficijencije i bubrežnog oštećenja.

20 Pušenje Oko 40% odraslog stanovništva BiH puši. Pušenje duhana je važan faktor rizika za KVB (dovodi do ateroskleroze i vazospazma), a prestankom pušenja smanjuje se rizik za 50% u toku 1 godine. pušači imaju 70% veći rizik od fatalnog koronarnog događaja (u poređenju sa nepušačima)

21 Pušenje je bolest ovisnosti ima tendenciju stalnog povećanja doze! pacijent treba da dobiti savjet o potrebi apstinencije od pušenja, mogu mu se predočiti i opcije rada u maloj grupi za odvikavanje i/ili terapija zamjene nikotina Statistički, pušači najčešće iz 3 pokušaja prekinu pušenje.

22 Neželjeni efekti pušenja (dejstvo na KVS): - vazokonstrik krvnih sudova, - tahikardija, - porast KP, - povećanje perifernog vaskul otpora, - povećanje nivoa kateholamina, - oštećenje endotela i ateroskleroza, - aktivacija SY nervnog sistema, - povećanje viskoznosti krvi, - smanjenje HDL a povećanje oksidacije LDL-holesterola.

Poremećaj lipidnog statusa povećava rizik za oboljevanje od KVB: - LDL holesterol viši od 3 mmol/l (uzroci: pušenje, starost, dijabetes, HT ili naslijeđe), - HDL holesterol niži od 1,03 mmol/l

23 Poremećaj lipidnog statusa povećava rizik za oboljevanje od KVB: - LDL holesterol viši od 3 mmol/l (uzroci: pušenje, starost, dijabetes, HT ili naslijeđe), - HDL holesterol niži od 1,03 mmol/l za muškarce i 1,29 mmol/l za žene (uzroci: gojaznost, pušenje, fizička neaktivnost, glikozna intolerancija), - Trigliceridi viši od 1,7mmol/l (uzroci: centralna gojaznost, dijabetes, naslijeđe).

24 Studija 7-zemalja je najznačajnija studija koja je potvrdila snažnu korelaciju izmeďu bolesti srca i unosa zasić masti

Gojaznost posebno abdominalni tip Gojaznost - prekomjerno nagomilavanje masnog tkiva u tijelu kao posljedica je prevelikog energetskog unosa i/ili nedovoljne energetske potrošnje, uz prisustvo

25 Gojaznost posebno abdominalni tip Gojaznost - prekomjerno nagomilavanje masnog tkiva u tijelu kao posljedica je prevelikog energetskog unosa i/ili nedovoljne energetske potrošnje, uz prisustvo različitih genetskih faktora (u 40% slučajeva), faktora načina života. ITM ili BMI - Pokazatelj prisustva i stepena gojaznosti Ciljni BMI na nivou populacije je 23kg/m 2, u populaciji odraslih u BiH je > 50% sa prekomjernom tjel težinom.

uhranjenost normalna težina 25,0 29,9 gojaznost I stepena prekomerna težina 30,0

26 Klasifikaciju stepena uhranjenosti Prema vreijdnostima ITM (SZO) BMI (kg/m2) SZO klasifikacija popularni naziv < 18,5 pothranjenost mršavost 18,5 24,9 normalna uhranjenost normalna težina 25,0 29,9 gojaznost I stepena prekomerna težina 30,0 39,9 gojaznost II stepena gojaznost > 40,0 gojaznost III stepena patološka gojaznost

27 ISHRANA Nepravilna je ishrana koja ima veću energetsku vrijednost od preporučene za određenu energetsku potrošnju; -ishrana bogata zasićenim masnim kiselinama, holesterolom, prostim ugljenim hidratima, solju, i bez dovoljno polinezasićenih i mononezasićenih masnih kiselina, dijetnih vlakana, jabuka složenih UH i nekih minerala i vitamina. kruška

28 Pravilna ishrana Pravilnom ishranom sprečava se gojaznost: - povrća i voća 5 porcija dnevno, - integralne žitarice, - nemasna mesa, - dosta ribe, - do 4 jaja nedeljno, - maslinovo i palmino ulje... sve to pravilno pripremljeno i u 3 glavna obroka i 2 užine smešteno. individualna dijeta

29 Fizička neaktivnost - faktor rizika za razvoj KVB, 60% svjetske populacije je fizički nedovoljno aktivno. Fizički neaktivne osobe imaju 2 puta veći rizik da obole od KVB. Ni jedna studija nije dokazala visok rizik od KVB kod fizički aktivnih osoba! Umjerena fizička aktivnost za dobro zdravlje min 4 do 6 puta/sedmica ili 30 min /dan

30 Direktni benefit od fizičke aktivnosti: - prevencija gojaznosti, - smanjenje nivoa šećera u krvi, - smanjenje srčane frekvence, - povećanje dejstva insulina, - smanjenje nivoa LDL-holesterola i triglicer, - povećanje HDL-holesterola, - sniženje krvnog pritiska, - povećanje elastičnosti krvnih sudova, - stimulacija venske cirkulacije, - prevencija osteoporoze, - povećanje sposobnosti odupiranja stresu.

31 Preporuke fizičke aktivnosti, - godine starosti, - stanje lokomotornog aparata, - trenutnu fizičku kondiciju, - BMI, - komorbiditete, - mikroklimatske uslove okoline,

32 Metabolički sindrom se dijagnostic kod gojaznih osoba po International Diabetes Konsenzus-u (3 od 5 kriterijuma): - obim struka: >94cm za muškarce i >80cm za žene - KP >ili = 130/85mmHg, - trigliceridi >ili = 1,7mmol/l, - glikemija našte >ili = 5,6mmol/l, - HDL < 1,29mmol/l za žene i < 1,03 za muškarce.

33 Prisustvo MS povećava rizik za obolijevanje od KVB za 18%, a od dijabetesa za 5%-10% Dijabetes je hronična progresivna bolest, bolesnici u preko 90% slučajeva umiru prerano od KV komplikacija. MS ima oko 33% svetske populacije

35 Zaključak Globalne strategije u redukciji KVO Optimalna kontrola - Hipertenzije - Gojaznosti - Dijabetesa Optimalna ishrana - Zamijeniti u ishrani ZM i refinirane UH sa dijetnim vlaknima, voćem, povrćem, leguminozama i orasima - Dizajnirati optimalnu suplementaciju

Francuski paradoks Čak i na engl, ovaj termin je zvučao romantično milionima Amerikanaca koji su ga čuli 1991. god.

36 Francuski paradoks Čak i na engl, ovaj termin je zvučao romantično milionima Amerikanaca koji su ga čuli god. Iako Francuzi jedu masnu hranu i puše više nego Amerikanci, Safer je zaključio: Ako ste sredovječan Amerikanac, vaše šanse da umrete od srčanog udara su tri puta veće nego Francuza istih godina. Očigledno, Francuzi nešto ispravno čine, nešto što Amerikanci ne rade... A sada je i dokazano: Alkohol naročito crno vino smanjuje rizik od nastanka bolesti srca"

Podobné dokumenty

Ishrana kao faktor rizika i prevencije hroničnih nezaraznih bolesti kardiovaskularna oboljenja

Ishrana kao faktor rizika i prevencije hroničnih nezaraznih bolesti kardiovaskularna oboljenja Kardiovaskularne vaskularne bolesti(kvb ) Koronarna bolest srca Arterijska bolest srca Ishemijska bolest srca